لە شەوی کردنەوەی ئۆپەراسیۆنەکەدا، فڕۆکەوانێکی ئیسرائیلی F-15 تەنها فڕۆکەیەکی ئێرانی بینییوە کەویستویەتى گەشت بکات، لەگەڵ هەستکردن و بینینی فرۆکەکانى سوپاى ئیسرائیلدا گەڕاوەتەوەو نیشتوەتەوە، ئەو فرۆکەوانە ئیسرائیلیە بەشێک لە ڕووداوەکانى شەوى هێرشە گەورەکەى ئیسرائیل دەگێرێتەوە. کەناڵى ١٤ى ئیسرائیل، چاوپێکەوتنى لەگەڵ فرۆکەوانێکى ئیسرائیل کردوە بەبێ ئەوەى ناوو زانیارى زۆرى لەسەر ئاشکرابکات، باس لەشەوى هێرشەکە دەکات، ئەو فرۆکەوانە هەر لەسەرەتای کارکردنیدا لە هێزی ئاسمان، بەشداری لە مەشق و ڕاهێنانەکاندا کردووە کە سیناریۆیەکی هاوشێوەى هێرشەکەى ئێرانبووە. ئەو وتى: ساڵانێکە ئێمە ئامادەکاریمان کردووە، بەڵام باوەڕم نەدەکرد کە ئەمە ڕووبدات. تائەو بەرەبەیانەى کەبەرەو ئێران فرێن وتم ئەمشەو بۆ شتە ڕاستەقینەکە دەفڕین تێگەیشتم کە ئەو جل و بەرگەى لەبەرمە هى کاتى ڕاهێنانەکان نییە. فرۆکەوانەکە دەشڵێت هەر کۆمەڵە فڕۆکەیەک کە ئەو شەو هەڵفڕین، ئەرکی تایبەتی خۆمان بۆ دیاریکرابوو، هەندێکیان بۆ هێرشکردنە سەر شوێنەکانی پیتاندنی یۆرانیۆم ڕەوانە دەکران، هەندێکیشیان بۆ کوشتنى فەرماندەو کەسایەتییە باڵا سەربازییەکان، ئامانجەکەى من لێدان و لەکارخستنى ئەو شوێنى هەڵدانى موشەکەو فرۆکەکان بوو. فرۆکەوانەکە باس لەوەدەکات ڕۆژیک پێشتر بەکارى تەکنیکی خەوتنەوە سەرقاڵ بووە، ئاگاداریانکردین ئەوەی پێویستت پێیەتی لە ماوەی فڕینەکەماندا خەوتنێکى باش و هەڵگرتنى خواردن و خواردنەوەیە، چونکە گەشتێکی لەم شێوەیە پێویستی بە هێزی جەستەیی و دەروونی هەیە، بە سادەیی دەبێت تەرکیزەوە بگەیتە شوێنى دیاریکراو. هەروەها دەشڵێت: گەیشتینە ئاسمان و من چوکە ڕۆژئاواى ئێران کاتێک هێرشم کردە سەر شوێنى مووشەکەکان، سیستەمی کۆنترۆڵم تێکشکاند و هەر بۆمبێک کە فڕێم دەدا بە مانای کەمتربوونی مووشەکێکە کە بەسەر هەموو خێزانەکانماندا هەڵدەدرێت. ئەو فرۆکەوانە ئەوەش دەگێرێتەوە کاتێک نزیک بونەتەوە لەئاسمانى ئێران، تەنها فڕۆکەیەکى جەنگى جۆری ئێف ١٥ بینیوە، کە لە بنکەیەکەوە لە ڕۆژئاوای ئەو وڵاتەوە هەڵدەفڕی، بەڵام زۆر بەخێرایی گەڕایەوەو نیشتەوە. پێشبینی دەکات: پێدەچێت فڕۆکەوانەکە هەستی بەوە کردبێت کە لێی نزیکبووینەتەوە"، پێدەچێت نەیویستبێت هیچ پەیوەندییەکی بەم ڕووداوەوە هەبێت، و ڕایکردبێت بۆ ئەوەی خۆی بشارێتەوە.
سەرۆکی هەرێمی کوردستان و وەزیری دەرەوەی ئێران شەوی رابردوو بە تەلەفۆن قسەیان کرد. سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، هەردوو لا جەختیان لەوە کردەوە "كۆمهڵگهى نێودهوڵهتى رۆڵى خۆى بگێڕێت بۆ وەستاندنی كرداره سهربازييهكان و چارهسهركردنى ئاشتييانهى ناكۆكييهكان." سەۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەشڵێت، لە پەیوەندییەکەدا "دوايين پێشهاتهكانى ئۆپهراسيۆن و ڕووبهڕووبوونهوه سهربازييهكانى نێوان كۆمارى ئيسلاميى ئێران و ئيسرائيليان تاوتوێ كرد و دهربارهى كاريگهرى و لێكهوتهكانى لهسهر ناوچهكه، بيروڕايان گۆڕييهوه." شەوى ڕابردوو ئاژانسى تەنسیمى ئێرانى، بڵاویکردەوە ئەمشەو عەباس عێراقچى وەزیرى دەرەوە بەتەلەفۆن لەگەڵ لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان قسەیکردوە. بەپێى ڕاپۆرتى ئاژانسەکە ناوەرۆکى پەیوەندیە تەلەفۆنیەکە باسى ئەوەکراوە بارودۆخی نائاسایی ئێستا وا دەخوازێت حکوومەتی عێراق و هەرێمی کوردستان بڕگەکانی ڕێککەوتنی ئەمنی نێوان هەردوو وڵات بە تەواوی جێبەجێ بکەن بۆ ڕێگریکردن لە هەر جۆرە خراپ بەکارهێنانێک لەلایەن کەسانی تێکدەر لە دوو وڵاتەوە بۆ تێکدانی سەقامگیری ناوچە سنوورییەکان. نێچیرڤان بارزانی داوای گرتنەبەری رێوشوێنی بەپەلە و کاریگەری لەلایەن کۆمەڵگەی نێودەوڵەتییەوە کرد، بۆ رێگریکردن لە پەرەسەندنی زیاتری نائارامی لە ناوچەکەدا. دەقی راگەیێندراوەکەى سەرۆکایەتى هەرێم شهوی ڕابردوو، دووشهممه 2025/6/16 بهڕێز نێچيرڤان بارزانى، سهرۆكى ههرێمى كوردستان و بهڕێز عهباس عراقچى، وهزيرى دهرهوهى كۆمارى ئيسلاميى ئێران، پهيوهندييهكى تهلهفۆنييان ئهنجام دا. تیایدا دوايين پێشهاتهكانى ئۆپهراسيۆن و ڕووبهڕووبوونهوه سهربازييهكانى نێوان كۆمارى ئيسلاميى ئێران و ئيسرائيليان تاوتوێ كرد و دهربارهى كاريگهرى و لێكهوتهكانى لهسهر ناوچهكه، بيروڕايان گۆڕييهوه. ههردوولا هاوڕا بوون لهسهر گرنگيى پاراستنى ئارامى و سهقامگيرى و دوورخستنهوهى ناوچهكه له ئاڵۆزيى زياتر، بۆ ئهم مهبهستهش جهختيان لهوه كردهوه كه كۆمهڵگهى نێودهوڵهتى ڕۆڵى خۆى بگێڕێت بۆ ڕاوهستاندنى كرداره سهربازييهكان و چارهسهركردنى ئاشتييانهى ناكۆكييهكان. له بهشێكى ديكهى پهيوهندييهكهدا، ههردوولا تيشكيان خسته سەر ڕێككهوتنى ئهمنيى نێوان عێراق و كۆمارى ئيسلاميى ئێران و لهمبارهيهوه بهڕێز سهرۆكى ههرێمى كوردستان، پابهنديى ههرێمى به ڕێككهوتنهکهوه، دووپات كردهوه. مهترسييهكانى ئهگهرى پهرهسهندنى زياترى پێشهاتهكان و چهند پرسێكى ديكهى جێى بايهخى هاوبهش، تهوهرێكى ديكهى پهيوهندييهكه تهلهفۆنييهكه بوو.
جەنگ کۆتایی نایەت تا “جنۆکەکانی ئاسمان” دەستوەردان نەکەن، ئەمە بیروڕای بەشێک لە شارەزایانە لەبارەی جەنگی ئیسرائیل و ئێران بۆ سی ئێن ئێنی ئەمریکی. پێنج رۆژە جەنگی ئیسرائیل و ئێران بەردەوامە، دیاریش نییە کەی کۆتایی دێت، بەڵام “جنۆکەکانی ئاسمان” توانایان هەیە گرێکوێرەکە بکەنەوە و کۆتایی بە جەنگەکە بهێنن. “جنۆکەکانی ئاسمان” فرۆکە زەبەلاحە تۆقێنەرەکەی ئەمریکایە بەناوی فرۆکەی بۆمبهاوێژی “بی 2″، کە تەنها لای ئەمریکا خۆی هەیە و هیچ وڵاتێکی دیکە نییەتی. “بی 2” گرانترین فڕۆکەی جیهانە، دروستکردنی زیاتر لە دوو ملیاری تێدەچێت و تەنها 21 دانەی لێدروستکراوە، هەرچەندە زەبەلاحە و پانتایی باڵەکانی زیاترە لە 50 مەتر، بەڵام لە سیستمە بەرگرییەکاندا وەک مێشوولەیەک دەردەکەوێت و دەتوانێت بە ئاسانی خۆی بدزێتەوە. بۆچى ئەم فڕۆکەیە یەکلاکەرەوەیە؟ ئیسرائیل بۆ لەناوبردنی وێستگەی ئەتۆمی فۆردۆ لە قوم پێویستی بەم جنۆکەیەیە، چونکە خۆی ناتوانێت لەناوی ببات، هۆکاری ئەمەش ئەوەیە بنکەی ئەتۆمی فۆردۆ لە ناوچەیەکی سەختی شاخاویدایە و بەگوێرەی هەڵسەنگاندنەکان، 80 بۆ 90 مەتر قووڵە. ئیسرائیل چەند جارێک بۆردومانی کردووە، بەڵام بنکەکە هەر بەخۆشی نەزانیوە، “جنۆکەی ئاسمان” یان فڕۆکەی “بی 2” تاکە فڕۆکەیە دەتوانێت بۆمبێک هەڵبگرێت توانای تەقاندنەوەی وێستگەکەی هەبێت، ئەویش بۆمبی “جی بی یو 57″ـە، ئەم بۆمبە کێشەکەی 13 بۆ 15 تۆنە و بە سەنگەرشکێن ناوی دەرکردووە، هێندە قورسە، کە تەنها بە “جنۆکەی ئاسمان” هەڵدەگیرێت. پێویست بە چەند بۆمب دەکات تاوەکو فۆردۆ لەناوببرێت؟ بۆمبەکە بۆ ئەوە دروستکراوە لە قووڵایی زەوی بتەقێتەوە، بۆیە هەتا خاک کون نەکات ناتەقێتەوە، بۆ ئەمەش دەتوانێت 60 مەتر کۆنکرێت یان 200 مەتر خاک ببڕێت. لە لایەکى دیکەش، شارەزایانی جەنگ دەڵێن، وێستگەی ئەتۆمی فۆردۆ هێندە سەختە بە یەک بۆمب تێکناشكێندرێت و پێویستی بە چەند بۆمبێکە، بۆیە ئەگەر ترەمپ هاوکاریی ئیسرائیل بکات دەبێت چەند جنۆکەیەک بنێرێت، چونکە هەر جنۆکەیەک توانای هەڵگرتنی یەک بۆمبی “جی بی یو 57″ـی هەیە. پێداگری نەتانیاهۆ بۆ پەلکێشکردنی ئەمریکا بۆ نێو جەنگ رەنگە هەر لەبەر ئەمەبێت، ئەمڕۆش ترەمپ هەر زوو لوتکەی “جی 7″ـی لە کەنەدا بەجێهێشت و گەڕایەوە واشنتن و گوتی، گەڕانەوەم هۆکارێکی گەورەی لە پشتە.
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا دەڵێت، جێهشتنی پێشوەختەی لووتکەی G7 لە کەنەدا و گەڕانەوەی بۆ واشنتن، "هیچ پەیوەندییەکی بە ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و ئێرانەوە نییە." دۆناڵد ترەمپ دەشڵێت، ئیمانوێل ماکرۆن، سەرۆکی فەرەنسا "هەڵەی کردووە" کە گوتوویەتی، ترەمپ بۆ کارکردن لەسەر ئاگربەست دەچێتەوە واشنتن. ترەمپ لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ترووس سۆشیاڵ نووسیویەتی: "سەرۆک ئیمانوێل ماکرۆنی فەرەنسا کە حەزی لە خۆدەرخستنە، بە هەڵە گوتی گوایە من لووتکەی گرووپی 7ـم لە کەنەدا جێهێشتووە بۆ ئەوەی بگەڕێمەوە واشنتن تاوەکو کار لەسەر 'ئاگربەستێک' لە نێوان ئیسرائیل و ئێران بکەم. وانییە!" سەرۆکی ئەمریکا هێرشی زیاتر دەکاتە سەر ماکرۆن و دەڵێت: "ئەو بە هیچ شێوەیەک نازانێت بۆچی من دەگەڕێمەوە واشنتن، بەڵام گومانی تێدا نییە کە هیچ پەیوەندییەکی بە ئاگربەستەوە نییە. بابەتەکە زۆر لەوە گەورەترە. بەمەبەست بێت یان بێمەبەست، ئیمانوێل هەمیشە هەڵە دەکات." سەرۆکی ئەمریکا داوا دەکات، چاودێری راگەیێندراوەکانی داهاتووی بکرێت.
سوپای ئیسرائیل کوشتنی عەلی شادمانی فەرماندەی نوێی بارەگای خاتەم ئەنبیای سوپای پاسدارانی راگەیاند. میدیاکان لەزارى بەرپرسانى سوپای ئیسرائیلەوە بڵاویانکردەوە شەوی رابردوو عەلی شادمانی لە بۆردومانێکی ئاسمانیدا لە تاران کوژراوەو ناوبراو کەسێکى زۆر نزیکى عەلى خامنەیی ڕابەرى باڵاى ئیران بووە. رؤژى هەینى ڕابردوو واتە تەنها چوار ڕۆژ لەمەوبەر رێبەری کۆماری ئیسلامیی ئێران لە فەرمانێکی دیکەدا، عەلی شادمانی، جێگری فەرماندەی قەرارگەی خاتمولئەنبیای وەکو فەرماندەی قەرارگەکە لە شوێنی غوڵامعەلی رەشید دەستنیشانکرد. کەناڵى ١٤ى ئیسرائیل ئاماژەى بۆ ئەوەکردوە، دوابەدوای زانیارییە هەواڵگرییە وردەکانی دەست مۆساد کەوتووەو لە هەلێکی کتوپڕ لە شەودا، فڕۆکە جەنگییەکانی هێزی ئاسمانی هێرشیان کردە سەر بارەگایەکی مرۆیی لە دڵی تاران و عەلی شادمانیمان کوشت. شادمانی پێش کوژرانى سەرۆکەکەی خۆی، جێگری فەرماندەی فەرماندەیی فریاکەوتنی حاتەم ئەنیابوە سەرۆکی بەشی ئۆپەراسیۆنەکانی ئەرکانی گشتیی هێزە چەکدارەکان بووە. کوشتنى شادمانی پەیوەستە بە زنجیرەیەک کوشتنى باڵاترین فەرماندەیی سەربازی لە ئێران، و گورزێکی دیکە لە زنجیرەی فەرماندەیی هێزە چەکدارەکانی ئێران پێکدەهێنێت. بەرەبەیانیی ڕۆژى هەینی ڕابردوو چەند تەقینەوەیەکی گەورە تارانی پایتەخت و چەندین شاری دیکەی ئێران و رۆژهەڵاتی کوردستانیان هەژاند، دوای ئەوەی ئیسرائیل هێرشێکی بەرفراوانی کردە سەر ئەو وڵاتە کە بە گوتەی بەرپرسانی ئیسرائیل، ئامانج لێی پەکخستنی پرۆگرامی ئەتۆمیی ئێران بووە. لە هێرشەکەدا ژمارەیەک زانای ئەتۆمی و فەرماندەی سەربازیی وڵاتەکە کوژراون و ئێران لە وەڵامدا، بە درۆن و مووشەک هێرشی پێچەوانەی بۆ سەر ئیسرائیل دەستپێکردووە.
میدیاکانى ئیسرائیل لەزارى بەپرسانەوە ڕایدەگەیەنن 56%ی خانوەکان پەناگەیان پارێزراویان نییە، لەکاتى هێرشەکانى مووشەکی بالیستیک لە ئێرانەوە زۆرێکیان ناچار دەکات دەچنە قوتابخانەکان، وێستگەی شەمەندەفەرو شوێنە گشتییەکان خۆیان حەشار دەدەن. چەند خولەکێک دوای ئەوەی فەرماندەیی ناوخۆى سوپاى ئیسرائیل ڕایگەیاند لە نزیک پەناگەکان بمێننەوە بەیانی زووى دووشەممە، نزیکەی ١٠٠ هاوڵاتى دانیشتووی گەڕەکێکى قودس چونەتە ناو پەناگەیەکی گشتی لە قوتابخانەیەکى ناوچەکە. کەژوورى خوێندن و تاقیگەی کۆمپیوتەرى خوێندکاران بووە لە کاتی ئاساییدا، لەناکاو قەرەباڵغى دروستبووە چەند کەسێک بەبیجامە و ئاژەڵە ماڵییەکان و کیسی خەوتنەوە و خەڵک بە نائومێدیەوە سەیری شاشەی مۆبایلەکانیان دەکرد لەناو پەناگەکە. لە ژوورێکى قوتابخانەکەدا، گڵۆپەکان کەمکرانەوە لەکاتێکدا چەند دایک و باوکێک هەوڵیان دەدا منداڵە بچووکەکانیان دڵنەوایی بدەنەوەو بیانخەوێنن، لە ژوورێکی گەورەتردا کە تەنیشت بوو، شاشەیەکی گەورە نوێکارییەکانی هەواڵەکانی بە زمانی عیبری پەخش دەکرد. ئەمە دیمەنى دووبارە بوونەوەى شەوانەو رۆژى هاوڵاتیانى ئیسرائیلە، ئەم دیمەنانەى سەرتاسەری وڵات هاوڵاتیانی بەریتانیایان بیردەخاتەوە کە لە وێستگەکانی ژێرزەمیندا پەنایان گرتووە لە کاتی بۆردومانەکانی ئەڵمانیا لە ساڵانی ١٩٤٠-١٩٤. ئیسرائیلییەکان لەناوچە پارێزراوەکاندا خۆیان حەشارداوە، خۆیان دەپارێزن لە موشەکی بالیستیک کە لە ئێرانەوە تەقێنراون وەک تۆڵەسەندنەوەیەک لە هێرشی پێشوەختەی ئیسرائیل بۆ سەر دامەزراوە ئەتۆمییەکانی وڵاتەکەیان. بەپێی زانیارییەکانی نووسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرئیل و وەزارەتى تەندروستى، لە دوای دەستپێکردنی خولی ئێستای شەڕو توندوتیژییەکان لە ڕۆژی هەینیەوە، ٢٤ کەس کوژراون و نزیکەی ٦٠٠ کەسیش برینداربوون لە ٣٠ شوێنی جیاوازى سەرانسەری وڵات. بەپێی زانیاریەکان زۆربەی ئەوانەی کوژراون لە پەناگەدا نەبوون کاتێک ماڵەکانیان بەرکەوتووە. ئەمەش لەکاتێکدایە ڕووبەڕووبوونەوەی نێوان ئیسرائیل و ئێران پێی ناوەتە چوارەمین ڕۆژی خۆیەوە و بە هێرشێکی نوێ کە تاران بە "بەهێزترین و وێرانکەرترین" وەسفی کرد. سەرچاوە ئیسرائیلییەکان پشتڕاستیان کردەوە کە لانیکەم ئەمڕۆ هەشت کەس کوژراون و دەیان کەسیش بریندار بوون. لەلایەکی دیکەوە، سەرۆک کۆماری ئێران ڕەخنەی توندی لە ئەمریکا گرت و وتی: "بە ڕێگەدان بە ئیسرائیل بۆ هێرشکردنە سەر ئێمە، خەریکی قسەی ناشرین و پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکانە". لە بەرامبەردا، سوپای ئیسرائیل ڕایگەیاند، هێرشی ئاسمانییان بۆ سەر سوپای قودس و بارەگا سەربازییەکانی ئێران لە تارانی پایتەخت دەستپێکردووە. وتەبێژی سەربازی ئیسرائیل بەڵێنیدا بەردەوام بێت لە هەنگاونان بەرەو ڕۆژهەڵات بۆ لێدان لە هەڕەشە ئەتۆمییەکەی ئێران و بەرنامەی مووشەکی.
دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا جەختى لەسەر ئەوەکردەوە، ئێران لەم شەڕەدا سەرناکەوێت و دەبێت پێش ئەوەی درەنگ بێت قسەمان لەگەڵ بکات و ڕێککەوتن بکات. لەدواى کۆبونەوەى گروپی وڵاتانی G7 (ئەمریکا، کەنەدا، بەریتانیا، فەرەنسا، ئەڵمانیا، ئیتاڵیا، ژاپۆن و یەکێتی ئەوروپا) سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا قسەى بۆ ڕۆژنامەنوسان کرد وتی: ئیسرائیل کارەکانی زۆر باشە و ئێمە پشتیوانییەکی زۆرمان لێکردووەو بەردەوام دەبین. دۆناڵد ترەمپ لەبەشێکى دیکەى قسەکانیدا دەڵێت: ئێمە ماوەى ٦٠ ڕۆژمان دانا بۆ ئێران بەڵام لەو ماوەیە هیچ ڕێککەوتنێک نەکرا، پێویستە بگەڕێتەوە سەر مێزی دانوستانەکان. ترەمپ چەند جارێک جەختى لەسەر رێککەوتن کردەوەو وتی: پێویستە رێکبکەون، ئەمەش بۆ هەردوو لا ئازاربەخشە، دەبێت دەستبەجێ دانوستاندن بکەن، پێش ئەوەی زۆر درەنگ بێت. دوینێ یەکشەممە، 15ی حوزەیران، دۆناڵد ترەمپ، لە پەیامێکیدا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی سۆشیاڵ ترووس رایگەیاندبوو: پێویستە ئێران و ئیسرائیل رێکبکەون و رێکیش دەکەون، هەروەک چۆن وام لە هیندستان و پاکستان کرد رێککەوتن بکەن. هەروەها ئەوەشى خستوەتەڕوو لە رێگەی بەکارهێنانی بازرگانی لەگەڵ ئەمریکا و پەنابردنەبەر ژیری و یەکگرتوویی و هۆشیاری بۆ نێو گفتوگۆکان لەگەڵ دوو سەرکردەی نایاب کە توانییان بەخێرایی بڕیار بدەن و شەڕ رابگرن. ترەمپ لە درێژەی پەیامەکەیدا دەڵێت: "بەم زووانە ئاشتیمان لەنێوان ئیسرائیل و ئێران دەبێت. ئێستا چەندین پەیوەندی و کۆبوونەوە ئەنجام دەدرێن. من زۆر کار دەکەم، و هەرگیزیش ستایش ناکرێم، بەڵام کێشە نییە، خەڵکەکە تێدەگەن." ئیدارەی ترەمپ لە مانگی نیسانەوە لەگەڵ ئێران لە گفتوگۆدایە تایبەت بە گەیشتن بە رێککەوتن لەبارەی بەرنامەی ئەتۆمیی ئێران و دوای پێنج گەڕ لە دانوستاندن، بڕیاربوو ئەمڕۆ یەکشەممە گەڕی شەشەم لە عومان بەڕێوەبچێت، بەڵام بەهۆی جەنگی نێوان ئیسرائیل و ئێران، ئەو گەڕە دواخرا و ئێران بڕیاریدا بەشداری نەکات.
چەند سەرچاوەیەک بە ماڵپەڕى بە میدڵ ئیست ئاییان ڕاگەیاندووە، واشنتۆن پێشوەختە ئاگاداری ئەنقەرەی کردوەتەوە کە ئیسرائیل بەنیازە هێرش بکاتە سەر ئێران. دوو سەرچاوەی ئاگادار لەو بابەتە بە "میدڵ ئیست ئای"یان ڕاگەیاندووە، ئەمریکا ڕۆژی هەینی تورکیای لە پلانەکانی ئیسرائیل بۆ هێرشکردنە سەر ئێران ئاگادار کردۆتەوە، ئەمەش چەند کاتژمێرێک پێش ئەنجامدانی هێرشەکانى ئیسرائیل بووە. ڕەنگە ئاگادارکردنەوەی ئەمریکا لە درەنگانی ڕۆژی پێنجشەممەدا یارمەتیدەر بووبێت بۆ ڕێگریکردن لە گرژییە ئەگەرییەکانی نێوان تورکیا و ئیسرائیل، کە لەم دواییانەدا خۆیان لە سوریا بینیوە کە بەهۆی زیادبوونی بوونی ئەنقەرە لەو وڵاتەدا ناکۆکییان لەسەرە. فڕۆکە ئیسرائیلییەکان ئاسمانی سوریا و عێراقیان بەکارهێناوە بۆ بە ئامانجگرتنی شوێنەکانی سەرتاسەر ئێران. لە مانگی کانوونی دووەمى ڕابردوو حکومەتەکەى بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل هەموو سیستەمێکی بەرگری ئاسمانی لە سوریا لەناوبرد و بە شێوەیەکی کاریگەر وڵاتەکەی بێ بەرگری کرد. ڕۆژی شەممە، وەزارەتی دەرەوەی عێراق سکاڵایەکی لە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان تۆمارکرد سەبارەت بە بەکارهێنانی فڕۆکەکانی ئیسرائیل کە ئاسمانی ئەو وڵاتە بۆ هێرشکردنە سەر ئێران. ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز ڕۆژی هەینی بڵاویکردەوە، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا یاداشتێکی دیپلۆماسی بۆ چەند هاوپەیمانێکی ناوچەیی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەوان قەتەر ناردووە و لە هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران ئاگاداری کردوونەتەوە. گرژییەکانی نێوان تورکیا و ئیسرائیل پەرەی سەندووە لە کاتێکدا ئەنقەرە و دیمەشق دانوستانەکانیان بۆ دامەزراندنی چەند بنکەیەکی سەربازی لە سوریا دەستپێکردووە بۆ یارمەتیدانی مەشقپێکردنی سەربازی شکاوی ئەو وڵاتە.
بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ڕایگەیاند، ئیسرائیل بەرەو گەیشتن بە دوو ئامانجی سەرەکی هەنگاو دەنێت کە بریتین لە نەهێشتنی هەڕەشەی ئەتۆمی و نەهێشتنی هەڕەشەی مووشەکی ئێران. ناوبراو زیادی کرد: هێزی ئاسمانی ئیسرائیل ئاسمانی سەر تاران کۆنترۆڵ دەکات و دەشڵێت: ئێمە لەسەر ڕێگای سەرکەوتنین. نەتەنیاهۆ، ئەوەشى وت: لای ئێمە ئێران بووەتە غەززە و باشووری بەیرووت و ئیستا هێزی ئاسمانیی ئیسرائیل ئاسمانی ئێرانی کۆنترۆڵکردووە. ئەمڕۆ دووشەممە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل لەگەڵ ئیسرائیل کاتز، وەزیری بەرگری و ئیال زەمیر، سەرۆکی ئەرکانی ئیسرائیل، سەردانی بنکەی ئاسمانی تەلنۆفیان کردوە. لە میانەی سەردانەکەدا نەتانیاهۆ ستایشی ئۆپەراسیۆنەکانی هێزی ئاسمانی کرد و ڕایگەیاند: بە ناوی گەل و دەوڵەتی ئیسرائیل، ئێوە کاری سەرسوڕهێنەر دەکەن، وتیشى: بە یارمەتی خودا، ئەوەى ئێمە دەیکەین و سەرکەوتوو دەبین، و بەردەوام دەبین تا سەرکەوتن. ئەمەش لەکاتێکدایە ڕووبەڕووبوونەوەی نێوان ئیسرائیل و ئێران پێی ناوەتە چوارەمین ڕۆژی خۆیەوە و بە هێرشێکی نوێ کە تاران بە "بەهێزترین و وێرانکەرترین" وەسفی کرد. سەرچاوە ئیسرائیلییەکان پشتڕاستیان کردەوە کە لانیکەم ئەمڕۆ هەشت کەس کوژراون و دەیان کەسیش بریندار بوون. لەلایەکی دیکەوە، سەرۆک کۆماری ئێران ڕەخنەی توندی لە ئەمریکا گرت و وتی: "بە ڕێگەدان بە ئیسرائیل بۆ هێرشکردنە سەر ئێمە، خەریکی قسەی ناشرین و پێشێلکردنی یاسا نێودەوڵەتییەکانە". لە بەرامبەردا، سوپای ئیسرائیل ڕایگەیاند، هێرشی ئاسمانییان بۆ سەر سوپای قودس و بارەگا سەربازییەکانی ئێران لە تارانی پایتەخت دەستپێکردووە. وتەبێژی سەربازی ئیسرائیل بەڵێنیدا بەردەوام بێت لە هەنگاونان بەرەو ڕۆژهەڵات بۆ لێدان لە هەڕەشە ئەتۆمییەکەی ئێران و بەرنامەی مووشەکی. سوپای قودس ڕایگەیاند کە هێرشەکان ٢٠ بارەگایان کردۆتە ئامانج، هەروەها لە کاتی هێرشەکانی دوێنێی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران لەناوبردنی فەرماندەی سوپای قودسی ڕاگەیاند.
رۆژنامەی "الشرق الاوسط" لەژمارەى ئەمڕۆیدا بڵاویکردەوە، هێزەکانی ئەمریکا لە پارێزگای حەسەکە لە باکوری رۆژهەڵاتی سوریا، ژماریەك موشەکی ئێرانیان خستووە تەخوارەوە، كە بنکەکانی لە ناوچەکە کردبوونە ئامانج. سەرچاوە خۆجێیەکان و، چالاکانی میدیایی و شایەتحاڵەکان باسیان لەوەکردووە: هێزەکانی ئەمریکا و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی شەوی شەممە- یەکشەممە، موشەکێکی ئێرانیان خستووەتە خوارەوە بەر لەوەی بنکەی "خەراب ئەلجیر" لە شاری رمێلان لە گوندەواری حەسەکە، بکاتە ئامانج. لەكاتێكدا، لە بنکەی شەدادی لە گوندەواری باشوری حەسەکە، هێزەكانی ئەمریكا كەوتونەتە ئەوپەڕی حاڵەتی ئامادە باشییەوە، دوای ئەوەی سێ موشەکی ئێرانی لە نزیک بنکەکە خرانە خوارەوە. موشەکێک لە نزیک فولكەی مەرشۆ، لە ناوەڕاستی شاری حەسەکە، پێش ئەوەی بگاتە ئامانجەکەی، رێگری لێکراوەو لە گەڕەکی غوەیران کەوتووەتە خوارەوە. لای خۆیەوە، سەرچاوەیەکی سەربازی فەرمی لە هێزەکانی سوریای دیموکرات جەختیكردوە: ئەو بنکانە پێش ئەوەی روبەڕوی موشەکی ئێران ببنەوە، فەرمانیان داوە بە چالاککردنی سیستەمی بەرگری ئاسمانی و سیستەمی رادار، وەك ئامادەكارییەك بۆ هێرشی موشەکیی. سەرچاوەكە راشیگەیاندووە: ئەو موشەکانەی لە نزیك بنكەكانی هاوپەیمانان كەوتوونەتە خوارەوە، له گوندەکانی خراب ئەلجیر و رمێلان و شەدادی، بە نیازی كردنە ئامانجی هێزەكانی ئەمریكا، كە لەباكورو رۆژهەڵاتی سوریا جێگرین هەڵدرابوون، چونکه رێڕەوی ئاسمانی هێرشەکانی ئێران بۆ سەر ئیسرائیل دووره له ئاسمانی ئەو ناوچەیەی بۆردومانکراوه، لە ماوەی دوو رۆژی رابردوودا.
بەپێى وتەى چەند سەرچاوەیەک ئیسرائیل چەند مانگێکە بە قاچاخ و بەشێوەى پارچە پارچە فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بۆمبڕێژکراوى گەیاندوەتە ناو ئێران لە ڕێگەی جانتا و بارهەڵگر و کۆنتێنەرو کەشتیەوە. بەشێکى ئەو کەلوپەلانە وەک کاڵاى بازرگانى مامەڵەی پێوەکراوەو ئەوانەى بارەکانیان گواستوەتەوە ئاگاداری ئەوەنەبوون ئەو بارانە پارچەى درۆنن و دەبرێنە ناو ئەو وڵاتەوە. ڕۆژنامەی "وۆڵ ستریت جۆرناڵ"ی ئەمریکی، ڕاپۆرتێکى بڵاوکردوەتەوە کە تیایداچەند وردەکارییەکى ئاشکرا کردوە کە چۆن ئیسرائیل و دەزگاى مۆساد فرۆکە و بۆم و هەواڵگرەکانیان گەیاندوەتە ناو ئێرانەوەو دواتر لە هەینى ڕابردوو هێرشەکانیان پێ ئەنجامداوە. ڕۆژی دووشەممە ڕۆژنامەى ناوبراو بە پشتبەستن بە سەرچاوە ئاگادارەکان لە ئۆپەراسیۆنی مۆساد بڵاویکردەوە، ئیسرائیل بە بەکارهێنانی چەندین ڕێگەی جیاواز فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی هێرشبەری بە قاچاخەوە بردووەتە ناو ئێرانەوە. ئەو سەرچاوانەى کە ئامادەنەبوون ناوى خۆیان ئاشکرا بکەن بە ڕۆژنامەی "وۆڵ ستریت جۆرناڵ"ی ئەمریکیان ڕاگەیاندووە، چەند سەرچاوەیەک ئیسرائیل چەند مانگێکە بە قاچاخ و بەشێوەى پارچە پارچە فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بۆمبڕێژکراوى گەیاندوەتە ناو ئێران لە ڕێگەی جانتا و بارهەڵگر و کۆنتێنەرو کەشتیەوە. دواتربریکارەکانی مۆساد لە ناوخۆی ئێران ئەو ئامێرانەیان کۆکردەوەتەوەو بەسەر ئەو تیمانەدا دابەشیان کردوە کە فڕۆکە بێفڕۆکەوانەکانیان بۆ بەکارهێنان ئامادەکردبوو. هەر بەپێى ناوەڕۆکى ڕاپۆتى ڕۆژنامەکە سەرکردەکانی تیمەکان لە دەرەوەی ئێران مەشق و ڕاهێنانیان پێکراوە و گەیەندراونەتە ئێران بۆ ئەوەی لێهاتوویی و شارەزاییەکانى بگوازنەوە بۆ تیمەکانی سەر زەوی کە کارەکان ئەنجامدەدەن. سەرچاوەکان ئاماژەیان بەوەشکردووە، کاتێک هێرشە ئاسمانییەکان دەستیپێکردووە، تیمەکان ئەو چەکانەیان بەکارهێناوە بۆ دەرهێنانی سیستەمی بەرگری ئاسمانی لە هەمان کاتدا لە کاتی دەرچوونیان لە پەناگەکاندا بەر موشەک هەڵگرەکانی سەرزەوی بۆ سەرزەوییان داوە و لە تۆڵەسەندنەوەیەکدا لە ئیسرائیل تەقەیان لێدەکرا. کاتێک ئیسرائیل بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی هەڵمەتی هێرشى شۆکهێنەرى لە ئێران دەستپێکرد، هەروەها فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی کوادکۆپتەری هەڵگری تەقەمەنی و موشەک و کەرەستەی ئاڵۆزی جەنگى دیکەی بەکارهێنا کە لە ناوخۆی ئێراندا دانرابوون پێشتر، کەتوانیان هێرشی ورد بکەنە سەر زانایانی ئەتۆمی ئێران، سەرکردە سەربازییەکان، تانکى دژە فڕۆکە و مووشەکی زەوى بە زەوى. پێشتر باس لەوە کرابوو کە ئیسرائیل ساڵانێکە دەستى بە ئامادەکاری بۆ ئۆپەراسیۆنی دژی بەرنامە ئەتۆمی و مووشەکییەکانی ئێران کردوە، لەوانە دروستکردنی بنکەیەکی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان لە ناوخۆی ئێران و قاچاخکردنی سیستەمی چەکی ورد و کۆماندۆ بۆ ناو وڵاتەکە.
وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران دووپاتی کردەوە کە وڵاتەکەی بەرگری لە خۆی دەکات و جەختى لەسەر ئەوەشکردەوە ئیسرائیل بە چەکی ئەمریکی هێرش دەکاتە سەر ئێران، ئەمەش هاوکاتە لەگەڵ هێرشەکانی نێوان ئێران و ئیسرائیل بۆ سەر یەکترى. ئیسماعیل بەقائی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران، ڕۆژی دووشەممە لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند کە وەڵامی وڵاتەکەی بۆ ئیسرائیل "بەرگریکردنێکی ڕەوایە لە خۆ بە پێی یاسا نێودەوڵەتییەکان و لۆژیکی مرۆیی". ناوبراو ئەوەشى زیادکرد شەڕێکی توندمان دەست پێکردووە و بە هێزەوە بەردەوام دەبین، چاوەڕوانین هەموو وڵاتان، وڵاتانی ناوچەکە و وڵاتانی دۆست، هەموو دەسەڵاتی خۆیان بۆ دەرکردنی بڕیارنامەی پابەندکەر لە دژی ڕژێمی زایۆنی دەربکەن. ئیسماعیل بەقائى جەختى لەسەر ئەوەکردەوە، لەم هەلومەرجەدا بەدڵنیاییەوە باسی دانوستان بێ مانایە. وەک وتم ئەمریکا دەبێت هەڵوێستێکی ڕوونی هەبێت. ئەمریکا وەک ئەندامێکی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان پابەندە بە داننان و ئیدانەکردنی ئەم دەستدرێژییە. وتیشى: ئێمە ناتوانین قبووڵی بکەین کە ئەمریکا بە هۆی پەیوەندی تایبەتی لەگەڵ دەستدرێژکار، تائێستا هیچ ئیدانەیەکى ئەم شەڕەى نەکردوە، وڵاتانی ئەندامی نەتەوە یەکگرتووەکان بە پێنج ئەندامی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشەوە هەڵوێستیان هەبێت بەرامبەر ئەم دەستدرێژییە و شەرمەزاری بکەن.
بەنیامین نەتەنیاهۆ سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، کۆمەڵێک نیشانە هەیە کە ئاماژەن بۆ ئەوەی سەرکردە باڵاکانی ئێران خەریکی کۆکردنەوەی جانتاکانیانن، چونکە هەستیان بەوە کردووە چی لە رێگادایە. نەتەنیاهۆ ئاماژەی بەوەدا، ئێران نیازی هەبوو چەکی ئەتۆمی بداتە دەست هێزە تیرۆریستییەکان، کە هەڕەشەیەک بوو بۆ جیهان، گوتیشی ئۆپراسیۆنەکەش بە پشتگیری ترەمپ ئەنجامدرا کە بۆ یەکەمجار پیشەسازی نەوت و غاز و فەرماندە باڵا سەربازییەکانی ئێرانیان کردە ئامانج. هەروەها نەتانیاهۆ دەڵێ، زیاتر لە 150 شوێنی کردووەتە ئامانج و زیانێکی گەورەی بە دامەزراوە ئەتۆمییەکان گەیاندووە کە پڕۆژەی ئەتۆمیی ئێرانی بۆ چەندین ساڵ دواخستووە و زانایانیشی کردووەتە ئامانج. لەلایەکى دیکەوە رۆژی دووشەممە، 16ـی حوزەیرانی 2025، ئیسرائیل کاتز، وەزیری بەرگریی ئیسرائیل، لە هەژماری فەرمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس نووسی، بەم زووانە دانیشتووانی تاران باجی ئەو هێرشانە دەدەن کە سوپای ئێران دەیانکاتە سەر ئیسرائیل.. ئەوەش دوای هێرشە مووشەکییەکانی شەوی رابردوو و بەرەبەیانی ئەمڕۆی ئێران بۆ سەر چەند ناوچەیەکی ئیسرائیل کە بووە هۆی کوژرانی لانیکەم 5 کەس و برینداربوونی 92 کەسی دیکە. بەگوێرەی ئاماری تیمە فریاگوزارییەکانی ئیسرائیل، لە چوار رۆژی هێرشەکانی ئێران دا 21 کەس کوژراون و زیاتر لە 300 کەسی دیکەش برینداربوون. کاتز لە ئێکس دەڵێت، ئێران بە مەبەست هێرش دەکاتە سەر خەڵکی ئیسرائیل، ئەوەش وەک هەوڵێک بۆ ساردکردنەوەی سوپای وڵاتەکەی لە بەردەوامبوون لەو هێرشانەی توانا سەربازییەکانی پەک خستوون. وەزیری بەرگریی ئیسرائیل دەڵێت: "لە بەرامبەر ئەو هێرشانەدا بەم زووانە دانیشتووانی تاران باجەکەی دەدەن."
سەرۆککۆماری ئێران بەکارهێنانی وزەی ئەتۆم بە ''مافی رەوا''ـی وڵاتەکەی دەزانێت و دەڵێت، بۆ بەدیهێنانی ئەم مافە، پێداگرین و ترسمان لە هیچ هێزێک نییە.'' ئەمڕۆ دووشەممە، 16-06-2025، بە ئامادەبوونی مەسعود پزیشکیان، سەرۆککۆماری ئێران لە پەرلەمانی وڵاتەکە، متمانەدان بە عەلی مەدەنیزادە، وەکو وەزیری ئابووری و دارایی خرایە دەنگدانەوە. مەسعود پزیشکیان لە دەستپێکی دانیشتنەکەدا گوتارێکی سەبارەت بە بەردەوامبوون لەسەر پیتاندنی یۆرانیۆم پێشکێشکرد و رایگەیاند: ''ئێمە مافی ئەوەمان هەیە لە وزەی ئەتۆم و توێژینەوە زانستییەکان سوود وەربگرین، بۆیە هیچ کەسێک بۆی نییە ئەم مافە لە ئێمە وەربگرێتەوە''. وڵاتانی رۆژئاوایی، ئەمریکا و ئیسرائیل لە بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران نیگەرانن و هەوڵی سنووردارکردنی دەدەن. ئەمەش بووە هۆی دەستپێکردنی شەڕێکی سەخت لەنێوان تەلئەڤیڤ و تاران. سەرۆککۆماری ئێران جەختی لەوە کردەوە، ''ئێمە بۆ بەدیهێنانی ئەم مافە، پێداگرین و لە هیچ هێزێک لە پێناو بەکارهێنانی وزەی ئەتۆم ترسمان نییە.'' مەسعود پزیشکیان رەخنەی لە سیاسەتی نێودەوڵەتیی واشنتن گرت و گوتی: ''ئەمریکا سەرقاڵی زۆردارییە و پێچەوانەی یاسا نێودەوڵەتییەکان، رێگە دەدات ئیسرائیل دەستدرێژی و هێرش بکاتە سەر وڵاتەکەمان.'' تاوەکو ئێستا لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران کە بەرەبەیانیی هەینی، 13ـی حوزەیران دەستیپێکردووە، ژمارەیەک لە فەرماندە سەربازی و زانا ئەتۆمییەکانی وڵاتەکە کوژراون. سەرۆککۆماری ئێران دەڵێت: ''ئێمە بەدوای جەنگدا نەبووین و دەستپێشخەریش نین. ئێمە نەبووین فەرماندە و زانایانی وڵاتانمان کوشت، بەڵکو ئەوە تیرۆریستان بوون ئەم کارەیان کرد.'' پزیشکیان "یەکگرتوویی وڵاتانی موسڵمان'' لە بەرامبەر ''زۆرداریـیەکانی ئیسرائیل" و ئەمریکا بە پێویست دەزانێت و ئاماژەی بەوەش کرد، ''ئیسرائیل دەیەوێت یەک بە یەک وڵاتانی ئیسلامی بکاتە ئامانج.'' قسەکانی پزیشکیان لەکاتێکدان کە چوار رۆژە شەڕی راستەوخۆی نێوان تەلئەڤیڤ و تاران بەردەوامە و هەڕەشەی ''هێرشی بەهێزتر'' لە یەکدی دەکەن.
ئاژانسى هەواڵى تەنسیمى ئێران، لەزارى بەرپرسانى سوپاى ئەو وڵاتەوە ئاشکرایدەکات توانیویانە کەسێک کە بە تاوانی جەنگ سیخورى مۆساد لەسێدارەبدەن ئەو کەسە لەسەر زەویەوە بۆ بەرژەوەندیەکانى ئیسرائیل کارى کردووە. بەپێى زانیاریەکان سەرلەبەیانی ئەمڕۆ دوای تێپەڕین بە پڕۆسەی تەواوی ڕێوشوێنی تاوانکاری و پشتڕاستکردنەوە و یەکلاییکردنەوەی حوکمەکەى لە دادگای باڵای ئەو وڵاتە، سزای لە سێدارەدانی بەسەردا سەپێندراوە و هەڵواسرا. ئەو کەسەى لەسێدارە دراوە ناو ئیسماعیل فیکری کوڕی خودانازارەو لە مانگی یانزەى ساڵى ڕابردوەوە پەیوەندی بە مۆسادەوە کردوەو سیخوڕی کردوە بۆیان، لە ئۆپەراسیۆنێکی ئاڵۆزی تەکنیکی و هەواڵگریدا سوپاى ئێران توانیویانەا دەستگیرى بکەن. بەپێی بەڵگەنامەکانی کەیسەکە، ئیسماعیل فیکری لە ماوەی هاوکاری لەگەڵ موساد هەوڵیدا زانیاری نهێنی و هەستیاری پێشکەش بە دوژمنانی ئێران کردوەو لە بەرامبەردا پاداشتى پارەى وەرگرتوە. لەلایەکى دیکەوە، میدیای ئێران: هێزە ئەمنییەکانى ئێران ئاماژە بۆ ئەوەدەکەن گەورە سیخوڕێکی موسادیان لەشارى بانەى ڕۆژهەڵاتى کوردستان دەستگیرکردووە لە کاتێکدا ئەو کەسە هەوڵی ئەوەیداوە لە ئێران بچێتە دەرەوە، بەڵام دەستگیرکراوە. شەوى ڕابردووش پۆلیسی ئێران لەڕاگەیەندراوێکیاندا ئەوەیان خستەڕوو دوو بریکاری ناوخۆیی مۆسادیان لە تاران دەستگیرکردوە، بەوتەى پۆلیس هاوکات دەستیان بەسەر 200 کیلۆگرام مادەی تەقەمەنی و 23 درۆندا گرتووە.