دواى ئاگربەست بەهۆى هێرشى ئیسرائیلەوە 10 کەس گیانیان لەدەستداوە 

ــ سەرۆكی بەتەمەنی پەرلەمان بانگهێشتی ئەندامانى کردوە بۆ کۆبونەى چوارشەممە ــ هیچ بانگهێشتنامەیەک بۆ دانیشتنەکەى سبەینێ لە ماڵپەرى پەرلەمان بڵاونەکراوەتەوە بڕیارە سبەینێ، لەسەر بانگهێشتى سەرۆکى بەتەمەنى پەرلەمانى کوردستان کۆببێتەوە، بەڵام هیچ ئەندامێکى فراکسیۆنەکانى یەکێتى نیشتیمانى کوردستان و پارتى دیموکراتى کوردستان بەشدارى ناکەن، پێدەچێت تەنها ئەندامانى فرکسیۆنى نەوەى نوێ و یەکگرتوو بەشداربن. محەممەد سلێمان، سەرۆكی بەتەمەنی پەرلەمانی كوردستان 19-1-2025 لە راگەیەندراوێكدا بانگهێشتی هەموو ئەندام پەرلەمانەكانی كرد، بۆ ئەوەی ئەم چوارشەممەیە (22-1-2025) درێژە بە دانیشتنی یەكەمی خولی شەشەمی پەرلەمان بدەن، بۆ هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان؛ بە پێچەوانەوە ئەوان بەرپرس نین لە لێكەوتە یاسایی و سیاسییەكان. بەڵام تا ئامادەکردنى ئەم هەواڵە لە شەوى سێشەممە، هیچ بانگهێشتنامەو بەرنامەیەکى کارى دانیشتنەکە لە ماڵپەرى فەرمى پەرلەمانى کوردستان بڵاونەکراوەتەوە، کە بە گوێرەى کاروبارەکانى پەرلەمان پێش هەموو دانیشتنێک بەرنامەى کارو دانیشتنەکان بڵاودەکاتەوە. بەپێى زانیاریەکان هیچ ئەندامێکى فراکسیۆنەکانى یەکێتى و یەکێتى کرد، بەشدارى دانیشتنەکەى پەرلەمان ناکەن، بۆیە ڕێژەى پێویستى یاسایى تەواو ئامادەنابێت. دانیشتنى پەرلەمانى کوردستان لە 2ـى كانوونى یەکەمى 2024 بەڕێوەچوو، کە پەرلەمانتاران سوێندى دەستبەکاربوونیان خوارد، بەڵام دەستەى سەرۆکایەتى هەڵنەبژێردراو دانیشتنەکە بە کراوەیى هێڵدرایەوە. ڕۆژی 18-1-2025، شاسوار عەبدولواحید، سەرۆكی جوڵانەوەی نەوەی لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: ئێمە 15 كورسیمان هەیە، لەگەڵ كورسییەكانی یەكێتی و دوو كورسی كۆتای سلێمانی دەكاتە 40 كورسی، ئەگەر كورسییەكانی كۆمەڵ و یەكگرتووی بخرێتە سەر كە 10 كورسین، دەكاتە 50 بە تەنیا 50+1 دەكات. بێگومان هەشت كورسیی دیكەی لایەنەكانی دیكەش هەن، ئەگەر یەكێتی و تەواوی لایەنەكانی دەتانەوێت پۆستی سەرۆكی حكومەت بۆ پارتی نەبێت، فەرموون وەرن لەسەر كاندیدێكی سەرۆكوەزیران رێكبكەون جا هەر كاندیدێك بێت، بەڵام پارتی نەبێت". لەوەڵامى ئەو قسانەى سەرۆکى جوڵانەوەى نەوەى نوێ، محەمەد حەکیم، وتەبێژى کۆمەڵى دادگەرى پەیامێکى کورتى بڵاوکردەوەو دەڵێت: کاک شاسوار دووەمجارە پێشنیارێک ئاڕاستەی یەکێتی، یەکگرتوو و کۆمەڵ دەکات بۆ پێکهێنانی حکومەت، بێ خەبەر لەوەی کە کۆمەڵ نەک حکومەت بەڵکو پەڕلەمانی دیزاینکراویشی بۆ جێهێشتوون. وتەبێژەکەى کۆمەڵ دەڵێت: فەرموون خۆتان و یەکێتی و پارتی چۆن حکومەت پێکدەهێنن پیرۆزتان بێت و پێویست ناکات ناوی ئێمە بهێنن، دڵنیابە بە بەشداری ئێوەش بە سەد پۆست نەک پەنجا؛ گۆرانکاری نابێت و دۆخەکە چاک نابێت، گەر خراپتر نەبێت. بەگوێرەی زانیارییەکان ئەگەر محەمەد سلێمان، دەستلەکاربکێشێتەوە، ئازاد محەمەد، لە فراکسیۆنی یەکێتی وەکو دووەم بەتەمەنترین پەرلەمانتار شوێنەکەی پڕدەکاتەوە.

ئاژانسى ڕۆیتەرز بڵاویکردەوە، هێزەکانى سوریاى دیموکرات، سەرپەرشتی ئەو زیندانانە دەکەن کە چەکدارانی داعشیان تێدایە، ڕایدەگەیەنن دژی ڕادەستکردنی ئەو زیندانانەن بە ئیدارەى نوێی دیمەشق. نزیکەی 50 هەزار کەسی سەر بە داعش، 10 هەزاریان لە چەکدارانی ئەو گرووپە توندڕەون. هاوکات هەسەدە کەمپی هۆلیش لە ژێر کۆنترۆڵیاندایە، ئەو شوێنەی دەیان هەزار کەسی سەر بە داعش تێیدا دەژین و بەشێکی زۆریان ئەندامی بنەماڵەی گومانلێکراوانی چەکداری ئەو گروپەن. هێزەکانی سوریای دیموکرات کە لەلایەن ئەمەریکاوە پاڵپشتی دەکرێن و چارەکێکی سوریایان کۆنترۆڵکردووە، ڕایگەیاندووە چەکدارانی داعش لە دوای کەوتنی بەشار ئەسەدەوە لە 8ی مانگی دوازدەوە دووجار هێرشیان بۆ سەر زیندانەکان دەستپێکردووە، ئەمەش وەک هەوڵێک بۆ ئازادکردنی ئەندامەکانیان. ئەفسەرێکی کورد لە زیندانێکی شاری حەسەکە کە نزیکەی چوار هەزار و 500 چەکداری داعش تێیدا دەستبەسەرن کە ژمارەیەکی زۆریان بیانین، بە ئاژانسى رۆیتەرزى ڕایگەیاندوە گروپی داعش دووبارە هەوڵی ئازادکردنی هاوڕێکانیان لەو زیندانە دەدەن. ئەو ئەفسەرە وتیشى: کاتێک ڕژێمی سوریا ڕووخا، داعش چەکێکی زۆری دەستکەوت و خۆیان ڕێکدەخەنەوە بۆ هێرشکردنە سەر زیندانەکان. ئەو ئەفسەرە کوردە باسی لەوەش کرد، پاراستنی ئەم زیندانە تەنها لە ئەستۆی هێزەکانی هاوپەیمانی و هێزەکانی سوریای دیموکراتە. هێزی سوریای دیموکرات ڕایگەیاندووە چەکدارانی جیهادییەکان هەوڵیانداوە دۆخی ئاسایشی لاواز لە سەرتاسەری سوریادا بقۆزنەوە. ئەو ئەفسەرە کوردە ئاماژەی بە هێمای داعش کردووە لەسەر جلی ئەو چەکدارانەی دەستیان بەسەر دیمەشقدا گرتووە و تورکیا پشتیوانیان لێدەکات. هێزەکانی هەسەدە ماوەی دە ساڵە وەک پێشەنگی هەوڵەکانی بەرەنگاربوونەوەی داعش لە سوریا بە سەرکردایەتی ئەمەریکا کار دەکەن و لە ساڵی 2017دا جیهادییەکانیان لە بارەگاکانیان لە ڕەققە دەرکرد. لەو کاتەوەی گروپی تەحریری شام کە پێشتر سەر بە قاعیدە بووە، دەستی بەسەر دیمەشقدا گرتووە، زیندانەکانی داعش بوونەتە جێگای سەرنجی ئەو گرووپە. لەم نێوەندەدا زلهێزە دەرەکییەکان ناکۆکن لەسەر ئەوەی کێ دەبێت زیندانەکان بەڕێوە ببات. تورکیا کە کوردەکانی سوریا وەک هەڕەشەیەک بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی وڵاتەکەی دەزانێت، دەڵێت پێویستە زیندانەکان ڕادەستی فەرمانڕەوا نوێیەکان بکرێن و هاوکارییان پێشکەشی جیهادییەکان کردووە بۆ بەڕێوەبردنیان. بەڕێوبەرایەتی بایدن پشتیوانی خۆی بۆ هێزە کوردییەکان بۆ بەڕێوەبردنی زیندانەکان دەربڕیبوو. ئەنتۆنی بلینکن، وەزیری پێشووی دەرەوەی ئەمەریکا لە ٨ی ئەم مانگە ڕایگەیاند یەکێک لە ڕێگا گرنگەکان بۆ دوورکەوتنەوە لە سەرهەڵدانەوەی داعش، بەهێزکردنی هێزەکانی سوریای دیموکراتە.

بەبۆنەى ڕوداوى ئاگرکەوتنەوەکەى هۆتێلێکى تورکیا، نێچیرڤان بارزانى سەرۆکى هەرێم ڕایگەیاند: من زۆر دڵتەنگم بەهۆی ئاگرکەوتنەوەکەوە، بیرکردنەوە و دوعاکانم لەگەڵ قوربانیان و کەسوکارەکانیان و خەڵکی تورکیایە. بەرەبەیانی ئەمڕۆ، یەکێک لە هۆتێلەکانی سەنتەری کایاک لە ناوچەیەکی گەشتیاریی یاری خلیسکێنەی سەر بەفری کارتاڵکەی شاری بۆڵوی تورکیا ئاگر کەوتەوە و بەهۆیەوە تا ئێستا ٦٦ کەس گیانی لەدەستدا و ٥١ کەسی دیکەیش برینداربوون. لە پەرەى تایبەتى لەتۆڕى کۆمەڵایەتى ئێکس، نێچیرڤان بارزانى سەرۆکی هەرێمی کوردستان، پەیامێکى هاوخەمى بڵاوکردەوەو تیایدا دەڵێت: من زۆر دڵتەنگم بەهۆی ئاگرکەوتنەوە دڵتەزێنەکەی هۆتێلێک لە بۆلو لە تورکیە.  لەبەشێکى دیکەى پەیامەکەیدا هاتووە: بیرکردنەوە و دوعاکانم لەگەڵ قوربانیان و کەسوکارەکانیان و خەڵکی تورکیەیە لەم کاتە سەختەدا. ئێمە بە هاودەنگی لەگەڵ ئێوە وەستاوین. ئاگرکەوتنەوەکە بەرەبەیانى ئەمڕۆ سێشەممەبووە، میوانەکان ناچار بوون لە نیوە شەودا لە پەنجەرەکانەوە باز بدەنە دەرەوە، هۆتێلەکە دەکەوێتە سەر لوتکەی زنجیرە چیای بۆڵۆ و نزیکەی 170 کیلۆمەتر لە باکووری ڕۆژئاوای ئەنکەرەی پایتەختی وڵاتەکەوە دوورە. عەلی یەرلیکایا وەزیری ناوخۆی تورکیا لە کەناڵی ئێکس نووسیوێتی "ئاگرەکە کاتژمێر 3:27 خولەکی بەیانی بە کاتی تورکیا لە هۆتێلی گراند کارتاڵی 12 نهۆمی کەوتووەتەوە." بەرپرسان ئاماژەیان بەوەشکردووە ئۆتۆمبێلەکانی ئاگرکوژێنەوە و ئۆتۆمبێلی فریاکەوتنیان ڕەوانەی شوێنی ڕووداوەکە کردووە. یڵماز تونچ، وەزیری دادی تورکیا ڕایگەیاندووە شەش داواکاری گشتی ڕاسپێردراون بۆ لێکۆڵینەوە لە هۆکاری ئاگرکەوتنەوەکە. میدیا ناوخۆییەکان باسیان لەوە کردووە کە لەکاتی ڕووداوەکەدا لانیکەم 230 کەس مێوانی هۆتێلە بوون کە لە کاتی پشووی دوو هەفتەی خوێندندا، خەڵک ڕوویان تێکردووە.

مەسعود بارزانى، بەبۆنەى دەنگدان بە پڕۆژە یاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكانی ئەنجوومەنی سەركردایەتیی بەعسی هەڵوەشاوە، پەیامێکى بڵاوکردەوەو تیایدا دەڵێت  ئەو بڕیارە لەشوێن خۆیەتی و گەڕانەوەی مافە بۆ خاوەنماف. هاوکات دەستخۆشی لە سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و فڕاكسیۆنە كوردستانییەكان و سەرجەم ئەو لایەنانە دەكات ڕۆڵیان لە تێپەڕاندن و پەسەندكردنی ئەو پڕۆژە یاسایە هەبووە. لە دانیشتنى ئەمڕۆى پەرلەمانى عێراقدا، سێ یاسا پەسەندکران، کە پێشتر کێشەو گرفتى زۆریان لێکەوتەوەو هەریەک لەو یاسایانە بەلای یەكێك لە پێكهاتەكانەوە گرنگە، ئەو سێ یاسایەش گەڕانەوەی موڵك و ماڵ بۆ خاوەنەكانیان و یاسای باری كەسیی و لێبوردنی گشتییە. پرۆژە یاسای گەڕاندنەوەی خاوەندارێتیی موڵک و ماڵی داگیرکراو بە فەرمانی ئەنجوومەنی ناسراو بە "قیادەی سەورە"ــی هەڵوەشاوە بەلاى کوردەوە زۆر جێى بایەخ بووە. کەمێک لەمەوبەر مەسعود بارزانى، سەرۆکى پارتى دیموکراتى کوردستان، پەیامێکى بڵاوکردەوەو تیایدا دەڵێت: هیوادارم ئەمە دەستپێكێك بێت بۆ ڕاستكردنەوەی هەموو ئەو هەڵە و ناڕاستیانە كە لەدژی بەرژەوەندیی هاووڵاتیانی عێراق بە درێژایی مێژووی دەوڵەتی عێراق ئەنجام دراوە. دەقى پەیامەکەى بارزانى دوای ماوەیەکی زۆر لە ڕووخانی ڕژێمی پێشووی عێراق، سەرئەنجام ئەمڕۆ ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە هەنگاوێكی گرنگدا دەنگی بە "پڕۆژە یاسای هەڵوەشاندنەوەی بڕیارەكانی ئەنجوومەنی سەركردایەتیی بەعسی هەڵوەشاوە" دا كە تایبەتە بە گەڕانەوەی زەوی و زار بۆ خاوەنە ڕەسەنەكانیان. ئەو بڕیارە لەشوێن خۆیەتی و گەڕانەوەی مافە بۆ خاوەنماف، بەم بۆنەیەوە دەستخۆشی لە سەرۆكایەتیی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق و فڕاكسیۆنە كوردستانییەكان و سەرجەم ئەو لایەنانە دەكەم كە ڕۆڵیان لە تێپەڕاندن و پەسەندكردنی ئەو پڕۆژە یاسایە هەبووە و سوپاسیان دەكەم.  هیوادارم ئەمە دەستپێكێك بێت بۆ ڕاستكردنەوەی هەموو ئەو هەڵە و ناڕاستیانە كە لەدژی بەرژەوەندیی هاووڵاتیانی عێراق بە درێژایی مێژووی دەوڵەتی عێراق ئەنجام دراوە. مسعود بارزانی

لە دانیشتنى ئەمڕۆى پەرلەمانى عێراقدا، سێ یاسا پەسەندکران، کە پێشتر کێشەو گرفتى زۆریان لێکەوتەوەو هەریەک لەو یاسایانە بەلای یەكێك لە پێكهاتەكانەوە گرنگە، ئەو سێ یاسایەش گەڕانەوەی موڵك و ماڵ بۆ خاوەنەكانیان و یاسای باری كەسیی و لێبوردنی گشتییە. پرۆژە یاسای گەڕاندنەوەی خاوەندارێتیی موڵک و ماڵی داگیرکراو بە فەرمانی ئەنجوومەنی ناسراو بە "قیادەی سەورە"ــی هەڵوەشاوە بەلاى کوردەوە زۆر جێى بایەخ بووە. شاخەوان عەبدوڵا، جێگری سەرۆکی پەرلەمانى عێراق لەوبارەیەوە، ڕایگەیاند، "سوپاس بۆ خودای گەورە سەرکەوتین، دوای 50 ساڵ لە داگیرکاری و 20 ساڵ لە ڕووخانی ڕژێمی بەعس، پرۆژە یاسای گەڕانەوەی زەوییەکان دەنگی لەسەر درا. جەختیشی لەوە کردەوە کە “ئەم بڕیارە بۆ بەهێزکردنی یەکگرتوویی هاتە ئاراوە، لە ئاشتی کۆمەڵایەتی لە پارێزگای کەرکوک”. هاوکات كاروان یاروەیس ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت: ئەو یاسایە زۆر گرنگە بۆ کورد، چونکە بڕیارەكانی مەجلیسی قیادەی بەعسی هەڵوەشاندەوە، بەمەش نزیکەى یەک ملیۆن دۆنم زەوى زەوی كشتوكاڵی جوتیارانى كورد دەگەرێتەوە بۆ خاوەنەکانیان. یەکێک دیکە لە پڕۆژەکان کە دەنگی پێدرا پڕۆژە یاسای لێبووردنی گشتی بوو کە داواکاریی سوننەکان بوو، ئەوان دەیانەوێت ژمارەیەكی زۆر زیندانییان ئازاد بكەن. پڕۆژە یاساکەی دیکەش بریتی بوو لە هەمواری یاسای باری کەسێتی کە داواکاریی شیعەکان بوو. کارنامەی دانیشتنی ئەمڕۆی پەرلەمانی عێراق 10 بڕگە لەخۆ دەگرێت، حەوت بڕگەیان دەنگدان و سێ بڕگەی دیکە بۆ خوێندنەوەی چەند پرۆژەیاسایەکی دیکە بوو. لەئێستادا پەرلەمان بەردەوامە لە کۆبونەوەو گفتوگۆ دەکەن لەسەرهەمواری یاسای بوودجە.

بەرەبەیانی ئەمڕۆ، یەکێک لە هۆتێلەکانی سەنتەری کایاک لە ناوچەیەکی گەشتیاریی یاری خلیسکێنەی سەر بەفری کارتاڵکەی شاری بۆڵوی تورکیا ئاگر کەوتەوە و بەهۆیەوە تا ئێستا ٦٦ کەس گیانی لەدەستدا و ٥١ کەسی دیکەیش برینداربوون. ئاگرکەوتنەوەکە بەرەبەیانى ئەمڕۆ سێشەممەبووە، میوانەکان ناچار بوون لە نیوە شەودا لە پەنجەرەکانەوە باز بدەنە دەرەوە، هۆتێلەکە دەکەوێتە سەر لوتکەی زنجیرە چیای بۆڵۆ و نزیکەی 170 کیلۆمەتر لە باکووری ڕۆژئاوای ئەنکەرەی پایتەختی وڵاتەکەوە دوورە. عەلی یەرلیکایا وەزیری ناوخۆی تورکیا لە کەناڵی ئێکس نووسیوێتی "ئاگرەکە کاتژمێر 3:27 خولەکی بەیانی بە کاتی تورکیا لە هۆتێلی گراند کارتاڵی 12 نهۆمی کەوتووەتەوە." میدیا ناوخۆییەکان باسیان لەوە کردووە کە لەکاتی ڕووداوەکەدا لانیکەم 230 کەس مێوانی هۆتێلە بوون کە لە کاتی پشووی دوو هەفتەی خوێندندا، خەڵک ڕوویان تێکردووە. پەخشی تایبەتی کەناڵی ئێن تی ڤی ئاشکرای کرد کە بەشێک لەوانەی گیانیانلەدەستداوە، بەهۆی ئەوەوە بووە کە لە پەنجەرەی هۆتێلەکەوە خۆیان هەڵداوە. شایەتحاڵێک بە میدیاکانی تورکیای ڕاگەیاندووە لە پەنجەرەی هۆتێلەکەوە خەڵکێکی بینیوە کە باز دەدەن. ئاماژەی بەوەشکردووە بەهۆی دوکەڵی زۆرەوە، دۆزینەوەی رێگاکانی فریاگوزاری لەکاتی هەڵهاتن ئەستەم بووە. بەپێی زانیارییەکانی، ڕووبەری هۆتێلەکە لە دار دروستکراوە، هەر بۆیە ئاگرەکە بە خێرایی گەشەی سەندووە. بەرپرسان ئاماژەیان بەوەشکردووە ئۆتۆمبێلەکانی ئاگرکوژێنەوە و ئۆتۆمبێلی فریاکەوتنیان ڕەوانەی شوێنی ڕووداوەکە کردووە. یڵماز تونچ، وەزیری دادی تورکیا ڕایگەیاندووە شەش داواکاری گشتی ڕاسپێردراون بۆ لێکۆڵینەوە لە هۆکاری ئاگرکەوتنەوەکە.

لەتیف ڕەشید سەرۆک کۆمارى عێراق، ڕایگەیاند، پێویستە سەرمایەدارانى کورد لەسەر ئاستى جیهان ڕۆڵ و دەنگیان هەبێت، هەوڵبدەن داهاتووى کوردستان ئابوریەکى بەهێزى هەبێت و واز لەو قۆناغە بهێنین کە هەر لەسەر مووچە بژین. لەمیانی بەشداریکردنی لەکۆڕبەندی ئابووری جیهانی لەداڤۆس، لەماڵى کوردستان، .لەتیف جەمال ڕەشید سەرۆک کۆمارى عێراق، بەئامادەبوونى مەسرور بارزانى و ژمارەیەک لە سەرمایەداران وتەیەکى پێشکەشکرد. لەبەشێکى قسەکانیدا سەرۆک کۆمار ئەوەى خستەڕوو پێویستە سەرمایەدارانى کورد لەسەر ئاستى جیهان ڕۆڵ و دەنگیان هەبێت، کاربکەن بۆ ئەوەى کۆمپانیاو سەرمایەدارەکانى ئەوروپاش لەڕیگەى ئەوانەوە بێنە کوردستان. وتیشى: سەرمایەدارانى دەرەوە بەشداری پێبکەن لە دروستکردنى کارو کارخانە، بۆ ئەوەى داهاتووى کوردستان  ئابوریەکى بەهێزى هەبێت و واز لەو قۆناغە بهێنین کە هەر لەسەر مووچە بژین. لەبەشێکى دیکەى قسەکانیدا، لەتیف ڕەشید وتى: حەزدەم پێتا بڵێم ئەمە تەنها لەکوردستان نیە کە گرنگى دەدرێت بەمووچە، بەڵکو لەعێراقیش وایلێهاتووە، وتیشى: لە ٨٠%ى بوودجە بۆ مووچە دەڕوات، رێژەى ئەم مووچەیەش ساڵ بەساڵیش زیاتر دەبێت. سەرۆک کۆمارى عێراق، ئەوەشى خستەڕوو ژمارەى دانیشتوانى عێراق ئێستا نزیکەى ٤٥ ملێۆن کەسە، لە ٥٦%ى دواى ٢٠٠٣ لەدایک بووە، ماناى ئەوەیە ئەو جیلە بەو قۆناغەدا نەڕۆشتوون کە خەباتى کوردى تێدابووە یان ئەو ناخۆشیانەى بەسەر کوردا هاتووە. لەبەشێکى دیکەى قسەکانیدا وتى: من هانى سەرمایەداران دەدەم تەنها لەکوردستان خەریک نەبن بەڵکو بچنە ناوچەکانى دیکەش ئێستا بارودۆخ ئارام و ئاسایشە ئەو بازاڕەى کراوەتەوە لەعێراق سەرمایەدرانى کوردیش سودى لێوەربگرن. سەرۆک کۆمار دەڵێت: ئێمە پێویستە هانى کەرتى تایبەتیش بدەین و پشتیوانیان بین، بۆ ئەوەى ئەو فشارەى لەهەرێم و عێراقیشە بۆ مووچە کەمى بکەینەوە، تاوەکوو ئەوە نەکەین ناتوانین بەرەوپێشچوونى گەوەرە لەبوارى ئابوریدا بکەین. هەروەها تیشکی خستەسەر گرنگی بەرزکردنەوەی ئاستی گفتوگۆ و ئاڵوگۆڕکردنی بیروڕا بەئامانجی پەرەپێدانی ئابووری نیشتمانی و پەسەندکردنی پلانی ستراتیژی جددی لەکەرتی وەبەرهێنان هاوکات ستایشی ئەو هەوڵانەی کرد کەلەم بوارەدا دراون.

ناوەندى ڕاگەیاندنى هێزەکانى سوریاى دیموکرات، ئامارو کاروچالاکی و ئۆپراسێۆنەکانى دژى رێکخراوى داعش، لەساڵى ٢٠٢٤دا بڵاوکردەوەو بەپێى ئامارەکە هەسەدە توانیویەتى ١٧ تیرۆریستى داعش بکوژێت و لەونایاندا ٦ سەکردەى ئەو ڕیکخراوە هەبووە، هاوکات ٩٨ ئۆپەراسیۆنیان لەدژى ئەندامانى ئەو گروپە ئەنجامداوە. ئەمرۆ سێ شەممە، ناوەندى ڕاگەیاندنى هێزەکانى سوریاى دیموکرات هەسەدە، لەڕاگەیەندراوێکیاندا، ئامارەکەى ساڵى رابردوویان خستوەتەڕوو.  هەسەدە دەڵێت، هێزه کانمان، سه ڕکه وتوو بوون لەبەدەستهێنانى سەرکەووتنى زۆر لەماوەى ساڵى ٢٠٢٤دا، بەرانبەر شانەکانى داعش، توانیومانە هەڕەشەو مەترسى تیرۆریستی له ناوخۆو دەرەوە کەمبکەینەوە، دەیان کارى ئەمنی سەرکەوتوانە ئەنجامدراوە. ئەمانە پوختەی ئەو ئۆپەراسیۆنە ئەمنی و سەربازییانەیە کە لە ماوەی ساڵی ٢٠٢٤دا لەلایەن دامەزراوە ئەمنییە سەربازییەکانمانەوە دژی بەکرێگیراوان و شانەکانی ڕێکخراوی تیرۆریستی "داعش" ئەنجامدراون: ژمارەی ئەو ئۆپەراسیۆنانەی کە لەلایەن هێزەکانمانەوە ئەنجامدراوە (98) ئۆپەراسیۆن. ژمارەی ئەندامانی ڕێکخراوی تیرۆریستی کوژراو: (17) کەس، لەنێویاندا (6) سەرکردە. ژمارەی ئەو ئەندامە تیرۆریستانەی دەستگیرکراون: (278) کەس. کۆنترۆڵکردنی بڕێکی زۆر چەک و تەقەمەنی، هەروەها ئەو مادانەی کە لە دروستکردنی تەقەمەنی و تەقەمەنیدا بەکاردەهێنرێن. ژمارەی ئەو ئۆپەراسیۆنە تیرۆریستیانەی کە لەلایەن ڕێکخراوەکەوە ئەنجامدراون: 113 ئۆپەراسیۆن. ژمارەی ئەو ئۆپەراسیۆنانەی کە لەلایەن هێزەکانمانەوە پووچەڵکراونەتەوە: (43). لەبەشێکى دیکەى ڕاگەیەندراوەکەى هەسەدە دەڵێن هێزەکانمان بە دۆزینەوەی چەندین ئامێری تەقەمەنی و بێلایەنکردنیان و ڕێگریکردن لە بۆردومان و ئۆپەراسیۆنی تێکدەر، جگە لە ئەنجامدانی چەندین هەڵمەتی شانەی بۆ دەستبەسەرداگرتنی کۆشکەکانی داعش، بەتایبەتی لەسەر سنوورەکانی سوریا و عێراق، بیابان ناوچەکان و کەمپی ئەلهۆڵ و دەوروبەری. ئەوەش دەڵێن هێزەکانى هەسەدە توانیویانە زۆرێک لەو ژینگەیانە وشک بکەنەوە کە پاڵپشتی چالاکیی ئەندامە تیرۆریستەکانی داعشیان دەکرد و نەهێڵن بگەنە خەڵکی ناوچەکە و ڕەشبگیرییان لێبکەن ئەوان سەرکەوتوو بوون لە دڵنیاکردنەوەی دانیشتوانی ناوچە گەرمەکان، ئەمە جگە لە بەرزکردنەوەی ئاسایشی دەوروبەری زیندانەکان و ڕێگریکردن لە گەیشتن بە شانەکانی ڕێکخراوی تیرۆریستی بەوان.

وەزارەتى دارایى و ئابووریى حکومەتى هەرێمى کوردستان رایگەیاند، لەمەودوا فەرمانبەرانی سلێمانی دەتوانن لە رێگای پڕکردنەوەی فۆڕمێکی ئۆنڵاین خۆیان تۆماربکەن و ببنە خاوەنی هەژماری بانکی. بەپێى راگەیەندراوێکى هەژمارى من، بە مەبەستی تۆمارکردنی سەرتاسەری لە چوارچێوەی پڕۆژەی هەژماری من، لەمەودوا  فەرمانبەرانی پارێزگای سلێمانی دەتوانن لەڕێگای پڕکردنەوەی فۆڕمێکی ئۆنڵاین خۆیان تۆماربکەن و ببنە خاوەنی هەژماری بانکی. ڕاگەیەندراوەکە ئەوەش دەخاتەڕوو ئەم بژاردە نوێیە بەشێکە لە هەوڵەکانی هەژماری من بۆ ئاسانکاری لە تۆمارکردنی فەرمانبەران تاوەکو بتوانن بەشێوەیەکی ئاسان و بەبێ سەردانیکیردنی بنکەکانی تۆمار خۆیان تۆماربکەن.  هاوکات ئەوەش دەخاتەڕوو بۆ پڕکردنەوەی فۆڕمەکە دەتوانن سەردانی ئەم لینکە بکەن (https://enketo.moda.digital.gov.krd/x/9jPTAyDU).

سەرۆک وه‌زیرانى عێراق، ڕێنمایی وەزارەتی دارایی کرد کە پێداویستیەکانی کۆمسیۆنى هەڵبژادن دابین بکات بۆ ڕێکخستنی پرۆسەی هەڵبژاردنى پەرلەمانى عێراق، وجەختیشی کردەوە لەسەر ئامادەیی تەواوی حکومەت بۆ پاڵپشتیکردنی کارەکانی کۆمسیۆن. محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکی ئه‌نجوومه‌نی وەزیران سه‌رۆكایه‌تی کۆبوونەوەیەکی كرد کەتیایدا عومەر ئه‌حمه‌د محه‌مه‌د سەرۆکی دەستەی کۆمیسیارانی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی وئەندامانی دەستەی کارگێڕی و به‌رپرسی نووسینگه‌ی سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران وسەرۆکی دەستەی ڕاوێژکاران و ژمارەیەک لە ئەندامانی ئاماده‌بوون.  سودانی لەکۆبوونەوەکەدا دەستخۆشی لە کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکان کرد بۆ درێژکردنەوەی کارەکانی دوای ئەوەی ئەنجومەنی نوێنەران دەنگی بۆدا، هه‌روه‌ها به‌کورته‌یه‌ك سه‌باره‌ت به‌ ئامادەکاری و ڕێکخستن و پێویستییەکانی کۆمسیۆن ئاگادارکرایەوە بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنی گشتی پەرلەمانی کە بڕیارە له‌ کۆتایی ئەمساڵدا ئەنجامبدرێت.  لە بەشێکى دبکەى کۆبونەوەکە،  باس لە ئەگەری پەسەندکردنی کارتی نیشتمانی وەک بەڵگەنامەیەک بۆ هاوڵاتیان بۆ ئەوەی دەنگی خۆی بدات پێ بدات خرایه‌ڕوو. سەرۆک وه‌زیران ڕێنمایی وەزارەتی دارایی کرد کە پێداویستیەکانی کۆمسیۆن دابین بکات له‌دوای ئامادەکردنی بودجە بۆ ڕێکخستنی پرۆسەی هەڵبژاردن، وجەختیشی کردەوە لەسەر ئامادەیی تەواوی حکومەت بۆ پاڵپشتیکردنی کارەکانی کۆمسیۆن بە هەموو توانایەکی بەردەست بۆ گه‌ره‌نتیكردنی ئەنجامدانی هەڵبژاردنێكی پەرلەمانی پاك وشەفاف.    

ــ بەرگری شارستانی تەرمى زیاتر لە ١٠ هەزار کەس لەژێر داروپەردوە ڕوخاوەکاندایە ــ 2842 کارمەندی بەرگری شارستانی لە شەڕی ئیسرائیلدا کوژراون ــ ئاوەدانکردنەوەى غەززە ٢١ ساڵ دەخایەنێت، ٢٠٠ ملیار دۆلارى پێویستە. ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماس لە کەرتی غەززە بۆ ڕۆژی دووەم بەڕێوەچوو، لە کاتێکدا نیشانە تاڵەکانی گەڕانەوە لە نێو ئەو دانیشتووانەدا دەرکەوت کە کاتێک چونەوە سەر ماڵە وێرانەکانیان، بەڵام تەرمی نەناسراویان دەدۆزیەوە، ئەمەش ڕۆژێک دوای یەکەم ئاڵوگۆڕی دیل لە نێوان بزووتنەوەی فەلەستین و ئیسرائیل. لە کاتێکدا هێزەکانی پۆلیسی حەماس بە شێوەیەکی بەرفراوان لە ناوچە جیاجیاکانی کەرتی بە تایبەتی لە باکوور جێگیر بوون، بەرگری شارستانی فەلەستین ڕایگەیاند کە هێزەکانیان دەستیان کردووە بە گەڕان بەدوای تەرمەکاندا لە ژێر داروپەردوودا و وتەبێژی ڕێکخراوەکە مەزەندەی کردووە کە ژمارەیان “زیاتر لە ١٠ هەزار کەسە”. ڕێککەوتنی ئاگربەست لە ڕۆژی یەکشەممەی ڕابردووەوە کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، ئەوەش دوای شەڕێکی 15 مانگە کە کەرتی غەززەی وێران کرد و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ئاگر تێبەردا. ئاوەدانکردنەوەی غەززە دوای شەڕ پێویستی بە ملیارەها دۆلار دەبێت. هەڵسەنگاندنێکی زیانەکان کە نەتەوە یەکگرتووەکان لەم مانگەدا بڵاویکردەوە، دەریخست کە پاککردنەوەی زیاتر لە ٥٠ ملیۆن تۆن داروپەردوو کە بەهۆی بۆردومانی ئیسرائیلەوە بەجێماوە، ٢١ ساڵ دەخایەنێت و  ٢٠٠ ملیار دۆلارى پێویستە. لە میانی کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕۆژی دووشەممە، وتەبێژی بەرگری شارستانی لە غەززە، مەحمود بەسەل، ڕایگەیاند “زەرەرو زیانە مرۆییەکانی تیمەکانی بەرگری شارستانی لە نێوان کوژراو و بریندارو دەستگیرکراوەکان لە سەرەتای شەڕی ئیسرائیلەوە گەیشتووەتە ٤٨ لەسەد”، ئاماژەی بەوەشکرد 2842 کارمەندی بەرگری شارستانی لە شەڕی ئیسرائیلدا کوژراون. بەیانی ڕۆژی دووشەممە دانیشتووانى غەززە پەناگە و ئەو ماڵانەی کە تێیدا بوون بەجێانهێشت بۆ ئەوەی واقیعی نوێ لە ژێر ئاگربەستەکەدا ئەزموون بکەن، بەڵام تووشی شۆک بوون کاتێک بازاڕەکانیان لە باکووری ستریپ بەتاڵ بوون لە کاڵاکان. نایل عەواد، دانیشتووی گەڕەکی شێخ ڕەدوان لە باکوری شاری غەززە، یەکێک بوو لەو هەزاران هاوڵاتیەی کە خۆیان ئامادە دەکرد بۆ کڕینی پێداویستیەکانیان بە نرخێکی کەم و کێبڕکێکار، لەگەڵ ئەوەشدا سەری سوڕما کاتێک گەیشتە بازاڕی گەڕەکەکە و بینی “بەتەواوی چۆڵ بووە و هیچی تێدا نەبوو جگە لە باینجان و بیبەری سەوز و هەندێک پاککەرەوە” بەپێی ئەوەی بە ئەشرق الوسەتی وتووە ئاماژەی بەوەشکرد: پێشبینیمان دەکرد دوای وەستانی شەڕ، دەستبەجێ کاڵا بچێتە بازاڕ، هەروەها بازاڕەکان پڕ بن لەو پێداویستیانەی کە هیوامان خواستبوو بچێتە ناوەوە دوای ئەو قۆناغە سەختەی تێیدا ژیاوین لە ناوچەکانی شاری غەززە و باکوور، بەڵام بازاڕەکان بۆ ڕۆژی دووەم چۆڵە جگە لە هەندێک پێداویستی کە پێشتر بەردەست بوون”. هێزە ئەمنییەکان جلوبەرگی سەربازییان لەبەردابوو، بەپێچەوانەی ڕۆژی یەکەم کە بەشێکیان بە جلوبەرگی مەدەنی و دەمامکەوە دەرکەوتن و چەکەکانیان هەڵگرتبوو و ئۆتۆمبێلە ئەمنییەکانی حەماسیش بینران کە بە شەقامەکاندا دەسوڕانەوە. بەگوێرەی سەرچاوە ئەمنییەکان، کۆبوونەوەکان لە لایەن دەزگا ئەمنییەکانی بزووتنەوەی حەماسەوە دەستیپێکردووە، ئامانجیان ئەوەیە کە بە خێرایی ڕیزەکانیان ڕێکبخەنەوە و دەست بە جۆرە جیاوازەکانی ئەرکە ئەمنییەکانیان بکەن. پەیامنێری شەرق ئەلئەوسەت لە غەززە چاودێری ئەو عەرەبانە ئاژەڵە ڕاکێشراوانەی کرد کە خێزان و کەلوپەلەکانیان هەڵگرتبوو، گواستیانەوە بۆ ناوچەکانی باکووری کەرتی غەززە، بەتایبەتی لە بەیت لاحیە و بەشێک لە بەیت حەنون. ئەکرەم مەکاوی، دانیشتووی بەیت لاحیە، ڕایگەیاندووە، "لە یەکەم ڕۆژی ئاگربەستەکەدا، کاتێک ناوچەی نیشتەجێبوونی خۆی پشکنیوە، بینیویەتی خانووەکەی بەپێوە ماوەو کەمێک زیانی پێگەیشتووە"، ئەمەش هانیداوە بەزوویی کەلوپەلەکانی بگەڕێنێتەوە بۆ خانووەکەى، ئەو ئێستا  لە پەناگەیەکدى لە کەمپی ئەلشاتی دەژى. مەکاوی بۆ ئەشرق ئەلئەوسەت زیادیکرد کە لە سەختییەکانی دۆزینەوەی ژیانێک لە ماڵەکەیدا لە ژێر ڕۆشنایی کەمی ئاو تێدەگات، بەڵام ئاماژەی بەوەشکرد: یەکسەر دەستم کرد بە چاککردنی ئەوەی کە دەتوانرێت چاک بکرێت،  دەمەوێت بگەڕێمەوە بۆ ماڵەکەم بۆ ئەوەی بە ئارامی بخەوم، دەمەوێت ئازادی سادەی خۆم بۆ خاوەندارێتی خۆم و خێزانەکەم بەدەستبهێنمەوە. دەزگای فریاگوزاری نێودەوڵەتی ڕایدەگەیەنێت هەزاران خانووی گەڕۆک و دەیان هەزار خێمە چاوەڕێی هێنانە ژوورەوەن، کە ئەمەش پێویستی دانیشتوانەکە پڕدەکاتەوە.

وەزارەتى دارایی هەرێم ڕایدەگەیەنێت، کۆبونەوەکەیان لەگەڵ وەزارەتى دارایی عێراق، لە کەشێکی ئیجابی و بەرپرسیارانەدا گفتوگۆیان لەسەر ماف و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان کردوە، هەردوولا هاوڕابوون کە هەموو هەوڵەکان بخرێنەگەڕ بۆ لابردنی ئاستەنگەکانی بەردەم ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لەم ساڵدا. ئەمڕۆ دووشەممە بە ئامادەبوونى فوئاد حسێن جێگری سەرۆک وەزیرانی عێراق و سەرۆکی ئەنجومەنی ئابووری کۆبوونەوەیەکی هاوبەشى لە نێوان شاندی هەرێم بەسەرۆکایەتی ئاوات شێج جەناب وەزیری دارایی، لەگەڵ شاندی حکومەتی فیدراڵ، تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق و بەنگین ڕێکانی وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردنی عێراق بەڕێوەچوو.            لەڕاگەیەندراوێکدا، وەزارەتى دارایی هەرێم ناوەڕۆکى ئەو کۆبونەوەیەى خستوەتە ڕوو دەڵێت: کەشێکی ئیجابی و بەرپرسیارانەدا گفتوگۆ لەسەر ماف و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان بۆ ساڵی 2025 کراو و هەردوولا هاوڕابوون کە هەموو هەوڵەکان بخرێنەگەڕ بۆ لابردنی ئاستەنگەکانی بەردەم ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لەم ساڵدا. هەروەها ئاماژە بەوەدەکات هاوکات داواکاریەکانی حکومەتی هەرێم بۆ ناردنی ئەو شایستانەی کەساڵی ڕابردوو نەنێردراوە بەداتا و بەڵگەی فەرمی خرایەڕوو گفتوگۆی لەبارەوە کرا.         دەقی راگەیێندراوەکە: شاندی هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵ جەخت لەچارەسەری کێشەی مووچەی فەرمانبەران دەکەنەوە.      ڕۆژی دووشەممە ڕێکەوتی 20 کانوونی دووەمی ساڵی 2025، بەسەرپەرشتی بەڕێز دکتۆر فوئاد حسێن جێگری سەرۆک وەزیرانی عێراق و سەرۆکی ئەنجومەنی ئابووری کۆبوونەوەیەکی هاوبەش لە نێوان شاندی هەرێمی کوردستان بەسەرۆکایەتی بەڕێز ئاوات شێج جەناب وەزیری دارایی و ئابووری و دکتۆر ئومێد سەباح سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران و دکتۆر ئامانج ڕەحیم سکرتێری ئەنجومەنی وەزیران و دکتۆر عەبدول حەکیم خەسرەو سەرۆکی فەرمانگەی هەماهەنگی و بەدواداچوون لەگەڵ شاندی حکومەتی فیدراڵ کە پێکهاتبوون لە بەڕێزان خاتوو تەیف سامی وەزیری دارایی عێراق و بەنگین ڕێکانی وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردنی عێراق بەڕێوەچوو.                                   لە کۆبوونەوەکەدا ژمارەیەک لە بەڕێوەبەرە گشتییەکانی وەزارەتی دارایی عێراق و تیمی تەکنیکی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان ئامادەبوون، لە کەشێکی ئیجابی و بەرپرسیارانەدا گفتوگۆ لەسەر ماف و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان بۆ ساڵی 2025 کراو و هەردوولا هاوڕابوون کە هەموو هەوڵەکان بخرێنەگەڕ بۆ لابردنی ئاستەنگەکانی بەردەم ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم لەم ساڵدا، هاوکات داواکاریەکانی حکومەتی هەرێم بۆ ناردنی ئەو شایستانەی کەساڵی ڕابردوو نەنێردراوە بەداتا و بەڵگەی فەرمی خرایەڕوو گفتوگۆی لەبارەوە کرا .                                                                هەردوولا ڕێكکەوتن کۆبوونەوەکان بەردەوام بێت و ڕۆژی یەکشەممەی داهاتوو کۆبوونەوەی هاوبەش ئەنجام بدرێت کەتیایدا بڕیاری پێویست لەسەر ماف و شایستە داراییەکانی هەرێمی کوردستان بدرێت و ڕاسپاردەی پێویستیش ئاڕاستەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بکرێت. هەر لەکۆبوونەوەکەدا بڕیاردرا تیمێکی هاوبەش لە هەردوو وەزارەتی دارایی فیدراڵ و وەزارەتی دارایی هەرێم پێکبهێنرێت و لەسبەی سێشەممەوە تیمەکە لە وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان دەستبەکار بن و  ئامادەکاری پێویست بکەن بۆ کۆبوونەوەی سەرەتای هەفتەی داهاتوو لەسەر ئەرک و پابەندییەکانی هەردوولا بۆ ساڵی 2025. هاوکات هەر ئەمڕۆ شاندی هەرێمی کوردستان بەسەرۆکایەتی بەڕێز ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابووری، لەگەڵ جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و سەرۆکی فراکسیۆنەکانی پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و کۆمەڵی دادگەری و یەکگرتووی ئیسلامی و بەشێک لە ئەندامانی لیژنەی دارایی پەرلەمانی عێراق کۆبوونەوە.   لە کۆبوونەوەکەدا دەرئەنجامی کۆبوونەوەی هاوبەشی هەردوو حکومەتی فیدراڵ و حکومەتی هەرێم بۆ ئامادەبووان خرایەڕوو، هەردوولا جەختیان لە پێویستی هاوکاری و هەماهەنگی بۆ ئەم قۆناغە کردەوە تا بەهاوبەشی داکۆکی لەماف و شایستەکانی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان لەپەرلەمانی عێراق بکرێت.                                                      راگەیاندنی وەزارەتی دارایی و ئابووری. 

محەمەد حەکیم، وتەبێژو ئەندامى مەکتەبى سیاسى کۆمەڵی دادگەریی کوردستان، وەڵامى شاسوار عەبدولواحید دەداتەوەو دەڵێت  فەرموون خۆتان و یەکێتی و پارتی چۆن حکومەت پێکدەهێنن پیرۆزتان بێت و پێویست ناکات ناوی ئێمە بهێنن. لە پەیامێکى ڤیدیۆیدا، ئەمرۆ شاسوار عەبدولواحید سەرۆکی جوڵانەوەی نەوەی نوێ، وتى: بۆ خەڵکی کوردستان شتێکی زۆر گرنگ، چوارشەمە کاک محەمەد سلێمانی دانیشتنی پەرلەمانی راگەیاندووە، ئەگەر یەکێتی، کۆمەڵ و یەکگرتوو دەیانەوێت ئەوا دەتوانن بە 15 کورسییەکەی ئێمەوە (سەرۆکی پەرلەمان، جێگرەکەی و سکرتێری پەرلەمان) هەڵبژێرن.  هەروەها وتیشى: ئێمە هیچ پۆستێکمان ناوێت هەر سێ پۆستەکە بۆ یەکێتی، یەکگرتوو و کۆمەڵ؛ ئەگەر دەنگمان نەدانێ و هەڵمان نەبژاردن ئەوا دیارە ئەم قسانەی ئێمە ناراستە.  لەوەڵامى ئەو قسانەدا، محەمەد حەکیم، وتەبێژى کۆمەڵى دادگەرى پەیامێکى کورتى بڵاوکردەوەو دەڵێت: کاک شاسوار دووەمجارە پێشنیارێک ئاڕاستەی یەکێتی، یەکگرتوو و کۆمەڵ دەکات بۆ پێکهێنانی حکومەت، بێ خەبەر لەوەی کە کۆمەڵ نەک حکومەت بەڵکو پەڕلەمانی دیزاینکراویشی بۆ جێهێشتوون. وتەبێژەکەى کۆمەڵ دەڵێت: فەرموون خۆتان و یەکێتی و پارتی چۆن حکومەت پێکدەهێنن پیرۆزتان بێت و پێویست ناکات ناوی ئێمە بهێنن، دڵنیابە بە بەشداری ئێوەش بە سەد پۆست نەک پەنجا؛ گۆرانکاری نابێت و دۆخەکە چاک نابێت، گەر خراپتر نەبێت.

ئەمڕۆ دووشەممە، فه‌رمانگه‌ی ڕاگەیاندنی ئەنجوومەنی نوێنەران ڕایگەیاند سبەینێ سێ شەممە ئەنجومەنى نوێنەرانى عێراق کۆدەبێتەوەو  دەنگدان لەسەر ڕەشنووسی یاسای هەموارکردنەوەی یەکەم یاسای بودجەی گشتی بۆ ساڵانی دارایی (2023-2024-2025 لەناو کارنامەکەدایە. دوای دوو خوێندنەوەی جیاواز لەسەر هەمواری یاسای بودجە تایبەت بە فرۆشتنی نەوتی هەرێمـی کوردستان، وابڕیار بوو دوینێ یەکشەمە دەنگ بە پرۆژە هەموارەکە بدرێت، بەڵام کێشەی تێکەوت و دەنگدان بە یاساکە دواخرا. پێشتر سۆران عومەر ئەندامی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق لە فراکسیۆنی کۆمەڵی دادگەری، ڕایگەیاندبوو: لە 17 ئەندامی لیژنەی پەرلەمانی 7 یان دژی بوون و نیسابیان تێکدا بۆ ئەوەی دەنگی پێنەدرێت، بە ئاشکرا وتیان ڕێگە نادەین و نابێت. هەروەها وتیشی،" ئەگەر ئەو هەموارە نەکرێت، هەرێم بەردەوام دەبێت لەسەر تەسلیم نەکردنی نەوت، لە کاتێکدا بە فرۆشتنی نەوت بەشدار دەبین لە زیاد کردنی داهاتی عێراق." هەموارکردنی یاسای بودجە تەنها بۆ ماددەى 12 بڕگەى (ج) ە کە تایبەتە بە تێچووی بەرهەمهێنان و گواستنەوەى نەوتى هەرێم، ئەمەش دوای ئەوەدێت کە حکومەتى فیدڕاڵ رەزامەندی نیشاندا بۆ دیاریکردنی خەرجیى دەرهێنانى نەوتى هەرێمی کوردستان بە بڕی 16 دۆلار بۆ هەر بەرمیلێک. ئەمە لەکاتێکدایە کە نرخی دەرهێنانی هەر بەرمیلێک لە نەوت لە عێراق نزیکەی 6 دۆلارە. بەمەش بەشێکی زۆر لە فراکسیۆنە عێراقیەکان پێیان وایە 16 دۆلاری نەوتی هەرێم زۆرە و غەدرە لە حکومەتی ناوەندی. هەرچەندە لە مانگی 3ی ساڵی 2023ەوە هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان ڕاگیراوە، بەڵام بەرپرسانی باڵای عێراق ئاماژە بەوەدەکەن کە هەرێم، ڕۆژانە نزیکەی 300 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم دەهێنێت و بە ڕێگەی نایاسایی دەیفرۆشێت، بەڵام تا ئێستا حکومەتی هەرێم هیچ ڕوونکردنەوەیەکی لەو بارەیەوە نەداوە. هەندێک لە چاودێرانیش ئاماژە بەوە دەکەن پێدەچێت بەپێى ڕاگەیەندراوەکەى پەرلەمان جگە لەو بڕگەیە، بڕیارە سبەینێ لە دانیشتنەکەدا دەنگدان لەسەر یاسای پێشنیارکراوی باری کەسی، هەروەها دەنگدان لەسەر ڕەشنووسی یاسای گەڕاندنەوەی ئەو موڵکانە بۆ خاوەنەکانیان کە هەندێک بڕیاری ئەنجومەنی فەرماندەیی شۆڕشگێڕی هەڵوەشاوە دەیگرێتەوە بکرێت. هەروەها ئەوەش باسکراوە کە "ئەنجوومەنی نوێنەران دەنگ لەسەر ڕەشنووسی یاسای هەموارکردنەوەی دووەم یاسای لێبوردنی گشتی دەدات، هەروەها دەنگدان لەسەر ڕەشنووسی یاسای هەموارکردنەوەی یەکەم یاسای هەموارکردنەوەی یاساکە لەسەر بنەمای هاوتابوونی بڕوانامە و بڕوانامەی ئەکادیمی عەرەبی و بیانی ده‌دات". 

لیواکانی قسام، باڵی سەربازیی بزووتنەوەی حەماس، لەکاتى ئازادکردنی سێ ژنە ئیسرائیلیەکە، هەریەکەو (جانتایەک)یان بە دیاری پێشکەش بەو سێ بارمتەکرد کە دوینێ ئازادکران. کەناڵی 12 ئیسرائیل ڕایگەیاند، حەماس دوای ئازادکردنیان "دیاری" بەخشییە ئەو سێ ژنە ئیسرائیلیەى کە وەک بارمتە ئازادکراون لەلایەن حەماسەوە، بەپێى گرتە ڤیدیۆییەکان بارمتەکان بە زەردەخەنەوە بینراون کاتێک جانتایان هەڵگرتووە، ڕۆمی گۆنن دۆرۆن شتاینبراچەر و ئێمیلی دیماری بە جانتایەکەوە گەڕاونەتەوە ئیسرائیل کە حەماس پێی داون. کەناڵەکە ڕوونیکردەوە کە جانتاکە نەخشەی کەرتی غەززە و وێنەی دیلبوونیان و بڕوانامەیەکی تێدایە کە "بڕیاری ئازادکردن"ی تێدابووە. ئەو سێ ژنە یەکەم گروپن  لەو بارمتانەى کە بڕیارە بەپێی قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنی ئاگربەست لە غەززە ئازاد بکرێن، لە شەش هەفتەی داهاتوودا 33 بارمتەی ئیسرائیلی ئازاد دەکرێن لە بەرامبەر ئازادکردنی نزیکەی دوو هەزار بەندکراوی فەلەستینی. دوینێ یەکشەمە ئاگربەست چووە بوارى جێبەجێکردنەوە، جەنگی غەززە دوای هێرشێکی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل لە 07-10-2023 دەستیپێکرد. بەگوێرەی دوایین راپۆرتی رێکخراوی تەندروستیی جیهانی کە سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکانە؛ 46 هەزار و 600 کەس لە غەززە کوژران و 110 هەزار کەسیش برینداربوون. دووشەممە، 20ـی کانوونی دووەمی 2025، دەستەی زیندانەکانی ئیسرائیل ڕایگەیاند، "90 زیندانی فەڵەستینی ئازاد کراون." ئیسرائیل لە چوارچێوەی ڕێککەوتنی ئاگربەست و ئاڵوگۆڕکردنی زیندانیان، یەکەم کاروانی زیندانە فەڵەستینییەکان کە ئافرەت و منداڵن لە زیندانی عوفەری سەربازی ئازاد کرد. هەر هەفتەیەک 3 بارمتەی ئیسرائیلی بەرامبەر دەیان بەندکراوی فەلەستینی ئازاد دەکرێن، هێزەکانی ئیسرائیل لە هەندێک ناوچە دەکشێنەوە و لایەنەکان گفتوگۆ لەسەر مەرجەکانی ئاگربەستێکی هەمیشەیی دەکەن.