دیپلۆماسییە ئاڵۆزەکەی تۆم بارک لە سووریا: یارییەک لە نێوان پاڵپشتی ئەحمەد شەرع و فشار لەسەر هەسەدە “

کارۆخ سەید ڕزگار

تۆم بارک : نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا و باڵیۆزی پێشوو لە تورکیا، بە کەسایەتییەکی دیار دادەنرێت کە کاریگەرییەکی گەورەی هەبووە لە داڕشتنی سیاسەتی نوێی واشنتۆن بەرامبەر سووریا دوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد. ڕەگ و ڕیشەی لە ناوچەکەدا و پەیوەندییە نزیکەکانی لەگەڵ سەرۆکی ئەمریکا، دەسەڵاتێکی دیپلۆماسی زۆرتری پێبەخشی. بەڵام هەڵوێستەکانی لەسەر لایەنە سەرەکییەکان، بەتایبەتی ئەحمەد شەرع و هێزەکانی سووریای دیموکرات (هەسەدە)، جێگەی مشتومڕ بوون و بە نیگەرانییەوە تەماشا دەکران.

لێدوانە هاندەرەکانی بارک بۆ ئەحمەد شەرع
هەڵوێستی بارک لە سەرەتای دەستبەکاربوونی ئەحمەد شەرع وەک سەرۆکی کاتی سووریا، بە شێوەیەکی بەرچاو ئەرێنی و هاندەرانە بوو. ئەمەش وەکوو پەیامێکی ئەمریکا لێکدەدرایەوە بۆ گواستنەوەی دەسەڵات لە سووریا و قۆستنەوەی هەلی گۆڕانکاری.

هەڵگرتنی سزا و دروستکردنی هیوای نوێ: بارک بەردەوام جەختی لەسەر بڕیاری ئیدارەی ترەمپ دەکردەوە بۆ هەڵگرتنی سزاکانی یاسای قەیسەر وەک "بڕیارێکی بوێر" کە ڕێگە بۆ ئاشتی و خۆشگوزەرانی دەکاتەوە. ئەم هەنگاوە، بە پراکتیکی، لە بەرژەوەندی حکوومەتە نوێیەکەی شەرع بوو بۆ ئاسانکردنی پرۆسەی ئاوەدانکردنەوە.

 متمانە بە گۆڕانکاری: نێردەی ئەمریکا متمانەی بە نییەتی ئەحمەد شەرع دەربڕیبوو بۆ جێبەجێکردنی ئەو مەرجانەی واشنتۆن دەیویست، وەک دوورکەوتنەوە لە توندڕەوی ئیسلامی و گرتنەبەری ڕێبازێکی گشتگیرتر لە حوکمڕانیدا. ئەمەش پاڵپشتییەکی مۆڕاڵی گەورە بوو بۆ شەرع لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی.

پەیوەستکردنی بە مەرج: لە هەمان کاتدا، بارک ڕوونی دەکردەوە کە پاڵپشتیی واشنتۆن تەنها لە حاڵەتێکدا بەردەوام دەبێت کە حکوومەتەکەی شەرع پابەند بێت بە مەرجەکانی ئەمریکا، بەتایبەتی لەبارەی بەرەنگاربوونەوەی داعش و چارەسەرکردنی دۆسیەی دیل و زیندانییەکان.

هەڵوێستە دژبەرەکانی دژی مەزڵووم عەبدی و هەسەدە
لە بەرامبەر ئەو پاڵپشتییە ناڕاستەوخۆیە بۆ شەرع، لێدوانەکانی بارک لەبارەی مەزڵووم عەبدی و هەسەدە نیگەرانییەکی گەورەی لەنێو کوردانی سووریا دروست کرد، چونکە بە پێچەوانەی داواکارییەکانیان بوون بۆ مانەوەی قەوارەیەکی تایبەت لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریادا.

ڕەتکردنەوەی سیستەمی فیدراڵی: یەکێک لە ڕوونترین و توندترین لێدوانەکانی بارک ئەوە بوو کە بە ڕاشکاوی دژی بیرۆکەی سیستەمی فیدراڵی بۆ سووریا وەستایەوە. ئەو بەردەوام دووپاتی دەکردەوە: "سووریا یەک وڵاتە، یەک سوپایە، یەک حکوومەتە. فیدراڵیزم لێرە کار ناکات." ئەم قسانە، کە دوای کۆبوونەوەی لەگەڵ شەرع و عەبدی کران، وەک پشتکردن لە داواکارییە سیاسییەکانی هەسەدە لێکدرانەوە.

فشار بۆ تێکەڵکردنی سەربازی: بارک بە شێوەیەکی بەردەوام فشاری دەخستە سەر هەسەدە بۆ تێکەڵکردنی هێزەکانیان لە ناو چوارچێوەی دامەزراوە سەربازیی و ئەمنییەکانی حکوومەتی ناوەندی، بەپێی "ڕێککەوتنی 10ی ئازار". ئەمەش بە واتای هەڵوەشاندنەوەی قەوارەی سەربازیی هەسەدە وەک هێزێکی سەربەخۆ دێت، کە دژ بە ئامانجی هەسەدە بوو بۆ پاراستنی هێزەکانی خۆی.

ڕۆڵی ناوبژیوانی زۆرەملێ: هەرچەندە بارک بە سەرکەوتوویی لە نێوان شەرع و عەبدی ناوبژیوانی دەکرد و ئاگربەستی ڕادەگەیاند، بەڵام ئامانجی سەرەکیی ئەو ناوبژیوانییە پێکهێنانەوەی یەکپارچەیی خاکی سووریا بوو لەژێر دەسەڵاتی دیمەشق، نەک پاڵپشتیکردنی خودموختاریی کوردەکان.

شیکردنەوەی ناکۆکییەکان
سیاسەتی بارک لە سووریا بە تێکەڵەیەک لە "پراکتیزمی" و "بەرژەوەندی ئابووری-ئەمنی" دادەنرا:

بەرژەوەندی ئەمنی ئەمریکا: ئامانجی سەرەکی واشنتۆن بریتی بوو لە کۆتاییهێنان بە جەنگی سووریا و دڵنیابوونەوە لە لەناوبردنی تەواوی داعش. بۆ ئەم مەبەستەش، پێی وابوو کە پێویستە حکوومەتێکی ناوەندیی بەهێز لە دیمەشق هەبێت کە بتوانێت کۆنترۆڵی تەواوی خاکەکە بکات، تەنانەت ئەگەر ئەو حکوومەتەش لەسەر دەستی ئەحمەد شەرع بێت.

قوربانیدان بە هاوپەیمان: هەڵوێستی بارک لەسەر فیدراڵیزم و تێکەڵکردنی هەسەدە، وەک پشتکردن لە هەسەدە و قوربانیدان بە داواکارییە سیاسییەکانیان لێکدەدرایەوە، لە پێناو ڕێککەوتنێکی گەورەتر لەگەڵ حکوومەتی ناوەندی سووریا. ئەمەش ئەو نیگەرانییەی لای کوردەکان دروست کرد کە ئەمریکا تەنها تا ئەو کاتە هاوپەیمانیانە کە لە شەڕی دژی داعشدا پێویستی پێیانە، و لە دوای ئەوە بەرژەوەندییە گەورەترەکانی (وەک یەکپارچەیی خاکی سووریا) دەخاتە پێشەوە.

لە کۆتاییدا، تۆم بارک بە کەسێک دەمێنێتەوە کە هەوڵیدا هاوسەنگییەکی نوێ لە سووریا دابنێت، بەڵام ئەم هاوسەنگییە زیاتر بەلای حکوومەتە نوێیەکەی دیمەشقدا دەچەسپا، لەسەر حیسابی ئەو دەستکەوتە سیاسی و سەربازییانەی کە هێزەکانی سووریای دیموکرات بە پشتیوانی ئەمریکا بەدەستیان هێنابوو.