ئارا ئیبراهیم

سه‌عده‌ ناسر، دایکی دیار غه‌ریب، لە دووەم ڕۆژی پرسەکەیدا بەگۆچانێکەوە له‌سه‌ر کورسییه‌ک دانیشتبوو، سەعدە وێنەی کوڕەکەی لە ملکردبوو گوێی بۆ ئەو ژنانە دەگرت کە په‌یتا په‌یتا ده‌هاتنه‌ لاى بۆ دڵنەواییکردنی، به‌ڵام ئه‌و وتى شانازى ده‌کات که‌ کوڕه‌که‌ى  «به‌و پله‌ به‌رزه‌ شه‌هید بووه‌«.

رۆژى 5ى ته‌مموزى ئه‌م مانگه‌، که‌جه‌که‌ شه‌هیدبوونى دیار غه‌ریب ئه‌ندامى ده‌سته‌ى سه‌رۆکایه‌تى که‌جه‌که‌ و دوو گه‌ریلاى به‌هۆى بۆردومانى فڕۆکه‌ جه‌نگییه‌کانى تورکیاوه‌ له‌قه‌ندیل راگه‌یاند.

که‌سوکارى دیار غه‌ریب رۆژى دووشه‌ممه‌و سێشه‌مه‌ 8 و 9ى ته‌مموز له‌ مزگه‌وتى حاجى ئه‌حمه‌د پرسه‌یان بۆ دانا و له‌به‌رده‌م ماڵه‌که‌شیان له‌گه‌ڕه‌کى به‌ختیارى دوو خێمه‌یان دانابوو بۆ پرسه‌ى ژنان و پیاوان.

سه‌عده‌ ناسر، دایکى دیار غه‌ریب، به‌‌هاوڵاتى وت «کوڕه‌که‌م رێبازێکى جوانى پێشکه‌ش کردووه‌و تێکۆشه‌رێکى هه‌ر چوار پارچه‌ى کوردستان بووه‌ و رێبازه‌که‌ی ده‌گرین، ئێمه‌ شانازى پێوه‌ ده‌که‌ین که‌ به‌و گه‌وره‌ییه‌ شه‌هید کراوه‌ «.

دایکى باسى ئه‌وه‌ى کرد که‌ 20ى حوزه‌یران دیار هاتۆته‌وه‌ بۆ ماڵه‌وه‌و شه‌وێک له‌لایان بووه‌، داوایه‌کیشى ئاراسته‌ى سه‌رکردایه‌تى که‌جه‌که‌ کرد و وتى «داوا ده‌که‌م تۆڵه‌ى خوێنى کوڕه‌که‌م بکه‌نه‌وه‌، یاخوا کوێر بێت دوژمنه‌کانى دیاره‌که‌م».

دیار غه‌ریب له‌ساڵى 1991 برایه‌کى دیکه‌ى به‌ناوى دلێر که‌ له‌خۆى گه‌وره‌تر بووه‌ شه‌هید بووه‌و له‌و کاته‌وه‌ وه‌کو کوڕه‌ گه‌وره‌ى ماڵه‌که‌یان زۆربه‌ى ئه‌رکه‌کانى که‌وتووه‌ته‌ ئه‌ستۆ.

هه‌روه‌ها رزگار براى دیار غه‌ریب وتى «ئه‌م تیرۆرکردنه‌ شتێکى ئاسایى نییه‌و تورکیا به‌ یارمه‌تى ناوخۆیى نه‌بێت ناتوانێت ئه‌وه‌ بکات، ئێمه‌ جێمان هێشتنه‌وه‌ بۆ سه‌رکردایه‌تى قه‌ندیل په‌یاممان ئه‌وه‌یه‌ خوێنى به‌فیرۆ نه‌ڕوات».

وتیشى «ته‌رمى براکه‌م هێشتا له‌قه‌ندیله‌ نازانین نێژراوه‌ یا نا ئه‌وه‌ لاى هه‌ڤاڵانى که‌جه‌که‌یه‌ و هه‌موو شته‌کانمان پێده‌ڵێن».

رزگار براى دیار ئه‌وه‌ى روونکرده‌وه‌ که‌ دیار بۆ ئه‌وان مامۆستا بووه‌و ئه‌و وانانه‌ى به‌ گه‌ریلاکانى وتووه‌ بۆ ئه‌ویشى باس کردووه‌ به‌تایبه‌ت له‌ڕووى فکرى و خزمه‌تکردنى گه‌لى کورده‌وه‌.

هاوڕێ و هه‌ڤاڵانى دیار غه‌ریب پێیانوایه‌ که‌ سه‌رکرده‌ باشوورییه‌کانى ناو که‌جه‌که‌ کراونه‌ته‌ ئامانج و هه‌موو ئه‌و کارانه‌ش له‌رێگه‌ى «سیخوره‌کان»ه‌وه‌ ئه‌نجامدراوه‌.

حه‌سه‌ن جودى، هاوڕێى دیار غه‌ریب، له‌لێدوانێکدا بۆ هاوڵاتى باسى ئه‌وه‌ى کرد که‌ ماوه‌ى 25 ساڵه‌ وه‌کو هه‌ڤاڵ و هاوڕێ کاریان کردووه‌ و زۆر زه‌حمه‌ت و خۆشی و کاریان سه‌رخستووه‌ زۆربه‌ى زۆرى کاته‌کان پێکه‌وه‌ بوون  وتى «هه‌موو یاده‌وه‌رییه‌کانى شیرینن له‌لام و که‌سێکى روخۆش بوو حه‌زت ده‌کرد له‌گه‌ڵیدا بیت».

وتیشى «هه‌ڤاڵ دیار زۆر به‌ ته‌کبیرو وریاییه‌وه‌ هه‌ڵسوکه‌وتى کردووه‌و بێباک نه‌بووه‌و هه‌ڤاڵانیى به‌وریاییه‌وه‌ کاریان کردووه‌ بۆ پاراستنى، به‌ڵام  ئه‌م هێرشه‌ به‌ فڕۆکه‌ ئه‌نجامدراوه‌«.

ئه‌و هاوڕێیه‌ى دیار پێشیوابوو سه‌رکرده‌ باشووریه‌کانى ناو که‌جه‌که‌ به‌تایبه‌ت ده‌کرێنه‌ ئامانج «هه‌موویان له‌ئامانجان به‌گشتى، هه‌وڵێکى داگیرکارى هه‌یه‌ بۆ سه‌ر باشوور و ده‌یانه‌وێت هیچ کۆسپ و ته‌گه‌ره‌یه‌ک له‌به‌رده‌م ئه‌وه‌ نه‌مێنێت که‌ ده‌زانن ئه‌و هه‌ڤاڵانه‌ن که‌ پێشه‌نگن و خه‌ڵکى باشورن».

حه‌سه‌ن جودى که‌ خۆى نوسه‌ره‌ باسى ئه‌وه‌شى کرد که‌پێش شه‌هیدکردنى، دیار غه‌ریب داواى لێکردووه‌ کتێبێکى به‌ناوى مێژووى کوردستان بۆ چاپى دووه‌مى که‌ 800 لاپه‌ره‌یه‌ پێداچونه‌وه‌ى پێدا بکات، وتى «ئه‌مه‌ بۆ من زۆر به‌ ئازاره‌ که‌ خۆى شه‌هید کراوه‌و ئێستا من خه‌ریکى پێداچونه‌وه‌ى کتێبه‌که‌یم».

دیار غه‌ریب له‌نێوان ساڵانى 2002 تا 2014 کارى له‌ناو پارتى چاره‌سه‌رى دیموکراتى کوردستان کردووه‌و بۆ ماوه‌یه‌کى زۆر هاوسه‌رۆکى حزبه‌که‌ بووه‌.

نه‌جیبه‌ عومه‌ر، هاوڕێى دیار غه‌ریب که‌ بۆ ماوه‌یه‌ک له‌گه‌ڵیدا هاوسه‌رۆک بووه‌ له‌ پارتى چاره‌سه‌ر، وتى «هه‌ڵمه‌ت که‌سایه‌تیه‌کى ساده‌ نه‌بوو سه‌رکرده‌یه‌کى نمونه‌یى بوو، به‌تایبه‌ت جیاواز له‌ سه‌رکرده‌کانى باشور رێبه‌رى نمونه‌ى جوانى پیشاندا که‌سێک بوو به‌رژه‌وه‌ندى تایبه‌تى نه‌بوو زۆر ساده‌ ده‌ژیا و خۆشه‌ویستى بۆ گه‌له‌که‌ى له‌ لوتکه‌دا بووه‌«.

وتیشى «که‌ ره‌خنه‌ى له‌سیستم و به‌رێوه‌بردنى هه‌رێمى کوردستان ده‌گرت، پرۆژه‌و نه‌خشه‌ڕێگاى بۆ ئاماده‌کردبوو بڵاوى ده‌کرده‌وه‌ که‌ به‌م شێوه‌یه‌ ده‌کرێت حوکمڕانى بکرێت».

«تیرۆرکردنى هه‌ڤاڵ دیار پیلان بۆ داڕێژراو بووه‌، چه‌ندین جار هه‌وڵ هه‌بووه‌ بۆ تیرۆرکردنى.، ئه‌مه‌ یه‌که‌م سه‌رکرده‌ نه‌بووه‌ به‌م شێوه‌یه‌ شه‌هید ده‌کرێت، له‌ ساڵى 1996 که‌ دکتۆر سیروان سکرتێرى یه‌کێتى نه‌ته‌وه‌یى کوردستان بوو ئه‌ویش  تیرۆرکراوه‌«، نه‌جیبه‌ عومه‌ر واى وت.

باسى له‌وه‌شکرد «هه‌موو ئه‌و که‌سانه‌ى ده‌ستیان هه‌بووه‌ و سیخوڕیان کردووه‌ به‌ ئازادى ناسوڕێنه‌وه‌ هه‌تا ئێستا ئه‌وانه‌ى سیخوڕیان کردووه‌ ده‌ستیان له‌خوێنى شه‌هیدان هه‌بووه‌ ناتوانن بژین».

ته‌ڤگه‌رى ئازادى دیموکراتى کوردستان، یه‌کێکه‌ له‌و پارتانه‌ى له‌ هه‌رێمى و عێراق کار ده‌کات و به‌ نزیک له‌ که‌جه‌که‌ هه‌ژمار ده‌کرێن ده‌ڵێن، ئه‌م تیرۆره‌ به‌بێ سیخوڕیکردن ئه‌نجامنه‌دراوه‌.

بێریڤان محه‌مه‌د، ئه‌ندامى ده‌سته‌ى به‌رێوه‌بردنى ته‌ڤگه‌رى ئازادى، له‌لێدوانێکدا به‌‌هاوڵاتى وت»به‌داخه‌وه‌ هه‌موومان ده‌زانین ده‌رگا واڵا کراوه‌ بۆ هێزه‌که‌ى ده‌وڵه‌تى تورکیا بۆ ئه‌وه‌ى داگیرکارى خۆى بکات، هاوکارى ده‌کرێن هه‌موو شوێنه‌کان ده‌خه‌نه‌ ژێر ده‌ستیان».

ئه‌وه‌شى روونکرده‌وه‌ که‌ دیار سه‌رکرده‌یه‌ک بووه‌ کاریگه‌رى زۆر باشى له‌سه‌ر خه‌باتى باشورى کوردستان هه‌بووه‌.