ئەنجومەنی سەرتاسەریی مامۆستایان و فەرمانبەرانی ناڕازی پەیامێکیان ئاڕاستەی هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان کرد و دەڵێن، مەچنە ژێرباری سەپاندنی زۆرەملێی پرۆژەکانی هەژماری من و ڕووناکی و ڕەتیبکەنەوە. ئەنجومەنەکە لە راگەیەندراوێکدا کە شەوى ڕابردوو بڵاویانکردەوە، ئەم رۆچوونەی دەسەڵات لەناو پێشێلکاری و نادادپەروەریی و قۆرخکارییدا ئاکامی باشی نابێت بۆیان دواجار سەریان لە هەمبانەی چارەنووسی دیکتاتۆرەکانی مێژووەوە دەردەچێت. باسی لەوەشکردووە، یەقینی تەواویان هەیە، پارتی لە ستەم و بێمۆراڵیبوونی حوکمڕانیدا، لووتکەی هەڕەمەکەی بۆ خۆی پاوانکردووە، بەڵام لە دووڕووییدا ناگاتەوە بە یەکێتیدا. ئەنجومەنی مامۆستایانی ناڕازی لە راگەیەندراوەیەکدا، دوو بژاردەی خستووەتە بەردەم هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان و گوتوویەتی یان ئەوەتا خۆتان رێکبخەنەوە، بە ئیرادەیان بۆ دەسەڵاتی بسەلمێنن، بڕینی قووت، بڕینی دەستی بەدوادادێت، یاخود بە بێدەنگیی و بەدەمەوەنەهاتنی ناڕەزایەتییەکان، دیسان بە دەسەڵات بڵێ، ئەوەی تائێستا کردووتە، کەمە و ستەم و چەوساندنەوە زیاتر و زۆرتر بکەن.
وەزارەتی نەوتی عێراق پێشوازی لەکارکردنی کۆمپانیا ئەمریکییەکان بۆ پەرەپێدانی کێڵگە نەوتیی و گازییەکان لەڕێگەی پەیوەندی و گرێبەستی ڕاستەوخۆ دەکات، بەڵام دەڵێت مامەڵەکردنیان لەگەڵ هەرێمی کوردستان، بەبێ پرسی ئەوان "نادەستوورییە". ئەمڕۆ هەینى 23ـی ئایارى 2025، وەزارەتى نەوتى عێراق لە راگەیێنراوێکدا رایگەیاند: "هەمیشە هەوڵ دەدەین و پێشوازیکارین لە کارکردن لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا بۆ پەرەپێدان بە کێڵگەکانى نەوت و گاز لە رێگەى پەیوەندى و گرێبەستى راستەخۆ، کە دەستوور و بڕیارەکانى دادگەى باڵاى فیدڕاڵى بڕیارى لەسەر داوە." وەزارەتى نەوتى عێراق رایگەیاند گرێبەستەکانیان لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا لە کەرتەکانى دیکەى نەوت بەردەوامە، وەک هەڵکەندنى بیرە نەوت و خزمەتگوزارى نەوتی و راوێژکارى. دەقى ڕاگەیەندراوەکەى وەزارەتی نەوتی عێراق دەڵێت: هەمیشە هەوڵ دەدەین و پێشوازیکارین لە کارکردن لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا بۆ پەرەپێدان بە کێڵگەکانى نەوت و گاز لە رێگەى پەیوەندى و گرێبەستى راستەخۆ، کە دەستوور و بڕیارەکانى دادگەى باڵاى فیدڕاڵى بڕیارى لەسەر داوە، گرێبەستەکانیان لەگەڵ کۆمپانیاکانى ئەمریکا لە کەرتەکانى دیکەى نەوت بەردەوامە، وەک هەڵکەندنى بیرە نەوت و خزمەتگوزارى نەوتی و راوێژکارى، وەزارەتى نەوت هیچ رێگری و تێبینییەکى نییە لە مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو کۆمپانیایانە ئەوە نەبێت کە راستەخۆ مامەڵە لەگەڵ حکومەتى هەرێمى کوردستان بەدەر لە حکومەتى فیدراڵى و کەناڵە فەرمییەکانى، کە ئەوە پرسێکە پێچەوانەى دەستوور و یاسا کارپێکراوەکانە.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان ڕاگەیاند، ناردنی لیستی مووچە دەکەوێتە سەرەتای هەفتەی داهاتوو، واتا ڕۆژی یەکشەممە کە دەکاتە 25ـی مانگ یان ڕۆژی دواتر دووشەممە. ئەمەش لەکاتێکایە دوێنێ پێنج شەممە وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێمی کوردستان، داهاتی ناوخۆی بۆ مانگی چوار خستە سەر هەژماری بانکی لقی هەولێری بانکی ناوەندی عێراق. کارکردن لەسەر ئامادەکردنی لیستی مووچەی مانگی پێنج بەردەوامە، بە ئامانجی ئەوەی پێش جەژن مووچەی فەرمانبەران خەرج بکرێت. ئەو سەرچاوەیەى وەزارەتی دارایی هەرێم پێنجشەممە ئامادەکردنی لیستی مووچە تەواو کراوە، بەڵام هێشتا لیستەکە بۆ بەغدا نەنێرداوە بۆ بەغدا بەهۆی پشووی هەفتانەوە. ئەندامێکی شاندی کوردستان کە مانگانە سەردانی بەغدا دەکەن بۆ پرسی مووچە، ئەگەر تاوەکو یەکشەممە لیستی مووچەمان بەدەست بگات، ئەوا یەکشەممە دەچینە بەغدا و لیستی مووچەش لەگەڵ خۆمان دەبەین. ڕادەستکردنی 50%ـی داهاتی نانەوتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان بە بەغدا، یەکێکە لە خاڵەکانی ڕێککەوتنی ئەمساڵ بۆ ناردنی مووچە، بۆ مانگی سێ نزیکەی 50 ملیار ڕادەستی بەغدا کرا. ئیتر هەفتەی داهاتوو لە وەزارەتی دارایی عێراق وردبینیکردن لە لیستی مووچە دەستپێدەکات و چەند ڕۆژێک دەخایەنێت. بەپێی ڕێكکەوتنی نێوان هەولێر و بەغدا، دەبێت هەرێمی کوردستان مانگانە 50%ـی داهاتی نانەوتی ڕادەستی بەغدا بکات، دوای هەموو 10ـی مانگێکیش دەبێت تەرازووی پێداچوونەوەی مانگی پێشتر ئامادەبکات و ڕەوانەی بەغدای بکات. ئەمە ئەرکەکانی حکومەتی کوردستانن لەبارەی مووچە، ئیتر ناردنی پارە دەکەوێتە سەر وەزارەتی دارایی عێراق.
وەزارەتى کارەباى عێراق رایگەیاند، بەهۆى کەمبوونەوەى هەناردەى گازى سروشتى لە ئێرانەوە بۆ عێراق، بەرهەمهێنانى کارەبا سێ هەزار و 500 مێگاوات دابەزیوە، ئاڵنگاریی گەورەش لە مانگى حوزەیرانى داهاتوودا دەبێت، ئەگەر رۆژانە 55 ملیۆن مەتر سێجا گازى سروشتى نەگات، بڕى کەمبوونەوەى کارەبا دەگاتە پێنج هەزار و 500 مێگاوات. وەزارەتى کارەباى عێراق لە راگەیەندراوێکدا لە زارى سەعد فەریح، بەڕێوەبەرى سووتەمەنى لە وەزارەتی کارەبا ئاماژەى بەوەکردووە، لە مانگى ئایاردا هەناردەى گازى سروشتى لە ئێرانەوە بۆ عێراق بەشێوەیەکى بەرچاو کەمیکردووە و لە 45 ملیۆن مەتر سێجاوە دابەزیوە بۆ 20 ملیۆن مەتر سێجا، ئەوەش وایکردووە، بەرهەمهێنانى کارەبا سێ هەزار و 500 مێگاوات کەمبکات. بەگوتەی ئەو بەرپرسەی وەزارەتى کارەبا، ئاڵنگاریی گەورە لە مانگى حوزەیرانى داهاتوودا دەبێت، بەو پێیەى پێویستە رۆژانە 55 ملیۆن مەتر سێجا گازى سروشتى لە ئێرانەوە بگاتە عێراق، لە حاڵەتى بەردەوامبوونى دۆخى ئێستاش، بەرهەمێنانى کارەبا پێنج هەزار و 300 مێگاوات کەمدەکات. گوتیشى، چاوەڕێی تەواوبوونى پرۆژەى سەکۆى سەرئاوکەوتوون کە لە ئێستادا لە بەندەرى خۆرزوبێر جێبەجێدەکرێت بۆئەوەی گازى سروشتى لە وڵاتانى کەنداو و وڵاتانى دیکەى عەرەبى و بیانییەوە لێ بهێنرێتە ناو عێراقەوە. بەگوێرەى بڕى گازى هەناردەکراو لە ئێرانەوە، بەرهەمهێنانى کارەبا لەعێراق، دەگۆڕێت و رۆژانە لەنێوان 18 بۆ 20 هەزار مێگاوات کارەبا دابیندەکات، لەکاتێکدا عێراق پێویستى بە 40 هەزار مێگاوات کارەبا هەیە.
وەزارەتی نەوتی عێراق رایدەگەیەنێت: ژمارەیەك لە میدیاكانی هەرێم هەواڵێكیان لەسەر وەرهێنان لە بواری نەوت و غازدا بڵاوكردوەتەوە كە حكومەتی هەرێمی كوردستان گرێبەستێكی نوێی واژۆ كردوە، ئەوەش پێچەوانەی بڕیارەكانی دادگای باڵای فیدراڵە. لە رونکردنەوەیەکدا وەزارەتی نەوتی عێراق بڵاویكردوەتەوە؛ ئەو گرێبەستانەی لەلایەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە كە بۆ وەبەرهێنان لە کێڵگەی میران و کێڵگەی تۆپخانە-کوردمیر لە پارێزگای سلێمانی پێشێلکردنی ئەو بڕیارانەیە کە لەلایەن دادگای فیدڕاڵیی عێراق دەرچوە و گرێبەستەكان پوچەڵن. رونیكردوەتەوە، سەرباری پێویستی عێراق بۆ وەبەرهێنان لە غاز و دابینکردنی پێداویستی بۆ وێستگەکانی بەرهەمهێنانی کارەبا، بەڵام خاوەندارێتی سامانی نەوت بۆ عێراقییەكان دەگەڕێتەوە و هەر وەبەرهێنانێک لەم سامانەدا دەبێت لەڕێگەی حکومەتی فیدراڵیەوە ئەنجام بدرێت. وەزارەتی نەوتی عێراق ئاماژەی بۆ ئەوەشكردوە، ئەو رێوشوێنانەی حکومەتی هەرێم گرتویەتیەبەر، پێشێلکارییەکی ئاشکرای یاسای عێراقە، بۆیە وەزارەتەكە بە پشتبەستن بە دەستوری عێراق و بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی جەخت لە پوچەڵبونەوەی گرێبەستەكان دەکاتەوە. رۆژی دووشەممە، 19-5-2025، لە رێوڕەسمێکی تایبەتدا لە واشنتن، بە ئامادەبوونی مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان، حکومەتی هەرێمی کوردستان دوو گرێبەستی گەورەی لە بواری وزەدا، بە بەهای زیاتر لە 100 ملیار دۆلار، لەگەڵ دوو کۆمپانیای ناسراوی ئەمریکی، وێسترن زاگرۆس و HKN Energy، واژۆ کرد.
حکومەتی هەرێمی کوردستان رایگەیاند، مەسرور بارزانی سەرپەرشتیی واژۆکردنی دوو رێککەوتننامەی لە بواری وزە لە واشنتن کردووە، میدیا جیهانییەکانیش دەڵێن، بەهای رێککەوتنەکان 110 ملیار دۆلارە. بەیان سامی عەبدولڕەحمان، راوێژکاری مەسرور بارزانی رایگەیاندووە، یەکێک لە رێککەوتنەکان تایبەتە بە کێڵگەی گازی میران، کە هەشت تریلیۆن پێ سێجا گازی سروشتیی تێدایە، جگەلەوەی پەرەدەرێت بە بە کێڵگەى تۆپخانە-کوردەمیر کە پێنج تریلیۆن پێ سێجا گاز و 900 ملیۆن بەرمیل نەوتی تێدایە و دەتوانرێت لەو رێگەیەوە کارەبا بۆ دەیان ملیۆن کەس لە هەرێمى کوردستان و عێراق دابینبکرێت. هاوکات ماڵپەڕی ئۆیل پرایسی جیهانی بڵاویکردووەتەوە، سەرەڕای ناکۆکیی یاسایی لەگەڵ حکومەتی عێراقدا، حکومەتی هەرێمی کوردستان دوو رێککەوتنی فەرمیی لەگەڵ دوو کۆمپانیاى ئەمریکی واژۆکردووە، کە بڕەکەی 110 ملیار دۆلارە، بەڵام وردەکاریی رێککەوتنەکان نەخراوەتەڕوو. مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لەپاش واژۆکردنی رێککەوتننامەکە لەگەڵ دوو کۆمپانیا، کە بە ئەمریکی ناوی بردووە، لەبواری وزە، رایگەیاند، ئەم رێککەوتنە دەبێتە سەرەتای قۆناغێکی نوێ بۆ پەرەپێدانی ئابووریی لە ناوچەکە. مەسرور بارزانی لە پەیامێکی ڤیدیۆییدا کە لە رێوڕەسمی واژۆکردنی رێککەوتنەکاندا تۆمارکراوە، رێککەوتنەکان بە گرنگ ناودەبات و دەڵێت، رێککەوتنەکان بەهایان دەیان ملیار دۆلارە و خۆی بەتایبەتی چووەتە ئەمریکا بۆ چاودێریککردنى واژۆکردنیان. باسی لەوەشکردووە هەر دوو کۆمپانیای ئێچ کەى ئێن و وێستێرن زاگرۆس، چەندین ساڵە لە هەرێمی کوردستانن و هاوکاریی زۆری کوردستان و خەڵکەکەیان کردووە، جگەلە سوودی ئەوان بۆ عێراق و وڵاتی خۆیان. مەسرور بارزانی سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لەبارەی رێککەتنەکانەوە گوتی، "سوپاسی ژووی بازرگانیی ئەمریکا دەکەم بۆ رێکخستنی ئەم بۆنەیە و رێوڕەسمی واژۆکردنی دوو رێککەوتنی گرنگ لەگەڵ دوو کۆمپانیای ئەمریکی، ئەم رێککەوتنانە، کە بەهایان ملیاران دۆلارە، جەخت لە پابەندبوونی هەرێمی کوردستان دەکەنەوە بە ئاشتی و پێشکەوتن لەڕێگەی پەرەپێدانی ئابوورییەوە، خۆشحاڵم کە دووبارە لە واشنتنم، بەتایبەتی بۆ چاودێرێکردنی واژۆکردنی ئەم رێککەوتنانە، هەردوو کۆمپانیای HKN و وێستێرن زاگرۆس'ـی ئەمریکی، چەندین ساڵە لە هەرێمی کوردستان کاردەکەن و هاوکاریی زۆری کوردستان و خەڵکەکەیان کردووە، جگەلە سوودیان بۆ عێراق و وڵاتی خۆیان، بۆیە پیرۆزبایی لە خەڵکی کوردستان و عێراق دەکەم بۆ ئەم سەرکەوتنە و سوپاسی کۆمپانیا ئەمریکییەکان دەکەم بۆ بەشدارییان لەم هاوبەشییە گرنگە، کە بڕوام وایە دەبێتە سەرەتای قۆناغێکی نوێ لە پەرەپێدانی ناوچەکە بە تەواوەتی". لەبەرامبەردا، رۆس پیرۆت سەرمایەدار و بازرگان کە لایەنێکى سەرەکیی رێککەوتنەکەیە، دەڵێت 18 ساڵە لەگەڵ هەرێمی کوردستاندا کاردەکەن و 81%ـی کارمەندەکانیان کوردن و لەبارەی رێککەوتننەکەشەوە رایگەیاندووە، دەبێتە وەرچەرخانی هەرێمی کوردستان لە فراوانکردنی توانای بەرهەمهێنانی کارەبا. هەروەها رۆس پیرۆت سەرمایەدار و بازرگان لەبارەی رێککەوتنەکان لەگەڵ هەرێمی کوردستان گوتی، "شانازیی دەکەین، کە 18 ساڵە ئێمە لە هەرێمی کوردستان کاردەکەین و شەرەفێکی گەورەیە بۆ من کە لە کوردستان ئەم کارەمان بنیادناوە و 81%ـی کارمەندەکانمان کوردن، ئەمە پاڵنەر دەبێت بۆ وەرچەرخانی هەرێمی کوردستان لە فراوانکردنی توانای بەرهەمهێنانی وزە و کارەبا لە ناوچەکە".
لیژنەى دارایی پەرلەمانى عێراق دڵنیایی دەداتە مووچەخۆران و دەڵێت، هیچ مەترسییەک لەسەر مووچەی مووچەخۆران نییە و بەتەواوەتى مسۆگەرکراوە. حسێن موئنیس، ئەندامی لیژنەی دارایی بە رۆژنامەى سەباحی گوتووە، دۆخی دارایی عێراق لەژێر کۆنتڕۆڵدایە، چونکە حکومەت چەندین بژاردەی لەبەردەمدایە و توانای تێپەڕاندنی قەیرانەکانى ئێستای هەیە، دۆخی ئێستاش جێگەی مەترسی نییە و مووچەش مسۆگەرکراوە. دەشڵێت، ئەوان نیگەرانن لە دواکەوتنی ناردنى خشتەی بودجە لەلایەن حکومەتەوە بۆ پەرلەمان، چونکە نەناردنى خشتەی بودجە ئاماژەیەکى خراپە بۆ وەڵامدانەوەی ئەو گۆڕانکارییە ئابوورییانەى بەرۆکى جیهانی گرتووە، بەتایبەت دابەزینی نرخی نەوت. ئەو ئەندامەى لیژنەى دارایی ئاماژەی بەوەشکردووە، هێشتنەوەی نرخی بەرمیلێک نەوت بە 70 دۆلار لەچوارچێوەی بودجەدا، شتێکی ناڕاستە و دەبێت بەپشتبەستن بە بۆچوونى پسپۆڕان دەستکاری ئەو نرخە بکرێت. گوتیشی، لیژنەی دارایی هەوڵێکی راستەقینەی هەیە بۆ چارەسەری کورتهێنان و هەموارکردنەوەی خشتەکان، چونکە کورتهێنانی بودجەی ئێستا گەیشتووەتە 63 ترلیۆن دینار.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی و ئابووری حکومەتی هەرێمی کوردستان ئاشکرایدەکات، تاکۆتایی ئەم هەفتەیە لیستى مووچەى مانگى پێنجى فەرمانبەران ئامادەدەکرێت و دەنێرێت بۆ بەغدا. ماڵپەرى بەغدا ئەلیوەم لەزارى سەرچاوەیەکەوە بڵاویکردەوە داوا لەهەموو وەزارەتەکان کراوە، بەزوویی لیستى موچە ئامادەبکەن بۆ ئەوەى ڕەوانەى بەغداد بکرێتـ بۆ ئەوەى تا پێش جەچن پارەى موچە رەوانە بکرێت و بەسەر فەرمانبەراندا دابەش بکرێت. هەروەها سەرچاوەکە ئاماژەی بەوەشکردوە: وەزارەتی دارایی فیدراڵی بەڵێنی داوە پێش جەژنی قوربان مووچەی فەرمانبەران بنێرێت، بۆ ئەوەی بتوانرێت خەرج بکرێت. ڕۆژی چوارشەممە 14ی ئایاری 2025، وەزارەتی دارایی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەستیکردوە بە خەرجکردنی مووچەی فەرمانبەرانی بۆ مانگی نیسان و سبەینێ یەکشمە کۆتایی دێت بەدابەشکردنى. لەلایەکى دیکەوە دوینێ نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی عیراق جەختى لەوەدەکردەوە؛ بەر لەهاتنی جەژنی قوربان موچەی سەرجەم فەرمانبەرانی عیراق بەهەرێمی کوردستانیشەوە دابەش دەکرێت. کەناڵی شەرقییە، لەسەر زرای نوسینگەی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق، بڵاویکردەوە: بەر لە جەژنی قوربان، موچەی مانگی پێنجی سەرجەم فەرمانبەرانی عێراق بەهەرێمی کوردستانیشەوە، دابەش دەکرێت. لە بارەی موچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، نوسینگەکەی سودانی ئاماژەی بۆ ئەوەكردوە، سەرۆك وەزیرانی عێراق فەرمانی داوە، بە گەیشتنی لیستی موچەی مانگی (5ـی 2025)ـی هەرێم، دەستبەجێ پارە بخرێتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی هەرێم و پێش جەژنی قوربان موچەکەیان بۆ رەوانەبكرێت. ١٣ى ئەم مانگە بڕی 959 ملیار و 514 ملیۆن دینار وەک شایستەی مووچەی مانگى چوارى فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خرایە سەر هەژماری بانکیی وەزارەتی دارایی و ئابووریی هەرێمی کوردستان لە لقی هەولێری بانکی ناوەندیی عێراق. رۆژی سێـی شوباتی 2025 وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستان رایگەیاند: دوای 15 رۆژ كاری بەردەوام لەنێوان شاندە تەكنیكیەكانی وەزارەتی دارایی هەرێمی كوردستان و وەزارەتی دارایی حكومەتی فیدراڵ بۆ چارەسەركردنی كێشە تەكنیكیەكان و جێبەجێكردنی داواكاریەكان و ئامادەكردنی خشتەكان لەبارەی لیستی موچەی فەرمانبەران و خانەنشینان و هێزە سەربازی و ئەمنیەكان و سوودمەندانی چاودێری كۆمەڵایەتی، دواجار توانرا هەردوولا لەسەر شایستەكانی مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان بۆ ساڵی 2025 بگەنە ڕێككەوتنی كۆتایی. دواتریش ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی و ئابوری حكومەتی هەرێمی كوردستان ئەنجامی كۆبوونەوەكانی لەگەڵ بەغداد بۆ چارەسەری كێشەی موچەی فەرمانبەران راگەیاند و جەختیكردەوە "بەپێی رێككەوتنیان لەگەڵ بەغداد بۆ ساڵی 2025 كێشەی موچەخۆران چارەسەركرا و كۆتایی هات".
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا کە ئەمڕۆ لە ئیماراتە لەچوارچێوەی سەردانەکەی خۆی بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ئیماراتە، ڕایگەیاند: ئیمارات بڕیاریداوە 1.4 ترلیۆن دۆلار وەبەرهێنان لە ئەمەریکا بکات. ئەمڕۆ هەینی، 16ـی ئایاری 2025، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا ڕایگەیاند: ئیمارات ڕایگەیاندووە، وەبەرهێنان لە ئەمریکا دەکات، گوتیشی: واشنتن و ئەبوزەبی ڕێککەوتوون لەسەر کردنەوەی ڕێڕەوێک کە ڕێگە بە ئیمارات بدات، کەرەستەی پێشکەوتووی ژیریی دەستکرد لە کۆمپانیا ئەمەریکییەکان بکڕێت. دۆناڵد گوتی: ئیمارات و قەتەر و سعوودیە بۆ ئێمە گرنگن، بەتایبەتیش لەسەر ئاستی پەیوەندیی کەسیی. لەبارەی پەیوەندییەکانیش لەگەڵ چین و بەریتانیا، سەرۆکی ئەمەریکا دۆناڵد ترەمپ ئاماژەی بەوە کرد، گەیشتوونەتە ڕێککەوتنی بازرگانیی زۆر باش لەگەڵ بەریتانیا و چین. دۆناڵد ترەمپ ئاشکرای کرد، بە بەهای 12-14 ترلیۆن دۆلار، کە هەندێکیان پێشتر ڕاگەیەندراون و هەندێکی دیکەش بەم نزیکانە ڕادەگەیەنرێن، ڕێککەوتن بۆ وەبەرهێنان لە ئەمەریکا لەگەڵ وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کراون، ڕاشتگەیاند: 150 وڵات ئامادەن لەبارەی باجە گومرگییەکان لەگەڵ ئەمەریکا ڕێکبکەون. سەرۆکی ئەمەریکا تیشکی خستە سەر ئەوەی، پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ئیمارات لەبەرزترین ئاستدایە و ئەو پەیوەندییانەش ئەنجامی زۆر باشی دەبێت. چوارشەممەی ڕابردوو 14ـی ئایاری 2025، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا و تەمیم بن حەمەد ئال سانی، میری قەتەر، ژمارەیەک ڕێککەوتنی بازرگانی و سەربازییان ئیمزا کرد. لەم بارەیەوە، سەرۆکی ئەمەریکا، گوتی: پەیوەندییەکانمان لەگەڵ قەتەر لە ئاستێکی زۆر باشدان، کاری زۆرمان هەیە پێکەوە بیکەین و ئەمەریکا هەمیشە یارمەتییان دەدات. ئاماژەی بەوەشکرد، هێڵی ئاسمانیی قەتەری، بە بەهای 200 ملیار دۆلار، 160 فڕۆکەی جۆری بۆینگ لە ئەمەریکا دەکڕێت. سێشەممەی ڕابردوو 13ـی ئایاری 2025، کۆشکی سپی ئاشکرای کرد، واشنتن و ڕیاز گەورەترین ڕێککەوتنی سەربازییان لە مێژژودا ئیمزا کرد بۆ کڕینی چەک کە بەهاکەی 142 ملیار دۆلارە، کۆشکی سپی ڕاشیگەیاند: کۆمپانیایەکی سعوودیە بە بەهای 20 ملیار دۆلار وەبەرهێنان لە بواری ژیریی دەستکرد لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا دەکات.
وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان بڕیارێکی لە بەرژەوەندی خانەنشینە نوێیەکان دەرکردووە و شەش مووچەی بنەڕەتییان پێدەدرێت. بەگوێرەی زانیارییەکان، گەنجینەکانی هەرێمی کوردستان راسپێردراون بە دابەشکردنی شەش مووچەی بنەڕەتی خانەنشینە نوێیەکان، پارەکەش لەسەر داهاتی ناوخۆی هەرێمی کوردستان دەبێت و چاوەڕوانی هاتنی پارەی بەغداد ناکرێت. وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان رەزامەندی دەربڕیوە لەسەر پێدانی ئەو شەش مووچەیە و چاوەڕواندەکرێت بە زووترین کات دەست بە دابەشکردنی بکرێت. لە لایەکى دیکەوە بەشێک لە خانەنشینانی سەربازی لە سلێمانی گردبونەوە و دەڵێن: ماوەی چەند مانگێکە دەرماڵەی هاوسەر و منداڵ لە موچەکانیان بڕدراوە و تا ئێستا بۆیان خەرج نەکراوەتەوە. بەیانی ئەمڕۆ، ژمارەیەک لە خانەنشینانی سەربازی لەبەردەم بەڕێوبەرایەتی خانەنشینی سلێمانی گردبونەوە، بەشێک لەو خانەنشینانە ڕایانگەیاند، ژمارەی خانەنشینانی سەربازی لە یەکەی 70 و 80 لە هەولێر و سلێمانی زیاتر لە 13 هەزار خانەنشینە، بەڵام زیاتر لە پێنج هەزار خانەنشین بەبێ هیچ بیانویەک لە مانگی یەکی ئەمساڵەوە دەرماڵەی خێزان و منداڵیان لێبڕاوە.
مەسرور بارزانی لەبارەی دیدارەكەی لەگەڵ سودانی ڕایدەگەیەنێت وێڕای تاوتوێکردنی دوایین پێشهاتەکانی عێراق و ناوچەکە، ئاماژەمان بە گرنگیی پەرەپێدانی هاوئاهەنگی بۆ ڕووبەرووبوونەوەی ئاڵنگارییەکان کرد. جەختمان لە پێویستیی چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان هەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدراڵ بە پێی دەستور و دابینکردنی ماف و شایستە داراییەکان و پاراستنی بەرژەوەندیی هاووڵاتیان کردەوە. شەممە 12ـی نیسانی 2025، مەسرور بارزانی، سەرۆک وەزیرانی هەرێمی کوردستان و محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراقی فیدراڵ کۆبوونەوە. بە پێی ڕاگەیەندراوی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، هەردوولا وێڕای تاوتوێکردنی دوایین پێشهاتەکانی عێراق و ناوچەکە، جەخت لە گرنگیی پەرەپێدانی هەماهەنگیی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییەکان کرد. راگەیەندراوی نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆك وەزیرانی عێراق لەبارەی دیداری سودانی و مەسرور بارزانی لە هەولێر: قسەوباس كرا لەبارەی ژمارەیەك دۆسیەو پرس لەسەر ئاستی نیشتمانی و، دیارترین پەرەسەندنە ناوچەیی و نێودەوڵەییەكان و هەڵوێستی حكومەت لەو تەنگژانەی كە ناوچەكە بەخۆیەوە دەبینێت. جەخت كرا لەسەر بایەخی شەراكەت و؛ هەماهەنگیی لە روبەڕووبونەوەی ئاڵنگارییەكان و پشتبەستن بە سیاسەتی هاوسەنگ لەسەر بنەمای هاوكاریی و بەرژەوەندی هاوبە لەگەڵ وڵاتانی براو هاوڕێ. سودانی ئاماژەی بەوەكرد حكومەت سەركەوتوو بووە لە روبەڕووبوونەوەی قەیرانە جیاوازەكان چ ناوخۆیی چ دەرەكیی و، بەرپرسیارێتی خۆی هەڵگرتووە سەرباریی گۆڕانكاریی و ئەو رووداوانەی كە ناوچەكە بەخۆیەوە دەبینێت، جەختی كرد لەسەر هەوڵەكان بۆ پەرەپێدانی ئابوری نیشتمانی و چەسپاندنی سەقامگیریی لەسەرتاسەری ناوچەكانی وڵات. دیدارەكان باسی لە گرنگیی كاركردن كرد لەسەر دۆزینەوەی چارەسەر بۆ هەموو پرسە هاوبەشەكان و، لابردنی گشت بەربەستەكان بەگوێرەی دەستورو یاسا، بەشێوەیەك دادپەروەریی و سودی هەموو عێراقییەكان بەدی بهێنێت.
سەرچاوەیەکی باڵا لە وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان دەڵێت، تاوەکو رۆژی چوارشەممەی داهاتوو، لیستی مووچەی مانگی چوار دەگاتە وەزارەتی دارایی عێراق. سەرچاوەکە وتیشی، لەگەڵ گەیشتنی لیستی مووچەی مانگی چواری مووچەخۆرانی هەرێمی كوردستان بە بەغداد، راستەوخۆ لە وەزارەتی دارایی عێراق دەست بە وربینی لیستەکە دەکرێت و چاوەڕێشدەکرێت دوای 25ـی ئەم مانگە دەست بە تەمویلی مووچەكە بکرێت، چونکە لیستەکە هەمان لیستی مانگی رابردووە، تەنها هەندێک دەستکاری وردی تێدا کراوە. هەروەها سەرچاوە باڵاكەی وەزارەتی دارایی کوردستان ئاماژەی بەوەشكرد، دڵنیاییان داوەتە وەزارەتی دارایی عێراق كە پێش ئەوەی دەست بە وردبینی لیستی مووچەی ئەم مانگە بکەن، داهاتی نانەوتی مانگی سێ دەخرێتە سەر هەژمارەی وەزارەتیان.
لە کاتێکدا دوێنێ دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا ڕاگرتنی کاتی بەشێک لە باج بەرزەکانی وڵاتەکەی لەسەر هاوبەشەکانی ڕاگەیاند، کەڤین هاسێت ڕاوێژکاری ئابووری کۆشکی سپی ڕوونیکردەوە کە واشنتۆن نزیکە لە ئەنجامدانی ڕێککەوتن لەگەڵ ئەوان. لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ کەناڵی سی ئێن بی سی ڕۆژی پێنجشەممە ڕایگەیاند کە ئەمریکا گفتوگۆ لەگەڵ هاوبەشە بازرگانییەکانی دەکات و نزیکە لە گەیشتن بە ڕێککەوتن لەگەڵ هەندێکیان سەبارەت بە باج. بەڵام ئاماژەی بەوەدا کە دانوستان لەگەڵ چین هێشتا دەستی پێنەکردووە. ناوبراو هەروەها ڕوونیکردەوە کە ئیدارەی ترەمپ میکانیزمێکی کردەیی بۆ ڕێککەوتنی گومرگی داناوە. ئەو ڕاوێژکارەى کۆشکى سپى ئەوەشى خستەڕوو باجی گومرگی بەشدارە لە کەمکردنەوەی کورتهێنان و بەهێزکردنی بازاڕی بۆندەکان. لە هەنگاوێکی سەرسوڕهێنەردا دوێنێ، دوای چەند ڕۆژێک لە شەڕی بازرگانی جیهانی کە بازاڕەکانی هەژاند، ترەمپ ئەو باجانەی کە بەسەر دەیان وڵات و هاوبەشەکانیدا سەپێندرابوون، لەنێویاندا یەکێتی ئەوروپا، بۆ ماوەی ٩٠ ڕۆژ دوای کەوتنە بواری جێبەجێکردنەوە، ڕاگرت. لە کاتێکدا بە هێشتنەوەی باجی 10% ڕازی بوو. هەروەها ئەمڕۆ یەکێتی ئەوروپا وەڵامی دایەوە و بە ڕاگرتنی باجەکانی بەرامبەر بە بەرهەمە ئەمریکییەکان بۆ ماوەی ٩٠ ڕۆژ، بە ئامانجی "دەرفەتێک بۆ دانوستانەکان"، ئۆرسولا ڤۆن دێر لیین سەرۆکی کۆمیسیۆنی ئەوروپا لە تویتێکدا لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تویتەر ڕوونیکردەوە. جێگای سەرنجە کە لە چەند مانگی ڕابردوودا ئەمریکا سێ جار باجی سەپاندووە، لەنێویاندا لەسەر یەکێتی ئەوروپا. سەرەتا باج لەسەر پۆڵا و ئەلەمنیۆم، پاشان لەسەر ئۆتۆمبێل و لە کۆتاییدا باجی 20% لەسەر هەموو بەرهەمە ئەوروپییەکان.
دوای پێنج رۆژ لە سوتانی بازاڕی دارەسوتاوەکەی سلێمانی، شارەوانی رایگەیاند، پرۆسەی پاککردنەوە و لادانی پاشماوەی ئاگرەکە کۆتاییهاتووە. سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردووەتەوە، شەوی رابردوو پاککردنەوە و شۆردنی ناو بازاڕی دارەسوتاوەکە کۆتایی هات. هەروەها ستایشی تیمەکانی دەکات کە چەند رۆژێکە وەک هاوکاری و پشتگیرییەک بۆ کاسبکاران بەردەوامبوون لە پاککردنەوەی بازاڕەکە. بەرەبەیانی پێنجی ئەم مانگە ئاگر لە بەشێکی بازاڕی دارەسوتاوەکەی سلێمانی کەوتەوە، بەهۆیەوە زیاتر لە 150 دوکان سوتان. سۆران عەبدوڵا لێبرسراوی بەشی خزمەتگوزاریی شارەوانی سلێمانی راگەیاند، لە ماوەی چەند رۆژێکدا شوێنەکە پاکدەکەنەوە و دیزاینێکی نوێ بۆ بازاڕەکە دادەنێنەوە و نۆژەندەکرێتەوە. گوتیشی، پاشماوەی ئاسنی دووکانە سوتاوەکان هیچ کەڵکێکی نەماوە و بەکارناهێنرێتەوە، دەدرێتە کارگەیەکی ئاسن و بە شێواز و کەرەستەی نوێ بازاڕەکە تازەدەکرێتەوە. ئاگرەکە زیاتر ئەو دووکانانەی گرتەوە کە بە مەزادخانەی سەرەوە ناسراون. ئەو شوێنەی ئاگری لێکەوتەوە ئێستا چۆڵکراوە و تەنیا هێزە ئەمنییەکان لەوێدا جێگیر کراون بۆ پاراستنی پاشماوەکانی نێو دووکانەکان. لێکۆڵینەوەکان لەسەر قەبارەی زیانەکان و هۆکاری رووداوەکە بەردەوامن. ئارام عەلی، گوتەبێژی بەرگریی شارستانیی سلێمانی بە رووداوی گوت، دوای تەوابوونی راپۆرتی لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە، ئەنجامەکەی ئاشکرا دەکەن.
سەرچاوەیەکی ئاگادار وتى، تیمەكانی هەژماری من دەگەڕێنەوە نێو بانكەكانی پارێزگای سلێمانی و دەوروبەری و لەڕێی فۆڕمی دەستییەوە دەستدەكەنەوە بە تۆماركردنی مووچەخۆری نوێ. بەگوتەی سەرچاوەکە، تیمەكان لەگەڵ دابەشكردنی مووچەی مانگی چوار لەنێو بانكەكان دەبن و ئەوانەی دەیانەوێت لەڕێی هەژماری منەوە مووچە وەربگرن دەتوانن فۆڕم پڕبكەنەوە. هاوکات، سەرچاوەیەک لە تیمی هەژماری من ڕاگەیاند، تیمەکانیان پێانگوتوون ئەو فۆڕمە ئەلیكترۆنییەی ماوەیەک پێش ئێستا کاراکرا كاریگەری زۆری نەبووە لەسەر تۆماری مووچەخۆری نوێ لە سلێمانی، چونکە بۆ مووچەی مانگی سێ لەكۆی 313 هەزار کەس کە لەڕێی هەژماری منەوە مووچەیان وەرگرتووە 23 هەزاریان لە سلێمانی بوون و رێژەكەش بۆ مووچەی مانگی چوار زیاتر دەبێت. لەکاتی بانگەشەی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی کوردستان بەبڕیاری بەرپرسانی یەکێتی لە سلێمانی تیمەکانی هەژماری من لەو بانکانەی کاریان تێدا دەکرد دوورخرانەوە و بانگەشەی ئەوەیان دەکرد کە لەبری هەژماری من تەوتینی مووچە دەکەن، بەڵام تەنها فۆڕمێکیان دابەشکرد و هیچ ئەنجامێکی نەبوو و دواتر پشتگیری خۆیان بۆ هەژماری من دووپاتکردەوە.