هاوڵاتی ساڵ بەساڵ نرخی بەنزین و سوتەمەنی لەهەرێم گرانتر دەبێت تا سەرەتای 2016 نرخی لیترێك بەنزین بە 500 دیناربوو واتە لەماوەی حەوت ساڵدا نزیكەی دوو هێندە زیادیكردووە، هەرچەندە لەساڵی 2019 نرخی بەنزین دابەزی بەڵام دواتر دیسان بەرزبوەوە. نەبەز عەبدولحەمید، قایمقامی قەزای ناوەندی هەولێر ڕایگەیاند: زیادبوونی خواست لەسەر غازی ماڵان هۆكاری گرانبوونی نرخەكەیەتی، هاوكات ئەو بڕەی بۆمان دەنێرن كەمە وتیشی كەم بوونی ئەو ڕێژەیە وایكردووە غازی ماڵان گران بێت. لەلایەكی دیكەوە بەهمەن قادر، وتەبێژی بەنزینخانەكانی سلێمانی سلێمانی بەهاوڵاتی وت:" لەئێستادا تەنها 25 دینار لەبەهای بەنزین بووەتەوە و نرخی لیترێك بەنزینی نۆرماڵ 900 دینارە و موحەسەن هەزار و 125 دینار و سوپەریش بووەتە 1275 دینار". جێی ئاماژەیە نرخی بەنزین لەهەرێم كاتێك بەرزدەبێتەوە هەندێك جار 100 دینار یاخود زیاتری دەچێتەسەر، بەڵام بۆ دابەزین 25 دینار دێتەخوارەوە بۆ هەر لیترێك. پێشتر كەریم عەلی، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی( بەبڕیارێكی دادگای فیدراڵی عێراق ئەنجومەنی پارێزگاكان هەڵوەشاوەتەوە) لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وتبوو: "هۆكاری یەكەم و سەرەكی گرانبوونی نرخی بەنزین قۆرغكارییە چ لەلایەن پاڵاوگەكانەوەو چ لەلایەن بازرگان و خاوەن وێستگەكانەوە، جگە لەوەی هیچ دەزگایەك لەهەرێمی كوردستاندا چاودێری نرخی بەنزین ناكات". وتیشی: "هەندێك هۆكاری تریش هەن وەك بەرزبوونەوەی بەهای دۆلارو بەهای نەوت و ئەمانە دەكەنە بیانوو بۆ ئەوەی زیاد لەپێویست نرخەكەی گران بكەن، لەكاتێكدا پاڵاوگە بۆ خۆی نەوتی خاو پەیدا دەكات و بەنرخی بازرگانی دەیفرۆشێت ئیتر حكومەت چیبكات". "پێویستە حكومەت چاودێری بكات لەڕووی كوالێتییەوەو قازانجەكەی بۆ دیاری بكات و ناكرێت بەمشێوەیە بازاڕی بۆ ئازادبێت و خۆی قازانج بۆ خۆی دیاری بكات، رۆڵی حكومەت لەم پرسەدا خراپەو بووەتە لایەنگیریش ئەگەربێتو لەڕووی نرخ و كوالێتییەوە چاودێری بكرێت نرخی بەنزین كۆنترۆڵ دەكرێت، بەڵام حكومەت مەبەستی نییە". كەریم عەلی وادەڵێت. ئەو ئەندامەی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی ئەوەشی وتبوو:" چەند چارەسەرێك بۆ ئەم پرسە هەیە، حكومەتی هەرێم خۆی نەوتی خاو بداتە پاڵاوگەكان بەنرخی پاڵپشتی بدرێتە هاووڵاتیان، هەروەها رێككەوتن لەگەڵ حكومەتی عێراقی كەخاڵێكی زۆر گرنگەو كوالێتی و نرخی بەنزین رێكبخەنەوە تاهەرێمی كوردستانیش لەڕووی سوتەمەنییەوە سەقامگیربێت". كەریم عەلی ئاماژەی بەوەشكردبوو"هەروەها چاودێرییەكی چڕی پاڵاوگەكان و بازرگانەكان و خاوەن وێستگەكان بكرێت و نرخ و قازانجیان بۆ دابینبكرێت ئەوكاتە كۆنترۆڵی نرخی بەنزین دەكرێت و بەرزی و نزمی روونادات". لە هەرێمی کوردستان جگە لە بەنزینی بازرگانی، بەنزینی حکومیی هەیە کە بەشێکی حکومەتی عێراق و بەشێکی حکومەتی هەرێمی کوردستان دابینی دەکەن، بەڵام بۆ وەرگرتنی بەنزینەکە کە لیتری 750 دینارە، شۆفێران دەبێت چەند کاتژمێرێک نۆرەبگرن و لە هەموو جێگەیەکیش بەردەست نییە.
هاوڵاتی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاوی حكومه‌تی هه‌رێم ره‌تیده‌كاته‌وه، بێگه‌رد تاڵه‌بانی له‌ماوه‌ی ئه‌مساڵدا 40 گه‌شتی بۆ ده‌ره‌وه‌ی وڵات ئه‌نجامدابێت و رایده‌گه‌یه‌نێت، هه‌ركه‌س و په‌یج و گروپێك ئه‌مجۆره تۆمه‌تانه بڵاوده‌كه‌نه‌وه، ده‌بێت له‌به‌رده‌م دادگا بیسه‌لمێنن. دوای ئەوەی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان چەند بابەتێک لەسەر وەزیری کشتوکاڵ بڵاوکرایەوە کە گوایە لە یەک ساڵدا نزیکەی چل گەشتی بۆ دەرەوەی وڵات ئەنجام داوە ئەمڕۆ پێنجشەممە وەزارەتی کشتوکاڵ ڕونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوەو دەڵێت، "به‌داخه‌وه له‌لایه‌ن هه‌ندێك په‌یج و كه‌س و گروپ، به‌مه‌به‌ستێكی ئامانجدار و ڕاسپێردراو چه‌ند هه‌واڵێكی بێ مۆراڵ و بێ بنه‌مایان بڵاوكردۆته‌وه گوایه بێگه‌رد تاڵه‌بانی وه‌زیری كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو له‌ماوه‌ی ته‌نها ساڵێكدا 40 گه‌شتی ئه‌نجامداوه، ئه‌م ژماره‌یه نه‌ك هه‌ر راست نیه به‌ڵكو خواستێكی چه‌واشه‌كارانه‌یه، وه‌زیری كشتوكاڵ له ساڵی 2023دا ته‌نها سێ سه‌فه‌ری ئه‌نجامداوه، هه‌مو سه‌فه‌رێكی ده‌ره‌وه‌ی وڵات به ئاگاداری و ڕێككاری تایبه‌تی فه‌رمی حكومه‌تی هه‌رێم و لایه‌نی وڵاتی ڕێكخه‌ری شانده‌كان بوه". لە ڕونکردنەوەکەدا ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە کەدەرئەنجامی ئەو سەفەرو شاندکردنانە ڕەنگدانەوەی گرنگ و کاریگەری هەبووە لەسەر بەدەستهێنانی پاڵپشتی دارایی و تەکنیکی ،وە گۆرانکاری لەکەرتی کشتوکاڵی هەرێم وەزارەتی کشتوکاڵ: ئەو سەفەرانەی کراون ئەمانەن : ①/ "یەک سەفەر بۆ وولاتی ئیمارات ، وەکو وەزیری پەیوەندیدار و یاوەری شاندی حکومەتی هەرێم لەگەڵ سەرۆکی حکومەت لە کۆپ ٢٨ ، دەربارەی گۆرانکارییەکانی کەشو هەواو هەماهەنگی بۆ پێشخستنی کەرتی کشتوکاڵ ..." ②/ "یەک سەفەر بۆ وولاتی ئیسپانیا بۆ بەشداریکردن لە پێشانگای نێودەولەتی ئەم وولاتە، کە کارکراوە بۆ یەکخستن و ئاشنایەتی و دەرفەتەکانی وەبەرهێنانی کشتوکاڵی لە نێوان وەبەرهێنەرانی کوردستانی و ئیسپانی بەفەرمی ئەنجامدراوە ،کە خۆشبەختانە لەمیانی دیدارەکان ڕەزامەندی پێشەکی وەرگیراوە بۆ پاڵپشتی ئەنجامدانی فەندێکی گەورەی پاڵپشتی وەزارەتی کشتوکاڵی حکومەتی هەرێم .." ③/ "وە لەمیانی سەفەرێکی تری بەڕێز وەزیر لەگەڵ کۆماری چیک ئەنجامەکەی ئێستا بریتیە ، لە ئەنجامدانی یاداشتنامەیەکی لێک تێگەیشتنی هاوبەش بۆ مەبەستی هەناردەکردنی بەرووبوومی کشتوکاڵی و گواستنەوەی ئەزموونی ئەم وولاتە لەبوارەکانی ئاژەڵداری و کشتوکاڵی و ئاودێری ..." وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو ده‌شڵێت،"به هه‌مو شێوه‌یه‌ك ئه‌م تۆمه‌تانه ڕه‌تده‌كه‌ینه‌وه كه هیچ به‌هایه‌كیان نیه، له‌پای خزمه‌ت و به‌ره‌وپێشچونه‌كانی كه‌رتی كشتوكاڵی هه‌رێم و خزمه‌تی جوتیاران، لێره‌وه به‌فه‌رمی ڕایده‌گه‌یه‌نین كه هه‌ركه‌س و په‌یج و گروپ و لایه‌نێك كه ئه‌مجۆره چه‌واشه‌كاری و بابه‌تانه بڵاوده‌كاته‌وه، ده‌بێت له‌به‌رده‌م دادگا بیسه‌لمێنێت بۆ دادگا و راییگشتی، بۆ ئه‌م مه‌به‌سته به‌رێوه‌به‌رایه‌تی كاروباری یاسایی وه‌زاره‌تمان ڕاده‌سپێرین بۆ ئه‌نجامدانی ڕێككاری پێویستی كارگێری و یاسایی".
.jpg)
هاوڵاتی: شوان بەدری لە دوای تیرۆر کردنی رەزا موسەوی بەرپرسی پەیوەندی سەربازی نێوان ئێران و سوریا ، هەرەشەکانی ئێران بۆ تۆڵەکردنەوە و بەردەوامی جەنگ لە غەزە و ئەگەری پێکدادنی سەربازی نێوان ئیسرائیل و ئێران زیادیكردووە، هاوڵاتی لەم راپۆرتەدا توانا و هێزی سەربازی ئەو دوو ووڵاتە دەخاتە ڕوو. پۆلێن بەندی جیهانی; بە پێی پۆلێن بەندییە جیهانییەکان هێزە سەربازییەکانی هەردوو وڵات لە یەکەوە نزیکن و هەردوو وڵات لە ڕیزبەندی 17 و 18 ی بەهێزترین هێزە سەربازییەکانی جیهانن. هەر بە پێی پێگەی گڵۆباڵ فایەر پاوەری ئەمریکی هێزە سەربازییەکانی ئەو دوو وڵاتە لە ڕۆژهەڵاتی نەوەراست بە پلەی سێیەم و چوارەم دێن بە دوای یەکدا. بودجەی سەربازی لە رووی بودجەی سەربازییەوە ئێران لە ریزبەندی چلەمین ووڵاتانی جیهانە. بودجەی ساڵانەکەی بە پێنج ملیار و نیو دۆلار مەزەندە دەکرێت. ئیسرائیلیش بە بودجەی 24ملیار و سێسەد ملیۆن دۆلار لە ریزبەندی حەڤدەیەمی ووڵاتاندایە لە رووی بودجەی سەربازییەوە. هێزی مرۆیی هێزە سەربازییەکانی ئێران بە یەک ملیۆن و پێنجسەد هەزار سەرباز مەزەندە دەکرێت ، بەم جۆرە، 515 هەزار سەرباز، 350 هەزار سەربازی یەدەک،90 هەزار کەسی نیمچە سەربازی. هێزە سەربازییەکانی ئیسرائیلیش بە 646 هەزار کەس مەزەندە دەکرێت بەم جۆرە، 163 هەزار سەرباز،465 هەزار سەربازی یەدەک، هەشت هەزار کەسی نیمچە سەربازی. هێزی ئاسمانی ئێران خاوەنی 541 فرۆکەی جەنگییە و لە ریزبەندی 21 ی جیهانییە ، ئیسرائیلیش بە خاوەندارێتی 601 فرۆکەی جەنگی لە ریزبەندی 18 ی جیهانییە. هێزی ووشکانی هێزە ووشکانییەکانی ئێران 4071 تانك و 69 هەزار ئۆتۆمبێلی سەربازی و 580 دوورهاوێژ و 2050 تۆپی دوورهاوێژ و 1085 ڕاجیمەی مووشەکی لە خۆ دەگرێت، لە بەرابەریشدا ئیسرائیل خاوەنی 2200 تانك و 56 هەزار ئۆتۆمبێلی سەربازی و 650 دوورهاوێژ و 300 تۆپی دوورهاوێژ و300 راجیمەی مووشەکییە. هێزی دەریایی هێزە دەریاییەکانی ئێران لە 101 یەکەی دەریایی پێک دێت، بەم جۆرە حەوت پاپۆری جەنگی ،سێ کۆرڤیتی دەریایی ، 19 ژێردەریایی و چەند مین شکێنێکە بەم جۆرە لە ریزبەندی 32 ی جیهانییە. هەرچی ئیسرائیلیشە بە حەوت کۆرڤیت و پێنج ژێردەریایی و چەند پاپۆرێکی چاودێری و 67 یەکەی دەریایی لە ریزبەندی چلەمی جیهانییە. هێزی ئەتۆمی ئێران خاوەنی هیچ جۆرە بۆمبێکی ئەتۆمی نییە ، بەڵام ئیسرائیل هەرچەندە ئاشکرای نەکردووە بەڵام بە پێی چاودێران خاوەنی دەیان کڵاوەی ئەتۆمی هەجۆرە. فرۆکەی بێفرکەوان هەردوو ووڵات خاوەنی ژمارەیەکی بەرچاو فرۆکەی بێفرۆکەوانن ، هەندێک لە فرۆکە ئێرانییەکان وەک شاهیدی یەک رووسیا لە جەنگی دژ بە ئۆکرانیا بەکاری هێناون .
هاوڵاتی تەندروستی ڕۆژئاوا ئەمڕۆ پێنجشەممە لەبارەی هێرشەکانی ئەم چەند ڕۆژەی تورکیا ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوەو دەڵێت، پەرەسەندنی ئۆپراسیۆنی نوێی سەربازی تورکیا لە ماوەی دوو ڕۆژی ڕابردوودا تەواوی ناوچەکانی ئیدارەی خۆسەری لەخۆگرتبوو جگە لە شەهیدبونی هاوڵاتی مەدەنی زیانی بە چەندین نەخۆشخانەو و دام و دەزگای حکومی گەیاندووە و " بۆردومانکردنیان بە ئەنقەست بوو". سەبارەت بە زیانەکانی ئەو بۆردومانە تەندروستی ڕۆژئاوا ڕایگەیاند، "دامودەزگاکانی سەر بە کەرتی تەندروستی لە بۆردومانی تورکیا ڕزگار نەبوون و لەناوچوونی تەواوی وێستگەی ئۆکسجینی ناوەندی و سەنتەری شۆردنی گورچیلە بووە هۆی ئەوەی کە بە تەواوی لە خزمەتگوزاری دەربچێت، ئەو وێستگەیە بوو کە گازی ژیانی (ئۆکسجین)ی بۆ دەیان کەسی تایبەت و گشتی دابین دەکرد نەخۆشخانەکان و زۆرێک لە بنکە تەندروستییەکان. جگە لە زیانێکی گەورە بە سەنتەری شۆردنی گورچیلە، تاکە سەنتەرە لە ناوچەکەدا، کە خزمەتگوزاری پێشکەش بە نزیکەی ١٠٠ نەخۆش دەکات بە ڕێژەی ٢٥٠ دانیشتن لە هەفتەیەکدا". لە ڕاگەیەندراوەکەدا سەبارەت بە شاری کۆبانی تەندروستی ڕۆژئاوا، وێرانبوونی تەواوەتی یەکێک لە بنکە تەندروستییە سەرەکییەکانی ئەو شارەی ڕاگەیاند و دەڵێت بووەتە هۆی وەستاندنی بەردەوامی پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری تەندروستی بۆ نزیکەی 400 نەخۆش کە ڕۆژانە سوودمەند بوون لە خزمەتگوزارییەکانی ئەو سەنتەرە. دەقی بەیاننامەکە: بەیاننامەی ڕای گشتی دەستەی تەندروستی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سوریا .... وەک هەمیشە کاتێک وادەی هەر شایستەیەکی هەڵبژاردن لە تورکیا نزیک دەبێتەوە، حکومەتی پارتی داد و گەشەپێدان پەنا دەباتە بەر پەرەسەندنی سەربازی لە دەرەوەی سنوورەکانی، بۆ دەرچوون لە قەیرانە ناوخۆییەکان، بۆ ئەوەی دەنگدەرانی تورکیا سەرقاڵ بکات، بەرەو سندوقەکانی دەنگدان بیانبات، بە پاڵنەری... وەهم لە ئاسایشی نیشتمانی، و فشار و شەرمەزارکردنی ئۆپۆزسیۆن. لەبەر ڕۆشنایی ئەو هەلومەرجە ئاڵۆزەی لە هەرێمی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕوودەدات، و نزیکەی سێ مانگ ماوە بۆ هەڵبژاردنی شارەوانییەکانی داهاتوو، کە لەرێگەیەوە پارتی دەسەڵاتدار و سەرۆک کۆماری تورکیا ئەردۆغان چاویان لە وەرگرتنەوەی گەورەترین شارەوانییەکانە بۆ ئەوەی کۆنترۆڵی خۆی بەسەر جومگەکانی… دەوڵەت بکات، دوای قۆرخکردنی سەرۆکایەتی و پەرلەمان لە هەڵبژاردنەکانی مانگی ئایاری ڕابردوودا، حکومەتی تورکیا پەنای بۆ پەرەسەندنی سەربازی برد بۆ ئەوەی داهاتەکانی لە سندوقەکانی دەنگدانی شارەوانییەکان بە بیانووی ئاسایشی نیشتمانی خەرج بکات، کە هێشتا ڕەهەند و سنوورەکانی نەزانراوە. پەرەسەندنی ئۆپراسیۆنی نوێی سەربازی تورکیا لە ماوەی دوو ڕۆژی ڕابردوودا تەواوی ناوچەکانی ئیدارەی خۆسەری لەخۆگرتبوو، کە لە دێریک، تەربەسبەی، قامیشلۆ، و عامودا دەست پێدەکات تا کۆبانی و گوندەکانی لادێکانی مەنبەج. وەک دەرئەنجامی سەرەتایی دەستدرێژی نوێی تورکیا بووە هۆی گیانلەدەستدانی نۆ هاوڵاتی مەدەنی و برینداربوونی دەیان کەسی دیکە. ئەنقەرە سیناریۆی دەستدرێژیی پێشووی سێ مانگ لەمەوبەر دووبارە کردەوە و ژێرخانی مەدەنی و دامەزراوە خزمەتگوزارییەکان و دامەزراوە گشتییەکان و دامەزراوە گرنگەکان و تەنانەت دامەزراوە تایبەتەکان و وۆرکشۆپەکانی کردە ئامانج، جگە لەوەش دامودەزگاکانی سەر بە کەرتی تەندروستی لە بۆردومانی تورکیا ڕزگار نەبوون، نەیان هێشت ئەم دامەزراوانە خزمەتگوزارییەکانیان پێشکەش بە هەموو هاوڵاتیان بکەن، و پارێزبەندی یاسایی دەیانگرێتەوە وەک لەنێو ئەو شتە مەدەنیانەی کە دەبێت بێلایەن بکرێن لە کردەوە سەربازییەکان، بۆ ڕوونکردنەوە، لە ئەنجامی ئەو بۆردومانەدا کە پێشتر باسمان کرد، لەناوچوونی تەواوی وێستگەی ئۆکسجینی ناوەندی و سەنتەری شۆردنی گورچیلە بووە هۆی ئەوەی کە بە تەواوی لە خزمەتگوزاری دەربچێت، ئەو وێستگەیە بوو کە گازی ژیانی (ئۆکسجین)ی بۆ دەیان کەسی تایبەت و گشتی دابین دەکرد نەخۆشخانەکان و زۆرێک لە بنکە تەندروستییەکان. جگە لە زیانێکی گەورە بە سەنتەری شۆردنی گورچیلە، تاکە سەنتەرە لە ناوچەکەدا، کە خزمەتگوزاری پێشکەش بە نزیکەی ١٠٠ نەخۆش دەکات بە ڕێژەی ٢٥٠ دانیشتن لە هەفتەیەکدا. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ زیانگەیاندن بە بەشە گرنگەکانی ئەم سەنتەرە، وەک وێستگەی شوشتگەی کەل و پەل، کە بووە هۆی وەستاندنی کارکردنی هەموو ئامێرەکانی جل شۆردن، بەمەش ژیانی ئەو نەخۆشانە بەرەو مەترسییەکی زۆر دەبات. سەبارەت بە شاری کۆبانی، وێرانبوونی تەواوەتی یەکێک لە بنکە تەندروستییە سەرەکییەکانی بووە هۆی وەستاندنی بەردەوامی پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری تەندروستی بۆ نزیکەی 400 نەخۆش ڕۆژانە کە سوودمەند بوون لە خزمەتگوزارییەکانی ئەو سەنتەرە، ئەمە جگە لەوەی کە ئەمبولانسانەی ئێستا لە دەرەوە بوون لە کارکردن دەرچوونە ئەنقەرە کە شانازی بە گەشەسەندنی پیشەسازی سەربازی و خاوەندارێتی چەک و تەکنیکی بەرزەوە دەکات، نەیدەتوانی لە ئەنجامی هەڵەیەکدا هەموو ئەم ئامانجە مەدەنیانە بکاتە ئامانج، بەڵکو لە چوارچێوەی دارای و مەرامی سیاسی نێو هەڵبژاردنەکانی شارەوانی بە مەبەست ئامانجی هێرش و لەشکرکێشێ پێکهێناوە ، بۆیە... بۆردومانکردنیان بە ئەنقەست بوو. بێدەنگی و پشتگوێخستنی نێودەوڵەتی، بە جۆرێکی دیکە فاکتەری هاندەرە بۆ ئەوەی حکومەتی ئەنقەرە بەردەوام بێت لە سیاسەتی شەڕانگێزی خۆی بەرامبەر بە گەلانی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا، کە لە ئەنجامی ئەو گەمارۆیەی بەسەریاندا سەپێنراوە، تووشی بارودۆخی ژیانی سەخت دەبن، هەروەها بەهۆی ئەنجامە کارەساتبارەکانی خودی دەستدرێژی تورکیا، و لەناوبردنی زۆرێک لە دامەزراوە گرنگەکان و دامەزراوە گشتیەکان، بە تایبەت لەگەڵ چوونە ناو زستان. یاسا نێودەوڵەتییەکان بە تایبەتی شتە مەدەنییەکانی لە شەڕی چەکداری و بە ئامانجکردنی سەربازی پاراستووە، وەک پەیماننامەی چوارەمی جنێڤی ساڵی ١٩٤٩، یاسای نەریتی مرۆیی نێودەوڵەتی، هەروەها یاسای نێودەوڵەتی هه موو موڵک و دامه زراوه خزمه تگوزارییه کانی له چوارچێوه ی پاراستنی به ڕزکراوه وه دیاری کردووه و هه موو ئه مانه لەکاتی شەڕ و ململانێ چه کدارییه کانیش له خۆ ده گرێت، ئه وه ی ئیرۆنی ئه وه یه که ئه وه ی ئه مڕۆ ڕووده دات دۆخێکی ململانێی چه کداری نییه که ئاڵوگۆڕی تێدا بێت ئاگر لە نێوان دوو لایەندا، بەڵکو دەستدرێژییەکی بەربەری ئاشکرایە کە لەلایەن لایەنێکەوە دەستیپێکردووە. مادەی هەشت/٨/ لە پەیڕەوی ناوخۆی ڕۆمای دادگای تاوانی نێودەوڵەتی ساڵی ١٩٩٨ بە تاوانی جەنگ دادەنرێت، واتە بە ئەنقەست و ڕاستەوخۆی کەلوپەلی مەدەنی، لەوانەش نەخۆشخانەکان. وە ئەو شوێنانەی کە نەخۆش و برینداری تێدایە، وە هیچ بەڵگەیەک نییە کە ئامانجی سەربازی بن. ئەنجوومەنی تەندروستی له باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا، له کاتێکدا ئیدانەکردنی ده ستدرێژی تورکیا و بۆردومانکردنی دامه زراوه ته ندروستی و خزمه تگوزاریه کانی به ڕهه مهێنان نوێ ده کاته وه ، داوا له کۆمه ڵگه ی نێوده وڵه تی، له گه ڵ دامه زراوه کانی مافی مرۆڤ و ته ندروستی ده کات، هه ڵوێستێکی ڕوون هه بێت لەبارەی دەستدرێژی تورکیا، ئێمه لە ئەنجوومەنی ته ندروستی له باکور و ڕۆژهه ڵاتی سوریا، دامه زراوه و تاکه کان، بەردە وامبوونی ڕێگای چارەسەری سیاسی ئاشتیانه و دیموکراسی دووپات ده که ینه وه ، پێمان وایه تاقه پڕۆژه یه که زامنی یه کگرتوویی هه موو سوورییه کان ده کات، سەرەڕای هەموو بارودۆخە سەختەکان، ئەوانەی بەدلەی سپی لەبەر دەکەن لە دامودەزگاکانی کەرتی تەندروستیدا بە دڵسۆزی و ئەمەک دەمێننەوە بۆ کارەکەیان و ماناکانی ڕەنگی سپی و واتاکانی، کە هێمای ئاشتی و خۆشەویستی و هاوسەنگین. شکۆی ئەبەدی و لێخۆشبوون بۆ شەهیدە ڕاستگۆکانمان و سەرکردە ئەخلاقییەکانمان و چاکبوونەوەی خێرا بۆ بریندارەکانمان بژی سوریایەکی یەکگرتوو، دیموکراسی، فرەیی، لامەرکەزی بۆ هەموو خەڵکی بەشەرەف ڕەقە ١٢/٢٨/٢٠٢٣ دەسەڵاتی تەندروستی لە باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا
هاوڵاتی نەوەیەکی شێخ سەعیدی پیران لەلایەن تورکیاوە لە پارێزگای ئەرزڕوم دەستگیرکرا و دواتر بە مەرجی ئەوە ئازادکرا کە ھەموو ڕۆژێک ئاڵای تورکیا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانیدا بڵاوبکاتەوە. روشەن فورات نەوەی شێخ سەعیدی پیران دوێنێ سێشەممە 26ـی کانونی یەکەمی 2023، لە شارۆچکەی خنس سەر بە پارێزگای ئەرزەڕۆم، لەسەر چەند پۆستێکی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک لە ساڵانی 2015 و 2016دا، دەستبەسەرکرا. روشەن فورات ساڵی 2016 لە سۆشیال میدیا وێنەی ئاڵای کوردستان و کۆنگرەی هەدەپەی بڵاوکردبووەوە، کە وێنەی عەبدوڵڵا ئۆجەلانیش دەرکەوتبوو، نەوەکەی شێخ سەعیدی پیران بە پاساوی "بانگەشەکردن بۆ پەکەکە" بردرایە بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی خنس و دوای وەرگرتنی گوتەکانی رەوانەی دادگا کرا، و دوای ئەوەی لێدوانی لێ وەرگیرا، بە دوو مەرج ئازادکرا. مەرجەکانیش ئەوەیە کە ھەفتەی سێ ڕۆژ ئیمزا بۆ پۆلیسی تورکیا بکات و ھەموو ڕۆژێکیش ئاڵای تورکیا لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانیدا بڵاوبکاتەوە. دادگا لە بڕیارەکەیدا نووسیویەتی، "پێویستە تۆمەتبار هەموو رۆژێک لە کاتی پێداچوونەوەی دادوەریدا ئاڵای تورکیا لە هەژمارەکانی سۆشیاڵ میدیا بڵاوبکاتەوە. ئەگەر هاوبەشی نەبێت، جارێکی دیکە بڕیاری دەستگیرکردنی لەبەرچاو دەگیرێت بەهۆی پێشێلکردنی مەرجەکانی کۆنترۆڵی دادوەری".
هاوڵاتی لە رووداوێکی تەقەکردندا نیوەڕۆی ئەمڕۆ لە کەرکووک پۆلیسێکی چالاکییە مەدەنییەکان کوژران و دو كه‌سی دیكه‌ش برینداربون كه یه‌كێكیان ژن بوه و برینه‌كه‌ی سه‌خت بوه. ئەمڕۆ پێنجشەممە ، دوو پۆلیس لە ناو بازاڕی لەنگەی کەرکوک لەلایەن کەسێکی نەناسراوەوە بەر دەستدرێژی گولە کەوتوون و یەکێکیان راستەوخۆ گیانی لەدەستداوە هاوکات ئەو پۆلیسەی کوژراوە پۆلیسی چالاکییە مەدەنییەکان بووەو و پۆلیسەکەی دیکە برینداربووە و رەوانەی نەخۆشخانە کراوە و لە هەمان کاتدا ژنێکیش بەهۆی ئەو رووداوی تەقەکردنەوە گولەی بەرکەوتووە و بریندار بووە و ئەویش گەیەنراوەتە نەخۆشخانە. بەڕێوەبەری پۆلیسی کەرکووکیش ڕایگەیاند لێکۆڵینەوە دەکەن بۆ ئەوەی بزانن هۆکاری تاوانەکە چییە و، "دوای ئەوە، خۆمان ئاگادارتان دەکەینەوە." لەبارەی دۆخی بریندارەکانیش، رایگەیاند "لەخوا بەزیاد بێت دۆخی زۆر باشە." به‌ڤیدیۆ..ساتی كوشتنی پۆلیسه‌كه‌ی ئه‌مڕۆی كه‌ركوك:
هاوڵاتی تورکیا بەردەوامە لە هێرشەکانی بۆ سەر باکوور و ڕۆژهەڵاتی سوریا. لە هێرشەکانی 48 کاتژمێری ڕابردوو بۆ سەر شاری قامیشلۆی سەر بە کانتۆنی جەزیرە، ٩ هاووڵاتی شەهید بوون و لە کانتۆنی فورات لە کۆبانێ ٢ هاووڵاتی بریندار بوون. بەرەبەیانی ٢٥ی کانوونی دووەم، بۆردومانەکان لە کۆبانێ دەستی پێکرد، پاشان لە قامیشلۆوە. لە درەنگانی شەوی هەمان ڕۆژدا بۆردومانەکە وەستا. بەڵام تورکیا پاشنیوەڕۆی دوێنێ جارێکی دیکە دەستی بە بۆردومان کرد. لە یەکەم ڕۆژی هێرشەکاندا ٢٥ شوێن و ناوەندی ستراتیژی و خزمەتگوزاری و بازرگانی بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی چەکدار بۆردومان کران. لە ڕۆژی دووەمدا دەیان خاڵی پشکنین لە نێویاندا ٢٢ ناوەندی خزمەتگوزاری بۆردومان کران. بەگشتی ٥١ جار هێرش روویداوە ئاماری هێرشەکان لە ماوەی ٤٨ کاتژمێردا بەم شێوەیەی خوارەوەیە: فڕۆکەی بێ فرۆکەوانی بە چەکی دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا ئەم ناوچەیەیان بۆردومان کرد: گەراجی ئۆتۆمبێل و کۆمپانیایەک لە کۆبانێ کارگەیەک لە گەڕەکی ئەلایە لە قامیشلۆ، ناوەندێکی بیناسازی لە پشتێنی باکووری شاری قامیشلۆ. چاپخانەی سیماڤ لە پشتێنەی لە ڕۆژهەڵاتی قامیشلۆ. لە هەمان کاتدا کارگەی زەیتونی رۆهلات لە قەزای عامود بۆردومان کرا. کارگەیەکی جەزیرە لە گەڕەکی مەیسەلون لە قامیشلۆ. 2 ناوەندی دروێنە لە گەڕەکی مەیسەلونی قامیشلۆ. هۆڵێکی ئاهەنگی هاوسەرگیری لە قەزای عامود. گەڕەکەکانی شاری کۆبانێ و نەخۆشخانەی مشتەنور. ئاش و کۆگای پەمبوو لە گوندی ئوم ئەلفورسان لە ڕۆژهەڵاتی قامیشلۆ. ناوەندی بیناسازی لە گەڕەکی ئەنتەریە لە قامیشلۆ. وێستگەی بەنزینی بۆتان و وێستگەی "جووتیاران". تاکە کارگەی ئۆکسجین لە قامیشلۆ. خانوو لە گەڕەکەکانی ڕۆژئاوای کۆبانێ و دەوروبەری کۆبانێ. کۆگاو و مریشکخانەی کۆبانێ-حەلەب. کۆمپانیای خواردنەوەی ئەل نەبیل لە قامیشلۆ. ناوچەی تەنیشت بارەگای کۆمپانیای ئەل نەبیل لە قامیشلۆ. ئاشخانەی دانەوێڵەی بنەماڵەی بەرەکات لە قامیشلۆ. خاڵێکی پشکنینی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ لە قامیشلۆ. کۆمپانیایەکی بیناسازی لە ڕۆژئاوای قامیشلۆ. 7 خاڵی پشکنینی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ لە ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا و باشووری کۆبانێ. دەوروبەری کۆگاکانی دانەوێڵە لە گوندی گیرێ زیادە کولی (توبیە)، خاڵی پشکنینی ڕۆژئاوای ناحیەی گرکێ لەگێ لە کانتۆنی جەزیرە. کارگەی ساوەر لە باشووری قامیشلۆ. بازگەی نیئمەتلی لەسەر ڕێگای قامیشلۆ- ترباسپی. 2 کۆگای جل و بەرگ و سۆپا لە گەڕەکی ئەلایە لە ڕۆژهەڵاتی قامیشلۆ کە 300 مەتر لە زیندانی ئەلایە دوورە کە زیندانیانی داعشی تێدایە 2 بازگە لە ڕۆژهەڵات و باشووری قەزای عامودا. گوندی تاویلێ لە بەشی ڕۆژئاوای ناحیەی تیل تەمیر سەر بە شاری حەسەک لە کانتۆنی جەزیرە. 2 خانووی هاووڵاتیان حاکم حاج بەکر و ئەشرەف ئەلکیا لە ناحیەی دربێسی سەر بە شاری حەسەکە. ئەو شوێن و ناوەندانەی باس کران چەندین جار بۆردومان کران. هاوکات لە هێرشەکانی ڕۆژی دووەمدا هیچ زیانێکی گیانی نەبووە و نوێترین ئامار ژمارەی شەهیدەکان بوون بە ٩ ئەمڕۆ یەکێک لە بریندارەکان بەهۆی سەختی برینەوە گیانی لەدەستدا. ژمارەی گشتی بریندارەکان بە گوێرەی ئامارە نافەرمییەکان ٢٨ بریندار بەنزیکەی خەمڵێنراوە، زەرەری ماددیش بە ٢٠هەزار دۆلار لە ٤٨ کاتژمێردا هەژمارکراوە.
هاوڵاتی فەرماندەیی گشتی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ - باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا هێرشەکانی تورکیای بۆ سەر ڕۆژئاوای کوردستان بە تاوانی جەنگ ناساند و ڕایگەیاند تورکیا ژێرخانی ئابوری تەواوی ناوچەکەی کردۆتە ئامانج و دەڵێت ئەم بەئامانجکردنە هەوڵێکی ڕوونە بۆ بڵاوکردنەوەی پشێوی لە سەرانسەری ناوچەکانماندا. وەک لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، لەچوارچێوەی پەرەسەندن و هێرشە یەک لە دوایەکەکانی تورکیادا تەنها لە ڕۆژی سێشەممەدا 26ی کانونی یەکەم، 4 خاڵی پشکنینی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ لە دەروازە سەرەکییەکانی شاری قامیشلۆ، 6 خاڵی پشکنین لە دەروازەکانی ڕێگاوبانەکانی شاری قامیشلۆ کراونەتە ئامانج هاوکات هێرشکراوەتە سەرکۆبانی و لادێکانی. هاوکات لەگەڵ سەرکۆنەکردنی هێرشەکانی تورکیادا ئەوەشڕونکراوەتەوە کە ئەم بەئامانجکردنە هەوڵێکی ڕوونە بۆ بڵاوکردنەوەی پشێوی لە سەرانسەری ناوچەکەدا. دەقی ڕاگەیەندراوەکەی فەرماندەیی گشتی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ - باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا: لە 23ی کانونی یەکەمدا داگیرکاری تورکیا لە ڕێگەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانەوە هێرشەکانی بۆ سەر هەموو ناوچەکانی باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا دەستیپێکرد، ژێرخانی، دامەزراوە خزمەتگوزارییەکان، نەخۆشخانەکان، دامەزراوە تەندروستییەکان، کارگە و تاقیگەکانی کردە ئامانج، کە ژمارەیەک شەهید و برینداری مەدەنیی لێکەوتەوە. ئەم هێرشە بەربەرییانە بەپێی یاسا و نۆرمە نێودەوڵەتییەکان دەگەنە تاوانی جەنگ. لەچوارچێوەی پەرەسەندن و هێرشە یەک لە دوایەکەکانی، داگیرکاری تورکیا، ڕۆژی سێشەممە 26ی کانونی یەکەم، 4 خاڵی پشکنینی هێزەکانمان لە دەروازە سەرەکییەکانی شاری قامیشلۆ، 6 خاڵی پشکنین لە دەروازەکانی ڕێگاوبانەکانی شاری قامیشلۆ، کردە ئامانج ولەکۆبانی و لادێکانی، و بازگەیەکی هێزەکانمان زیاتر لە ٢ جار کرایە ئامانج و لەسەر ڕێگایەکی سەرەکی کە بەرەو شارۆچکەی عامودا دەڕوات هەم لە دەروازەی دەرچوون و هەم لە دەروازەی دەربازبوون بنکەی پشکنین کرانە ئامانج . ئەم هێرشانە بووە هۆی برینداربوونی سێ ئەندامی هێزەکانمان بە برینداری جۆراوجۆر و زیانێکی ماددی بەرچاو بە بازگەکان. ئەم بەئامانجکردنە هەوڵێکی ڕوونە بۆ بڵاوکردنەوەی پشێوی لە سەرانسەری ناوچەکانماندا، چونکە هێزەکانمان بەرپرسیارن لە ئاسایش و پاراستنی ئەندامانی کۆمەڵگا و گەیشتن بە سەقامگیری و ڕێگریکردن لە هەموو جۆرە تاوانێک، هەروەها بەرپرسیارن لە ڕووبەڕووبوونەوەی هەموو بەکرێگیراوان کە هەوڵی بڵاوکردنەوەی ئاژاوە و ململانێ دەدەن. ئەم بەئامانجگرتنی خاڵە پشکنینەکانی هێزەکانمان تەنها بۆ کردنەوەی ڕێگایە بۆ ئەوەی شانە خەوتووەکانی تیرۆریستان و گروپە تاوانکارەکان بە ئاسانی بجوڵێن و ئاژاوە بڵاوبکەنەوە لەم ڕۆژانەی جەژنی نوێڵ و سەری ساڵدا. گەلەکەمان دڵنیا دەکەینەوە کە پابەند دەبین بەو بەڵێنەی کە پێمان دابوو گیانمان بەخت بکەین بۆ پاراستنیان و بەرقەرارکردنی ئاسایش و سەقامگیری لە ناوچەکانماندا، ئەم هێرشە بەربەرییانە ئیرادە و باوڕمان ناشکێنن و ئەرکی خۆمان زیاتر لە پێشوو پێکدێنین و هەرگیز بۆ پاراستنی گەلەکەمان دوودڵی ژیان ناکەین __________ فەرماندەیی گشتی هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ - باکور و ڕۆژهەڵاتی سوریا ٢٧-١٢-٢٠٢٣
هاوڵاتی سەرچاوەیەکی باڵا لە کۆمیسیۆنی ھەڵبژاردنەکانی عێراق بە میدیای یەکێتی راگەیاندوە، کۆمیسیۆنەکەیان ناتوانێت لە کاتی خۆیدا ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان ئەنجام بدات، بەو ھۆکارەش ھەڵبژاردنەکە بۆ کاتێکی تر دوادەخرێت. دادگای باڵای فیدراڵی عێراق ئەمڕۆ جارێكیتر دانیشتنەكەی لەبارەی یاسای هەڵبژاردنی هەرێمی كوردستانەوە دواخست بۆ رۆژی 21ی كانونی دووەمی 2024 ئەو كاتیش بڕیار نادات چونكە تا ئێستا كۆتایی نەهێناوە بە دادبینی، واتا ئەگەر لە دانیشتنی رۆژی 21ی كانونی دووەمی 2024 دادبینی كۆتایی پێبهێنێت لە كۆبوونەوەی دواتریدا بڕیار دەدات. کۆمسیۆنی باڵای ھەڵبژاردنەکانی عێراق کە ئەرکی بەڕێوەبردنی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستانی لە ئەستۆ گرتووە، سەرچاوەیەکی باڵایان بۆ میدیای یەکێتی ئاشکرای کردوە، بڕیارەکەی ئەمڕۆی دادگای فیدراڵی، ھێندەی تر ئامادەکارییەکانی کۆمیسیۆنی قورس تر کرد و بە دووریشی دەزانێت بەو ماوە کەمەی لە بەردەمیاندا ماوە، ئامادەکارییەکان تەواو بکات بۆ ئەنجامدانی پڕۆسەکە لە کاتی خۆیدا، بەو ھۆکارەش ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان دوادەکەوێت. یەكێتیی نیشتمانی كوردستان لەرێگەی (زیاد جەبار) سەرۆكی فراكسیۆنی حزبەكەی لە خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان (ئێستا بەرپرسی مەڵبەندی یەكێتییە لە سلێمانی) سكاڵای لەسەر (5) ماددەی یاسای هەڵبژاردنەكان تۆماركردوە. لە سکاڵایەدا، سکاڵاکار داوای کرد دادگای فیدڕاڵی ماددەکانی ١ و ٩ و ١٥ و ٢٢ و ٣٦ لە یاسای ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان بە نادەستوری دابنێت کە پەیوەندیدارن بە کورسی کۆتاکان و دانانی ھەرێم بە یەک بازنەی ھەڵبژاردن. هاوکات بەپێی زانیاریەكانی هاوڵاتی لەدانیشتنەكەی دادگای فیدراڵیدا پارێزگای هەڵەبجە وەك بازنەی چوارەم بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دیاریكراوەو دادگاش داوای لە كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان كردوە تا 21ی مانگی داهاتوو بەنوسراوێك ژمارەی دانیشتوانی پارێزگای هەڵەبجەو چۆنیەتی دابەشكردنی كورسی پێكهاتەكان بەسەر پارێزگاكانی هەرێمدا دیاری بكات. سەرچاوەیەكیش لەكۆمیسۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عیراق بە هاوڵاتی وت: كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان لەبارەی دابەشكردنی كورسی پێكهاتەكان زیاتر لە 20 رۆژە بەنوسراوی فەرمی وەڵامی دادگای فیدراڵی داوەتەوە. سەرچاوەكە وتیشی كۆمسیۆن لەنزیكترین كاتدا داتای تۆماری دەنگدەرانی هەڵەبجە رەوانەی دادگای فیدراڵی دەكات.
.jpg)
هاوڵاتی لە رێگەی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانەوە هێرشی ئاسمانی کرایە سەر فڕۆکەخانەی هەولێر، بەڵام فڕۆکەکە ئامانجی نەپێکاوە و کەوتوەتە خوارەوە. گروپێکی چەکداری سەر بە "المقاومة الاسلامیة فی العراق" لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، لە رێگەی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانەوە هێرشیان کردوەتە سەر بنکەی هێزە ئەمریکییەکان لە فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی هەولێر. بە گوێرەی زانیارییەکان درۆنەکە بەرەو فڕۆکەخانەی هەولێر ئاراستە کراوە، بەڵام بەرلەوەی بگاتە ئامانجەکەی لە نزیک گوندی ئاشۆکان، لە باکووری فڕۆکەخانەی هەولێر کەوتووەتە خوارەوە. ئەمەش لەکاتێکدایە رۆژی (25)ی ئەم مانگەش جارێکی تر هەمان گروپ لەرێگەی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانەوە هێرشیان کردە سەر بنکەی هێزەکانی هاوپەیمانان لە فڕۆکەخانەی هەولێر و بەهۆیەوە ژمارەیەک سەرباز برینداربون.
هاوڵاتی دادگای فیدراڵی تاوتوێكردنی سكاڵایەكی تایبەت بەهەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دواخست و داوای لەكۆمسیۆن كرد ژمارەی دەنگدەرانی پارێزگای هەڵەبجەو چۆنیەتی دابەشكردنی كورسی پێكهاتەكان بەسەر پارێزگاكانی هەرێم بۆ دادگا دیاری بكات. دادگای فیدڕاڵی ئەمڕۆ 27-12-2023 بۆ بڕیاردان لەسەر سكاڵایەك كۆبوویەوە كە دژی یاسای هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان تۆماركراوە، بەڵام لەكۆبوونەوەكەدا بڕیاردانی بۆ 21-1-2024 دواخست. بەپێی زانیارییەكان لەدانیشتنەكەی دادگای فیدراڵیدا پارێزگای هەڵەبجە وەك بازنەی چوارەم بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستان دیاریكراوەو دادگاش داوای لە كۆمسیۆنی باڵای هەڵبژاردنەكان كردوە تا 21ی مانگی داهاتوو بەنوسراوێك ژمارەی دانیشتوانی پارێزگای هەڵەبجەو چۆنیەتی دابەشكردنی كورسی پێكهاتەكان بەسەر پارێزگاكانی هەرێمدا دیاری بكات. لەو دانیشتنەی دادگای فیدراڵیدا نوێنەری كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكانی عیراق داوای كردوە بۆ وەڵامدانەوەی داواكارییەكەی دادگای فیدراڵی كاتیان پێبدرێت. سەرچاوەیەكیش لەكۆمیسۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەكانی عیراق بە هاوڵاتی وت: كۆمسیۆنی هەڵبژاردنەكان لەبارەی دابەشكردنی كورسی پێكهاتەكان زیاتر لە 20 رۆژە بەنوسراوی فەرمی وەڵامی دادگای فیدراڵی داوەتەوە. "بۆ پارێزگای هەڵەبجەش كە یەكێك دەبێت لە چوار بازنەكەی هەڵبژاردن لەهەرێم و داواكاری دادگای فیدراڵی بۆ ژمارەی دەنگدەرانی ئەو پارێزگایە، كۆمسیۆن لەنزیكترین كاتدا داتای تۆماری دەنگدەرانی هەڵەبجە رەوانەی دادگای فیدراڵی دەكات" سەرچاوەكەی كۆمسیۆن وای وت. هەر ئەمڕۆ لەدانیشتنەكەدا نوێنەری پێكهاتەكانی توركمان و ئاشور ئامادەبوون و دادگاش رەتیكردوەتەوە وەك لایەنی سێیەم گوێیان لێ بگیرێت.
هاوڵاتی وا بڕیارە دوای سەری ساڵ مامۆستایانی ناڕازی لەگەڵ محەمەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق كۆببنەوە و داواكاریەكانیانی پێ بدەن. دڵشاد میرانی ئەندامی دەستەی مامۆستایانی ناڕازی بەهاوڵاتی وت: بەهۆی هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكانی عێراقەوە كۆبوونەوەمان لەگەڵ سوودانی دواكەوت. وتیشی: بەهۆی هەندێك كێشەوە كۆبوونەوەكان لەگەڵ محەمەد شیاع سوودانی و عەممار حەكیم و محەمەد حەلبووسی بۆ جاری یەكەم دوا كەوت. ئەندامەكەی دەستەی مامۆستایانی ناڕازیی دەشڵێت: دواكەوتنی جاری دوویەم بەهۆی هاتنەپێشەوەی بانگەشە و هەڵبژاردنی ئەنجوومەنی پارێزگاكانی عێراقەوە بوو. میرانی باسی لەوەش كرد، بڕیار وایە دوای سەری ساڵ سەردانی بەغدا بكەن و لەگەڵ ئەو سێ بەرپرسە كۆببنەوە و داواكارییەكانیان بگەیەنن. ١٠٠ ڕۆژ زیاترە بایكۆتی هۆڵەكانی خوێندن لە پارێزگاكانی سلێمانی و هەڵەبجە و ئیدارەكانی گەرمیان و ڕاپەڕین و شارۆچكەی كۆیە بەردەوامی هەیە، تا ئێستا حكوومەتی هەرێمی كوردستان وەڵامی هیچ داواكارییەكی مامۆستایانی ناڕازی نەداوەتەوە.
هاوڵاتی ئەمڕۆ، یەكێتی كەمئەندامان لە كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەوانیدا نیگەرانیی و سەختیی ژیانی خاوەن پێداویستی تایبەتی خستەڕوو و هۆشدارییان دا، كە لە ساڵی ٢٠٢٤ بارودۆخی ژیانیان خراپتر دەبێت، لە كاتێكدا بەرپرسان هەزاران دۆلار لە گەشتی سەری ساڵدا خەرج دەكەن. ئەمڕۆ، لە بەردەم ڕێكخراوی یەكێتی كەمئەندامانی كوردستان لە شاری سلێمانی، خاوەن پێداویستیی تایبەتەكان گردبوونەوەیەكیان لەبارەی بارودۆخ و سەختی ژیانیان ڕێكخست و پاشان كۆنگرەیەكی ڕۆژنامەنووسییان ئەنجامدا. لە كۆنگرە ڕۆژنامەنووسییەكەدا كە پەیامنێری هاوڵاتی ئامادەیبوو، سامان حسێن، سەرۆكی یەكێتی كەم ئەندامانی كوردستان وتی: ساڵی ٢٠٢٣ ساڵێكی ڕەش و پڕ ناخۆشیی و خەفەت بوو بۆمان، بۆ ساڵی نوێش هیچ هیوایەكمان نییە، لەوە دەترسین لەم ساڵ خراپتر بێت. ئاماژەی بەوەشدا، لە كاتێكدا كەمئەندامان دینارێك لە گیرفانیاندا نییە و قەترەیەك نەوت لە ماڵەكانیاندا نییە لەم زستانەدا خۆیانی پێ گەرم بكەنەوە، كەچی بەرپرسان تكتی فڕۆكە بۆ گەشتی سەری ساڵ دەبڕن و هەزاران دۆلار خەرج دەكەن. سەرۆكی یەكێتی كەم ئەندامانی كوردستان وتیشی: نزیكەی ٨٠ هەزار كەمئەندام لە ژێر هێڵی هەژارییەوەن، ئەوەی ئێمە تێیداین ژیان نییە، كاتێك لە دەرگای لایەنە پەیوەندییدارەكان دەدەین، سەدان دەرگامان بەڕوودا دادەخەن، فەرزە لەسەریان كە خزمەتی كەم ئەندامان بكەن، ژیانی كەم ئەندامان زۆر خراپترە لە ساڵانی نەوەدەكان.
هاوڵاتی لەماوەی 48 كاتژمێردا توركیا 44 ناوەندی خزمەتگوزاری و بازرگانی و ئەمنیی لەڕۆژئاڤای كوردستان بەئامانج گرتووە. بەپێی ئامارێك كە میدیاكانی ڕۆژئاڤای كوردستان بڵاویانكردووەتەوە: دەوڵەتی توركیا لەماوەی 48 كاتژمێری ڕابردوودا لەڕێگەی درۆنەوە، 44 پێگەی خزمەتگوزاری و ژیانیی و دامودەزگای بازرگانی و ئەمنیی لەهەرێمی باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا بۆردوومانكردووە، بەهۆیەوە هەشت هاوڵاتی شەهیدبوون و دەیان هاوڵاتی دیكەش بەتایبەت لەشارەكانی قامیشلۆ و كۆبانی برینداربوون، هاوكات بووەتە هۆی زیانێكی ماددی زۆر لەو شوێنانە. هێرشەكان سەرەتا لەشاری كۆبانی لەڕۆژی 25 ی ئەم مانگەوە دەستیان پێكرد، دواتر هەندێك هێرشی دیكەی لەقامیشلۆ بەدواداهات، هەر لەڕۆژی یەكەمی بۆردوومانەكەدا فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانی توركیا 22 پێگەی لەو دوو شارە كردە ئامانج، لەڕۆژی دووەمیشدا 22 پێگەی دیكە لەو شارانە كرانە ئامانج كە 10 پێگەیان ئەمنیی بوون.
هاوڵاتی بەیانی ئەمڕۆ فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوان شوێنێكی لە نزیك گوندی توتەقەڵەی بناری خاڵخاڵان لە سنووری شارەدێی ئاغجەلەری بۆردوومان كردووە ، دانیشتوانی ناوچەكەش دەڵێن تائێستاش فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان بەسەر ئاسمانی ناوچەكەدا دەسوڕێتەوە و تائێستاش زیانی بۆردوومانەكە نەزانراون. بەوتەی شایەتحاڵێك فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان دوو جار بۆردوومانی ئەو شوێنەی كردووە كە دەكەوێتە سەر شاخەكانی سنووری گوندی تووتەقەڵەی ئاغجەلەرەوە. هەرچەندە تا ئێستا دیار نییە ئەو فڕۆكە بێ فڕۆكەوانە هی چی وڵاتێك بووە، بەڵام گوومان دەكرێت بۆردوومانەكە فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی توركیا ئەنجامی دابێت، چونكە پێشتر و لە ماوەكانی ڕابردوودا چەند جارێك دەوڵەتی تورك ناوچەكەی بۆردوومان كردووە. شاخی خاڵخاڵان دەكەوێتە سنووری شارەدێی ئاغجەلەری سەر بەقەزای چەمچەماڵ لەپارێزگای سلێمانی لەهەرێمی كوردستان، ئەو شاخە هاوسنووریشە لەگەڵ شارۆچكەی كۆیە و تەقتەق.
