شی جینپینگ لە ئەشکەوتەوە بۆ سەرکردایەتی چین

  خەبات کوردە چاوەڕێ دەکرا هەفتەی ڕابردوو جەنەڕاڵە بێ داڵەکەی کوردان بە هەوڵی ئەمەریکیەکان بگاتە ئەنقەرە و دیدارێ لە گەڵ ئەردۆگانی سەرۆکی تورکیا ڕەجەب تەیب ئەردۆگان وەکو نیاز پاکیەک ئەنجام بدات .! بەڵام لە پڕ هەموو ڕێوڕەسمەکان هەڵگەڕانەوە و ئەحمەد ئەلشەڕع لە ئەستەنبوڵ باوەشی بە ئەردۆگاندا کرد و بە کۆبونەوەیەکی نهێنی هەموو هەوڵەکان گەڕانەوە سەر خاڵی سفر .! دوا بە دوای دیدارەکە ئەلشەڕع و سەفیری ئەمەریکا لە تورکیا کە نێردەی تایبەتی دۆناڵد تڕەمپە و سەرپەرشتی هەوڵەکانی ئەمەریکا دەکات بۆ ئاشتی ناو سوریا ، جەنابی سەفیر شەکرێکی شکاند و ڕایگەیاند : ئەمەریکا لە ناوچەکە هەڵەکانی پەیماننامەی سیڤەر دوبارە ناکاتەوە .! هەر چەندە ئەو لێدوانە دوو لایەنەیە و سیاسیانەیە ، بەڵام ئەوەی کە ئێستا لە سوریا ڕوودەدات ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە تورکیا سەر لەنوێ لە سوریا کەوتۆتەوە جوڵە و داشەکانی دەجوڵێنێ .! لە لایەکی تریشەوە دەوڵەتانی ئەوروپا و ئەمەریکا و هاوپەیمانەکانیان بڕیاری لادانی سزا سەپێندراوەکانیان لە سەر سوریا و سەرکردە باڵاکانیان دا بۆ ماوەیەکی کاتی و کۆمپانیا جیهانیەکان ئامادەیی خۆیان دەربڕی ئەگەر باری ئارامی و ئاسایشی سوریا لە بار بێ لە زوترین کاتدا دەستبە ئاوەدانکردنەوە دەکەن و بارەگاکانیان لە سوریا دەکەنەوە .! دوای سەردانەکەی شەڕع بۆ ئەستەمبوڵ جوڵەکانی داعش لە بادیەی دێرزور و لە هەر دوو بەری ڕوباری فوڕات چالاکیەکانیان لە زیاد بووندایە و ڕۆژانە پەلاماری هێزەکانی ئاسایش و هەسەدە دەدەن .! لە بەرامبەریشدا بە هاوکاری هاوپەیمانان هێزەکانی هەسەدەش گورزی کەمەر شکێنیان تێدەسرەوێنن .! لە ئێستادا هەڵمەتێکی گەورە دژی هەسەدە و مەسەدە لە میدیاکان ڕووی لە زیاد بون دایە و بە ئاشکرا دیارە کە دەستی دەستی چ دەزگایەکی جاسوسی لە پشتە .! لە سەر دەریا پەلاماری بنکەی ڕوسەکان درا و دوو سەربازیان کوژرا .!  لە بەرامبەریشدا ڕوسەکان پەلاماردەرەکانیان کوشت و بە فڕۆکەکانیشیان لە ئیدلیب گورزێکی کاریگەریان لە سەربازگەیەکی چەکدارە توندڕەوە بیانیەکان دا و لە قامیشلۆش بنەکە سەربازیەکەیان لە ناو فڕۆکەخانەکەی شارەکە بە گەڕ خستەوە .! لە خواروی سوریاش هێرش کرایە سەر پارێزگاری قونەیتەڕە و هێزەکانی ئیسڕائیل بە جوڵە کەوتن و چونە ناو بارەگای پارێزگارەوە .! لە ڕۆژهەڵاتی حەڵەب چەند پلەدارێکی سوپای تورک سەردانی فڕۆکەخانەی ( مینغ ) یان کرد و دەنگگۆی پێدانی ٤٠٠ زرێپۆشی تورکی بۆ حکومەتەکەی دەمەشق دەهۆڵی بۆ کوترا .! لە ڕۆژئاوای بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاق هێزە ئەمنەکانی ئەلشەڕع و سوپا شڕەکەی گورزێکی کەمەر شکێنیان بەرکەوت و ئەبو قەسڕەی وەزیری بەرگریش کەوتە هەڕەشە کردن .! ئیلهام ئەحمەدیش لە ئیتاڵیاوە هاواری لێهەڵسا و ڕایگەیاند کە حکومەتە جاسوسیەکەی دیمەشق ئامادە نیە دان  بە مافی دروز و عەلەوی و کوردا بنێت و تەنها وشەی ( العربیە ) ش لە سەر ناوی دەوڵەتە کاتیەکەی سوریاش لا بدەن .! لە بەرامبەریشدا هەتەشە ڕایگەیاند کە ئێستا هێزەکانی هەسەدە ١٠٠ هەزاری سەربازی ڕاهێنراو و چالاک و بە هێزیان هەیە و لە سەربازگەکانی ڕاهێنانش ٢٠٠ هەزار کچ و کوڕ ڕاهێنانی سەربازی لە سەر نوێترین چەکی ئەمەریکی دەکەن .! لە هەمان کاتدا وەفدێکی ئەمنی لە سەردانێکیاندا بۆ هەر دوو کەمپی هۆڵ و ڕۆژی ئاوارەکانی داعش بە بێ ڕێککەوتن ویستبویان بچنە ناو کەمپەکەوە و ئاژاوە بنێنەوە ، لە بەرامبەردا هەتا گەیشتنەوە دێرزور چەکەکانیان ڕادەست نەکردنەوە .! ئەمڕۆش لە حەڵەب هێزە ئاسایشەکانی  هەر دوو لا کەوتنە ئازاد کردنی هەندێ دیل و بڕیارە هەتا دوایین بەندکراو پڕۆسەکە ڕۆژانە بەردەوام بێ و بە گەڕانەوەی تەواوی ئاوارە کوردەکانیش دەرگای هەر دوو کەمپەکەی داعش بۆ خێزان و ماڵ و منداڵی ئاوارە سوریەکان بکرێتەوە و بگەڕێنەوە شار و شارۆچکەکانی خۆیان .! ئەوەی زۆر گرنکە و کە پێویستە لە ئێستادا جێبەجێ بکرێ گۆڕینی دەستورە کاتیەکەیە و داننانە بە مافی کورد و دروز و عەلەویەکان ، بەڵام پێدەچێ لە ئێستادا زەختەکانی ئەردۆگان و سوپاکەی و دەزگا بەدناوە جاسوسیەکەی نەیانەوێ ئارامی باڵ بکێشێ بە سەر سوریادا و وڵاتە کاولبوەکەیان ئاوەدان بکەنەوە .! لە بەرامبەریشدا هیچ جوڵەکی هاوپەیمانان و بە دیاریکراویش ئەمەریکا نابیندرێ کە بۆ گەرموگوڕ کردنەوە و زەختکردن لە دیمەشق پێشکەوتنێک بەدی بکرێ .!

  سەیدخان قارەمانێکی مەزنی شۆڕشی کوردە لە باکووری کوردستان، مالباتی سەیدخان خەڵکی گوندی "قجخ"ن لە نزیک دەشتی مووش، ئەو دەڤەرە ئەمڕۆ پێی دەگوترێ "کێشا سەیدا" سەیدخان بە چەند ناوێکەوە بانگ کراوە :"سەیدخانا یوسیف سەیدۆ" یان "سەیدخانێ ئوسۆ" هەندێک جاریش بە "سەیدخانی کەڕ" ناوی براوە، بە هۆی ئەوەی گوێی گران بووە. سەیدخان سەرەتا بە هۆی شەڕی خێڵەکانەوە دەستگیر کراوە و لەزیندان‌دا یوزباشییەک هەبووە ستەمی لە زیندانییەکان کردووە، ئەویش ئەوەی پێ ناخۆش بووە و هێرشی کردووەتە سەری، برینداری کردووە، لەسەر ئەوە کارە ڕەوانەی زیندانی بۆلوو کردووە و سزایەکی قورسیان بەسەری‌دا سەپاندووە.  لەو سەروەختەی سەیدخان لە زیندان بووە، شێخ سەعیدی پیران جاڕی شۆڕشی دا و نامەی بۆ چەند کەسایەتییەک ناردووە تاوەکوو پشتگیریی بکەن، یەکێک لەوانە سەیدخان بووە. بەڵام نامەکە کەوتۆتە دەستی دەوڵەتی ئەو کاتەی تورکیاوە. لەبەرئەوە ئازادکردنی سەیدخان دوا خراوە، تاوەکوو ساڵی 1927 لە زیندان‌دا ماوەتەوە. دواتر چەند کەسێک لە بنەماڵەکەی چوونەتە لای عەبدولمەجید‌بەگی سیپکی تا داوا لە دەوڵەت بکات لە سەیدخان خۆش بێ.  عەبدولمەجید‌بەگیش نامەیەک بۆ دەوڵەت دەنێرێت، لەنامەکەدا باس لە قارەمانێتیی بنەماڵەی سەیدخان دەکات کە لە دژی ڕووسیا جەنگاون.  ئیدی دەوڵەت سەرەتای ساڵی 1928 سەیدخان ئازاد دەکات. بەڵام کاتێک لە زیندان ئازاد دەکرێت شۆڕشی شێخ سەعید شکستی هێناوە و خەڵکێکی زۆر لە لایەن دەوڵەتەوە لە سێدارە دراون، خەڵکانێکیش دەربەدەر کراون و دەوڵەت کۆمەڵێک ژەنەڕاڵی خوێنمژی بۆ ناوچە کوردییەکان ناردووە تاوەکوو ئازاری خەڵک بدەن.  ئەو عەیامە دۆخی کوردان زۆر خراپ بووە، دەوڵەت مۆخی کوردی کردبوو بە ئاو، کوشتوبڕ و لەناودان و تاڵان‌کردن و گوند سووتاندن، بەو چەشنە کەمال ئەتاتورک پووشی دایە دەستی کوردانەوە، ئەوجا دەربەدەری کردن. کوردان ئاوارەی شارە تورک‌نشینەکان کران. ئەو زوڵم و زۆردارییە یەکێک بوو لە هۆکارەکانی هەڵگیرسانی شۆڕشی سەیدخان.  ئەلیجان بە سی شۆڕشگێڕەوە لە دەوڵەت یاخی بووە و کاتێک هەواڵی پێ دەگات سەیدخان شۆڕشی بەرپا کردووە، خێرا ڕوو لە دەشتی مووش دەکات و لە گوندی هەفتمەخەلۆ دەچێتە نێو گرووپەکەی سەیدخانەوە، و سەیدخان بوو بە سەربلووکی هەردوو هێزەکە. سەرەتای ساڵی  1929 جاڕی شۆڕش دەدەن و دژی دەوڵەت شەڕیان دامەزراندووە. یەکەم شەڕی سەیدخان و ئەلیجان دژی دەوڵەت لە گوندی مەلەخدر بووە، چوونەتە سەر یەکێک لەو کوردانەی سیخوڕیی بۆ دەوڵەت کردووە. سەیدخان ئامۆژگاریی کردووە ناپاکی لە میللەتەکەی نەکات. لەو کاتەدا دوو دەستە سەربازی دەوڵەت گەمارۆی گوندەکەیان داوە و شەڕ هەڵگیرساوە.  لەو شەڕەدا سێ سەرباز دەکوژرێن. ئەمە یەکەم شەڕی نێوان هێزەکانی سەیدخان و دەوڵەتی تورکیا بووە. سێ مانگ دوای سەرهەڵدانی شۆڕشەکەیان، دەوڵەت کەوتە خۆی، هێزی خڕ کردەوە، سوپای خوێنمژی تورکان هەڵیانکوتایە سەر ئەو گوندانەی سەیدخان چالاکیی تێ‌دا کردووە و قەتڵوعامی خەڵکەکەیان کرد، ئەو ڕووداوە تۆقێنەر و نامرۆڤانەیە لە مێژوودا بە قەتڵوعامی نەوالا چێلەک ناو دەبرێ. نەوالا چێلەک ناوی نەوالێکە لە گوندی بلاتخێی سەر بە شاری مووش. دواتر سەیدخان لە تۆڵەی قەتڵوعامی نەوالا چێلەک پەلاماری هێزەکانی دەوڵەتی داوە. سەیدخان زۆر ڕقی لە جاش بووە، بۆ جاشەکان هەمیشە لە بۆسەدا بووە، ئەو پێی وابوو هۆکاری سەرەکیی سەرنەکەوتن و شکستی شۆڕشی کوردان، جاشەکانن. دوای شەڕی جەمالڤێردی دەوڵەت بۆ گرتنی سەیدخان سەربازێکی زۆر ڕەوانەی ئەرزەڕۆم و مووش و ئاگری دەکات. سەیدخان و هاوڕێکانی دەزانن ڕۆژانێکی سەخت و ناخۆشیان لە پێشە، بۆیە هاوینی ساڵی 1932 لە ڕێگەی باتمانەوە بەرەو ماردین ڕۆیشتوون و کاتێک گەیشتوونەتە نزیکی ماردین ڕووبەڕووی شەڕێکی قورس بوونەتەوە، ئەو دوو هێزەی لە ئامەد و سەمسوورەوە هاتبوون پێشیان پێ گرتوون، ئیدی سەرکڵافەیان ون کردووە، شپرزە و شەپڕێو بوون، بەڵام خۆیان ڕادەست نەکردووە، ئازایانە ڕووبەڕووی سوپای تورک ڕاوەستاون.  لە ناوچەی سوڵتان شێخ مووس شەڕ لە نێوان سوپای دەوڵەت و سەیدخان و هاوڕێکانی‌دا بەرپا بووە، شەڕێکی زۆر قورس بووە. لەو شەڕەدا کۆمەڵێک لە هاوڕێکانی سەیدخان شەهید بوون، هەندێکیشیان بریندار بوون، یەکێک لەوانە سولێمان عەلی بووە، کاتێک بریندار بووە سەیدخان گەڕاوەتەوە تاوەکوو ڕزگاری بکات، لەو کاتەدا تەقەیان لێ کردووە و ئەویش بریندار بووە. یەکێک لە پێشمەرگەکان بە سەیدخانی گوتووە ڕزگارت دەکەین. سەیدخانیش گوتوویەتی "ژ بۆ مەرڤەک مری خۆ نەدن کوشتن، ئەز دی مری مە. هون دکارن خوە و برایێ منێ بریندار خەلاس بکەن. بلا زوڕیەتا مە نەقەلە." بە درێژایی میژوو، لە هەموو دنیادا ئەوە هەڵوێستی پیاوی عەگید بووە، کەڵەمێردەکان هەمیشە ڕۆحی خۆیان فیدا کردووە و لە مەرگ نەترساون، لە ئاکامیشدا ترسنۆکەکان هاتوونەتە سەر حازری. بەڵام فیلەمێری ڕێی ئازادی ئەو کەسایەتییەیە تا دنیا دنیایە ناوی بە درەوشاوەیی دەمێنێتەوە. بەخۆڕایی نییە شاکرۆ و ڕەسۆ و حوسەینۆ و دەنگبێژانی دیکە چیرۆکی سەیدخانیان بەو شێوە جوانە ئاڵدووز کردووە و کردوویانە بە گۆرانی، ئەو پیاوەی تا گیانی تێدا بوو لە دژی دەوڵەتی کەمال شەڕی کردووە. سەرچاوەی ئەم بابەتە کتێبی گەزمی کەمالە لە نووسینی مەحموود نەجمەدین

  دوای هەڵبژاردنەوەی بۆ جاری دووەم لە ساڵی پار لە سەر یەک ، ئەردۆگان بەهیوایەکی زۆرەوە دەیویست دەستوری تورکیا هەموار بکاتەوە بە تایبەتیش بڕگەکانی سەرۆکایەتی و خۆی وەکو کاریزمایەک هەتا مردن بە سەرۆکی تورکیا بمێنێتەوە و دوای خۆشی کوڕەکەی ببێتە جێگرەوەی . لە گەڵ هەڵبژاردنەوەی تڕەمپ دڵخۆشی خۆی دەربڕی و وایدەزانی هەر تڕەمپەکەی جارانە و کودەتاکەی بەشاریان پێ جێبەجێ کرد و هەموو هیوایەکی خستەگەڕ دەست بە سەر تەواوی سوریادا بگرێ شەڕڤانانی کوردی ڕۆژئاڤا بتوێنێتەوە .! هەوڵێکی بێ وچانیدا دەوڵەتانی تورکی زوبان یەک خات و ببنە خاوەن پارەی خۆیان وێنەی خۆی لە سەر پارەی داهاتووی ئەو یەکخستنە ببینێ و ڕکەبەرایەتی دراوە جیهانیەکانی پێ بکات .! لەگەڵ ئیسڕائیل کەوتە ڕقەبەرایەتی و ویستی چەندین پێگەی سەربازی گەورە لە سوریا دابمەزرێنێ و تەواوی ئاسمانی سوریا بخاتە ژێر کۆنتڕۆڵی خۆی و خۆی بکاتە ( وەصی ) بەسەر سوریادا و کەوتە بەرگری کردن لە خەڵکی غەززە و دژی ئیسڕائیل دەنگی بەرز کردەوە .! دوو ساڵە خەریکی ئۆپەراسیۆنی کۆتایی هێنانە بە پەکەکە و دەیەوێ قەندیل داگیر بکات و بۆ ئەو مەبەستە لە گەڵ بەغدا چەندین ڕێککەوتنی کرد و ئاواتە خواز بوو نەک نەوتی هەرێم بگرە نەوتی تەواوی کەرکوکیش بە هەمان شێوەی عەقدی پەنجا ساڵیەکە کۆنتڕۆڵ بکات .! چوار مانگی تەواو سوپایەکەی بە پاڵپشتی هەزاران چەکداری جاشی توندڕەوی سوری شەڕێکی دژواریان لە گەڵ شەڕڤانان هەڵگیرساند .! لە پڕۆسەی ئاشی و خۆ هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە سەرەتا دژایەتیەکی بێ وێنەی نیشاندا و ناڕازی بوو بە بڕیارەکانی .! دوای ئەوەی کە نەیتوانی بە دیداری تڕەمپ شاد بێ و بەهیوای ساڵان لە تیکی پەنجەرەیەکی هۆتێلە گرانبەهاکانی واشنتۆن سەیری شەڕ و پەلاماردانی پاسەوانەکانی دژی ئازادی خوازانی کورد ببینێتەوە .! دوای ئەوەی کە سێ لە دەوڵەتە زەنگینەکانی تورک زوبان ئامادە نەبوون دژایەتی ئیسڕائیل بکەن و پشتی بگرن .! هەموو خەونەکانی بە هەوادا فڕین و ئەمەریکا ناچاری کرد لە سوریا بڕیاری کشانەوە بدات و لە باکۆ بڕیاریدا هیچی تر نەقیڕێنێ بە سەر ئیسڕائیلدا و لە هەرێم نەیتوانی بگاتە قەندیل و بیڕوخێنێ و لەترسی پارچە پارچە بوونی تورکیاش خۆی شل کرد و ئێستا تێگەیشتوە ڕێککەوتن نامەی ئیبڕاهیمی مانای چیە و پڕۆژەی بازرگانی هێڵی داود چ بەڵایەک بۆ تورکیا دروست دەکات .! بەدیتنی سەرکەتنەکانی تڕەمپ لە نێو ماڵی عەڕەب و دەستکەوتەکانی چاوی چۆ پشتی سەری و بەتایبەتی کە دیتی تڕەمپ نایەوێ سەردانی تورکیا بکات و بە دیداری شاد بێ .! هەفتەی پێشو لە هەنگاریا کۆنگرەی نا فەرمی دەوڵەتانی تورک زوبانی لە ژێر ناوی ( حتی اشعار آخر ) ڕاگرت و ئیعلانی فەشەلی یەکگرتنەکەی ڕاگەیاند .! ئێستا هاتوە و دەڵێ دەبێ دەستوری سەد ساڵەی ئەتاتورک و کۆدەتاچیەکانی ١٩٨٠ هەڵبوەشێندرێتەوە و تورکیا لە پارچە پارچە بوون ڕزگاری ببێ و برسیەتی لە ناو ٨٥ ملیۆن تورکدا نەمێنێ .! دوای ئەو هەموو کارەساتەی بە سەر دەوڵەتی تورکیا و خەڵکەکەی داهێنا دوێنێ لە وتارێکیدا بڕیاریدا خۆی بۆ سەرۆک کۆماری هەڵنەبژێرێتەوە و دوور کەوێتەوە لە سیاسەت و ئەوەندەی تەمەنی ماوە بە ئارامی و ئاسودەیی بژی .! بەڵام لە ڕاستیدا خودی ئەردۆگان کەسێکی ڕاڕا و خۆسەپێنە و قەت ڕوحمبە نەیارەکانی ناکات و کەس لە خۆیبەژیر تر نازانێ لە ناو تورکیا و بە پێی ڕۆژ سیاسەت دەکات و دان بە هەڵەکانی دانانێ دوور نیە لە ماوەی داهاتوو نەیەتەوە بەردەمی میدیاکان و هەڵبژاردنی پێشوەختە ڕانەگەیەنێ لە ژێر ناوی ڕێگری کردنی تورکیا لە بەرەو هەڵدێری یەکجاری و لێکترازاندن و پارچە پارچە بوونی دەوڵەتە شۆڤێنیەکەیان .! لە گەڵ ئەوەشدا  ئەوە تورکیایە و دەوڵەتی گورگە بۆرەکانە و هەردەم زەحمەتیش بووە بڕوایان پێبکرێ .!

  چوار گەنجی کورد لە بەریتانیا بەهۆی پاڵپشتی لە داعش و بڵاوکردنەوەی دیمەنی سەربڕین و توندوتیژی،  سزای زیندانیان بەسەردا سەپێنرا. سێ لەو کەسانە خەڵکی هەرێمی کوردستان بە ناوەکانی(تێ. میم ،  را.سین ، عەین.ئەلف) لەگەڵ کەسێکی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستان بە ناوی (میم.حا). ئەمانە بەهۆی پڕوپاگه‌نده‌ بۆ داعش لە گرووپێکی واتسئەپ دەستگیرکران کە دیمەنی سووتاندنی خەلکی و سەربڕینیان بڵاوکردووە. بە گوێرەی راپۆرتی دادگا، دادوەری دۆسیەکە رەخنەی توندی لە یەکێک لەم تۆمەتبارانە گرتووە، لەبەرئەوەی ژیانێکی رۆژئاوایی ژیاوە، کەچی دژی بنەماکانی کۆمەڵگەی رۆژائاوایی جوڵاوەتەوە، بیری توندڕەوی هەڵگرتووە، کەچی سه‌ردانی یانه‌ شه‌وانه‌کانی کردووە و هاوڕێی هاوڕەگەزخواز و لەشفرۆشی هەبووە، لەگەڵئەوەشدا به‌ نهێنی، ڤیدیۆی سه‌ربڕین و سووتاندنی سه‌ربازانی بڵاوده‌کرده‌وه‌ و په‌یامی پشتگیری لە داعشی بۆ ئه‌ندامانی گرووپێک‌ ناردووە. ئه‌م گرووپه‌ ساڵی 2022 دامه‌زراوە و دوای ساڵێک گرووپه‌که‌ ئاشکرابووە کاتێک تۆمەتبار(عەین.حا) له‌ فڕۆکه‌خانه‌ ده‌ستگیرکراوە. ئامەن کاتێک ڤیدیۆی سوتانیان بۆ یەکتری ناردووە، لەگەڵێدا نووسیویانە “برژاندنی تیایە، بەتامە.” تۆمەتبارە رۆژهەڵاتییەکە لەبەردەم دادوەر گوتویەتی، ساڵی 2015 هاتوومەتە بەریتانیا بەهۆی ئەوەی مەلا شوان چەکداری ناسراوی داعش، قورئانی فێرکردووم و ناتوانم بگەڕێمەوە کوردستان و ژیانم لە مەترسیدایە. دادوەرەکە پێی دەڵێت: تۆ کەسێکی دووڕووی بەهۆی ئەوەی بە کلتوری رۆژئاوایی دەژیت بەڵام دەتەوێت ئەو کەلتوورە لەناو ببەیت. ئێستا هه‌ر چوار گەنجە کوردەکە لە نێوان چوار بۆ 12 ساڵ سزای زیندانیان به‌سه‌ردا سه‌پێنراوە.

ئارام ڕەفعەت دوێنێ ١٨ی ئایاری ٢٠٢٥ رۆژێکی ئاسایی نەبوو لە پەیوەندییەکانی نێوان ئیسرائیل و سوریا. دوێنێ یادی ٦٠هەمین ساڵرۆژی لەسێدارەدانی ئێلی کۆهین، سیخوڕە بەناوبانگەکەی ئیسرائیل بوو.  ئەم سیخوڕە لە ژانیوەری ١٩٦٥ لە دیمەشق ئاشکرا بوو، لە ١٨ی ئایاری ١٩٦٥ لەلایەن بەعسیەکان لە مەیدانێکی  ئەو پایتەختەدا لەدار درا. هەرچەند کۆهین دوو ساڵ پێش شەڕی شەش رۆژەی عەڕەب-ئیسڕائیلی ١٩٦٧ لەسێدارە درا، بەڵام زانیاری و رآپۆرتە سیخوڕییەکانی ئەو هۆکارێکی گرنگی شکستی عاڕەبەکان لەو شەڕەدا بوو، بەتایبەتیش داگیرکردنی بەرزاییەکانی جۆلان. کۆهین بەدیوێکدا سیمبۆلی سەرکەوتنەکانی ئیسرائیل بەسەر عەڕەبەکاندا و بۆ جووەکان لوتکەی جوامێری و قوربانیدان بوو. بەدیوێکی تریشدا شکستی بەردەوامی جووەکان لە گێڕانەوەی تەرمەکەی و بەڵگەنامەکانی گرێیەکی دەروونی ئەوان بوو وە ئاماژەش بوو بۆ سنورداری و شکستی تۆڕە سیخوڕییەکانی ئیسرائیل لە شەش دەیەی رابردوودا. دوێنێ و لە ساڵیادی لە سێدارەدانی کۆهیندا و دوای ٦٠ ساڵ لە هەوڵ و تێکۆشانی بێهوودە، سەرەنجام ئیسرائیل توانی ٢٥٠٠ بەڵگەنامەی تایبەت بە کۆهین لە تەقەتترین شوێنی دیمەشقەوە بگەڕێنێتەوە وڵاتەکەی. ئیسڕائیل لە کردنەوەی ئەم گرێ دەروونیەی و ئەم سەرکەوتنە مێژوویەیدا سوپاسێکی گەورە قەرزداری جۆلانییە. ئەوەی ئیسرائیل بۆ شەست ساڵ نەیتوانی لەسای حوکمڕانی دوو ئەسەد و رژێمە بەعسییە عەلەویە عەڕوبییەکەیان بەدەستی بێنێت ، ئێستا و تەنها لە شەش مانگدا و لەژێر سایەی حوکمڕانی جۆلانی و رژێمە سوننیە داعشمەشڕەبە عەڕوبییەکەی بەدەستی هێنا. هێشتا ئەمە سەرەتایە… چاوەڕوانی سوپرایزی گەورەتر لە تەنازول و سازشەکانی جۆلانی و دەسکەوتی گەورەتری ئیسرائیل بن. لەوانەش، چاوەڕوان بن کە چیتر کۆبونەوەی باندەکەی جۆلانی و ئیسرائیلییەکان لە ژوورە داخراوەکانی باکۆ و ئەبوزەبی و تەلئەبیب نابن. زوو یان درەنگ، کۆبوونەوەی ژوورە تاریکەکان دەگوازرێەوە بۆ کۆنگرەی رۆژنامەوانی سەر شاشەی تەلەفزیۆنەکان.  پرسیار ئەوەیە ئایا ئەو ئیخوانچی و داعشفکرانەی باشور، ئەوانەی لەهەمبەر پەیوەندییەکی تەلەفۆنی ئیلهام ئەحمەدی نوێنەری پەیوەندیەکانی دەرەوەی رۆژاڤا لەگەڵ وەزارەتی دەرەوی ئیسرائیل خۆیان لێ ببووە مولازم موحسینی فەلەستینی و قەستی رشتنی خوێنی کوردیان دەکرد، بەرامبەر جۆلانی خودان و هاوفکریان هیچ هەڵوێستێک دەنوێنن؟  یان لاپەڕەیەکی تری نیفاقیان دەخەنە سەر مێژووی لێوانلێو لە دژە نەتەوەیی و نیفاقیان؟

  خەبات کوردە هیچ سەرۆکێکی ڕۆژئاوا بە تایبەتیش ئەمەریکیەکان بە قەد دۆناڵد تڕەمپ نەیانتوانیوە عەڕەب بدۆشن .! چاوەڕێ دەکرێ زیاتر لە ٤ تڕلیۆن دۆلار لەگەڵ فڕۆکەیەکی ٤٠٠ ملیۆن دۆلاری لە گەڵ خۆی بباتەوە بۆ ئەمەریکا و تەواوی سوریاشی کڕی بە بێ ئەوەی یەک  دەوڵەتی عەڕەبی وشەیەکی ناڕازی دەربارەی ئەو بابەتەوە بڵێن .! لە بنکەی ( عودەید )ی سەربازی تڕەمپ دەڵێ لە داهاتویەکی نزیکدا سەرکەوتنەکانمان لە سوریا دەبینن .! ئەو لێدوانە ئەوە ئاشکرا دەکات کە ئەحمەد ئەل شەڕع لە داهاتویەکی نزیکدا هەموو داواکاریەکانی تڕەمپ جێبەجێ دەکات.! ئەمەریکیەکان دەبنە خاوەنی هەموو شتێک لە سوریا و بە پارەی عەڕەبەکانی کەنداویش ئاوەدان دەکرێتەوە .! دوای کەمتر لە ٤٨ کاتژمێر ئاشکرا بوو کە شەڕع ئیمزای لە سەر تەواوی ئەو خاڵانە کردوە کە تڕەمپ داوای لێکردوە کە دەبێ  جێبەجێیان بکات بەرامبەر هەڵگرتنی ئابڵوقەی ئابوری لە سەر سوریا و لابردنی ناوی تەواوی ئەوانەی کە لە لیستی تیرۆر ناویان هاتبوو .! ١ - گۆڕینی چەند بەندێکی دەستورە کاتیەکەی شەڕع و ڕێککەوتن لە گەڵ هێزەکانی هەسەدە .! ٢ - هەڵوەشاندنەوەی هەموو ئەو ڕێککەوتنانەی کە لە گەڵ تورکیا و ئێران و ڕوسیادا کرابوون و لە جێی ئەوان تەواوی ئیمتیازەکان دەدرێن بە کۆمپانیا ئەمەریکیەکان بە چاودێری نوێنەری حکومەتی ئەمەریکا .! ٣ - ڕێککەوتن لە گەڵ ئیسڕائیل .! ٤ - هاتنە ناو ڕێککەوتنامەی ئیبڕاهیمی .! ٥ - ڕێگەدان بە هێزەکانی ئەمەریکا بە کردنەوەی هەر بنکەیەکی سەربازی لە هەر شوێنێکی ناو خاکی سوریا بێت .! ٦ - تەواوی ئەو ڕێککەوتنە پیشەسازیانەی کە ئیمزا دەکرێن لە گەڵ کۆمپانیا ئەمەریکی و جیهانیەکان لە ژێر چاودێری حکومەتی ئەمەریکا دادەبێت .! ٧ - تەواوی ئەو بێگانانەی کە لە چەند ساڵی ڕابردوو بەناوی جیهادەوە هاتونەتە ناو سوریا و بە ئەوانەشی کە جنسیەی سوریان دراوەتێ لە گەڵ هێزەکانی سوپای تورک دەگەڕێندرێنەوە ناو خاکی تورکیا .! ٨ - داننان بە مافی نەتەوەکانی وەک دروز و عەلەوی و کورد و شەرکەس و مەسیحی و یەزیدی و ئازادی تەواوی ڕێوڕەسمە ئاینیەکانیان .! ٩ - بەرپرسیاریەتی بەندیخانەکانی داعش و کەسوکاریان لە کەمپی هۆڵ دەخرێتە ئەستۆی هێزەکانی شەڕع و دەگوارێنەوە بۆ بەندیخانەکانی شارەکانی سوریا .! لە ژێر چاودێری توندی هێزەکانی ئەمەریکا .! ١٠ - هەوڵدان بۆ قەلاچۆکردنی چەکدارانی داعش و بیری توندڕەوی ئاینی لە سەرتاسەری سوریادا .! تەواوی ڕێککەوتنەکە ١٢ خاڵە و خاڵەکانی دیکەش تایبەتن بە ئەرک و فەرمانەکانی ئەمەریکا بەرامبەر بە دیمەشق و حکومەتەکەی .! پێدەچێ ئەمەریکا هاوشێوەی کۆریای باشوور و ئەڵمانیا و یابان دەبێتە ( وەصی ) بە سەر سوریاوە هەتا کاتێکی نادیار و لە داهاتوو هەڵبژاردن و ئازادی ڕادەربڕین باڵ دەکێشێ بە سەریانەوە .! لە ئیمزا کردنی تەواوی ئەو خاڵانە ، ئەمیری سعودیە و ئەردۆگانی سەرۆکی تورکیا کە لە ڕێی ڤیدیۆ کۆنفڕانسەوە بەشداری کردوە ئامادە بوون و ئیمزایان کردوە وەکو شاهید .! بۆیە دەبینین چەند ڕۆژێکە دیمەشق لە گەڵ کوردانی خۆسەر لە ڕۆژئاڤا لە دانوستاندایە بۆ گۆڕینی چەند بەندێکی دەستورە کاتیەکەی کە لە دوو مانگی ڕابردو شەڕع ئیمزای لە سەر کردبوو  .! بەڵێ تڕەمپ نە قاوەکەی سعودیەکانی خواردەوە و نە سواری فڕۆکە ٤٠٠ ملیۆنیەکەش دەبێ ، بەڵام ئەو هەموو ترلیۆنەی کە ئیمزای لە سەر کردن جێی سەرنجە و چۆن توانی تەواوی سوریا بەیاسا بخاتە ژێر ڕکێفی خۆیەوە و چۆن توانی عەرەبەکانی کەنداو وا بە ئاسانی چۆکیان پێدادا .!؟  هەر چەندە بڕیار بوو نێوەندگیریەک لە نێوان پۆتین و زیلینسکی لە تورکیا ئەنجام بدات ، بەڵام دیارە پۆتین بەو دەستکەوتانەی تڕەمپ کە لە کەنداو بە دەستی هێناوە باری دەرونی تێکچوبێ و پەشێمان بۆتەوە کە چاوی بە تڕەمپ و زیلینسکیش بکەوێ .! دوێنێش وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا ( مارکۆ ڕۆبیۆ ) گەیشتە تورکیا و لە گەڵ هاکان فیدان کۆبونەوە پێش ئەوە بەشداری کۆبونەوە نا ڕەسمیەکەی وەزیرانی دەرەوەی دەوڵەتانی هاوپەیمانی ناتۆ بکات کە لە ئەنتاڵیای تورکیا تا سبەینێش درێژەی دەبێ .! بە بڕوای بەندە بەستنی ئەو کۆنگرەیەی وەزیرانی دەرەوەی ئەندامانی ناتۆ لە تورکیا زیاتر بۆ هۆشیار کردنەوەی تورکیایە لەو گۆڕانکاریانەی کە لە داهاتوو لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئۆکڕانیا ڕوودەدەن ، لەوانەش هەڵسەنگاندنی لادانی سزاکانی سەر سوریا و ئەو مەرجانەی کە تڕەمپ بۆ ئەحمەد شەڕعی پێشنار کردوە و ئیمزایان لە سەر کرد و سڕینەوەی ناوی پەکەکە لە لیستی تیرۆر و پەلە کردن لە هەموار کردنەوەی ئەو یاسایانەی ناو دەستوری تورکیا داهەن دژی کوردان و کەمە نەتەوەیەکانی دیکە و دەست بڕینی تورکیا لە کاروبارەکانی ناو سوریا و ناوچەکە بە بێ ئاگاداری هاوپەیمانە ناتۆیەکانی و نا ئارامیەکانی تورکیا و ئیسڕائیل و ڕازی نەبونی ئێران بە دەست هەڵگرتن لە بەرنامەی چەکە ئەتۆمیەکەی .! هەر چەندە دۆناڵد تڕەمپ لە قەتەرەوە دوپاتی کردەوە کە دانوستاندنەکان لە گەڵ ئێران لە پێشڕەویدان بەرەو گەیشتن بە ڕازیبوونی ئێرانیەکان ، بەڵام وا چاوەڕوان دەکرێ لێدان و ڕوخانی حوسیەکان و گروپە چەکدارە شیعەکانی ناو عێڕاقیش تا ئێستا لە بەرنامەی ئەمەریکیەکان هەر مابێ و دوای تەواو بونی سەردانەکەی تڕەمپ و کۆبونەوەی سەرۆکەکانی دەوڵەتانی عەڕەب کە بڕیارە لە بەغدای پایتەختی عێڕاق ببەسترێ گرمەی بۆمباکان بە گوێمان دا بزرینگێتەوە .!

مەحموود نەجمەدین كڵاو پەڕۆ یان كڵاو پەڕ تابلۆی”سۆزانا لۆندین” بەرهەمێكی نایفت و زێدە جوانی هونەرمەند پیتەر پاول ڕوبێنسە، ساڵی 1622كێشاوێتی، سۆزانا فۆرمێنت یانژی “سۆزانا لۆندین” كچی سێیەمی دانیال فۆرمێنتی بازرگانی ئاوریشم بووە. تابلۆکە ساڵی1871 فرۆشراوە بە گەلەری نیشتمانی لەندەن. ڕەخنەگران ئەم تابلۆیە بە یەكێ لە باشترین بەرهەمەكانی ڕوبێنس ئەژمار دەكەن. ناوبانگەكەی بە جۆرێكە هەندێك كەس بە مۆنالیزای داڤنشی بەراوردی دەكەن و كاریگەریی لەسەر چەندین نەوە لە نیگاركێشەكان هەبووە. ڕوبێنسی مەعلان و بە سەلیقە لە نیگاركێشاندا ئەم پۆرترێتەی سۆزانای بە بۆنەی شووی دووەمییەوە لە ساڵی 1622دا ئاڵدووز کردووە، بەڵگەش بۆ ئەمە ئەڵقەی سەرپەنجەی ناسكی سۆزانایە، هەرزەكار بووە مێردی یەكەمی مردووە. لە تابلۆكەدا ڕوخساری ئارام و دڵنیا دەردەكەوێت و دڵخۆش دیارە. ئەو كڵاوەی بووە بە سایە بۆ دێم و تەوێڵی تایبەتمەندییەكی بەرچاوی ئەم تابلۆیەیە. بە هۆی لێواری ئەستووری كڵاوەكەوە لای ڕاستی دەموچاوی بەشێكی لە سێبەردایە. بەڵام سێبەرەكە لە درەوشانەوەی پێستی و چاوە گەورەكانی كەم نەكردۆتەوە. جلە خۆڵەمێشییەكەی و قۆڵە سوورە جیاوازەكانی بە دانتێلی زێڕین بە جەستەیەوە بەستراوەتەوە. كراسەكەی لەگەڵ ڕەنگی لێو و برژانگەكانیدا هاوئاهەنگن. هونەرمەند لە ڕێگەی تابلۆكەوە مۆدێلێكی نیگاركێشانی بارۆكمان بۆ نمایش دەكات. ڕەنگە بەهێزەكانی تابلۆکە و جیاوازی نێوان ڕەنگەكان، هەروەها ڕەنگی کوتاڵی پۆشاکەکەی لەگەڵ پێستی، هەموو ئەم تایبەتمەندیانە سۆزانایان كردۆتە خاڵی سەرەكی لە تابلۆكەدا. دابەشكردنی ئاسمان بەم شێوەیە هێماسازیی و گوزارشتی ئەو ساتەوەختەیە، وەک دەبینرێ ئەو بەشەی ئاسمان هەورێكی تاریكە و هێمای خەم و کەسەری بێوەژنێكی گەنجە. ئەو بەشەی دیكەی ئاسمانیش شین و ڕوونە نیشانەی گەشبینی دڵخۆشی سۆزانایە بە شووی دووەمی. ئەو بەشە تاریكەی تابلۆكە دەكەوێتە پشتی پۆرترێتەكەوە هێمای ئەو ڕابردووەیە كە سۆزانا تێیپەڕاندووە، ئەو بەشەی دەكەوێتە بەردەمی ئاسمانێكی شینی گەشە ئەمەیان دەشێ گوزارشت بێت لەو ژیانە تازەیەی هەنگاوی بۆ دەنێ. جا ئەمە بۆچوونێکە. سۆزانا خانمێكی سوور و سپی و چاوكاڵە، هێند جوانە چاوی بینا حەز دەكات وێنەیەكی ڕاستەقینەی ئەم خانمە ببینێ تاوەكوو بزانێ هەر بە ڕاست ئەم خانمە بۆ خۆی ئەوەندە جوان و شۆخوشەنگ بووە، یانژی هێزی فڵچە و توانا و سەلیقەی خەیاڵ ئاسای ڕوبنسی هونەرمەندی سەردەمی بارۆك بەدەوی كردووە؟! چونکە سۆزانا جگە لەم پۆرترێتە، تابلۆیەكی دیكەی بۆ كێشراوە، لەو تابلۆیەدا بەم شێوەیەی ئێستا ناسك و نازدارنییە. تابلۆكەی دیكە، سۆزانا و كلارای كچێتی، هونەرمەند ئەنتۆن ڤاندیك ئەو پۆرترێتەی دروستكردووە. ئەگەرچی لە ڕووی هونەرییەوە ئاستی تابلۆكە یەكجار بەرزە، ئەنتۆن ڤاندیك، یەكێكە لە هونەرمەندە بە توانا و بەسەلیقەكانی جیهانی شێوەكاری و كاریگەریی ڕوبێنسی لەسەربووە. لە دروستکردنی ئەم پۆرترێتەدا تەواوی توانا هونەرییەكانی خۆی گەیاندووە. بەڵام شێوەی سۆزانا لەوێدا ئەوەندە ناسك و جوان نییە و پیر دەردەكەوێت. بەڵام سۆزاناكەی ڕوبێنس جیاوازە، تابلۆكە زێدە جوان و نایابە، كڵاوێكی پەڕی لەسەرە و بە ڕوخسارە سوور و ئاڵەكەیەوە دەگەشێتەوە و دەڵێی مانگی چواردەیە. هێندە گەشە چاو باوەڕ ناكات ئەوەی دەبینرێ بۆیەی زەیت و كانڤاس بێ و بە ڕەنگ كێشرابێ. چاوەگەشەكانی دەڵێی ئەستێرەی بیست و دوون. قژی خورماییە و گەردنی بەرزە، لا ملی سپی و ساف و لووسە. کۆڵەی سینگی سپی و پانە. وەكوو شاژن خۆی تاسولووس داوە. ڕاست و چەپ دەستە نەرمەكانی لە ژێر مەمكەكانی داناوە، زەردەیەكی كز لەسەر لێوەكانێتی و گلێنەكانی بۆ لای چەپ سوڕاندووە. دەڵێی ئەو شەدەلارەیە وا حەسەن زیرەكی نەمر بەستەی بۆ چڕیوە. حەسەن زیرەكی بلیمەتیش هونەرمەندێكی مەزن بوو هاوشێوەی ڕوبێنس بە وشە وێنەی خانم خاسی كوردی دەكێشا، ئەو مریەمەی ئەو بە باڵایدا هەڵیدا ئێستێ مەشهوری گشت عالەمە. هەوری لار دوای ئەو هەموو ساڵە وێردی سەر زمانی خەڵکە و ئەم ئێستاکێ خەڵکانێکی زۆر هەن بە خەیاڵ لە زەینیاندا وێنەی ئەو خانمە دەکێشن، بەدووی چیرۆکی دەسماڵ قاقانییەوەن، گەرەکیانە بزانن ئەو خانمە کێ بووە و چیرۆکەکەی چی بووە؟ ئاخۆ هەوری لاریش خاتوو زینێکی دیکەی کوردەواری بووە؟ گۆرانییەكانی زیرەکی مەزن تابلۆیەك بوون لە وشە، جوانی و ناز و عیشوەی كچۆڵە و خانمی ماڵەمیران و شۆڕەژنی گوند و شار… بەسەر هەر كەسێكی هەڵبدایە دەیگەیاندە حەوێقی ئاسمان. چاوەكانی حەسەن زیرەك چەشنی چاوەكانی ڕوبێنس تیژ و بەهێزبوون، هاوكات زەین و خەیاڵیشی دەوڵەمەندبووە، ئەویش هەر بەو چەشنە وەختارێ لە خانمێكی ڕوانیوە ئیلهامی گۆرانییەك تێكەڵ بە هێزی خەیاڵ بووە و گۆرانییەكی وای بۆ چڕیوە، ئەم ئێستاكێ دوای زیاتر نیو سەدە لەسەر زاری خەڵكییە. hawre piano, [5/17/2025 1:43 PM] ئەگەر بە وردی گوێ لە گۆرانییەکانی ماملێ و زیرەك و عەلی مەردان و … هونەرمەندە بلیمەتەکانی دیکە بگرین هاوشێوەی تابلۆكانی ڕوبێنس و داڤنشی و … وێنەی خانمانی جوان و شۆخوشەنگ و وێنەی سروشت و كوێستانی سەربەتەمیان بە وشە كێشاوە. یان چیرۆكی ئەوینداری عاشقان دەگێڕنەوە. جا كەسێك گوێگرێكی ورد و بە سەلیقە بێت لە پشتی ئەو دیمەن و وێنانەوە پەی بە شتی تر دەبات. كەلتوور و داب و نەریتی كوردەواری ئەو عەیامەی بۆ ڕوون دەبێتەوە، جل و بەرگ و شێوەی خۆگۆڕین… نەك هەر گۆرانی، هەموو دەقێك، بە گۆرانی گوترابێ یان نووسرابێ، هەر لە بەیت و حەیرانەوە تاوەكوو بەستە، شیعر و و چیرۆك و ڕۆمان و… هەر یەك لەو بەرهەمانە دەتبەنە نێو دنیای دەقەکەوە، چیرۆكەكانیان نیشاندەری ئەو سەردەمەی خۆیانن. ئەمە بۆ رۆماننووسەكانیش هەر بەو جۆرەیە، بۆ نموونە ڕاسكۆلینكۆفی دۆستویڤسكی و حەمەدۆكی یەشاركەمال و هاوارەبەرە و میرزای فەتاحی ئەمیریی و سەرهاتی وەستا و وەستاژن” ئافتاو” لە چیرۆكی چای شیرینی حوسێن عارف و… تا دەگات بە نووسەرە تازەکانی ئەم چەرخە. هەموو ئەمانە كۆمەڵێك دەقن دەكرێت شیكاری وردیان بۆ بكرێ پەیوەست بە سەردەمی لەدایك بوونیانەوە. ژیانی ئەو کارەکتەرانەی نێو ڕۆمان و چیرۆکەکان لە پۆشاکی بەریانەوە تا هەڵسوکەوت و بیرکردنەوەیان… شاشەی سەردەمەکەی خۆیانن. ئەمەش لە توانای ڕەخنەگری زیرەك و بوێردایە ئەم بەرهەمانەش وەكوو تابلۆ و و موزیك و گۆرانی و شانۆگەرییەكان لە پاش خۆیان بەردەوام نەوە لە دوای نەوە دەخوێنرێنەوە و خوێنەر لە سەردەمە جیاوازەكاندا هەر كەس بە چاو و زینی خۆیەوە دەیانخوێنێتەوە و لێكۆڵەرەكانیش شیكاری تازە و تازەتر لەسەر ئەو بەرهەمانە دەكەن. نووسەران و هونەرمەندان بە وێنە بێ یان بە وشە شاشەی سەردەمەكەی خۆیانن. كارەكتەری نێو رۆمان و چیرۆك و فیگەری نێو تابلۆكان و خانمخاسی ناو گۆرانییەكان ئەم ئێستاكێ لە خودی كارەكتەرە ئەسڵییەكە زیندووترن. ئەم تابلۆیەی ڕوبێنسیش بەوجۆرەیە. سۆزانا ئەم ئێستا ئێسكیشی بووە بە خۆڵ، ئەمما تابلۆكەی هێشتا زیندووە و خەڵكانێك دەچنە سەیری و بە تامەزرۆییەوە لێی ورد دەبنەوە. ئەو سۆزانایەی خانمێكی ئاسایی بووە و یەكێك بووە لە كچەكانی ماڵە خەوزوری هونەرمەند ڕوبێنس. یان تابلۆی كوێرەكەی گۆیا، خوازەڵۆکێکی بێوڵەت بووە موزیكی ژەنیوە و ئێستاكێ بووە بە پاڵەوانێكی ناو تابلۆكەی گۆیا و سەد هێندەی پاشا خۆشبەختەكانی ئیسپانیا و ئەورووپا ناسراوە. ئەو عەیامەی ڕوبێنس وەك هونەرمەندێكی مەزن و بەهرەمەند كاری كردووە، كامێرا نەبووە، ئەوانەی دەوڵەمەند و خانەدان بوون یان كەسی نزیكی نیگاركێشەكان بوون ئەو چانسەیان هەبووە وێنەیان بكێشرێ، وەك تابلۆی ئەدیل فوچەری ژنی فیكتۆر هۆگۆ كە لەلایەن هونەرمەندی ناوداری فەرەنسی لویس ڕێنی بۆلانگەرەوە كێشراوە. لویس هاوڕێیەكی زۆر خۆشەویست و نزیكی هۆگۆ بووە. هەندێكجار خەڵكی هەژار و بێ كەسیش ئەو بەختەی هەبووە وێنەی بكێشرێ، ژیان یان شێوەی ڕوخساریان بە جۆرێك بووە سەرنجی هونەرمەندەكانی ڕاكێشاوە تاوەكوو وێنەی بكێشن. ئەو كەسانە ئێستاكێ نەماون و ئەو عەیامە وەكوو وێنەیەك لەو تابلۆیەیان ڕوانیوە، ئەمما لەم سەردەمەدا ئەو بەرهەمە بووە بە مێژوویەك و بە هۆی سەلیقەی هونەرمەندەكەوە كەسایەتییەكە بووە بە جیهانی. هەر وەك چۆن بەیتەكانی موكریان لە ساتی لە دایكبوونیانەوە خەڵكی ئاسایی بە تامەزرۆییەوە گوێی لێ دەگرن و چێژی لێ دەبینن. خەڵكانی شارەزای بوارەكەش لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكەن. وەك گەنجی سەربەمۆرەكەی ئەحمەد بەحری یەكێكە لەو بەرهەمە بە پێزانەی دەبێ بخوێنرێتەوە و سوودی لێ وەربگیرێ، چون نووسەر دڵسۆزانە كارەكەی كردووە، ئەو هەموو بەیتەی كۆكردۆتەوە و كنەوپشكنین و شیكاری بۆ كردوون و زانیاری چاكی كۆكردۆتەوە و خستویەتێ پێش چاوی خوێنەران، تاوەكوو ئەو كەسانەی گوێ لەو بەیتانە دەگرن زانیاریان لەسەر چیرۆك و بەسەرهاتی نێو ڕستەكانی هەبێ و بزانن گوێیان لە چی گرتووە و كورد لە ڕابردوودا چۆن ژیاوە. بە كورت و كورتاسی هەموو بەرهەمێكی ئەدەبی و هونەری ئاوێنەی ڕووداوەكانی سەردەمەكەی خۆیەتی و جیاواز لە پرۆژەی مێژوویی دیوێكی دیكەی ئەو ڕۆژگارەن. وەك ئەم تابلۆیەی ڕوبێنس ئەگەرچی پۆرترێتی خانمێكی ئاساییە، ئەمما دەرخەر و نیشاندەری سەردەمێكە، كە شارەزایانی ئەو بوارە دەتوانن شیكاری بۆ بكەن و بگەڕێنەوە بۆ ئەو ڕۆژگارە. پیتەر پاوڵ ڕوبێنس یەكێكە لە هونەرمەندە مەزن و ناودارەكانی جیهانی شێوەكاری. ئەم بلیمەتەی سەردەمی بارۆك خاوەنی كۆمەڵێك تابلۆی یەكجار جوان و نایابە و لەسەر ئاستی دنیا ناسراوە، ڕوبێنس جگە لە كاری نیگاركێشی، ڕۆشنبیر و دیپلۆماتكار و بازرگان بوو. تابلۆكانی دوای چەند سەدە هێشتا لە مۆزەخانەكاندا دەگەشێنەوە و بینەران بە حەیرەتزەدەییەوە لێی دەڕوانن. hawre piano, [5/17/2025 1:44 PM] سۆزانای ناسك و نازداریش شەدەلارێكی عەیامی بارۆكە، ڕوبێنس زاوا زێڕینەی بنەماڵەی فۆرمیتە و كچی ئەوانی خواستووە، یەعنی لە خزمە نزیكەكانی بووە و زاواش بۆ ماڵەخەزوران سەری پێوە نییە. ____ ئاڵدووز: نەخشێنراو دێم: ڕوومەت، گۆنا بەدەو: جوان کۆڵەی سینگ: پەڕڕەی سینگ، نێوان مەمک بەرەو سەرەوە وەختاری: وەختێ بێوڵەت: بەدبەخت، هەژار خوازەڵۆک: سواڵکەر بە کورتوکورتاسی: خولاسە، بە کورتی

🔹 لەسەردەمی بێهیوایی هاوڵاتیان نازانن لەنێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن كامەی هەڵبژێرن! 🔹 لەسەردەمی هیچ و پوچیی هیچ شتێك لەكۆمەڵگاو حوكمڕانی بەهای نامێنێت 🔹 لێرە دەسەڵات هەرچی ستەمكارییە دەیكات، ئۆپۆزسیۆنیش مردۆخ و بێ‌ روئیایە بۆ گۆڕینی حوكمڕانیی 🔹 لەكوردستان خەڵك بەدوای فریادڕەسێكەوەیە، بەڵام بێهیوا بووە بۆیە ناچێتە دەنگدان 🔹 ئۆپۆزسیۆن هەیە بۆ ئەوەی ئۆپۆزسیۆن بێت، هەیانە دەیەوێت غەنیمەی بەركەوێت . ✍️ سەرتیپ جەوهەر لەسەردەمی هیچ و پوچییدا هەموو كایەكانی ژیان و حوكمڕانیی قێزەون و ناشرین دەبن، هیچ شتێك لەجێگەی خۆیدا نابێت و كورد دەڵێت مەقایس نامێنێت. فەرهەنگی ژیان و حوكمڕانیی و ئایندەی میللەتەكە دەشێوێت، چونكە ئەوانەی حوكمڕانن هیچ پەیوەندییەكیان هیچ پەیوەندیان بەحوكمڕانیەوە نییە، بۆیە هەموو شتێك پوچ دەبێت. ئالان دۆنۆ خاوەنی كتێبی (سیستمی هیچ و پوچیی) باس لەسەردەمی هیچ و پوچیی دەكات، دەڵێت شارەزاو رۆشنبیران لەحوكمڕانی و پێشخستنی كۆمەڵگا دووردەخرێنەوە، خوێندەواریی هیچ بەهایەكی نامێنێت. لەو سەردەمەدا هەموو شتێك بەئەنقەست لەكۆمەڵگا دەشێوێنرێت بۆئەوەی توانای رەخنەگرتن نەمێنێت، بگرە رەخنەگرتن هیچ بەهایەكی نامێنێت. نەخوێندەواران حوكمی وڵات دەكەن و خەڵكی شیاویش پەراوێز دەخرێن. سیاسەت دەبێتە ئەداتێكی نائەخلاقی بۆ بەتاڵكردنەوەی چەمكەكانی دادپەروەریی و یەكسانیی و حوكمڕانی باش. لەكۆتاییدا هەموو ئەمانە بەسەریەكەوە، دەبێتە سیستمێكی نوێی حوكمڕانیی كەهیچی بەسەرهیچەوە نابێت و ئەو ناوی دەنێت سیستمی هیچ و پوچیی. بەجۆرێك دامەزراوەی حوكمڕانیی دروستنابێت بەڵكو كەمینەیەكی دەسەڵاتدارو حوكمڕان دروستدەبێت لەدەرەوەی یاساو هەموو مەنتقێكی حوكمڕانیی بەپێی بەرژەوەندی خۆیان حوكمی وڵات دەكەن. ئەوەی بیرمەندی كەنەدی ئالان دۆنۆ باسی دەكات لەكوردستان واوەترە. ئێمە سەردەمی هیچ و پوچییمان تێپەڕاندووە، گەیشتووینەتە سەردەمی بێهیوایی! لەسەردەمی هیچ و پوچییدا هیوایەك بۆ بەدیل و ئەلتەرناتیڤی دۆخی خراپی حوكمڕانیی و كۆمەڵگا بەدیدەكرێت. هیوایەك هەیە فریادڕەسێك بێتە مەیدان و بارودۆخەكە ژێراوژوور بكاتەوەو ببێتە پێشڕەوی خەڵك و جڵەوی گۆڕانكاریی بگرێتە دەست، بەڵام لەكوردستان ئەو هیوایەشمان نەماوە. بێگومان سەردەمانێك لەكوردستان ئۆپۆزسیۆن هیوای خەڵك بوو. لەپەرلەمان دەنگێكی زوڵاڵ بوو، كاریگەری زۆری لەسەر دۆخی سیاسی هەبوو، بەڵام ئەزموونی ئۆپۆزسیۆن لەسەردەمی دروستبوونی بزوتنەوەی گۆڕأنەوە تائێستا سەركەوتوو نەبوو. لەلایەك لەكاری حزبی لاسایی حزبە دەسەڵاتدارەكانیان كردەوەو ئەوانیش بوونە حزبی پشتاوپشت و بنەماڵەیی، كاتێكیش هاتنە دەسەڵات لەخراپەكاریدا بەشوێنپێی حزبە دەسەڵاتدارەكاندا رۆیشتن. لەلایەكی دیكە لەماوەی چەند ساڵی رابردوو جگە لەپەرتەوازەیی مخابن نەیانتوانیوە ئەو رۆڵە بگێڕن كە پێویستە ئۆپۆزسیۆن بیگێڕێت وەك دەسەڵاتێكی چاودێر لەناو پەرلەمان و دەرەوەی پەرلەمان.   ئێستا ئەو ئۆپۆزسیۆنەی لەكوردستان هەیە ئەوەندەی دەنگە دەنگ و هاواری سەر تۆڕی كۆمەڵایەتیی و بەردەم مایكی میدیاكانن، ئەوەندە خاوەنی تێگەیشتنێكی روون نین بۆ چاككردنی حوكمڕانیی. تائێستا هیچ لایەنێكی ئۆپۆزسیۆنمان نەبینیوە لەپێناو چەسپاندنی داخوازییەك، یان پێشێلكارییەكی یاسا لەلایەن دەسەڵاتداران، یان ستەمكارییەك هاواری شەقام بكات و خۆپێشاندانی جەماوەریی رێكبخات! لەباشترین حالەتدا رەنگە بەیاننامەیەك دەربكەن، یان لێدوانێكی رۆژنامەوانیی بدەن.  دەتوانم بڵێم بەشێكیان ئۆپۆزسیۆنن تاوەكو لەدەرفەتێك بێنە حكومەت و لەتێك لەو كێكەیان بەربكەوێت كە وەك غەنیمەی حوكمڕانیی بەسەر لایەنەكان دابەشدەكرێت. هەیانە دروستكراوی دەسەڵاتە، هەشیانە ئۆپۆزسیۆنە بۆ ئەوەی ئۆپۆزسیۆن بێت و بۆ ئەوە دروستبووە نەیەنە حكومەت چونكە بەركەوتەكەی لەئۆپۆزسیۆن بوونیەتی، هەشیانە بەشێكە لەئەجێندای ئیقلیمیی ..تد  بەبڕوای من ماوەیەكی درێژە خەڵك لەبێهیواییەكی پڕوكێن دەژیت. هاوڵاتیی نازانێت لەنێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن كامەیان هەڵبژێرێت، ئەو دەسەڵاتەی هەیە هەرچی ستەمكارییە بەرامبەر خەڵك دەیكات و هیچ شەرعیەتێكی نەماوە، لەلایەكی دیكە ئۆپۆزسیۆنێكی مردۆخ و تێگەیشتنێكی روونی نییە بۆ گۆڕینی بارودۆخی حوكمڕانیی، بۆیە ئەم سەردەمەی ئێستا بۆ كوردستا سەردەمی بێهیواییە! بێهیوایی لەگۆڕینی ئەم ستەمكارییە، بێهیوایی لەبەدیلێك تابتوانێت كۆتایی بەم دۆخە چەقبەستوەی كوردستان بهێنێت كە هەموو شتێك لەلایەن كەمینەیەكی حوكمڕانەوە دەستی بەسەرداگیراوە. بۆیە ئەگەر ئالان دۆنۆ باسی سەردەمی هیچ و پوچیی كردووە كاتێك كۆمەڵگاو حوكمڕانیی دەگاتە قۆناغێك بەتاڵدەبێتەوە لەهەموو بەهایەك، ئەوا لەكوردستان لەوە واوەترە، ئێستا هەڵك گەیشتۆتە سەردەمێكی دیكە ئەویش سەردەمی بێهیواییە، كەسەردەمێكی كوشندەیە بۆ كۆمەڵگا. . سەرتیپ جەوهەر

خەبات کوردە لە گەڵ ڕوخانی ڕژێمەکەی بەشار ئەسەد لە سوریا جۆبایدنی سەرۆکی ئەمەریکا لە ( وقت ضایع ) کاتی بەسەرچووی لە سەرۆکایەتی ئەمەریکا بڕیاری پڕ چەککردنی شەڕڤانانی هەسەدەی لە ڕۆژئاڤا دا و گوژمەی یارمەتیە داراییەکانی زیاد کرد و ڕێژەی سەربازانی ئەمەریکای لە ڕۆژئاڤا بەرزکردەوە و ئەمەریکیەکان کەوتنە مەشق و ڕاهێنانی پڕ و خەستی هێزەکانی هەسەدە لە سەر ئەو چەکە مۆدێرنانە و ژمارەی هێزەکانی هەسەدە بەرزبونەوەیەکی لە ڕاددە بە دەری بەخۆیەوە بینی .! لە گەڵ هاتنە سەر دەسەڵاتی دۆناڵد تڕەمپ چاوەڕێ دەکرا هێزەکانی ئەمەریکا کەم بکرێنەوە ، بەڵام ئەوەی کە ئێستا لە کوردوستانی ڕۆژئاڤا ڕوودەدات گۆڕانکاریەکی گەورەیە و ئەمەریکا لە ڕێی فڕۆکەی بارهەڵگر و زەویەوە ڕۆژانە چی چەک و جبەخانەی پێشکەوتوی خۆی هەیە لە تەواوی وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەیگەیەنێتە ڕۆژئاڤا و مەشق و ڕاهێنان بە شەڕڤانانی هەسەدە دەکات لە سەر ئەو چەکانە .! ئاخر ٨٠ تانکی ( ئەبرامز ) کە پێشکەوتوو ترین تانکی جەنگیە دەخرێتە بەر دەستی شەڕڤانان یان زرێپۆشی برادلی یان چەکی بەرگری پێشکەوتو و دڕۆن و فڕۆکەی جەنگی لە خزمەتی شەڕڤانان دایە بەخۆڕایی نیە و واتا و کاردانەوەی خۆی هەیە .! دوای ڕێککەتنەکەی هەسەدە و تورکیا بڕیار بوو تەواوی هێزەکانی تورکیا و جاشە بەکرێگیراوەکانی کۆتایی ٢٠٢٥  خاکی سوریا بە جێبهێڵن ، ئێستا دوای بڕیاری چەکدانانی  گەریللا بڕیارە مانگی داهاتوو سوپای تورک بە تەواوەتی سوریا و ڕۆژئاڤا بە جێبهێڵێ .! کۆکردنەوەی تەواوی کەرستە سەربازیەکانی ئەمەریکا لە ڕۆژئاڤا و چۆڵ کردنی بنکە سەربازیەکانی لە قەتەر و ئیمارات و سعودیە و بەحرێن و کوەیت و عێڕاق و هەرێم و گەیشتنیان بە ڕۆژئاڤا و پاراستنیان لە لایەن هێزەکانی هەسەدەوە مانای خۆی هەیە .! زیاد کردنی هێزەکانی هەسەدە و ڕاهێنان پێکردنیان و خەرج کردنی سەدان ملیۆن دۆلاری مانگانە بۆ ئەو هێزانە و درێژ کردنەوەی بنکە سەربازیەکانی ئەمەریکا بۆ عەفرین و ئیدلیب و لازقیە و بانیاس و بڵاوە پێکردنی هێزەکانی هەسەدە لەو ناوچانە و دروستکردنی ناوچەی ئارام بۆ عەلەوی نشینەکان هەموو ئەوانە مانای خۆیان هەیە .! ئێستا تێگەیشتن چۆڵکردنی ئەشکەوتەکانی قەندیل و زاب و گارە و ڕادەستکردنی کڵاشینکۆفەکانی گەریللا و سڕینەوەی وشەی پەکەکە لە قاموسی سیاسی و جاسوسی وڵاتان و تاوانبارکردنی کورد وەکو تیرۆریست لە کۆبونەوە جیهانیەکان چ مانایەکی هەیە .! هۆ کوردی ساویلکە دەزانی کە تا ئێستا لە سەر وشەی بە تیرۆریست بوونی پارتی کرێکارانی کوردوستان یەک کورد بۆی نیە لە سەر کورسیەکی نەتەوە یەکگرتوەکان دانیشێ و لە کاتی تەنگانە دەوڵەتانی زلهێز بەرگری لێبکەن .! دوو ڕۆژی تر تەواوی وەزیرانی دەرەوەی ئەوروپا لە ئەنتاڵیا کۆدەبنەوە و سەرەکیترین باسیان کورد و چەکدانانی پەکەکە دەبێ و بە کۆی دەنگ سەرزەنشتی تورکیای فاشی دەکەن .! ڕۆژی خۆی ٢٧ ساڵ نیلسۆن ماندێلایان بەند کرد کە بلۆکی سۆشیالیست ڕوخا هێنایانە دەرێ و کردیان بە سەرۆک .! بە هەمان شێوە  شین فین لە ئێرلەندا و چەندین وڵاتی تریش ، ئێستاش ، جیهان لە گۆڕانکاری دایە و زۆر ئاساییە سبەینێ ئۆچئالان لە ئیمڕاڵی دەربهێنن و باری لاری کوردانی باکوری پێ ڕاست بکەنەوە و مەدالیای ئاڵتونی نۆبڵیشی لە مل کەن .! لات سەیر نەبێ لە هەڵبژاردنی داهاتوی تورکیا ڕێژەی کورسی کورد تای تەرازوی پێکهێنانی هەر حکومەتێک دەبێ .! بەڵێ جیهان لە گۆڕانکاری دایە و چەندین ساڵیشە دەنگگۆی گۆڕانکاری گەورە لە وڵاتانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بانگەشەی بۆ دەکرێ و بە جۆرەها شێوە پلان و نەخشەی بۆ دادەڕێژرێ و کوردە حەیاتەکەش پشکی شێری بەردەکەوێ .! ساڵێک دوای فڕاندنی ئۆچئالان پۆڵەند ئەجەوید دەڵێ : نازانم بۆ ئۆچ ئالانیان فڕاند و ڕادەستی ئێمەیان کرد .! چەند ساڵێک پێش ئێستا ئەحمەدی نەژاد لە بنی دەهۆڵەکەی دا و گوتی : دەوڵەتی کوردی بۆتە واقیع و هەر دەبێ ببێ ، خێرا لە سەر کورسی دەسەڵات لایاندا ، ئێستاش فاشیست ترین پیاوی تورک کە باخچەلیە بۆ خۆی دەچێتە ئیمڕاڵی و لە گەڵ ئۆچئالان دانیشتن دەکات .! ئەوەی تێناگا و ناتوانێ دان بە خۆشیدا بگرێ ، حەقە لە ئێستاوە تەنها وەکو سەیرکەر ژیان بکا .!  هەر بژی کورد .!

‎كاوە ڕەش/ بەریتانیا  ‎تۆڕی هەواڵی بی،بی،سی، ڕاگەیاندوە: تەنها لەماوەی یەك مانگی ڕابردوودا ، پۆلیس هەڵیکوتایە سەر ٢٦٥ شوێنی بازرگانی، لەوانە سەرتاش و مینی ماركێت و دوکانی ڤایپ،كەزۆرینەیەن لەلایەن ڕەوەندی كوردییەوە خاوەنداریەتیان دەكرێت. ‎پۆلیس و ئاژانسی تاوانی نیشتیمانی بەریتانیا دەڵێین، ئەوان فەرمانی پشکنین و گەڕانیان بۆ ئەو شوێنانە پێیە، كەلەڕێگای سەرچاوە هەواڵگریەكانیانەوە پێیان دەگات، كەگومانیان لێ دەكرێیت لەو شوێن كارو دوكانانە، ئیشی سپیکردنەوەی پارەو  فرۆشتنی جگەرە و ڤایپی نایاسایی و كاری قاچاغچییەتی و کۆچی نایاسایی و بازرگانیکردن بە ماددە هۆشبەرەکانەوە هەبێت. تەنها لەڕۆژی پێنج شەممە ١٠نیسان، ئەفسەرانی پۆلیس، بەڕۆژی ڕووناك  هەڵیانكوتاوەتە سەر شەش شوێنی كوردەكان، لەشارۆچکەی بازاڕی شرۆسبێری. بەگووتەی پۆلیس دووكەس، دەستبەسەر دەکەن كەوەك پەناخوازی کورد خۆیان ناساندووە، بەپێی ڕاگەیاندنی پۆلیس، لەو هەڵمەتەدا دەست بەسەر هەزاران پاوەندی کاش و ڤایپی نایاساییدا گیراوە. ‎دانیال فێن، پسپۆری پۆلیس، لەنۆیەمین هەڵمەتی خۆیدا لەم هەفتەیەدا، دەڵێت بەشێك لەسەرتاشخانەکانی ئیدیعای ئەوە دەكەن لەكاتی كڕین و فرۆشتندا كەداهاتی مانگانەیان  ١٠٠ بۆ ١٥٠ هەزار پاوەندە، لەكاتێكدا ئەوان ئەو ژمارە خەڵكەیان ناچێێتە بەردەست بۆ سەرتاشین تاگەرەنتی ئەو بڕە پارەیە بکەن." ‎ بۆیە ئێمە دەستمان بەسەر (سی سی تی ڤی) كامێرای تۆماركردندا  گرتووە، لەبەشێك لەشوێنەكان، بۆیە ئێمە پشكنین بۆ گرتە ڤیدیۆییەکانی ئەو سەرتاشانەش دەکەین. ‎تادێت دەنگی ناڕەزایی شەقام و سیاسەتوانانی بەریتانیا توندتردەبێتەوە، لەبەرامبەر زۆربوونی ژمارەی دووكانەكانی سەرتاشیی و مینی ماركێت و شوێنی فرۆشتنی جگەرەو و ڤەیپی نایاسایی، هەربۆیە لەماوەی یەك مانگی ڕابردوودا، بەسەدان شوێنكاری بازرگانی كەوتونەتە بەرشاڵاوی دەزگاچاودێریی و ئەمنیەكانی بەریتانیا. ‎ بەشێكی زۆرینەیش لەوسەرتاش و شوێنانەخاوەنەكانیان كوردن، لەژێر ناونیشانی (سەرتاشخانەی توركی) پیشەی سەرتاشی دەكەن. ‎بەگوێرەی داتاكانی موڵک و ماڵی بازرگانی گرین ستریت، تێکڕای ژمارەی سەرتاش بۆ هەر کەسێک،  لەئینگلتەرا و وێڵز لە ماوەی ١٠ ساڵی ڕابردوودا، دوو هێندە زیادی کردووە. ‎ هەربۆیە لەئێستادادەزگای تاوانی نیشتمانی دەڵێت; کە دەستیان كردوە بەهەڵمەتێك لەژێر ناوی ئۆپەراسیۆنی ماشێنیزە، وەک وەڵامێک بۆ پەرەسەندنی ڕاپۆرتە هەواڵگرییەکانە، کەباس لەوە دەکەن هەندێک لەو دوکانانە بۆ سپیکردنەوەی پارە بەکاردەهێنرێن، کەباندەکان بە درۆ داهاتی ئۆپەراسیۆنە تاوانکارییەکانیان دەخەنە ڕوو وەک ئەوەی داهاتی بازرگانییی،  تاشەرعیەت بدەن بەوەی ئەو داهاتەیان كەبئ باج و تاكس دەست كەوتووە سپی بكەنەوە، بۆیە ڕۆژانە مامەڵە لەگەڵ بڕێکی زۆر لە پارەی کاشدا دەکەن و خۆیان لەباج دەدزنەوە. ‎ یەكێك لەو ئەفسەرە خانمانەی كەسەركردیەتی ئۆپەراسیۆنیێكی كردووە  لەگەورە شاری مانچستەر بەناوی، میلانیا جۆنسۆن دەڵێ، تەنها لەشەقامێكی گشتی ناوخۆیی،  10 سەرتاش و مینی مارتێکی تێدایە، کەئەمە ناچێتە عەقڵەوە كەچۆن دەتوانن بەردەوام بن و داهاتیان هەبێ، ئەگەر لەژێرەوە جۆرە كارێكی دیكە نەكەن. ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو وەک دایکی چەند منداڵێكی  بچووک ، دەیەوێت هەست بەسەلامەتی بكات كاتێك منداڵەكانی گەورە بوو بتوان بەسەلامەتی و بێ ترس بڕۆن دەرەوە. ناكرێت ئێمە لەناو شەقامەكاندا  هەست بەترس و تاوانکاری بكەین. هەرلەم هەفتەیەدا لەئۆپەراسیۆنێكدا : پۆلیس، ژمارەیەك مینی ماركێتی لەشاری مانچستەر و لەناوچەی، ڕۆچدەیڵ، کردە ئامانج، کەگومانیان هەبووە دەستەیەك بن بۆ چالاکیی و كاری نایاسایی، کەتێدا ژمارەیەك لەپەناخوازانی کوردی عێراقیی و ئێرانیی تێدا بەنایاسایی كاریان كردووە لەهەمان كاتیشدا لەشارۆچكەی  (لیی) کێڵگەیەکی حەشیش دۆزراوەتەوە كەزیاتر لە ١٥٠ بنە ڕووەکی حەشیش دەستی بەسەردا گیراوە، هەروەها لەکاتی هەڵمەتەکاندا لەسەرانسەری مانچستەری 35 کەس دەستگیرکران، هەروەها لێپرسینەوە لەگەڵ 55 گومانلێکراوی کۆچبەری نایاسایی کراوە كەزۆربەیان كوردی عێڕاقی و ئێرانی بوون وەك بی،بی،سی ئاماژەی پێداوە. وە سێ قوربانیی بەئەگەری کۆیلایەتی مۆدێرن  لێپرسینەوەیان لەگەڵ دەكرێ. دواتریش هەژمار و سەروەت و سامانی بانکی بەبەهای زیاتر لە یەک ملیۆن پاوەند سڕكراوە،  وەدەست بەسەر ٤٠ هەزار پاوەندی کاشدا گیراوە. ‎یەكێك لەئەفسەرەكان دان بەوەدا دەنێ كەگروپە تاوانکارییە ڕێکخراوەکان لەسەرتاسەری وڵاتدا جیاوازن، بەڵام لێرەدا نەخشەیەیكی ڕوونی دوکانەکان دەبینێت کەستافەكان یان پەنابەرەكان پێیك دێن، لەکۆچبەری نایاساییی، وەپشكی هەرەزۆریش لەو کەسانەی لەسەرت تاشەكان، لەپاشخانی کوردن و لەژێر ناوی سەرتاشی تورك, پیشەی سەرتاشی دەكەن. ئاژانسی بەرەنگاربونەوەی تاوانی نیشتیمانی بەریتانیا، پێی وایە هەندێک لەسەرتاشخانەکان یان مینی ماركێتەكان،  وەک پەنایەك بۆ بازرگانیکردن بەماددە هۆشبەرەکان و قاچاخچێتی كردن بەخەڵكەوە بەكاردەهێندرێ یان وەكکۆیلایەتی مۆدێرن و ئیستغلالکردنی سێکسی منداڵان بەکاردەهێنرێن. هەروەها ئەم جۆرە دوکانانە دەستیان. تێكەڵە بەهاوردەکردنی تووتن و ڤایپی نایاسایی و چەکی ئاگرین. لەساڵی ٢٠٢٣یەکێک لەخاوەن سەرتاشخانە کوردییەکان  كەكوردێكی  ئێرانی بوو سزا درا (بەناوی  هێوا ڕەحیمپور)، کە دوکانەکەی لەلەندەن وەک بنکەیەکی كاری قاچاغچییەتی و تاوانی ڕێکخراوێکی بەکار دەهێنا،  کەبەبەلەمی بچوکەوە 10 هەزار کەسی بە قاچاخ گەیاندبووە بەریتانیا. ‎لەلایەكی دیكەوە فەرمانگەی باج دەڵێ، ئەم بازرگانیانە خۆیان لە بڕێکی زۆر باج دەدزنەوە. ئەوە پارەیە کەناچێتە گەنجینەی حکومەت بۆ ئەوەی بۆ کۆمەڵگا ناوخۆییەکان بەکاربهێنرێت. ‎پۆلیس دەڵێ; ‎مەزەندە دەكرێت لەسەرانسەری ڕۆچدەیڵ، زیاتر لە ٢٠ شوێنی بازرگانی هەبن کەبنكەن بۆكاری ڕێکخراوە تاوانکارییەکان و دەڵێت; زۆرێک لەو كەسانەی لەوێ كاردەكەن، كوردانی ئێران و عێراق و کوردستان هەن.

لاهور شێخ جەنگى سەرۆکى یانەکە دەڵێت: ئەگەر کێشەکانى زەوى یاریگاکە یەکلایی ببێتەوە، یاریگاکە فراوانتر دەکەین ئێستا هەر هەفتەیە و وێنە و دیمەنێکى یاریگا و هاندەرانى نەورۆز دەبێتە ترێندى سۆشیال میدیاى کوردستان. ئامادەکردنی: هاوڵاتی یانەى نەورۆزو یاریگا جوانەکەى و هاندەرە زۆرەکەى ئێستا بووەتە یەکێک لەسیما دیارو گەشاوەکانى شارى سلێمانى بۆتە باسوخواسى گەرمى زۆرینەى کۆڕو کۆبونەوەکان بەتایبەت لەناو وەرزشکاران. ئەو ڕۆژەی یانەی نەورۆز یاریی هەبێت، سلێمانی دەڵێی لە ئاهەنگ و کەرنەڤاڵێکی گەورەدایە، هەزاران کەس ڕوویان لە یاریگەکە ناوەوە و دەیانەوێت پشتیوانی یانەکەیان بکەن. بەدووکاتژمێر پێش دەسپێکردنى یاریەکان، جێگا نامێنێت لەناو یاریگاکەدا، بەهۆی یاریەکەشەوە لۆد و قەرەباڵغییەکی زۆر لەسەر شەقامەکان بەتایبەت بەکرەجۆ دروست دەبێت. یاریگای نێودەوڵەتی نەورۆز ساڵی 2020 بەردی بناخەی دانرا و  كۆتایی ساڵى رابردوو یاریگاکە ته‌واوكرا،  شوێنی 15 هەزار هاندەر دەبێتەوە و 20 ملیۆن دۆلاری تێچووە، گەورەترین یاریگای شاری سلێمانییە و موڵکی یانەی نەورۆزە.   لاهور شێخ جەنگى سەرۆکى یانەکە دەڵێت: ئەگەر کێشەکانى زەوى یاریگاکە یەکلایی ببێتەوە، یاریگاکە فراوانتر دەکەین، هاوکات دەڵێت پێم ناخۆشە ئەو سەدان هاندەرەى دێن و لەبینى یاریەکە بێبەشدەبن و خەفەتى پێدەخۆم. داواکارى سەرەکى و لەپێشینەى ئیدارەو هاندەرانى یانەکەش ئەوەیە، ئەو بەربەست و ڕێگریانەى دەسەڵاتدارانى یەکێتى و بەتایبەتى تر شارەوانى سلێمانى کۆتایی پێبهێرێت، لەبرى ئەوە هاوکارو پشتیوانى یانەکەو هاندەرە دڵگەرمەکانى بن، زیاتر لەساڵێکى بەبیانوى جۆراو جۆرەوە ڕێگە نادەن کار لەتەواوکردنى یاریگا نێودەوڵەتیەکە بکرێت. لەیلا عومەر شارەوانى سلێمانى لەلێدوانێکى ڕۆژنامەوانیدا وتى: شوێنى یاریگاى نەورۆز گەشتیارییەو بۆ یاریگا گونجاونییە، بەڵام هەرزوو هاندەران و وەرزشکاران و زۆرینەى هاوڵاتیان ئەم قسانەى سەرۆکى شارەوانیان ڕەتکردەوەو دژى وەستانەوە، سەرۆکى یانەکەش  لاهور شێخ جەنگیش دەڵێت بە فەرمانی قوباد تاڵەبانی ئەو زەویە تەرخانكراوەو چەندین بەڵگە لەسەر تەرخانکردنى زەویەکە بۆ ڕایگشتى بڵاوکرایەوە. هەرچەندە یاریگاکە شوێنى 15 هەزار هاندەرى تێدا دەبێتەوە، بەڵام لە زۆربەى یارییەکان نزیکەی بیست هەزار هاندەر ئامادە دەبن و سەدانى دیکە لە دەرەوەی یاریگاکە و لە رێگەی شاشە و سەیری یارییەکان دەکەن. تەواونەبوونی پرۆژەکە بە هەموو بەشەکانییەوە وەکو شوێنی وەستانی ئۆتۆمبێل و هاتوچۆی خەڵک و شوێنی پشوودان، هاندەرانى نیگەران کردووە و ئیدارەی یانەکەش دەڵێن، حکومەتى خۆجێی و شارەوانی سلێمانی هاوکار نین لە تەواوکردنی پرۆژەکە. چەند جارێک ئیدارەى یانەکەو هاندەرانیش داواى لابردنى ئەو رێگریانەیانکردوە، بەڵام دەسەڵاتدانى سنورى سلێمانى وەڵامى ئەم داواکاریەیان نەداوەتەوەو هیچ ئاسانکاریەکیان نەکردوە بۆ تەواوکردنى ئەو یاریگا نێودەوڵەتیە. هاندەرێکى یانەکەش لەوەڵامى قسەکانى سەرۆکى شارەوانى سلێمانى دەڵێت: ئەگەر باسی سەوزایی ئەکەن ئەوا یاریگای نەورۆز سەوزترین شوێنی سلێمانییە، ئەگەر باسی گەشتیاری دەکەن یاریگای نەورۆز گەشتیاریترین شوێنی سلێمانییە کە هەفتانە لە هەموو عێراقەوە گەشتیار ڕووی تێدەکا. ئەگەر باسی ماستەرپلانیش ئەکەن ئەوە هەموومان خەڵکی شارەکەین و ڕۆژانە ئەبینین چی ئەکرێت لەم شارەدا چۆن زەوى تەخشان و پەخشان دەکرێت و سامانى دەوڵەت بەفیڕۆدەدەن، بۆیە یاریگای نەورۆز تەنها موڵکی خەڵکی سلێمانی نییە بەڵکو هی هەموو کوردستانە. لەسەرەتاى مانگى یەکى ئەمساڵیشدا لەکاتێکدا تیپی لاوانی یانەى نەورۆز لە خولی عێراق لەگەڵ لاوانی یانەی پێشمەرگە لە یاریگای یانەی پێشمەرگە لەنێو فەرماندەیی گشتیی خەریکی ئەنجامدانی یاریکردن بوون، هێزێکی لە یاسا دەرچوو کە خۆیان بە کۆماندۆ ناساند رێگرییان کرد لە ئەنجامدانی یارییەکە. یاریەکانى نەورۆز جارێکى دیکە گەرموگوڕى بەخشیەوە بە یاریگاکان و هەمووانى لەدەورى خۆى کۆکردوەتەوە، سەرجەم چین و توێژ و تەمەنە جیاوازەکان بەجۆش و خرۆشەوە چەند کاتژمێرێک پێش یاریەکە دەچنە یاریگا. ماهیر حەسەن یەکێک لەهونەرمەندە هەرە دیارەکان، لەچاوپێکەوتنێکى ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت: دواى ٤٥ ساڵ دابڕان نەورۆزو یاریگاکەى وایکرد وەک هاندەرێک بگەڕێمەوە بۆ سەیرى یاریەکانى. دانەر ئەسڵان یەکێک لەڕۆژنامەنوس و شرۆڤەکارە بەناوبانگەکانى وەرزش لەوەسفى یانەى نەورۆدا دەڵێت: هەواداران و یانەی نەورۆز هەمیشە براوەن لە نمایشی جوان و داهێنانى نوێ لە عێراق هەر زوو یاریگای نەورۆز و هاندەرەکەی و تیمەکەی بوونە باسی تەواوی عێراق و تەنانەت وڵاتانی دەوروبەریش. یارى لەدواى یارى هەمووان وەسفى یاریگاى نەورۆز و هاندەرە زۆرەکەى دەکەن، هەر هەفتەو وێنەو دیمەنێکى یاریگاو هاندەرانى نەورۆز دەبێتە ترێندى سۆشیال میدیاى کوردستان و عێراق و بەراوردى ئامادەبوونى هاندەر و جوانى یاریگاى نەورۆز و بەیاریگاکانى ترى شارەکانى ناوەڕاست و باشورى عێراق دەکرێت. بەشێک لەو یانانەى لە خولی ئەستێرەکانی عێراق، یاریدەکەن بڕیاریانداوە یاریەکانیان بگوازنەوە بۆ یاریگای نەورۆز لە سلێمانی، یەکێک لەوانەیانەی دیالاى شارى نەجەفە. یاریگای نێودەوڵەتی نەورۆز لەسەر شێواز و دیزاینی یاریگاکانی ئەوروپا دروستکراوە و چیمەنی یاریگاکە چوار وەرزە سەوزە، هەفتەى پێشوو سیستمى رووناکى و بلاجیکتۆر بۆ یاریگاکە دانراو شەوى ڕابردوش بۆ یەکەمجار یارى تێدا ئەنجامدرا. هێرش کەمال، جێگری سەرۆکی یانەی نەورۆز، لەوبارەیەوە وتى یاریگای نێودەوڵەتی نەورۆز یەکەم یاریگایە لە عێراق سیستمى لەوشێوەیە دابنێت، چونکە ئەمە هەمان ئەو سیستمەیە، لە یاریگا نێودەوڵەتیەکانی جیهان دادەنرێ، بلاجیکتۆرەکان لە یەکێک لە پێشکەوتووترین کۆمپانیاکانی ئەڵمانیا کڕدراون.   ئەو وتیشى: چاوەڕێ دەکرێت لە کاتی یاریەکانی یانەی نەورۆز لە شەودا لە یاریگا نێوەدەوڵەتیەکەی، هاندەرێکی زیاتر ئامادە ببن، ئێمە وەک ئیدارەى یانەکە خەمی ئەوەمانە چۆن شوێن و جێگەى هەموو هاندەران بکەینەوە. یانەی نەورۆز ساڵی 1994 دامەزراوە کە تاوەکو ساڵی 2008 دوو یانەی جیاواز بەناوی کەمال سەلیم و ئەزمەڕ بوون و لەوکاتەوە ناوی یانەکە کرایە نەورۆز، لەوەتەی ساڵی 2021 لە خولی ئەستێرەکانی عێراق یاریی دەکات و سێ وەرزە بەشداریی خولەکە دەکات ئێستا یەکێکە لە یانە بەھێزەکانی کوردستان و عێراق.

نۆڤلێتی ئەو منداڵەکەی کوشت؟ لە نووسینی نووسەری ناسراوی نەمساوی شتێڤان تسڤایگ، لەلایەن ئەردەڵان عەبدوڵڵاوە  لە ئەڵمانییەوە کراوە بە کوردی، لەلایەن ناوەندی رۆمان لە سلێمانی چاپکراوە.. کتێبەکە قەبارە مامناوەندە و خۆی لە دووتوێی 100 لاپەڕە دەبینێتەوە.  شتێڤان تسڤایگ  یەکێکە لە نووسەرە ناسراوەکانی نەمسا، لە ساڵی 1881 لەدایکبووە و لە ساڵی 1942 کۆچی دواییکردووە. کەسێکی فرە بەهرە بووە، لەیەککاتدا رۆماننوس، چیرۆکنووس، مێژوونووس، رەخنەگرێکی ئەدەبیش بووە، لە بواری رۆماندا کۆمەڵێک بەرهەمی جوانی هەیە لەوانە (شەترەنج، ئەمۆکلاو، نهێنییە ئاگرینییەکان) ئەم نۆڤلێتەش یەكێكە لە بەرهەمە جوانەکانی نووسەر. ئەم نۆڤلێتە باسی دوو بنەماڵە دەکات، کە قەدەر دەیانکات بە دراوسێی یەکتر، خێزانی یەکەم ( بێنستی) لە کۆتایی تەمەنیانن، هاتوون بۆئەوەی لە گوندێکدا بژین کە دەکەوێتە نزیک شاری باتی ئینگلتەرا، تاکۆتایی ژیانیان بەسەر بەرن و ژیانێکی ئارامیان هەبێت.  گەرچی بنەماڵەی دووەمە( بنەماڵەی لیمپلی) کە ئەوان گەنجترن، ئەوانیش بە دوای ئارامییدا دەگەڕێن و خۆیان لە ژاوەژاوی شار بەدوور دەگرن. پاش ناسینی هەردوو بنەماڵەکە، خێزانی یەکەم بە رێکەوت سەگێکی بچووکیان پێشکەش دەکەن، تاوەکو کاتی بەتاڵی خۆیانی پێ بەسەر بەرن، بەڵام دواتر ئەم سەگە دەبێتە بەڵایەکی گەورە بۆ بنەماڵەی لیمپلی. سەرەتا لیمپلی زۆر هۆگری سەگە دەبێت و هێندەی گرنگیی و  بایەخی پێدەدات، بەشێوەیەک دەبێتە کۆیلەی سەگەکە، بەڵام پاشتر ژنەکەی منداڵێکی جوانی دەبێت، ئەمەش وادەکات کە لیمپلی هەموو ژیانی خۆی بۆ کچە بچووکەکەی تەرخان بکات و سەگەکەی پشتگوێ بخات. ئەمەش دەبێتە هۆی تووڕەبوون و دڕندەبوونی ئەو سەگەکەی کە ماوەیەکی زۆرە بەخێویی کردووە. دواجار سەگەکە تۆڵەی ئەم پشتگوێخستنە لە منداڵەکە دەکاتەوەو دەیکوژێت. لەم نۆڤلێتەدا نووسەر هەوڵیداوە، جگە لە باسکردنی هەست و سۆزی مرۆڤ، ئاوڕێکیش لە جیهانی ئاژەڵەکان بداتەوە بەتایبەتی سەگ. باسی هەڵسووکەوت، لەهەمانکاتیشدا هەست و سۆزی ئەوانیش دەربخات. ئەم نزیکردنەوەیەی دوو جیهانی دژ بە یەکیش، خۆی لە خۆیدا داهێنانێکی گەورەیە.    

ـ ئەم حوكمڕانانە لەهەموو لایەكەوە دەست بۆ گیرفانی خەڵك دەبەن، بوونەتە شەریكی گیرفانی ئەم میللەتە ـ خەڵك بۆتە كرێچیی ئەم حوكمڕانیە، مانگانە چی دەستدەكەوێت دەبێت بێداتە كۆمپانیاكان ـ حوكمڕانان 9 قات نرخی كارەبایان زیادكردووە، كەچی یەك حزبی ئۆپۆزسیۆن دەنگی لێوەنەهاتووە ـ ئەو ئۆپۆزسیۆنەی هەیە زۆربەی موچەخۆری مانگانەی دەسەڵاتە بۆیە دەسەڵات خراپتر دەكات نوسینى: سەرتیپ جەوهەر ئەوەی حوكمڕانان بەم حوكمڕانیە و خەڵكی كوردستانی دەكەن، لە مێژووی هیچ حوكمڕانیەك لەمێژوودا نەبووە! حكومەت و حوكمڕانیی بووە بە (دیل)ی دەستی كەمینەیەك كە لە تاریكیدا لە دەرەوەی قانون و لە ژوری بچوك و تاریكدا گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیاكاندا دەكەن گوایە بۆ چاككردنی خزمەتگوزارییە، وەك ئاو و كارەبا و نەخۆشخانە و پۆستە و تاپۆ و فەرمانگە دادییەكان و ..تد وایلێهاتووە هەموومان وەك كرێچی، مانگانە هەرچی دەستماندەكەوێت لە دەستی ئەو كۆمپانیا ملۆزمانەی بكەین كە حوكمڕانان لەژێر ناوی جیاوازەوە بەسەریاندا سەپاندوین.  ئاخر لە كوێی دونیا هەبووە حكومەت لە ڕێی كۆمپانیاوە بە كونفەیەكونێك نرخی كارەبا 9 قات لەسەر هاوڵاتیانی زیادبكات، لە كوێی دونیا هەبووە حكومەت لە فەرمانگەی دادنوسیدا كۆمپانیایەك بەسەر هاوڵاتیاندا بسەپێنێت لەبری عەریزەیەكی تەنها 1 هەزار دیناریی 20 هەزار لە هاوڵاتیان وەرگرێت؟! رۆژانە بەناوی ژینگەوە لە چەندین شوێنی جیاواز لە حكومەت، پارە لە هاوڵاتیان وەربگیرێت و یەك دیناریش بۆ سندوقی چاككردنی ژینگە تەرخان نەكرێت؟! ئەی لە كوێ هەبووە حكومەت لە ئەنجومەنی وەزیران لە باتی وەزارەتی داد لەدەرەوەی یاسا گرێبەست لەگەڵ كۆمپانیا بكات بۆ تۆماری فەرمانگەكانی تاپۆ و ملیارەها دینار بدات بە كۆمپانیا؟ ئەی لێوەرگرتنی پارەی تابلۆ؟ ئەی زیادكردنی نادەستوریی رەسم و باج لەسەر هاوڵاتیان؟ ئەی كۆمپانیایەكیان هێناوە بەزۆر بڕی 55 هەزار دینار لە خەڵك وەردەگرێت گوایە مامەڵەكانیان بۆ دەگەیەننە ماڵەوە! ...تد ئەم حوكمڕانیە بەئاراستەیەك هەنگاو دەنێت، هەناسەی بۆ خەڵك نەهێشتۆتەوە. لەلایەك هەرچی نەوت و سامانی ژێر زەوی هەیە رۆژانە بەبەرچاوی هەموومانەوە بە تانكەر بەڕێی قاچاخ دەیفرۆشن و كەس نازانێت داهاتەكەی چی بەسەردێت، لەلایەكی دیكە خەریكن هەموو سێكتەرەكانی خزمەتگوزاریی و پێداویستیە بنەڕەتیەكانی ژیان لەم هەرێمە رادەستی كەرتی تایبەت و كۆمپانیاكان دەكەن و لە هەموو لایەكەوە دەست بۆ گیرفانی خەڵك دەبەن و بوونەتە شەریكی داهات و گیرفانی ئەم میللەتە هەشبەسەرە. ئەم تەجاوزەی حوكمڕانان بەسەر قانون مافی خەڵك لەخراپیی و مردۆخیی ئۆپۆزسیۆنەوە سەرچاوەی گرتووە. ئەو پێشێلكارییەی دەسەڵاتداران بەسەر ماف و ژیانی خەڵكدا لە ئەنجامی نەبوونی ئۆپۆزسیۆنێكی كارا و راستەقینەیە بەجۆرێك بتوانێت بەر لە كارە ناقانونیی و زیادەڕۆییەكانی حكومڕانان بگرێت.  خراپی ئۆپۆزسیۆنە؛ دەسەڵات خراپتر دەكات. ئەو ئۆپۆزسیۆنەی هەیە (زۆربەی) یان ئەجێندایەكی روونی ئۆپۆزسیۆنبوونی راستەقینەی نییە تا ببێتە چاودێر بەسەر حوكمڕانییەوە، یاخود موچەخۆری مانگانەی دەسەڵاتە یاخود چاوەڕێی تەشكیلەی حكومەتە و ئەویش دەیەوێت دەستی لە لچكێكی حوكمڕانیی گیرببێت و بەشێك لەو شیرینیەی دەسەڵاتیی بەربكەوێت كە هەرچوار ساڵ وەك غەنیمە بەسەر لایەنە سیاسیەكاندا دابەشدەكرێت. كاتێكیش دێتە حكومەت، لەبری نمونەیەكی باش پێشكەش بكات، لە پارتی و یەكێتیی خراپتر دەكات! ئەو ئۆپۆزسیۆنەی هەیشە، رەنگدانەوەی دۆخی خراپیی حوكمڕانییە، بۆیە دەبینین حكومەت نرخی كارەبا 9 قات زیاد دەكات، كەچی یەك لایەنی ئۆپۆزسیۆن یان حزبێكی سیاسی نەك نایەتە شەقام و خۆپێشاندان ناكات، بەڵكو جورئەتی بەیاننامەیەكیشی نییە! بۆیە ئەم خەڵكە نازانێ روو لە كێ بكات؟

بەرخۆدانی سێ مانگی رابردووی شەڕڤانانی هەسەدە لە بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاخ و خستنەخوارەوەی چوار فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی بەیرەقداری تورکیا، زیانی گەورەی بە بازاڕی چەک و تەقەمەنی تورکیا گەیاندووە و خواستی لەسەر فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا کەمکردووە. لە دوا روخانی رژێمی بەشار ئەسەد لە 8ـی کانوونی یەکەمی 2024، تورکیا و گروپە چەکدارە سورییەکانی سەر بەو وڵاتە هێرشەکانیان بۆ سەر بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاخ و دەوروبەری کۆبانێ چڕکردوەتەوە، تورکیا بە هێرشی ئاسمانی و موشەکی پاڵپشتیی ئەو گروپانە دەکات و بە چڕی بۆردومانی ناوچەکە دەکات، لەبەرامبەردا شەڕڤانانی هەسەدە بەرەنگاری هێرشەکان بونەتەوە و نەیانهێشتووە پێشڕەویی بۆ ناوچەکە بکەن.  بەپێی راگەیەندراوی هێزەکانی سوریای دیموکرات، کە مەزڵوم عەبدی فەرماندەی گشتی ئەو هێزانە لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا پشتڕاستی کردەوە، تائێستا چوار فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی جۆری بەیرەقداری تورکیایان خستوەتە خوارەوە، سەرەڕای تێکشکاندنی ژمارەیەک سیستمی رادار و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی دیکەی چاودێری و هێرشکار. نرخی ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانەی تورکیا نزیکەی 25 ملیۆن دۆلارە، بەوەش تەنها لە خستنەخوارەوەیان زیاتی 100 ملیۆن دۆلار لە تورکیا کەوتوە و لەسەر ئاستی جیهانیش کە زۆرترین خواستی لەسەر بووە، بازاڕی بە تەواوەتی شکاوە. کۆمپانیای بایکار، کە فڕۆکەی (بەیرەقدار تی بی 3) دروست دەکات، شەشەم کۆمپانیای تەکنەلۆجی بەرهەمهێنەری ئەو فڕۆکانەیە لەسەر ئاستی جیهان. فڕۆکەکە، درێژییەکەی هەشت مەترە، بەرزی دو مەتر و درێژی هەر باڵێکی 14 مەترە. ئیسلام سەعدی، ئەفسەری خانەنشینی هێزی ئاسمانی سەربازی عێراقی و شارەزای بواری فڕۆکەوانی سەربازی رایگەیاند: کێشی بەیرەقدار 1600 کیلۆگرامە، توانای فڕۆینی یەک رۆژی تەواوی هەیە، زۆرترین ماوەی خۆڕاگرتنی هەیە لە ئاسماندا. بەپێی چەند سەرچاوەیەکی هەواڵ، بەهۆی شەڕی بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاخ و خستنەخوارەوەی ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانانەوە، ئەو وڵاتانەی کە کڕیاری سەرەکیی بەیرەقدار بوون، پێداچونەوە بە گرێبەستەکانی پێشوویان دەکەن، لەکاتێکدا پێشتر لە شەڕی ئۆکراینا و روسیا، ئازەربایجان، عێراق، لیبیا و سوریا، ئەو فڕۆکانە رۆڵی گەورەیان هەبووە و خواستی زۆریان لەسەر بووە، بەڵام شەڕڤانانی کورد بە تەکنیکی سەرەتایی و ناوخۆیی توانیان شکۆی ئەو ئەفسانەیە بشکێنن و لە چەند رۆژێکی کەمدا چوار دانەیان لێ بخەنە خوارەوە ئەو پڕۆسەیە، تەنها کاریگەریی لەسەر بازاڕی بەیرەقدار دروست نەکردووە، بەڵکو کاریگەریی لەسەر هەناردەی چەک و کەرەستەی سەربازیی تورکیاش دروستکردوە، بەپێی چەند سەرچاوەیەکی تورکی، خواست لەسەر فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و چەک و تەقەمەنی تورکیا لە ماوەی چوار ساڵی رابردوودا بۆ نزیکەی نیوە دابەزیووە. ئامارە فەرمییەکان دەری دەخەن، ساڵی 2020 تورکیا بە بەهای 11 ملیار دۆلار چەک و کەرەستەی سەربازیی فڕۆشتووە، بەڵام ساڵی 2023 بۆ کەمتر لە 6 ملیار دۆلار دابەزیووە، ساڵی رابردووش رێژەکە بەشێوەیەکی بەرچاو کەمیکردووە، بەڵام هێشتا ژمارەی کۆتایی رانەگەیەندراوە.

مەزڵوم عەبدی دەڵێت: پرسی یەکگرتنەوەی هێزەکانی سووریای دیموکرات لەگەڵ سووپای سووریا لانیکەم دوو ساڵی پێویستە. ئامادەکردنی: هاوڵاتی سەرباری دڵنیاییەکانی ئەسعەد شیبانی وەزیری دەرەوەی دەسەڵاتی کاتی سووریا دەرحەق بە زامنکردنی مافەکانی نەتەوەی کورد لە دەستووری داهاتووی سووریادا، بەڵام جەختیش دەکاتەوە کە هیچ پاساوێک بۆ مانەوەی هێزەکانی سووریای دیموکرات نەماوە. هاوکات مەزڵوم عەبدی فەرماندەی گشتی هێزەکانی سووریای دیموکرات رایگەیاند تا ئێستا هەڵوێستی دەسەڵاتی نوێی سووریا سەبارەت بە نەتەوەی کورد و ناوچەکانی باکور و باکوری رۆژهەڵاتی سووریا روون نییە و دەشڵێت: لێدوانەکانی بەرپرسانی دیمەشق ئەرێنین بەڵام کەوتونەتە ژێر گوشاری تورکیاوە  بۆ گرتنەبەری رێوشوێن لە دژی ئەو ناوچانەی لە ژێر کۆنترۆڵی هێزەکانی سووریای دیموکراتدان. مەزڵوم عەبدی لە میانی میوانداریکردنی لە بەرنامەی "بلا قیود" ی کەناڵی بی بی سی وتیشی: تا ئێستا تەنها یەک جار ئەحمەد شەرعی سەرۆکی دەسەڵاتی کاتی سووریای لە دیمەشق بینیوە، دەشڵێت هەر یەک لە ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپا و عەرەبی نێوەندگیری دەکەن لە نێوان ئێمە و دیمەشقدا. ئەوەش لە کاتێکدایە تا ئێستا دانوستانەکانی نێوان هێزەکانی سووریای دیموکرات لەگەڵ بەرپرسانی دەسەڵاتی کاتی لە دیمەشق هیچ ئەنجامێکی ئەوتۆی نەبووە، بە تایبەت لە پرسی یەکگرتنەوەی هێزکانیان لەگەڵ سوپای نوێی سووریادا، هەرچی تورکیایە بە نیازە لەو رێیەوە کۆتایی بە هێزەکانی سووریای دیموکرات بهێنێت تا تەواوی هەژمونی خۆی و بەکرێگیراوانی لەو ناوچانە بسەپێنێت. لەوبارەیەوە مەزڵوم عەبدی بەکەناڵی بی بی سی راگەیاندووە، دانوستانەکان لەگەڵ بەرپرسانی دیمەشق کاتی زۆری دەوێت، بۆ نمونە پرسی یەکگرتنەوەی هێزەکانی سووریای دیموکرات لەگەڵ سوپای سووریا لانی کەم دوو ساڵی پێویستە، چونکە پرسێکی گرنگ و ترسناکە و پێویستی بە دانوستانی زۆر هەیە. لەلایەکی ترەوە ئیدارەی ئەمریکا ئاشکرایکردووە واشنتۆن رێخۆشکەر بووە لەبەردەم دانوستانەکانی نێوان هێزەکانی سووریای دیوکرات و حکومەتی کاتی سووریادا لەرێی ئەو ئەفسەرە ئەمریکییانەی بەم دواییە سەردانی دیمەشقیان کردبوو، هەروەها بەشداری کۆبوونەوەکانی نێوان هەردوولایان کردووە. کۆبوونەوەی لەو جۆرەش، ئاستێک بۆ پیلانگێرییەکانی تورکیا دەرحەق بە رۆژئاوای کوردستان دادەنێت کە دەیەوێت بە هەر نرخێک بێت سوپای نوێی سووریا ناوچەکانی ژێردەسەڵاتی هێزەکانی سووریای دیموکرات کۆنترۆڵ بکاتەوە، بەڵام رادەستکردنەوەی نەوت لەلایەن بەڕیوەبەرایەتی خۆسەر کە بڕیاریدا  نەوتی کێڵگەکانی دێرەزوور و حەسەکە رادەستی حکومەتی دیمەشق بکاتەوە، هێندەی تر مەترسی پیلانگێرییەکانی تورکیای کەمتر کردەوە. لەوبارەیەوە میدیای فەرمی سووریا دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوتی خاوی لە کێڵگەکانی دێرەزوور و حەسەکە بۆ حکومەت لە رێگەی تانکەرەوە راگەیاندوە، لە کاتێکدا لە کۆتایی ساڵی رابردووەوە راگیرابوو، لە ئاکامی ئەو گۆڕانکارییە سیاسییانەی بەسەر وڵاتەکەدا هاتبوو. دانوستانەکانی رۆژئاوای کوردستان لەگەڵ بەرپرسانی نوێی دیمەشق دوو لایەن کاریگەری راستەوخۆی لەسەریان داناوە، هەرچی تورکیایە نایەوێت دانوستانەکان بەرهەمداربێت و پێکهاتەی کورد لەو وڵاتە هیچ مافێک بەدەستبهێنێت، لەبەرامبەردا ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپا و وڵاتانی عەرەبی هاندەری سەرەکی سەرکەوتنی دانووستانەکانن و دەیانەوێت لەو رێیەوە نەتەوەی کورد پێکهێنەری سەرەکی دەسەڵاتی داهاتووی سووریابێت، ئێستاش چاوەکان لەسەر بەرپرسانی نوێی دیمەشقە لەو دوو بژاردەیە کامیان هەڵدەبژێرێت.