هەڵوەرینی سیستماتیکییانەی ماف لە هەرێمی کوردستان

  خەبات کوردە  مێژوو پێمان دەڵێت هەر دوو ئەندازیاری ئینگلیزی و فەڕەنسی نەک هەر لە سەر نەخشە بەڵکو بە کرداریش نەخشە داڕێژەر و جێبەجێکاری دابەشکردنی کوردوستان بوون .! لە دوای ئازاد کردنی کوەیت سەرۆک وەزیرانی ئینگلیز زۆربە ڕاشکاوانە دانی نابە هەڵەی دابەشکردنی کوردوستان و داوای لێبوردنیشی لە گەلی کورد نەکرد .! دوا بەدوای ئەویش وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا و جەنەڕاڵ شوارتزکۆفیش ڕایان گەیاند کە ئەمەریکا لە دابەشکردن و پارچە پارچە کردنی دەوڵەتی عوسمانی بەشداریان نەکردوە و بە مافی خۆیانی دەزانن کە لەمەودوا دەست بەکار دەبن بۆ سەر لەنوێ دابەشکردنەوەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست .! ئێستا پێنج مانگ تێدەپەڕێ بەسەر دەست بەکاربونەوەی گەڕی دووەمی حکومەتەکەی دۆناڵد تڕەمپی سەرۆکی ئەمەریکادا و خەریکە دوو ناو لە ئەمەریکیەکان دەچنە ناو مێژووەوە لە ناوچەکە ، ئەوانیش ( ستیڤ ویتکۆڤ و تۆماس باراک ) ن .! ویتکۆڤ نێردەی تایبەتی تڕەمپی سەرۆکی ئەمەریکایە بۆ ڕاگرتنی شەڕەکانی غەززە و ئێران و یەمەن و عێڕاق و ئۆکڕانیا .! ئەوەندە چالاکە خەریکە گرەو لە مارکۆ ڕۆبیۆی وەزیری دەرەوەی ئەمەریکاش دەباتەوە ، بە مەرجێ ڕۆبیۆ جێبەجێکاری سیاسەتەکانی ئەمەریکایە لە دەرەوە .! هەر چی تۆماس باراکیشە بە ناو سەفیری ئەمەریکایە لە ئەنقەرە بەڵام هەردەم وەکو چەکوش بەدەستێ دەردەکەوێ لە سەر سەری ئەردۆگانی سەرۆکی تورکیا و ئەحمەد شەڕعی سەرۆکە کاتیەکەی سوریا .! دوێنێ لە دیداری تەلەفزیۆنێکی تورکیدا چەندی پێشکەشکارەکە ویستی بە پرسیار دەربارەی هەسەدە هەڵەی پێبکات ، بەڵام وەکو شاخێکی سەرکەش هەسەدەی وێنا دەکرد لە بەهێزیاندا .! پێدەچێ باراک ئەوەندە پارێزبەندی لە لایەن دۆناڵد تڕەمپ و ڕۆبیۆی وەزیری دەرەوە پێ درابێ هەر کە ئەردۆگان و ئەلشەڕع لە پڕخەی خەویشدا جوڵەیەک بە دڵی ئەمەریکا نەبێ لە ناوچەکە خێرا باراک بە وەشاندنی چەکوشەکەی جوڵەکانیان پەکدەخا .!  لە دوو هەفتەی پێشوو کاتێ کە لە ناکاو ئەحمەد شەڕع لە ئەستەمبوڵ لە گەڵ ئەردۆگان و هاکان فیدان و ئیبڕاهیم کاڵنی سەرۆکی دەزگای میت دانیشتنێکی داخراویان ئەنجامدا ، تەنها کاتژمێرێک دوای ئەوە جەنابی سەفیر بە دوو قۆڵی یەخەی شەڕعی گرت و هەموو پلانەکانی ئەردۆگانی لە سوریا فەشەل پێ هێنا .! دوابەدوای ئەوە ئاڵای ئەمەریکای لە حەوشەی باڵیۆزخانەی ئەمەریکا لە دیمەشق بەرز کردەوە و پلانی دەرکردنی چەکدارە بیانیەکانی هەڵوەشاندەوە و دەستکرایەوە بە دانوستان لە گەڵ هەسەدە .! ئەمڕۆش لە کردەیەکی چاوەڕوان نەکراودا حیزبێکی ئیسلامی توندڕەوی تورکمانستانی هەڵوەشانەوەی خۆیان لە سوریا ڕاگەیاند و لە بەرامبەریشدا جاشەکانی سەر بە ئەردۆگان ڕەزامەندیان دەربڕی بە درێژەدان بە ئاڵوگۆڕی بەندکراوەکانی هەر دوولا .! ئەوەی جێی سەرنجە ئەوەیە کە تا ئێستا جەنابی سەفیر بە ئاشکرا هیچ لێدوانێک دەربارەی هەوڵەکانی ئاشتی و خۆهەڵوەشاندنەوەی پەکەکە نادات ، بەڵام هەموو ئاماژەکان بۆ ئەوە ڕێدەکەن کە لە ژێرە و دوور لە چاوی میدیاکان دەوری کاریگەری هەبێ بۆ سەرگرتنی ئەو پڕۆژەیە .! هەر وەکو ئاماژەمان پێدا کە ئەو دوو نێردە ئەمەریکیە ( ویتکۆڤ و باراک ) تا ئێستا زۆر بە توانا دەردەکەون و هیچ دەوڵەت و کەسایەتیەکی ناوچەکە نەیان توانیوە ڕێگری لە جوڵەکانیاندا بکەن و کار بەوشێوەیە بڕوا و سەرکەوتن بەدەست بهێنن ، ئەوا هاوشێوەی ( سایکس و پیکۆ ) ناویان دەچێتە ناو مێژووەوە و ئەو دەردە سەریانەی کە لە ماوەی سەد ساڵی ڕابردوو ناوچەکە پێوەی ناڵاندوە ، ئەو دوو ئەمەریکیە دەبنە هۆکاری ڕاستکردنەوە گۆڕانکاریە گەورەکان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست .! سودمەندی یەکەمیش کورد دەبێت .!

  ئەمڕۆ چوارشەممە لە ستۆکهۆڵم دادگاییکردنی کەسێک بەناوى ئوسامە کەریم چەکدار کە بە تاوانی هێرشەکانی پاریس و برۆکسل لە ساڵی ٢٠١٥ و ٢٠١٦دا سزا درابوو، دەستیپێکرد.  کەریم بە تۆمەتی "تاوانی جەنگ و تیرۆر" تۆمەتبار کراوە بەهۆی ڕۆڵی لە کوشتنی دڕندانەی فڕۆکەوانی ئوردنی مەعاز کەساس کە لە سوریا لەلایەن داعشەوە بە زیندووی سووتێنرا. ئەمە یەکەم دادگاییکردنی تۆمەتبارێکە لە کوشتنی دڕندانەی فڕۆکەوانە ئوردنییەکە لە ساڵی ٢٠١٥ کە بووە هۆی شەرمەزارکردنی سەرتاسەری جیهان، بەگوێرەی دەزگای داواکاری گشتی سوید. کوژرانی ئەو فڕۆکەوانە ئوردنی تووشی شۆک کرد، کە بەشداری لە هێرشە ئاسمانییەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بە سەرکردایەتی ئەمریکا بۆ سەر پێگەکانی داعش لە سووریا دەکرد. داواکاری گشتی ڕێنا دەڤگون لە کاتی دەستپێکردنی دادگاییکردنەکە لە ستۆکهۆڵم وتی: ئوسامە کەریم بە هەماهەنگی و ڕێککەوتن لەگەڵ تاوانبارانی دیکە، ئەندامانی داعش، مەعازکەساسیان کوشت.  لەم چوارچێوەیەدا ئوسامە لەشوێنى سزادانەکە ئامادەبووەو جل و بەرگى داعشى لەبەردابووەو چەکێکی هەڵگرتبوو، پاسەوانی قوربانییەکە کردوەو بردویەتیەییە ناو قەفەسە کانزاییەکە و دواتر لەوێ دەستبەسەرکرا، دواتر یەکێک لە تاوانباران ئاگری لە مەعازبەردا، کە هیچ ئامرازێکی نەبوو بۆ بەرگریکردن لە خۆی یان داوای هاوکاری بکات. لە ئوردنه‌وه‌ باوکی فڕۆکەوانەکە سافی کەساس بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاندوە "هیوادارین ئەم تاوانبارە توندترین سزا وەربگرێت، هاوتا لەگەڵ گەورەیی تاوانەکە. ئەمە ئەوەیە کە چاوەڕێی یاسایەکی ڕێزدار و دادپەروەرانە دەکەین، دادگاییکردنەکە لە هۆڵێکدا بەڕێوەچووە کە ڕێوشوێنی ئەمنی توندی تێدا گیراوەتەبەر. داواکاری گشتی کە لەدادگاییەکەدا ئامادەبووە ڕایگەیاند، سەرەتا ئوسامە کەریم بەهۆی پەڵەیەکەوە لە ئاستی برۆیدابووە ناسراوەتەوە کە بووەتە هۆی کردنەوەی دۆسیەیەکى لێکۆڵینەوە لەسەرى. بەڵگەکانی دیکە بریتین لە پەیامەکانی فەیسبووکى کە تۆمەتبارەکە لە خزمێکی دەپرسێت ئایا ڤیدیۆیەکی نوێی بینیوە "کە تێیدا پیاوێک دەسوتێنرێت"، بەپێی لێکۆڵینەوە سەرەتاییەکان کە ئاژانسی فرانس پرێس بینیویەتی.  کەریم لە پەیامەکەدا نووسیویەتی "لە ڤیدیۆکەدا دەردەکەوم"و کاتی دیمەنەکەی ڕوونکردووەتەوە و تیشکی خستۆتە سەر ڕووخساری ئامۆزاکەی لە وەڵامدا دەڵێت بەڵێ برۆکەتم بینی. پارێزەری تۆمەتبارەکە بە ئاژانسی فرانس پرێسی ڕاگەیاندووە، موەکیلەکەی دانی بەوەداناوە کە لە شوێنی ڕووداوەکە بووە لەکاتى سوتانى ئەو فرۆکەوانەدا، بەڵام سەرجەم  تۆمەتەکانى سەرى ڕەتدەکاتەوە. ئوسامە کەریم، تەمەن ٣٢ ساڵ، دوای لێکۆڵینەوەی لەلایەن دادگای سویدەوە، دەرکەوتووە تێوەگلاوە لە تاوانی سوتاندنی فرۆکەوانە ئوردونییەکە. باسیان لەوەشکردووە، ئوسامە کەریم بە تۆمەتی تێوەگلان لە هێرشەکانی مانگی تشرینی دووەمی ساڵی ٢٠١٥ و ئەنجامدانی تاوانی جەنگ لە سوریا و بەشداریکردن لە هێرشەکانی مانگی ئازاری ٢٠١٦ی بەلجیکا لێکۆلێنەوەی لەگەڵکراوە. ماڵپەڕی لومۆندی فەڕەنسی بڵاویکردەوە، ئوسامە کەریم لە خێزانێکی فەڵەستینی لەدایكبووە و گەورەبووە و لەساڵی ٢٠١٤ روویکردوەتەوە سوریا و دوای ماوەیەك وەکو پەنابەر گەڕاوەتەوە ئەوروپا و لەساڵی ٢٠١٦ لە بەلجیکا دەستبەسەرکراوە. مەعاز یوسف کەساسبە، پلە سەربازییەکەی ملازمی یەکەمە و تەمەنی تەنیا 26 ساڵ بووە ئەوکاتەى دەستگیرکرا، ماوەی شەش ساڵ وەک فڕۆکەوانی جەنگی پەیوەندی بە هێزى سوپاوە کردبوو. فڕۆکەوانە ئوردنیەکە لە مانگی کانوونی دووەمی ساڵی ٢٠١٤ دوای ئەوەی فڕۆکەکەی بەسەر شاری ڕەقە لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سوریا کەوتە خوارەوە، لەلایەن داعشەوە دەستگیرکرا، داعش لە ٣ی شوباتی ٢٠١٥ لە گرتەیەکی ڤیدیۆییدا کە لە ڕێگەی ئۆنلاینەوە بڵاویکردەوە، لە سێدارەدانیدا بە سووتاندنی و کوشتنی ڕاگەیاند. لە سێدارەدانەکە وێنەگیراوە و دواتر لە ٣ی شوباتی ٢٠١٥ لە ڤیدیۆ کلیپێکی ٢٢ خولەکیدا و لەگەڵ سروودێکی تایبەتدا بڵاوکرایەوە.

  لە یەکەم بەڵگەنامەدا وردەکارییەکانی چارەنووسی ڕۆژنامەنووسی ئەمریکی ئۆستن تایس کە ساڵانێک لەمەوبەر لە سوریا ڕفێندرا دەردەکەوێت، بەپێى ئەو بەڵگەنامە هەواڵگریانە کەزۆر نهێنین سوریا ئاشکرای دەکەن کە ئەو گەنجە لە مانگی ئابی ٢٠١٢ لە نزیک دیمەشقی پایتەخت بێسەروشوێن بووە، دوای ئەوەی لە ژێرزەمینەکانی ڕژێمی بەشار ئەسەد، سەرۆکی پێشووی سوریا ڕاگیراوە. هەروەها ژمارەیەک لە بەرپرسانی پێشووی سوریا پشتڕاستیان کردەوە کە تیس لەناو دامەزراوەیەکی ئەمنی لە دیمەشق ڕاگیراوە، بەپێی لێکۆڵینەوەیەکی بی بی سی کە نزیکەی ساڵێکی خایاندووە بۆ تەواوکردنی. ئۆستین تایس، ڕۆژنامەنووسی ئەمریکی لە 2012وە لە سووریا لەلایەن سەربازانی ڕژێمی پێشووی سووریا دەستگیرکراو بێ سەروشوێنیان کرد. ئێستا باس لەوە دەکرێت ڕەنگە پێش ڕووخانی ڕژێمەکەی بەشار ئەسەد گواسترابێتەوە بۆ ئێران یان عێراق. بەڵام ئەمە بە تەواوەتی پشت ڕاست نەبووەتەوە. ئۆستن تایسی کوڕی کە ئێستا 43 ساڵە، لە مانگی هەشتی ساڵی 2012 ەوە دەستبەسەرکراوە، لە کاتێکدا کە بە گەڕەکی دەرایای دیمەشقدا ڕۆیشتووە دەستگیرکراوە. پێشتر حکومەتی ئەمریکا ئاماژەی بەوەدابوو کە پێیان وایە ئەو لەلایەن ڕژێمی پێشووەوە دەستبەسەر کراوە، بەڵام بەرپرسانی ئەسەد چەندین جار ئەمەیان ڕەتکردەوە و هیچ وردەکارییەکی دەستبەسەرکردنیشی نەزانرا. بەڵام فایلە هەواڵگرییەکان لەگەڵ ئیفادەی چەند بەرپرسێکی پێشووی ڕێژیم، وردەکارییەکانی ئەو ڕۆژنامەنووسە دوای ڕفاندنی ئەو ڕۆژنامەنووسەیان ئاشکرا کردووە. تایس لە مانگی ئابی ساڵی ٢٠١٢ لە نزیک دیمەشق دیار نەما، کە چەند ڕۆژێک دوای ٣١ ساڵەی لەدایکبوونی بوو. پاشان دوای نزیکەی حەوت هەفتە، لە گرتەیەکی ڤیدیۆییدا دەرکەوت کە بە شێوەی ئۆنلاین بڵاوکرایەوە، چاوی بەستراو و دەستبەندی بەسترابوو، کۆمەڵێک چەکدار لە پشتیەوە بوون و ناچاریان کرد بەیاننامەیەکی کورت بخوێنێتەوە. بەڵام ئەو تێڕوانینەی کە لەو کاتەدا زاڵ بوو کە ئەو گەنجە تەمەن سییەکانی تەمەنی لە لایەن گرووپێکی توندڕەوەوە ڕفێندرابوو، هەر زوو کەوتە ژێر گومانەوە. شرۆڤەکاران و بەرپرسانی ئەمریکی پێیانوابوو دیمەنەکە "ڕەنگە نمایشکرابێت". بە تایبەت کە هیچ گروپ و ڕێکخراو و تەنانەت حکومەتێکی چەکدار بەرپرسیارێتی بێسەروشوێنبوونی نەگرتۆتە ئەستۆ و لەو کاتەوە هیچ هەواڵێکی لەبارەیەوە نەبیستراوە، ئەمەش قسە و باسی بەرفراوانی لەسەر شوێنی مانەوەی لێکەوتەوە. هاوکات بەڵگەنامەکان بەناونیشانی "ئۆستین تایس" پەیوەندییەکانی لقە جیاجیاکانی هەواڵگری سوریا دەربارەی ئەو کەسە ئاشکرا دەکەن. هەروەها ئەفسەرێکی باڵای پێشووی هەواڵگری سوریا ئاشکرای کرد کە لە دیمەشق لەلایەن گروپێکی نیمچە سەربازییەوە (کە پێی دەوترێت هێزەکانی پاراستنی نیشتمانی)، لە نزیک گەڕەکی دارایا لە دیمەشق دەستبەسەر کراوە. بەرپرسێکی دیکەی سوریا پشتڕاستی کردەوە کە ئەو ڕۆژنامەنووسە لانیکەم تا مانگی شوباتی ٢٠١٣ لەوێ ماوەتەوە. بەڵام لەو کاتەدا تووشی کێشەی گەدە بووە و لانیکەم دوو جار لەلایەن پزیشکەوە چارەسەری بۆ کراوە. لە کاتێکدا دەوترێت پشکنینی خوێن دەرکەوتووە کە تایس لەو کاتەدا تووشی هەوکردنی ڤایرۆسی بووە. پیاوێک کە سەردانی ئەو سەنتەرەی کردووە کە تێیدا ڕاگیراوە و بینیویەتی، ڕایگەیاندووە کە ڕۆژنامەنووسە ئەمریکییەکە لە دەستگیرکراوەکانی دیکەی سوریا باشتر مامەڵەی لەگەڵ کراوە، بەڵام "خەمبار دەرکەوتووە، خۆشییەکەش لە ڕووخساریدا نەماوە". هەروەها چەندین شایەتحاڵی ئاماژەیان بەوە کردووە کە تایس هەوڵی داوە لە پەنجەرەی ژوورەکەیەوە لە زیندان هەڵبێت، بەڵام دواتر دووبارە دەستگیرکرایەوە و چەندین جار لەلایەن ئەفسەرانی هەواڵگری سوریاوە لێپرسینەوەی لەگەڵدا کراوە. بەڵام ئەو سەردەمەی کە بەدوایدا هات، تا ئێستاش بە نهێنی پۆشراوە. دوابەدوای ڕووخانی ڕژێمی ئەسەد لە کانوونی دووەمی ٢٠٢٤، کوتلە چەکدارە تازە پێکهاتەکان هەموو زیندان و بارەگا ئەمنییەکانیان چۆڵ کرد. ڕۆژنامەنووسێكی ئەمه‌ریکی کە لە ساڵی 2012 لە سووریا ڕفێنرا، ڕوفاته‌كه‌ی له‌نێو گۆڕێكی به‌ كۆمه‌ڵ له‌ باكووری ئه‌و وڵاته‌ دۆزرایه‌وه‌. یه‌كشه‌ممه‌، 11ـی ئایاری 2025، ڕۆژنامه‌ی "میره‌ر"ـی به‌ریتانی بڵاوی كرده‌وه‌، ڕوفاتی ئۆستن تایس، ڕۆژنامه‌نووسی ئه‌مه‌ریكی له‌گه‌ڵ ڕوفاتی دوو كه‌سی دیكه‌ له‌‌ گۆڕێكی به‌ كۆمه‌ڵدا له‌ باكووری سووریا دۆزرایه‌وه‌. ڕۆژنامه‌ی میره‌ری به‌ریتانی ڕوونیشی كردووه‌ته‌وه‌، ئۆستن تایس له‌ لایه‌ن چه‌كدارانی ڕێكخراوی داعش له‌ ناوچه‌ی دابق له‌ ڕیفی باكووری حه‌له‌ب كوژراوه. هاوكات چه‌ند كه‌ناڵێكی ته‌له‌فزیۆنی ئاماژه‌یان به‌وه‌ كردووه‌، تیمێكی پسپۆری قه‌ته‌ری به‌ هه‌ماهه‌نگیی له‌گه‌ڵ تیمێكی ئه‌مه‌ریكی و هێزه‌ ئه‌منییه‌كانی سووریا توانیویانه‌ ڕوفاتی ئه‌و سێ كه‌سه كه‌ یه‌كێكیان ئۆستن تایسه‌‌ له‌ گۆڕه‌ به‌ كۆمه‌ڵه‌كه‌دا بدۆزنه‌وه‌.‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی سووری له‌م باره‌وه‌ گوتوویه‌تی، ئه‌ندامێكی پێشووی داعش ڕێبه‌ری تیمه‌ قه‌ته‌ری و ئه‌مه‌ریكی و سوورییه‌كه‌ی كردووه‌ و شوێنی ناشتنی ته‌رمی تایس و ژماره‌یه‌ك قوربانی دیكه‌ی پێ نیشانداون. تایس كه‌ له‌گه‌ڵ چه‌ند كه‌ناڵێكی هه‌واڵ كاری كردووه‌ له‌وانه‌ش تۆڕی هه‌واڵی (بی بی ئێس)ـی ئه‌مه‌ریكی و ئاژانسی فرانس پرێس و ڕۆژنامه‌ی واشنتن پۆست، له‌ ئابی 2012ـدا له‌لایه‌ن لایه‌نگرانی ڕژێمی به‌شار ئه‌سه‌د له‌ ده‌وروبه‌ری دیمه‌شق ڕفێنرا و له‌و كاته‌وه‌ دیار نه‌مابوو. هەینی، 7ـی كانوونی یه‌كه‌می 2024، دێبرا تایس، دایکی ڕۆژنامەنووسی ئەمریکی ئۆستن تایس لە کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەنووسیدا  پشتڕاستی کردەوە کوڕەکەی باشە، بەبێ ئەوەی وردەکاریی زیاتر بدات. دێبرا تایس گوتیشی، دەمانەوێت زۆر وریا بین لەوەی کە هاوبەشی دەکەین، چونکە  ئۆستن چاودێریی دەکرێت. باسی له‌وه‌ش كردبوو، ئۆستن بە ڕێگه‌ی دیپلۆماتی ئازاد دەبێت نەک بە بۆمب و بە چەک. دۆناڵد ترەمپ، سه‌رۆكی ئه‌مه‌ریكا لە ساڵی 2020  نامەیەکی تایبەتی له‌ باره‌ی ڕۆژنامەنووسەکە بۆ بەشار ئەسەد، سەرۆکی پێشووی سووریا نارد. خێزانی تایس هیوایەکی زۆریان پێی هەبوو ، بەڵام بەشار ئەسەد گوتی، نازانێت تایس هێشتا زیندووە یان نا.

شوان حەمە  گەندەڵی و خۆدەوڵەمەدنکردن بە ناوی ئیسلام و درووستکردنی مزگەوت لە چەند شارێکی بەریتانیا، گەیشتووەتە ئاستی شەڕی ناوخۆی گرووپە سەلەفییە کوردەکان. تا ئێستا چەندین کەس بریندار بوون و چەند کەسێکیش لە لایەن پۆلیسی بەریتانیاوە دەستگیر کراون!  ڕێژەی گەندەڵی لە پارەی کۆکراوە بۆ مزگەوتەکان، بە سەدان هەزار دۆلار دەخەمڵێنرێت.  بە گوێرەی لێدوانی ڤیدیۆیی کەسانی ئاگادار، ڕێژەی گەندەڵی لە ماوەیەکی کورت و بۆ چەند کارێکی خێڕخوازی، ملیۆنێک و سێسەد هەزار پاوەنی تێپەڕاندووە.  لە یەکێک لە هەڵمەتەکانی پارەکۆکردنەوە کە بە ڤیدیۆ تۆمار کراوە، یەکێک لە بانگخوازەکانی هاوار دەکات "بە ئەڵا یەک شت فریاتان ناکەوێت، ئەم سەتڵە نەبێت کە تێی ئەکەن"  لە ئێستادا ناوی چوار تا شەش بانگخواز دەهێنڕێت کە لە گەندەڵییەوە تێوەگلاون.  بەشێک لەو بانگخوازانە، کۆمپانیای بازرگانیان بە ناوی خۆیانەوە دامەزراندووە. بە پێی یاسا، پێشمەرجی دامەزراندنی بەشێک لەو کۆمپانیایانەیە سەدان هەزار پاوەنە.  لە چەند ساڵی رابردوودا ڕەوتی سەلەفی لە ناو بەشێک لە کوردانی بەریتانیا بڵاو بووەتەوە، زۆرینەی ڕەهای ئەو سەلەفیانە خەڵکی باشووری کوردستانن. سەلەفییە کوردەکانی بەریتانیا، تا ئاستێکی دیاریکراو، کۆمەڵگەیەکی سەربەخۆیان لە چەند شارێکی بەریتانیا درووست کردووە.  میکانیزمی کارکردن لەو کۆمەڵگەیەدا، تێکەڵێکە لە مزگەوت و ئاینداری، بازرگانی و بەرژەوەندی ئابووری و پەیوەندی کۆمەڵایەتی. هۆکاری کۆبوونەوەی سەلەفییەکان لە بەریتانیا، پەیوەندی بە دوو هاندەری سەرەکییەوە هەیە.   هاندەری یەکەم: لە بەریتانیا سەلەفییەکان دەتوانن منداڵەکانیان بۆ قوتابخانەی ئاینی بنێرن. لەو قوتابخانانە منداڵەکان نەک تەنیا فێری نوێژ و خوداپەرستی دەکرێن، بەڵکو وانەی عەقیدە وەردەگرن لەگەڵ گەورەبوونیاندا شارەزای بوارە عەقیدەییەکانیش دەبن.  هاندەری دووەم: کاری ڕەش و خۆدەوڵەمەندکردن بە دزی یاساوە!  سەلەفییە کوردەکانی بەریتانیا تەنها پەنابەر و هاوڵاتی ئەو وڵاتە نین،  بەڵکو بەشێکی بەرچاویان، لە پازدە ساڵی ڕابردوودا، لە سکەندناڤیا و وڵاتانی ترەوە، بۆ بەریتانیا کۆچیان کردووە.

  بابەکر دڕەیی کتێبی« مەشخەڵی ژیانەوە : مانیفێستی گەیشتن بە  کەسیتی باش، بزاوتی باش، حوکمرانی باش» لە نوسینی بەرێز کاک عەبدوڵای مەلا نوری یە، ٣٣٥ لاپەرەیە، لە نۆزدە بەش پیکهاتوە. «مەشخەڵی ژیانەوە» وەک بە ناونیشانەکەیدا دیارە، هەوڵدانی مرۆڤێکی تیکۆشەرە کە دەیەوێ بە زمانێکی روون و رەق راستیەکانی کۆمەلگا سەرلەنوێ بۆ هەموان شیبکاتەوە، ناڵەو توڕەیی کەسێکی دلسۆزی ماندوە کە بە هەمو زمانێک و بەدەنگی بەرز هاوار دەکات : ئەی میللەت ئەمەیە حاڵ و ژیانتان، ئەمەیە دۆخی ئابوری و کۆمەڵایەتی و سیاسیتان تاکەی ناجوڵێن. «مەشخەڵی ژیانەوە» سەرەتا لە «تاک» ەوە دەسپیدەکات و پێی وایە گەر تاک « باش» بو، بزاڤیکی « باش» دێنیتە ئاراوەو گەر بزاڤی باشیش کەوتە سەرخەت حوکمڕانیەکی باش دێتەبەرهەم و ئەوسا مرۆڤەکان چ وەک تاک و چ وەک کۆ دەگەن بە خۆشبەختی و ژیانیکی کامەران.  نوسەری ژیانەوە کەسیکی ئاکادیمیست نیە کە لە دوتوێی لێکۆلینەوە فەلسەفی و هزریەکاندا راستیەکانی دۆزیبیتەوە، ئەو خۆی لە جەرگەو کرۆکی چینە بیبەشەکانی کۆمەڵەوە پیی ناوەتە ناو ژیانی گشتیەوەو ساڵەها وەک نوێنەری دلشکاوترین ناوچەکانی کوردستان لە ناو ئەنجومەنی نوێنەرانیشدا لە هەوڵدا بوە تا دەنگی هەق و راستی و بیبەشی گەلەکەی بگەیەنەێت و دەسەڵاتداران گوێیان بۆ نەگرت. « مەشخەڵی ژیانەوە» نوسراوێکی تورەی کەسێکی توڕەیە: توڕەیە لە دۆخی مەوجود، توڕەیە لە فەزای خنکێنەری بێدەنگی چینە چەوساوەکان، نارازیە لە هەردو بەرە: دەسەڵاتداران و بێدەسەلاتان..  بەدەسەڵات دەڵێ ئیوە وڵاتتان وێران کردو ئازادی و عەدالەتتان کردە خەونێکی بەدینەهاتو، بە سەر میللەت و گەلیشدا هاوار دەکات: ئێوە بۆ خەوتون..  « ئەوەی جیگەی هەڵوەستەکردنە، دەیان هەزار موچەخۆرو فەرمانبەر، لە ئاست زەوتکردنی مافەکانیان سەرکزی و بێدەنگی هەلدەبژێرن.  دەی ئەمە ناراستەوخۆ چوونە پاڵ دەسەڵاتداران و بەشداریکردنە لە لاوازکردنی بەرەی خەڵکانی ستەملیکراو و برسیکردن و شکاندنی کەرامەتیان. پێبزانی یان نەزانی بێهەڵویستی تۆ لە ناو سیستمێکی گەندەڵدا، لە یەک کاتدا، ڕۆلی ستەمکارو ستەملیکراویشت پێدەبەخشێت، کە ئەم جۆرە  ڕۆڵگێرانە  هێندە ئاستی نزمە، تەنیا شانی مرۆڤی هەلپەرست و ترسنۆک هەڵیدەگرێت، تەنانەت خودی ستەمکاریش لە ناخدا قێزی لێدەکاتەوە...»( ل ١٣٤) تورەیی و نارەزایەتی نوسەر لە خۆڕا نیە. بەڵگەی گرنگ و بەهێزی هێناوەتە سەر روپەری کتێب و بە زمانی کەسانی ناوداری مێژوو راستیە هەرە سادە و قوڵەکان ئەخاتەوە بەرچاوو  وەبیری هەمو  ئەوانەی لە مافخورانیان بیدەنگن دەهێنێتەوە کە « ژیان کورتە و ناهێنێت لەم ژیانە کورتەدا ستەم قبوڵ بکەن و وابزانن هەزار ساڵ دەژین»  گوێ لە هاواری کاک عەبدوڵا بگرین:  « دەسا ژینی پڕوپوچ و هەرزان ئیتر بەسە، ئێستا کاتی ڕابونە، کاتی ئەوەیە ئاوڕێک لە خۆمان بدەینەوە، چاوەکانمان بسڕین و ساتێک تەماشای روح و جەستەی ماندوی خۆمان بکەین.  بەدەنگی بەرز  پەیام و ئامۆژگاریەکەی مارکۆس ئۆرلیوس بە گوێی خۆماندا بدەینەوە، کە لە دەوروبەری دوهەزار ساڵ پێش ئیستا گوتویەتی: ئەی هاوڕێیان بێباک مەبن و بە شێوەیەک مەژین وەک ئەوەی هەزاران ساڵ تەمەنتان بێت، مەرگ زۆر نزیکە لێتانەوە، هەولدەن تا زیندوون و گوڕوتینتان تێدایە، هێزی چاکبون و تیمارکردن لە نێو خۆتاندا پەرەپێبدەن. کەواتە با چیتر دواینەخەین»( ل ٤٢) کاک عەبدوڵا مەلا نوری رای وایە نابێ هیزی گۆڕانکاری، هێزی بەرەنگاری، هێزی لەشکاننەهاتوی گەل چیتر دوا بکەوێت.. ئەو لەسەر ئەو باوەرەیە کە دەسەڵات خۆشحاڵە بە بێدەنگی چەوساوەکان، «قێز» لەم قبوڵکردنە دەکاتەوە کە مافخوراوان و موچەخۆران وا بەسەرکزی تیایدا کەوتونەتە حاڵەتی خەواڵوییەوە.. ئەو لایەنگرو وتەبێژو هاندەری گۆڕانە.. گۆڕان بەرەو ئازادی. گۆڕان بەرەو عەدالەت و یەکسانی.. هەلبەت کتیبی« مەشخەڵی ژیانەوە» بەهیچ کلۆجێک لایەنگری فەوزا نیە، لایەنگری تیکدانی ژیانی کۆمەل و داوودەزگاکان نیە، ریک بە پێچەوانەوە « مەشخەڵ» بانگەوازێکی رادیکالە بۆ جوڵانەوەیەکی قوڵ و ریشەداری هوشیاری، هوشیاریەک کە لە تاکی بەئاگاهاتوەوە وەرچەرخێت بۆ « کۆ» ی هوشیار، لە کۆی هوشیار و خاوەن بەرنامەوە بەرزبێتەوە بۆ ئاستی حوکمڕانیەکی باش و یاسایی و پێشکەوتنخواز و عادل. کتیبی« مەشخەڵی ژیانەوە» کتیبیکی جیاوازە، کتیبی سەرگەرمی و خەولیکەوتن نیە، کتێبیک نیە لە رەفەی کتیبخانەدا دابنرێت تا دوای ساڵێک بێتەوە سەری: کتیبیکە بۆ هوشیاری، بۆ جوڵاندنی میشک، بۆ شۆرش و بەرەنگاری دژ زوڵم و ستەمێک کە دنیاو سیستمی سەرمایەداری پۆست لیبرال لە کوردستانی ئیمەشدا لە ڕێگەی نوێنەرە لۆکاڵیەکانیەوە سەپاندویەتی و بەردەوام ( وەک خودی سیستمە جیهانیەکە) لە قەیرانێکەوە دەچێتە ناو قەیرانیکی تری سیاسی و ئابوریەوە. کتیبی « مەشخەڵ» کتیبیکی جدیە. جدی و راشکاوە سەبارەت بە هۆکارەکانی بەدبەختی گەل، راشکاوو رەقە دەربارەی چۆنیەتی بەرەنگاربونەوەی ئەنجامەکان و نادادیەکان. ئەم کتیبە کە دەکرێ وەک خاوەنەکەی بە« زێڕی نێو قوڕاو» ناوزەدی بکەین، وەک کتیبەکانی نیتشە لە ساڵانی داهاتودا دەیان قاتی ئیستە خوێنەر پەیدادەکات و رەنگە سەدان کەس بڕگەو پەرەگرافە توند و زەقەکانی بۆ یەکدی بنێرن و ببێتە کتێبی بەردەستی گەنجان و نارازیان و ژیاندۆستان و گۆڕانخوازان.

  ئارام ڕەفعەت بەشی عاڕەبی رۆژنامەی ئیندیپێندێنتی بەریتانی، ناسنامەی ئەو خاتونە و ئەو رێکخراوە بەریتانیە ئاشکرا دەکات کە راهێنانیان بە جۆلانی کردووە و ئامادەیان کردووە تا سوریای دوای ئەسەدی تەسلیم بکەن  و بیکەنە سەرۆکی ئەو وڵاتە.  نهێنی راهێنان و ئامادەکردنی جۆلانی لەلایەن رێکخراوێکی بەریتانییەوە بۆ یەکەم جار لەلایەن رۆبەرت فۆرد،  باڵوێزی پێشووی ئەمریکا لە دیمەشق ئاشکرا کرا. بەڵام ئەوەی فۆرد بە نهێنی هێشتییەوە، ئیندیپێندێنتی بەریتانی ئاشکرای دەکات.  بە گوێرەی رۆژنامەکە، رێکخراوە بەریتانیەکە ناوی ئینتەمیدەیتە و  دامەزرێنەرەکەشی ناوی جۆناسان پاوڵە کە لە ئێستادا  راوێژکاری ئاساییشی نەتەوەیی بەریتانییە.   ئەم خاتونەش کە لەلایەن رێکخراوی ئینتەمیدەیت ئەرکی راهێنان و ئامادەکردنی جۆلانی پێ سپێردرابوو ناوی گلێر ئەلحاجە.  باوکی کلیر ئەلحاج بەرەچەڵەک فەلەستینیە و دایکیشی جووە. هەڵبەت لە وڵاتێکی وەک بەریتانیا جۆناسان لەپڕێکدا نابێتە کوڕێک و پۆستی راوێژکاری ئاساییشی نەتەویی پێناسپێردريت، ئەگەر دەیان ساڵ لەبواری ئاساییش  و سیخوڕیدا ئەزموونی نەبووبێت. رێکخراوەکەی جۆناسان پاوڵ زیاتر قاوغێک یان دیکۆرێکە و رۆڵی چاو بەستن و شاردنەوە و بەلارێدابردنی ئەرک و ناسنامە ئەسلییەکەی ئەو رێکخراوە دەبینێت. وێنەکە لەوە رۆشنتر نابێت… خاتونێکی دایک جوو دەبێتە سەرۆکی رێکخراوێکی بەریتانی کە خاوەنەکەی راوێژکاری ئاساییشی نیشتیمانی بەریتانیە.   ئەم خاتونە و رێکخراوەکەی دێنە تالیبستانی سوریا، واتە ئیدلیب و  بۆ چەند ساڵێک  ئەرکی راهێنان و ئامادەکردنی جۆلانی دەگرنە ئەستۆ. گومان دەکرا کە جۆلانی جانیسەری تورکەکان بێت فەرمانێکی سوڵتانی لە سوریای خرابێتە سەر شان، بەڵام بەهەڵەدا چووین، جۆلانی لەسەر شەرعی جوو و بە حیلەی ئینگلیز کراوەتە  ئەلشەرع.  

  هەڵۆ حەسەن  گەشتی سەرۆکی چین شی جینپینگ لە گەنجێکی ئەشکەوتی نیشتەجێ لە گوندەکانی چینەوە بۆ سەرکردایەتیکردنی پڕ دانیشتووترین نەتەوەی جیهان تەنها گەشتێکی تاکەکەسی نییە،بەڵکو ڕەنگدانەوەی هەڵکشانی چینی مۆدێرنە. شی لە ساڵی 1953 لە بنەماڵەیەکی شۆڕشگێڕ لەدایک بووە و لە تەمەنی 15 ساڵیدا ڕەوانەی (لیانگجیاهێ) دەکرێت، گوندێکی هەژارنشین لە پارێزگای شانشی. لەوێ لە ئەشکەوتدا دەژیا و شانبەشانی جووتیاران کاری دەکرد. ئەم حەوت ساڵە لە لادێدا، زۆرجار بەبێ کارەبا لە ژیانی گوندنشینیدا زەمینەسازی کرد كە ژیانی تەواوی چینی گۆری،دوای گەڕانەوەی لە لیانگجیاهێ، شی لە ڕێگەی ڕیزەکانی پارتی کۆمۆنیستی چینەوە بە شێوەیەکی بەردەوام بەرزبووەوە. لە ساڵی 2013دا بە سکرتێری گشتی پارتی كۆمۆنیستی چین و سەرۆکی چین هەڵبژێردرا  نەهێشتنی هەژاری و گەشەی ئابووری  لە ژێر سەرکردایەتی شی جینپینگ ، زیاتر لە 98.99 ملیۆن کەس لە نێوان ساڵانی 2012 بۆ 2020 لە هەژاری دەرهێنران. نزیکەی 832 پارێزگای هەژار و 128,000 گوند لە لیستی هەژاری دەرهێنران کە گەورەترین هەڵمەتی دژە هەژارییە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا  لە دەیەی ڕابردوودا بەرهەمی ناوخۆیی چین لە 8.5 تریلیۆن دۆلارەوە لە ساڵی 2012 بۆ زیاتر لە 17.5 تریلیۆن دۆلار لە ساڵی 2024 گەشەی کردووە، بەمەش دەبێتە دووەم گەورەترین ئابووری لە جیهاندا. داهاتی سەرتاسەری دانیشتوانی گوندەکان زیاتر لە دوو هێندە زیادی کردووە، لە 1,165 دۆلار لە ساڵی 2012 بۆ 2,778 دۆلار لە ساڵی 2024. سەرەڕای ئاستەنگە ئابوورییە جیهانییەکان، چین تێکڕای ڕێژەی گەشەی بەرهەمی ناوخۆیی ساڵانەی بە نزیکەی 6.2% لە ماوەی سەرۆکایەتی شیدا پاراستووە، کە لە زۆربەی ئابوورییە گەورەکان زیاتر بووە هەڵمەتی دژە گەندەڵی: لە ساڵی 2012ەوە، هەڵمەتە بەرفراوانەکەی شی بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی لێکۆڵینەوەی لە زیاتر لە 4.7 ملیۆن بەرپرس کردووە، لەنێویاندا زیاتر لە 500 بەرپرسی پلەباڵا. ئەم هەوڵە یەکێک بووە لە بەرفراوانترین هەوڵەکانی مێژووی سیاسی مۆدێرن. لەژێر سەرکردایەتی شیدا چین بۆتە هێزێکی تەکنەلۆژی جیهانی. ئێستا چین پێشەنگی جیهانە لە دانانی 5جی ، لەژێر سەرکردایەتی شیدا، چین بووەتە گەورەترین بازاڕی ئۆتۆمبێلی کارەبایی لە جیهاندا، لە ساڵی 2022دا زیاتر لە 6.8 ملیۆن ئۆتۆمبێلی کارەبایی بەرهەمهێناوە، کە دەکاتە 60%ی بەرهەمی جیهانی،لەژێر ڕێنمایی ئەودا چین بووەتە گەورەترین بەرهەمهێنەری وزەی خۆر و با لە جیهاندا. لە ساڵی 2023 چین زیاتر لە 100 گیگاوات توانای وزەی خۆری داناوە، کە زیاترە لە وڵاتانی جیهان بەیەکەوە. چین پابەند بووە بە بەدەستهێنانی بێلایەنی کاربۆن تا ساڵی 2060 لە ژێر سەرکردایەتی شی، لەگەڵ ئەوەی ئێستا وزەی نوێبووەوە زیاتر لە 50%ی کۆی توانای کارەبای دامەزراو لە وڵاتەکەدا پێکدەهێنێت،لەژێر سەرکردایەتی شیدا، چین دەستکەوتە سەرنجڕاکێشەکانی لە گەڕانی بۆشاییدا بەدەست هێناوە، لەنێویاندا سەرکەوتووانە نیشتنەوەی ڕۆبۆتی مەریخ (تیانوین)، چەندین ئەرکی مانگی، و تەواوکردنی وێستگەی بۆشایی تیانگۆنگ لە ساڵی 2022، کە چین کردووە بە سێیەم وڵات کە بە سەربەخۆیی وێستگەیەکی بۆشایی هەمیشەیی دروست بکات و بەڕێوەی ببات قسەیەكی شی جینپینگ هەیە كە دەڵێ: "من خۆنەویست دەبم و لە ئاست گەلدا دەژیم"، تەنها دروشم نیە ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی تەواوی ژیانی بە خزمەتکردنی گشتیەوەیە. ئەمڕۆ وێنەی شی تەنها وێنەی سەرکردەیەکی بەهێز نییە بەڵکو وێنەی پیاوێکە کە لەناو جووتیاراندا و لە زانکۆی تسینگهوا فەلسەفەی خوێندووە و خەونی چینێکی سۆسیالیستی مۆدێرن دەبینێت  شێوازی سەرکردایەتی شی جەخت لەسەر "خۆشگوزەرانی هاوبەش" دەکاتەوە بۆ کەمکردنەوەی نایەکسانی لە هەمان کاتدا پاراستنی گەشەی ئابووری. ئەم ڕێبازە بووەتە هۆی ئەوەی کە ڕێسای نوێ لەسەر کۆمپانیاکانی تەکنەلۆژیا، خانووبەرە و کەرتەکانی پەروەردە دابنرێت بۆ چارەسەرکردنی بۆشایی سامان و نیگەرانییە کۆمەڵایەتییەکان،بۆ گەلی کورد و ئەوانی دیکە لە سەرانسەری جیهاندا، چیرۆکی شی جینپینگ نموونەیەکی بەهێزە بۆ ئەوەی کە چۆن سەرکردایەتی کە ڕەگ و ڕیشەی لە خەڵکدا هەیە دەتوانێت گۆڕانکارییەکی دراماتیکی نەتەوەیی بباتە پێشەوە. ماوەی سەرۆکایەتییەکەی نوێنەرایەتی یەکێک لە گرنگترین قۆناغەکانی گۆڕانکاری دەکات لە مێژووی مۆدێرنی چیندا، کە کاریگەرییەکانی زۆر لە سنوورەکانی چین زیاتر درێژدەبنەوە لە جیهانێکدا کە تادێت بەیەکەوە گرێدراوە سەرچاوەكان:  Early Life in Liangjiahe https://www.bbc.com/news/magazine-34549744?utm_source=chatgpt.com How President Xi Jinping is transforming China at home and abroad https://www.pbs.org/newshour/show/how-president-xi-jinping-is-transforming-china-at-home-and-abroad?utm_source=chatgpt.com  

  خەبات کوردە چاوەڕێ دەکرا هەفتەی ڕابردوو جەنەڕاڵە بێ داڵەکەی کوردان بە هەوڵی ئەمەریکیەکان بگاتە ئەنقەرە و دیدارێ لە گەڵ ئەردۆگانی سەرۆکی تورکیا ڕەجەب تەیب ئەردۆگان وەکو نیاز پاکیەک ئەنجام بدات .! بەڵام لە پڕ هەموو ڕێوڕەسمەکان هەڵگەڕانەوە و ئەحمەد ئەلشەڕع لە ئەستەنبوڵ باوەشی بە ئەردۆگاندا کرد و بە کۆبونەوەیەکی نهێنی هەموو هەوڵەکان گەڕانەوە سەر خاڵی سفر .! دوا بە دوای دیدارەکە ئەلشەڕع و سەفیری ئەمەریکا لە تورکیا کە نێردەی تایبەتی دۆناڵد تڕەمپە و سەرپەرشتی هەوڵەکانی ئەمەریکا دەکات بۆ ئاشتی ناو سوریا ، جەنابی سەفیر شەکرێکی شکاند و ڕایگەیاند : ئەمەریکا لە ناوچەکە هەڵەکانی پەیماننامەی سیڤەر دوبارە ناکاتەوە .! هەر چەندە ئەو لێدوانە دوو لایەنەیە و سیاسیانەیە ، بەڵام ئەوەی کە ئێستا لە سوریا ڕوودەدات ئەوە پشتڕاست دەکاتەوە کە تورکیا سەر لەنوێ لە سوریا کەوتۆتەوە جوڵە و داشەکانی دەجوڵێنێ .! لە لایەکی تریشەوە دەوڵەتانی ئەوروپا و ئەمەریکا و هاوپەیمانەکانیان بڕیاری لادانی سزا سەپێندراوەکانیان لە سەر سوریا و سەرکردە باڵاکانیان دا بۆ ماوەیەکی کاتی و کۆمپانیا جیهانیەکان ئامادەیی خۆیان دەربڕی ئەگەر باری ئارامی و ئاسایشی سوریا لە بار بێ لە زوترین کاتدا دەستبە ئاوەدانکردنەوە دەکەن و بارەگاکانیان لە سوریا دەکەنەوە .! دوای سەردانەکەی شەڕع بۆ ئەستەمبوڵ جوڵەکانی داعش لە بادیەی دێرزور و لە هەر دوو بەری ڕوباری فوڕات چالاکیەکانیان لە زیاد بووندایە و ڕۆژانە پەلاماری هێزەکانی ئاسایش و هەسەدە دەدەن .! لە بەرامبەریشدا بە هاوکاری هاوپەیمانان هێزەکانی هەسەدەش گورزی کەمەر شکێنیان تێدەسرەوێنن .! لە ئێستادا هەڵمەتێکی گەورە دژی هەسەدە و مەسەدە لە میدیاکان ڕووی لە زیاد بون دایە و بە ئاشکرا دیارە کە دەستی دەستی چ دەزگایەکی جاسوسی لە پشتە .! لە سەر دەریا پەلاماری بنکەی ڕوسەکان درا و دوو سەربازیان کوژرا .!  لە بەرامبەریشدا ڕوسەکان پەلاماردەرەکانیان کوشت و بە فڕۆکەکانیشیان لە ئیدلیب گورزێکی کاریگەریان لە سەربازگەیەکی چەکدارە توندڕەوە بیانیەکان دا و لە قامیشلۆش بنەکە سەربازیەکەیان لە ناو فڕۆکەخانەکەی شارەکە بە گەڕ خستەوە .! لە خواروی سوریاش هێرش کرایە سەر پارێزگاری قونەیتەڕە و هێزەکانی ئیسڕائیل بە جوڵە کەوتن و چونە ناو بارەگای پارێزگارەوە .! لە ڕۆژهەڵاتی حەڵەب چەند پلەدارێکی سوپای تورک سەردانی فڕۆکەخانەی ( مینغ ) یان کرد و دەنگگۆی پێدانی ٤٠٠ زرێپۆشی تورکی بۆ حکومەتەکەی دەمەشق دەهۆڵی بۆ کوترا .! لە ڕۆژئاوای بەنداوی تشرین و پردی قەرەقۆزاق هێزە ئەمنەکانی ئەلشەڕع و سوپا شڕەکەی گورزێکی کەمەر شکێنیان بەرکەوت و ئەبو قەسڕەی وەزیری بەرگریش کەوتە هەڕەشە کردن .! ئیلهام ئەحمەدیش لە ئیتاڵیاوە هاواری لێهەڵسا و ڕایگەیاند کە حکومەتە جاسوسیەکەی دیمەشق ئامادە نیە دان  بە مافی دروز و عەلەوی و کوردا بنێت و تەنها وشەی ( العربیە ) ش لە سەر ناوی دەوڵەتە کاتیەکەی سوریاش لا بدەن .! لە بەرامبەریشدا هەتەشە ڕایگەیاند کە ئێستا هێزەکانی هەسەدە ١٠٠ هەزاری سەربازی ڕاهێنراو و چالاک و بە هێزیان هەیە و لە سەربازگەکانی ڕاهێنانش ٢٠٠ هەزار کچ و کوڕ ڕاهێنانی سەربازی لە سەر نوێترین چەکی ئەمەریکی دەکەن .! لە هەمان کاتدا وەفدێکی ئەمنی لە سەردانێکیاندا بۆ هەر دوو کەمپی هۆڵ و ڕۆژی ئاوارەکانی داعش بە بێ ڕێککەوتن ویستبویان بچنە ناو کەمپەکەوە و ئاژاوە بنێنەوە ، لە بەرامبەردا هەتا گەیشتنەوە دێرزور چەکەکانیان ڕادەست نەکردنەوە .! ئەمڕۆش لە حەڵەب هێزە ئاسایشەکانی  هەر دوو لا کەوتنە ئازاد کردنی هەندێ دیل و بڕیارە هەتا دوایین بەندکراو پڕۆسەکە ڕۆژانە بەردەوام بێ و بە گەڕانەوەی تەواوی ئاوارە کوردەکانیش دەرگای هەر دوو کەمپەکەی داعش بۆ خێزان و ماڵ و منداڵی ئاوارە سوریەکان بکرێتەوە و بگەڕێنەوە شار و شارۆچکەکانی خۆیان .! ئەوەی زۆر گرنکە و کە پێویستە لە ئێستادا جێبەجێ بکرێ گۆڕینی دەستورە کاتیەکەیە و داننانە بە مافی کورد و دروز و عەلەویەکان ، بەڵام پێدەچێ لە ئێستادا زەختەکانی ئەردۆگان و سوپاکەی و دەزگا بەدناوە جاسوسیەکەی نەیانەوێ ئارامی باڵ بکێشێ بە سەر سوریادا و وڵاتە کاولبوەکەیان ئاوەدان بکەنەوە .! لە بەرامبەریشدا هیچ جوڵەکی هاوپەیمانان و بە دیاریکراویش ئەمەریکا نابیندرێ کە بۆ گەرموگوڕ کردنەوە و زەختکردن لە دیمەشق پێشکەوتنێک بەدی بکرێ .!

  سەیدخان قارەمانێکی مەزنی شۆڕشی کوردە لە باکووری کوردستان، مالباتی سەیدخان خەڵکی گوندی "قجخ"ن لە نزیک دەشتی مووش، ئەو دەڤەرە ئەمڕۆ پێی دەگوترێ "کێشا سەیدا" سەیدخان بە چەند ناوێکەوە بانگ کراوە :"سەیدخانا یوسیف سەیدۆ" یان "سەیدخانێ ئوسۆ" هەندێک جاریش بە "سەیدخانی کەڕ" ناوی براوە، بە هۆی ئەوەی گوێی گران بووە. سەیدخان سەرەتا بە هۆی شەڕی خێڵەکانەوە دەستگیر کراوە و لەزیندان‌دا یوزباشییەک هەبووە ستەمی لە زیندانییەکان کردووە، ئەویش ئەوەی پێ ناخۆش بووە و هێرشی کردووەتە سەری، برینداری کردووە، لەسەر ئەوە کارە ڕەوانەی زیندانی بۆلوو کردووە و سزایەکی قورسیان بەسەری‌دا سەپاندووە.  لەو سەروەختەی سەیدخان لە زیندان بووە، شێخ سەعیدی پیران جاڕی شۆڕشی دا و نامەی بۆ چەند کەسایەتییەک ناردووە تاوەکوو پشتگیریی بکەن، یەکێک لەوانە سەیدخان بووە. بەڵام نامەکە کەوتۆتە دەستی دەوڵەتی ئەو کاتەی تورکیاوە. لەبەرئەوە ئازادکردنی سەیدخان دوا خراوە، تاوەکوو ساڵی 1927 لە زیندان‌دا ماوەتەوە. دواتر چەند کەسێک لە بنەماڵەکەی چوونەتە لای عەبدولمەجید‌بەگی سیپکی تا داوا لە دەوڵەت بکات لە سەیدخان خۆش بێ.  عەبدولمەجید‌بەگیش نامەیەک بۆ دەوڵەت دەنێرێت، لەنامەکەدا باس لە قارەمانێتیی بنەماڵەی سەیدخان دەکات کە لە دژی ڕووسیا جەنگاون.  ئیدی دەوڵەت سەرەتای ساڵی 1928 سەیدخان ئازاد دەکات. بەڵام کاتێک لە زیندان ئازاد دەکرێت شۆڕشی شێخ سەعید شکستی هێناوە و خەڵکێکی زۆر لە لایەن دەوڵەتەوە لە سێدارە دراون، خەڵکانێکیش دەربەدەر کراون و دەوڵەت کۆمەڵێک ژەنەڕاڵی خوێنمژی بۆ ناوچە کوردییەکان ناردووە تاوەکوو ئازاری خەڵک بدەن.  ئەو عەیامە دۆخی کوردان زۆر خراپ بووە، دەوڵەت مۆخی کوردی کردبوو بە ئاو، کوشتوبڕ و لەناودان و تاڵان‌کردن و گوند سووتاندن، بەو چەشنە کەمال ئەتاتورک پووشی دایە دەستی کوردانەوە، ئەوجا دەربەدەری کردن. کوردان ئاوارەی شارە تورک‌نشینەکان کران. ئەو زوڵم و زۆردارییە یەکێک بوو لە هۆکارەکانی هەڵگیرسانی شۆڕشی سەیدخان.  ئەلیجان بە سی شۆڕشگێڕەوە لە دەوڵەت یاخی بووە و کاتێک هەواڵی پێ دەگات سەیدخان شۆڕشی بەرپا کردووە، خێرا ڕوو لە دەشتی مووش دەکات و لە گوندی هەفتمەخەلۆ دەچێتە نێو گرووپەکەی سەیدخانەوە، و سەیدخان بوو بە سەربلووکی هەردوو هێزەکە. سەرەتای ساڵی  1929 جاڕی شۆڕش دەدەن و دژی دەوڵەت شەڕیان دامەزراندووە. یەکەم شەڕی سەیدخان و ئەلیجان دژی دەوڵەت لە گوندی مەلەخدر بووە، چوونەتە سەر یەکێک لەو کوردانەی سیخوڕیی بۆ دەوڵەت کردووە. سەیدخان ئامۆژگاریی کردووە ناپاکی لە میللەتەکەی نەکات. لەو کاتەدا دوو دەستە سەربازی دەوڵەت گەمارۆی گوندەکەیان داوە و شەڕ هەڵگیرساوە.  لەو شەڕەدا سێ سەرباز دەکوژرێن. ئەمە یەکەم شەڕی نێوان هێزەکانی سەیدخان و دەوڵەتی تورکیا بووە. سێ مانگ دوای سەرهەڵدانی شۆڕشەکەیان، دەوڵەت کەوتە خۆی، هێزی خڕ کردەوە، سوپای خوێنمژی تورکان هەڵیانکوتایە سەر ئەو گوندانەی سەیدخان چالاکیی تێ‌دا کردووە و قەتڵوعامی خەڵکەکەیان کرد، ئەو ڕووداوە تۆقێنەر و نامرۆڤانەیە لە مێژوودا بە قەتڵوعامی نەوالا چێلەک ناو دەبرێ. نەوالا چێلەک ناوی نەوالێکە لە گوندی بلاتخێی سەر بە شاری مووش. دواتر سەیدخان لە تۆڵەی قەتڵوعامی نەوالا چێلەک پەلاماری هێزەکانی دەوڵەتی داوە. سەیدخان زۆر ڕقی لە جاش بووە، بۆ جاشەکان هەمیشە لە بۆسەدا بووە، ئەو پێی وابوو هۆکاری سەرەکیی سەرنەکەوتن و شکستی شۆڕشی کوردان، جاشەکانن. دوای شەڕی جەمالڤێردی دەوڵەت بۆ گرتنی سەیدخان سەربازێکی زۆر ڕەوانەی ئەرزەڕۆم و مووش و ئاگری دەکات. سەیدخان و هاوڕێکانی دەزانن ڕۆژانێکی سەخت و ناخۆشیان لە پێشە، بۆیە هاوینی ساڵی 1932 لە ڕێگەی باتمانەوە بەرەو ماردین ڕۆیشتوون و کاتێک گەیشتوونەتە نزیکی ماردین ڕووبەڕووی شەڕێکی قورس بوونەتەوە، ئەو دوو هێزەی لە ئامەد و سەمسوورەوە هاتبوون پێشیان پێ گرتوون، ئیدی سەرکڵافەیان ون کردووە، شپرزە و شەپڕێو بوون، بەڵام خۆیان ڕادەست نەکردووە، ئازایانە ڕووبەڕووی سوپای تورک ڕاوەستاون.  لە ناوچەی سوڵتان شێخ مووس شەڕ لە نێوان سوپای دەوڵەت و سەیدخان و هاوڕێکانی‌دا بەرپا بووە، شەڕێکی زۆر قورس بووە. لەو شەڕەدا کۆمەڵێک لە هاوڕێکانی سەیدخان شەهید بوون، هەندێکیشیان بریندار بوون، یەکێک لەوانە سولێمان عەلی بووە، کاتێک بریندار بووە سەیدخان گەڕاوەتەوە تاوەکوو ڕزگاری بکات، لەو کاتەدا تەقەیان لێ کردووە و ئەویش بریندار بووە. یەکێک لە پێشمەرگەکان بە سەیدخانی گوتووە ڕزگارت دەکەین. سەیدخانیش گوتوویەتی "ژ بۆ مەرڤەک مری خۆ نەدن کوشتن، ئەز دی مری مە. هون دکارن خوە و برایێ منێ بریندار خەلاس بکەن. بلا زوڕیەتا مە نەقەلە." بە درێژایی میژوو، لە هەموو دنیادا ئەوە هەڵوێستی پیاوی عەگید بووە، کەڵەمێردەکان هەمیشە ڕۆحی خۆیان فیدا کردووە و لە مەرگ نەترساون، لە ئاکامیشدا ترسنۆکەکان هاتوونەتە سەر حازری. بەڵام فیلەمێری ڕێی ئازادی ئەو کەسایەتییەیە تا دنیا دنیایە ناوی بە درەوشاوەیی دەمێنێتەوە. بەخۆڕایی نییە شاکرۆ و ڕەسۆ و حوسەینۆ و دەنگبێژانی دیکە چیرۆکی سەیدخانیان بەو شێوە جوانە ئاڵدووز کردووە و کردوویانە بە گۆرانی، ئەو پیاوەی تا گیانی تێدا بوو لە دژی دەوڵەتی کەمال شەڕی کردووە. سەرچاوەی ئەم بابەتە کتێبی گەزمی کەمالە لە نووسینی مەحموود نەجمەدین

  دوای هەڵبژاردنەوەی بۆ جاری دووەم لە ساڵی پار لە سەر یەک ، ئەردۆگان بەهیوایەکی زۆرەوە دەیویست دەستوری تورکیا هەموار بکاتەوە بە تایبەتیش بڕگەکانی سەرۆکایەتی و خۆی وەکو کاریزمایەک هەتا مردن بە سەرۆکی تورکیا بمێنێتەوە و دوای خۆشی کوڕەکەی ببێتە جێگرەوەی . لە گەڵ هەڵبژاردنەوەی تڕەمپ دڵخۆشی خۆی دەربڕی و وایدەزانی هەر تڕەمپەکەی جارانە و کودەتاکەی بەشاریان پێ جێبەجێ کرد و هەموو هیوایەکی خستەگەڕ دەست بە سەر تەواوی سوریادا بگرێ شەڕڤانانی کوردی ڕۆژئاڤا بتوێنێتەوە .! هەوڵێکی بێ وچانیدا دەوڵەتانی تورکی زوبان یەک خات و ببنە خاوەن پارەی خۆیان وێنەی خۆی لە سەر پارەی داهاتووی ئەو یەکخستنە ببینێ و ڕکەبەرایەتی دراوە جیهانیەکانی پێ بکات .! لەگەڵ ئیسڕائیل کەوتە ڕقەبەرایەتی و ویستی چەندین پێگەی سەربازی گەورە لە سوریا دابمەزرێنێ و تەواوی ئاسمانی سوریا بخاتە ژێر کۆنتڕۆڵی خۆی و خۆی بکاتە ( وەصی ) بەسەر سوریادا و کەوتە بەرگری کردن لە خەڵکی غەززە و دژی ئیسڕائیل دەنگی بەرز کردەوە .! دوو ساڵە خەریکی ئۆپەراسیۆنی کۆتایی هێنانە بە پەکەکە و دەیەوێ قەندیل داگیر بکات و بۆ ئەو مەبەستە لە گەڵ بەغدا چەندین ڕێککەوتنی کرد و ئاواتە خواز بوو نەک نەوتی هەرێم بگرە نەوتی تەواوی کەرکوکیش بە هەمان شێوەی عەقدی پەنجا ساڵیەکە کۆنتڕۆڵ بکات .! چوار مانگی تەواو سوپایەکەی بە پاڵپشتی هەزاران چەکداری جاشی توندڕەوی سوری شەڕێکی دژواریان لە گەڵ شەڕڤانان هەڵگیرساند .! لە پڕۆسەی ئاشی و خۆ هەڵوەشاندنەوەی پەکەکە سەرەتا دژایەتیەکی بێ وێنەی نیشاندا و ناڕازی بوو بە بڕیارەکانی .! دوای ئەوەی کە نەیتوانی بە دیداری تڕەمپ شاد بێ و بەهیوای ساڵان لە تیکی پەنجەرەیەکی هۆتێلە گرانبەهاکانی واشنتۆن سەیری شەڕ و پەلاماردانی پاسەوانەکانی دژی ئازادی خوازانی کورد ببینێتەوە .! دوای ئەوەی کە سێ لە دەوڵەتە زەنگینەکانی تورک زوبان ئامادە نەبوون دژایەتی ئیسڕائیل بکەن و پشتی بگرن .! هەموو خەونەکانی بە هەوادا فڕین و ئەمەریکا ناچاری کرد لە سوریا بڕیاری کشانەوە بدات و لە باکۆ بڕیاریدا هیچی تر نەقیڕێنێ بە سەر ئیسڕائیلدا و لە هەرێم نەیتوانی بگاتە قەندیل و بیڕوخێنێ و لەترسی پارچە پارچە بوونی تورکیاش خۆی شل کرد و ئێستا تێگەیشتوە ڕێککەوتن نامەی ئیبڕاهیمی مانای چیە و پڕۆژەی بازرگانی هێڵی داود چ بەڵایەک بۆ تورکیا دروست دەکات .! بەدیتنی سەرکەتنەکانی تڕەمپ لە نێو ماڵی عەڕەب و دەستکەوتەکانی چاوی چۆ پشتی سەری و بەتایبەتی کە دیتی تڕەمپ نایەوێ سەردانی تورکیا بکات و بە دیداری شاد بێ .! هەفتەی پێشو لە هەنگاریا کۆنگرەی نا فەرمی دەوڵەتانی تورک زوبانی لە ژێر ناوی ( حتی اشعار آخر ) ڕاگرت و ئیعلانی فەشەلی یەکگرتنەکەی ڕاگەیاند .! ئێستا هاتوە و دەڵێ دەبێ دەستوری سەد ساڵەی ئەتاتورک و کۆدەتاچیەکانی ١٩٨٠ هەڵبوەشێندرێتەوە و تورکیا لە پارچە پارچە بوون ڕزگاری ببێ و برسیەتی لە ناو ٨٥ ملیۆن تورکدا نەمێنێ .! دوای ئەو هەموو کارەساتەی بە سەر دەوڵەتی تورکیا و خەڵکەکەی داهێنا دوێنێ لە وتارێکیدا بڕیاریدا خۆی بۆ سەرۆک کۆماری هەڵنەبژێرێتەوە و دوور کەوێتەوە لە سیاسەت و ئەوەندەی تەمەنی ماوە بە ئارامی و ئاسودەیی بژی .! بەڵام لە ڕاستیدا خودی ئەردۆگان کەسێکی ڕاڕا و خۆسەپێنە و قەت ڕوحمبە نەیارەکانی ناکات و کەس لە خۆیبەژیر تر نازانێ لە ناو تورکیا و بە پێی ڕۆژ سیاسەت دەکات و دان بە هەڵەکانی دانانێ دوور نیە لە ماوەی داهاتوو نەیەتەوە بەردەمی میدیاکان و هەڵبژاردنی پێشوەختە ڕانەگەیەنێ لە ژێر ناوی ڕێگری کردنی تورکیا لە بەرەو هەڵدێری یەکجاری و لێکترازاندن و پارچە پارچە بوونی دەوڵەتە شۆڤێنیەکەیان .! لە گەڵ ئەوەشدا  ئەوە تورکیایە و دەوڵەتی گورگە بۆرەکانە و هەردەم زەحمەتیش بووە بڕوایان پێبکرێ .!

  چوار گەنجی کورد لە بەریتانیا بەهۆی پاڵپشتی لە داعش و بڵاوکردنەوەی دیمەنی سەربڕین و توندوتیژی،  سزای زیندانیان بەسەردا سەپێنرا. سێ لەو کەسانە خەڵکی هەرێمی کوردستان بە ناوەکانی(تێ. میم ،  را.سین ، عەین.ئەلف) لەگەڵ کەسێکی دیکەی رۆژهەڵاتی کوردستان بە ناوی (میم.حا). ئەمانە بەهۆی پڕوپاگه‌نده‌ بۆ داعش لە گرووپێکی واتسئەپ دەستگیرکران کە دیمەنی سووتاندنی خەلکی و سەربڕینیان بڵاوکردووە. بە گوێرەی راپۆرتی دادگا، دادوەری دۆسیەکە رەخنەی توندی لە یەکێک لەم تۆمەتبارانە گرتووە، لەبەرئەوەی ژیانێکی رۆژئاوایی ژیاوە، کەچی دژی بنەماکانی کۆمەڵگەی رۆژائاوایی جوڵاوەتەوە، بیری توندڕەوی هەڵگرتووە، کەچی سه‌ردانی یانه‌ شه‌وانه‌کانی کردووە و هاوڕێی هاوڕەگەزخواز و لەشفرۆشی هەبووە، لەگەڵئەوەشدا به‌ نهێنی، ڤیدیۆی سه‌ربڕین و سووتاندنی سه‌ربازانی بڵاوده‌کرده‌وه‌ و په‌یامی پشتگیری لە داعشی بۆ ئه‌ندامانی گرووپێک‌ ناردووە. ئه‌م گرووپه‌ ساڵی 2022 دامه‌زراوە و دوای ساڵێک گرووپه‌که‌ ئاشکرابووە کاتێک تۆمەتبار(عەین.حا) له‌ فڕۆکه‌خانه‌ ده‌ستگیرکراوە. ئامەن کاتێک ڤیدیۆی سوتانیان بۆ یەکتری ناردووە، لەگەڵێدا نووسیویانە “برژاندنی تیایە، بەتامە.” تۆمەتبارە رۆژهەڵاتییەکە لەبەردەم دادوەر گوتویەتی، ساڵی 2015 هاتوومەتە بەریتانیا بەهۆی ئەوەی مەلا شوان چەکداری ناسراوی داعش، قورئانی فێرکردووم و ناتوانم بگەڕێمەوە کوردستان و ژیانم لە مەترسیدایە. دادوەرەکە پێی دەڵێت: تۆ کەسێکی دووڕووی بەهۆی ئەوەی بە کلتوری رۆژئاوایی دەژیت بەڵام دەتەوێت ئەو کەلتوورە لەناو ببەیت. ئێستا هه‌ر چوار گەنجە کوردەکە لە نێوان چوار بۆ 12 ساڵ سزای زیندانیان به‌سه‌ردا سه‌پێنراوە.

ئارام ڕەفعەت دوێنێ ١٨ی ئایاری ٢٠٢٥ رۆژێکی ئاسایی نەبوو لە پەیوەندییەکانی نێوان ئیسرائیل و سوریا. دوێنێ یادی ٦٠هەمین ساڵرۆژی لەسێدارەدانی ئێلی کۆهین، سیخوڕە بەناوبانگەکەی ئیسرائیل بوو.  ئەم سیخوڕە لە ژانیوەری ١٩٦٥ لە دیمەشق ئاشکرا بوو، لە ١٨ی ئایاری ١٩٦٥ لەلایەن بەعسیەکان لە مەیدانێکی  ئەو پایتەختەدا لەدار درا. هەرچەند کۆهین دوو ساڵ پێش شەڕی شەش رۆژەی عەڕەب-ئیسڕائیلی ١٩٦٧ لەسێدارە درا، بەڵام زانیاری و رآپۆرتە سیخوڕییەکانی ئەو هۆکارێکی گرنگی شکستی عاڕەبەکان لەو شەڕەدا بوو، بەتایبەتیش داگیرکردنی بەرزاییەکانی جۆلان. کۆهین بەدیوێکدا سیمبۆلی سەرکەوتنەکانی ئیسرائیل بەسەر عەڕەبەکاندا و بۆ جووەکان لوتکەی جوامێری و قوربانیدان بوو. بەدیوێکی تریشدا شکستی بەردەوامی جووەکان لە گێڕانەوەی تەرمەکەی و بەڵگەنامەکانی گرێیەکی دەروونی ئەوان بوو وە ئاماژەش بوو بۆ سنورداری و شکستی تۆڕە سیخوڕییەکانی ئیسرائیل لە شەش دەیەی رابردوودا. دوێنێ و لە ساڵیادی لە سێدارەدانی کۆهیندا و دوای ٦٠ ساڵ لە هەوڵ و تێکۆشانی بێهوودە، سەرەنجام ئیسرائیل توانی ٢٥٠٠ بەڵگەنامەی تایبەت بە کۆهین لە تەقەتترین شوێنی دیمەشقەوە بگەڕێنێتەوە وڵاتەکەی. ئیسڕائیل لە کردنەوەی ئەم گرێ دەروونیەی و ئەم سەرکەوتنە مێژوویەیدا سوپاسێکی گەورە قەرزداری جۆلانییە. ئەوەی ئیسرائیل بۆ شەست ساڵ نەیتوانی لەسای حوکمڕانی دوو ئەسەد و رژێمە بەعسییە عەلەویە عەڕوبییەکەیان بەدەستی بێنێت ، ئێستا و تەنها لە شەش مانگدا و لەژێر سایەی حوکمڕانی جۆلانی و رژێمە سوننیە داعشمەشڕەبە عەڕوبییەکەی بەدەستی هێنا. هێشتا ئەمە سەرەتایە… چاوەڕوانی سوپرایزی گەورەتر لە تەنازول و سازشەکانی جۆلانی و دەسکەوتی گەورەتری ئیسرائیل بن. لەوانەش، چاوەڕوان بن کە چیتر کۆبونەوەی باندەکەی جۆلانی و ئیسرائیلییەکان لە ژوورە داخراوەکانی باکۆ و ئەبوزەبی و تەلئەبیب نابن. زوو یان درەنگ، کۆبوونەوەی ژوورە تاریکەکان دەگوازرێەوە بۆ کۆنگرەی رۆژنامەوانی سەر شاشەی تەلەفزیۆنەکان.  پرسیار ئەوەیە ئایا ئەو ئیخوانچی و داعشفکرانەی باشور، ئەوانەی لەهەمبەر پەیوەندییەکی تەلەفۆنی ئیلهام ئەحمەدی نوێنەری پەیوەندیەکانی دەرەوەی رۆژاڤا لەگەڵ وەزارەتی دەرەوی ئیسرائیل خۆیان لێ ببووە مولازم موحسینی فەلەستینی و قەستی رشتنی خوێنی کوردیان دەکرد، بەرامبەر جۆلانی خودان و هاوفکریان هیچ هەڵوێستێک دەنوێنن؟  یان لاپەڕەیەکی تری نیفاقیان دەخەنە سەر مێژووی لێوانلێو لە دژە نەتەوەیی و نیفاقیان؟

  خەبات کوردە هیچ سەرۆکێکی ڕۆژئاوا بە تایبەتیش ئەمەریکیەکان بە قەد دۆناڵد تڕەمپ نەیانتوانیوە عەڕەب بدۆشن .! چاوەڕێ دەکرێ زیاتر لە ٤ تڕلیۆن دۆلار لەگەڵ فڕۆکەیەکی ٤٠٠ ملیۆن دۆلاری لە گەڵ خۆی بباتەوە بۆ ئەمەریکا و تەواوی سوریاشی کڕی بە بێ ئەوەی یەک  دەوڵەتی عەڕەبی وشەیەکی ناڕازی دەربارەی ئەو بابەتەوە بڵێن .! لە بنکەی ( عودەید )ی سەربازی تڕەمپ دەڵێ لە داهاتویەکی نزیکدا سەرکەوتنەکانمان لە سوریا دەبینن .! ئەو لێدوانە ئەوە ئاشکرا دەکات کە ئەحمەد ئەل شەڕع لە داهاتویەکی نزیکدا هەموو داواکاریەکانی تڕەمپ جێبەجێ دەکات.! ئەمەریکیەکان دەبنە خاوەنی هەموو شتێک لە سوریا و بە پارەی عەڕەبەکانی کەنداویش ئاوەدان دەکرێتەوە .! دوای کەمتر لە ٤٨ کاتژمێر ئاشکرا بوو کە شەڕع ئیمزای لە سەر تەواوی ئەو خاڵانە کردوە کە تڕەمپ داوای لێکردوە کە دەبێ  جێبەجێیان بکات بەرامبەر هەڵگرتنی ئابڵوقەی ئابوری لە سەر سوریا و لابردنی ناوی تەواوی ئەوانەی کە لە لیستی تیرۆر ناویان هاتبوو .! ١ - گۆڕینی چەند بەندێکی دەستورە کاتیەکەی شەڕع و ڕێککەوتن لە گەڵ هێزەکانی هەسەدە .! ٢ - هەڵوەشاندنەوەی هەموو ئەو ڕێککەوتنانەی کە لە گەڵ تورکیا و ئێران و ڕوسیادا کرابوون و لە جێی ئەوان تەواوی ئیمتیازەکان دەدرێن بە کۆمپانیا ئەمەریکیەکان بە چاودێری نوێنەری حکومەتی ئەمەریکا .! ٣ - ڕێککەوتن لە گەڵ ئیسڕائیل .! ٤ - هاتنە ناو ڕێککەوتنامەی ئیبڕاهیمی .! ٥ - ڕێگەدان بە هێزەکانی ئەمەریکا بە کردنەوەی هەر بنکەیەکی سەربازی لە هەر شوێنێکی ناو خاکی سوریا بێت .! ٦ - تەواوی ئەو ڕێککەوتنە پیشەسازیانەی کە ئیمزا دەکرێن لە گەڵ کۆمپانیا ئەمەریکی و جیهانیەکان لە ژێر چاودێری حکومەتی ئەمەریکا دادەبێت .! ٧ - تەواوی ئەو بێگانانەی کە لە چەند ساڵی ڕابردوو بەناوی جیهادەوە هاتونەتە ناو سوریا و بە ئەوانەشی کە جنسیەی سوریان دراوەتێ لە گەڵ هێزەکانی سوپای تورک دەگەڕێندرێنەوە ناو خاکی تورکیا .! ٨ - داننان بە مافی نەتەوەکانی وەک دروز و عەلەوی و کورد و شەرکەس و مەسیحی و یەزیدی و ئازادی تەواوی ڕێوڕەسمە ئاینیەکانیان .! ٩ - بەرپرسیاریەتی بەندیخانەکانی داعش و کەسوکاریان لە کەمپی هۆڵ دەخرێتە ئەستۆی هێزەکانی شەڕع و دەگوارێنەوە بۆ بەندیخانەکانی شارەکانی سوریا .! لە ژێر چاودێری توندی هێزەکانی ئەمەریکا .! ١٠ - هەوڵدان بۆ قەلاچۆکردنی چەکدارانی داعش و بیری توندڕەوی ئاینی لە سەرتاسەری سوریادا .! تەواوی ڕێککەوتنەکە ١٢ خاڵە و خاڵەکانی دیکەش تایبەتن بە ئەرک و فەرمانەکانی ئەمەریکا بەرامبەر بە دیمەشق و حکومەتەکەی .! پێدەچێ ئەمەریکا هاوشێوەی کۆریای باشوور و ئەڵمانیا و یابان دەبێتە ( وەصی ) بە سەر سوریاوە هەتا کاتێکی نادیار و لە داهاتوو هەڵبژاردن و ئازادی ڕادەربڕین باڵ دەکێشێ بە سەریانەوە .! لە ئیمزا کردنی تەواوی ئەو خاڵانە ، ئەمیری سعودیە و ئەردۆگانی سەرۆکی تورکیا کە لە ڕێی ڤیدیۆ کۆنفڕانسەوە بەشداری کردوە ئامادە بوون و ئیمزایان کردوە وەکو شاهید .! بۆیە دەبینین چەند ڕۆژێکە دیمەشق لە گەڵ کوردانی خۆسەر لە ڕۆژئاڤا لە دانوستاندایە بۆ گۆڕینی چەند بەندێکی دەستورە کاتیەکەی کە لە دوو مانگی ڕابردو شەڕع ئیمزای لە سەر کردبوو  .! بەڵێ تڕەمپ نە قاوەکەی سعودیەکانی خواردەوە و نە سواری فڕۆکە ٤٠٠ ملیۆنیەکەش دەبێ ، بەڵام ئەو هەموو ترلیۆنەی کە ئیمزای لە سەر کردن جێی سەرنجە و چۆن توانی تەواوی سوریا بەیاسا بخاتە ژێر ڕکێفی خۆیەوە و چۆن توانی عەرەبەکانی کەنداو وا بە ئاسانی چۆکیان پێدادا .!؟  هەر چەندە بڕیار بوو نێوەندگیریەک لە نێوان پۆتین و زیلینسکی لە تورکیا ئەنجام بدات ، بەڵام دیارە پۆتین بەو دەستکەوتانەی تڕەمپ کە لە کەنداو بە دەستی هێناوە باری دەرونی تێکچوبێ و پەشێمان بۆتەوە کە چاوی بە تڕەمپ و زیلینسکیش بکەوێ .! دوێنێش وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا ( مارکۆ ڕۆبیۆ ) گەیشتە تورکیا و لە گەڵ هاکان فیدان کۆبونەوە پێش ئەوە بەشداری کۆبونەوە نا ڕەسمیەکەی وەزیرانی دەرەوەی دەوڵەتانی هاوپەیمانی ناتۆ بکات کە لە ئەنتاڵیای تورکیا تا سبەینێش درێژەی دەبێ .! بە بڕوای بەندە بەستنی ئەو کۆنگرەیەی وەزیرانی دەرەوەی ئەندامانی ناتۆ لە تورکیا زیاتر بۆ هۆشیار کردنەوەی تورکیایە لەو گۆڕانکاریانەی کە لە داهاتوو لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئۆکڕانیا ڕوودەدەن ، لەوانەش هەڵسەنگاندنی لادانی سزاکانی سەر سوریا و ئەو مەرجانەی کە تڕەمپ بۆ ئەحمەد شەڕعی پێشنار کردوە و ئیمزایان لە سەر کرد و سڕینەوەی ناوی پەکەکە لە لیستی تیرۆر و پەلە کردن لە هەموار کردنەوەی ئەو یاسایانەی ناو دەستوری تورکیا داهەن دژی کوردان و کەمە نەتەوەیەکانی دیکە و دەست بڕینی تورکیا لە کاروبارەکانی ناو سوریا و ناوچەکە بە بێ ئاگاداری هاوپەیمانە ناتۆیەکانی و نا ئارامیەکانی تورکیا و ئیسڕائیل و ڕازی نەبونی ئێران بە دەست هەڵگرتن لە بەرنامەی چەکە ئەتۆمیەکەی .! هەر چەندە دۆناڵد تڕەمپ لە قەتەرەوە دوپاتی کردەوە کە دانوستاندنەکان لە گەڵ ئێران لە پێشڕەویدان بەرەو گەیشتن بە ڕازیبوونی ئێرانیەکان ، بەڵام وا چاوەڕوان دەکرێ لێدان و ڕوخانی حوسیەکان و گروپە چەکدارە شیعەکانی ناو عێڕاقیش تا ئێستا لە بەرنامەی ئەمەریکیەکان هەر مابێ و دوای تەواو بونی سەردانەکەی تڕەمپ و کۆبونەوەی سەرۆکەکانی دەوڵەتانی عەڕەب کە بڕیارە لە بەغدای پایتەختی عێڕاق ببەسترێ گرمەی بۆمباکان بە گوێمان دا بزرینگێتەوە .!

مەحموود نەجمەدین كڵاو پەڕۆ یان كڵاو پەڕ تابلۆی”سۆزانا لۆندین” بەرهەمێكی نایفت و زێدە جوانی هونەرمەند پیتەر پاول ڕوبێنسە، ساڵی 1622كێشاوێتی، سۆزانا فۆرمێنت یانژی “سۆزانا لۆندین” كچی سێیەمی دانیال فۆرمێنتی بازرگانی ئاوریشم بووە. تابلۆکە ساڵی1871 فرۆشراوە بە گەلەری نیشتمانی لەندەن. ڕەخنەگران ئەم تابلۆیە بە یەكێ لە باشترین بەرهەمەكانی ڕوبێنس ئەژمار دەكەن. ناوبانگەكەی بە جۆرێكە هەندێك كەس بە مۆنالیزای داڤنشی بەراوردی دەكەن و كاریگەریی لەسەر چەندین نەوە لە نیگاركێشەكان هەبووە. ڕوبێنسی مەعلان و بە سەلیقە لە نیگاركێشاندا ئەم پۆرترێتەی سۆزانای بە بۆنەی شووی دووەمییەوە لە ساڵی 1622دا ئاڵدووز کردووە، بەڵگەش بۆ ئەمە ئەڵقەی سەرپەنجەی ناسكی سۆزانایە، هەرزەكار بووە مێردی یەكەمی مردووە. لە تابلۆكەدا ڕوخساری ئارام و دڵنیا دەردەكەوێت و دڵخۆش دیارە. ئەو كڵاوەی بووە بە سایە بۆ دێم و تەوێڵی تایبەتمەندییەكی بەرچاوی ئەم تابلۆیەیە. بە هۆی لێواری ئەستووری كڵاوەكەوە لای ڕاستی دەموچاوی بەشێكی لە سێبەردایە. بەڵام سێبەرەكە لە درەوشانەوەی پێستی و چاوە گەورەكانی كەم نەكردۆتەوە. جلە خۆڵەمێشییەكەی و قۆڵە سوورە جیاوازەكانی بە دانتێلی زێڕین بە جەستەیەوە بەستراوەتەوە. كراسەكەی لەگەڵ ڕەنگی لێو و برژانگەكانیدا هاوئاهەنگن. هونەرمەند لە ڕێگەی تابلۆكەوە مۆدێلێكی نیگاركێشانی بارۆكمان بۆ نمایش دەكات. ڕەنگە بەهێزەكانی تابلۆکە و جیاوازی نێوان ڕەنگەكان، هەروەها ڕەنگی کوتاڵی پۆشاکەکەی لەگەڵ پێستی، هەموو ئەم تایبەتمەندیانە سۆزانایان كردۆتە خاڵی سەرەكی لە تابلۆكەدا. دابەشكردنی ئاسمان بەم شێوەیە هێماسازیی و گوزارشتی ئەو ساتەوەختەیە، وەک دەبینرێ ئەو بەشەی ئاسمان هەورێكی تاریكە و هێمای خەم و کەسەری بێوەژنێكی گەنجە. ئەو بەشەی دیكەی ئاسمانیش شین و ڕوونە نیشانەی گەشبینی دڵخۆشی سۆزانایە بە شووی دووەمی. ئەو بەشە تاریكەی تابلۆكە دەكەوێتە پشتی پۆرترێتەكەوە هێمای ئەو ڕابردووەیە كە سۆزانا تێیپەڕاندووە، ئەو بەشەی دەكەوێتە بەردەمی ئاسمانێكی شینی گەشە ئەمەیان دەشێ گوزارشت بێت لەو ژیانە تازەیەی هەنگاوی بۆ دەنێ. جا ئەمە بۆچوونێکە. سۆزانا خانمێكی سوور و سپی و چاوكاڵە، هێند جوانە چاوی بینا حەز دەكات وێنەیەكی ڕاستەقینەی ئەم خانمە ببینێ تاوەكوو بزانێ هەر بە ڕاست ئەم خانمە بۆ خۆی ئەوەندە جوان و شۆخوشەنگ بووە، یانژی هێزی فڵچە و توانا و سەلیقەی خەیاڵ ئاسای ڕوبنسی هونەرمەندی سەردەمی بارۆك بەدەوی كردووە؟! چونکە سۆزانا جگە لەم پۆرترێتە، تابلۆیەكی دیكەی بۆ كێشراوە، لەو تابلۆیەدا بەم شێوەیەی ئێستا ناسك و نازدارنییە. تابلۆكەی دیكە، سۆزانا و كلارای كچێتی، هونەرمەند ئەنتۆن ڤاندیك ئەو پۆرترێتەی دروستكردووە. ئەگەرچی لە ڕووی هونەرییەوە ئاستی تابلۆكە یەكجار بەرزە، ئەنتۆن ڤاندیك، یەكێكە لە هونەرمەندە بە توانا و بەسەلیقەكانی جیهانی شێوەكاری و كاریگەریی ڕوبێنسی لەسەربووە. لە دروستکردنی ئەم پۆرترێتەدا تەواوی توانا هونەرییەكانی خۆی گەیاندووە. بەڵام شێوەی سۆزانا لەوێدا ئەوەندە ناسك و جوان نییە و پیر دەردەكەوێت. بەڵام سۆزاناكەی ڕوبێنس جیاوازە، تابلۆكە زێدە جوان و نایابە، كڵاوێكی پەڕی لەسەرە و بە ڕوخسارە سوور و ئاڵەكەیەوە دەگەشێتەوە و دەڵێی مانگی چواردەیە. هێندە گەشە چاو باوەڕ ناكات ئەوەی دەبینرێ بۆیەی زەیت و كانڤاس بێ و بە ڕەنگ كێشرابێ. چاوەگەشەكانی دەڵێی ئەستێرەی بیست و دوون. قژی خورماییە و گەردنی بەرزە، لا ملی سپی و ساف و لووسە. کۆڵەی سینگی سپی و پانە. وەكوو شاژن خۆی تاسولووس داوە. ڕاست و چەپ دەستە نەرمەكانی لە ژێر مەمكەكانی داناوە، زەردەیەكی كز لەسەر لێوەكانێتی و گلێنەكانی بۆ لای چەپ سوڕاندووە. دەڵێی ئەو شەدەلارەیە وا حەسەن زیرەكی نەمر بەستەی بۆ چڕیوە. حەسەن زیرەكی بلیمەتیش هونەرمەندێكی مەزن بوو هاوشێوەی ڕوبێنس بە وشە وێنەی خانم خاسی كوردی دەكێشا، ئەو مریەمەی ئەو بە باڵایدا هەڵیدا ئێستێ مەشهوری گشت عالەمە. هەوری لار دوای ئەو هەموو ساڵە وێردی سەر زمانی خەڵکە و ئەم ئێستاکێ خەڵکانێکی زۆر هەن بە خەیاڵ لە زەینیاندا وێنەی ئەو خانمە دەکێشن، بەدووی چیرۆکی دەسماڵ قاقانییەوەن، گەرەکیانە بزانن ئەو خانمە کێ بووە و چیرۆکەکەی چی بووە؟ ئاخۆ هەوری لاریش خاتوو زینێکی دیکەی کوردەواری بووە؟ گۆرانییەكانی زیرەکی مەزن تابلۆیەك بوون لە وشە، جوانی و ناز و عیشوەی كچۆڵە و خانمی ماڵەمیران و شۆڕەژنی گوند و شار… بەسەر هەر كەسێكی هەڵبدایە دەیگەیاندە حەوێقی ئاسمان. چاوەكانی حەسەن زیرەك چەشنی چاوەكانی ڕوبێنس تیژ و بەهێزبوون، هاوكات زەین و خەیاڵیشی دەوڵەمەندبووە، ئەویش هەر بەو چەشنە وەختارێ لە خانمێكی ڕوانیوە ئیلهامی گۆرانییەك تێكەڵ بە هێزی خەیاڵ بووە و گۆرانییەكی وای بۆ چڕیوە، ئەم ئێستاكێ دوای زیاتر نیو سەدە لەسەر زاری خەڵكییە. hawre piano, [5/17/2025 1:43 PM] ئەگەر بە وردی گوێ لە گۆرانییەکانی ماملێ و زیرەك و عەلی مەردان و … هونەرمەندە بلیمەتەکانی دیکە بگرین هاوشێوەی تابلۆكانی ڕوبێنس و داڤنشی و … وێنەی خانمانی جوان و شۆخوشەنگ و وێنەی سروشت و كوێستانی سەربەتەمیان بە وشە كێشاوە. یان چیرۆكی ئەوینداری عاشقان دەگێڕنەوە. جا كەسێك گوێگرێكی ورد و بە سەلیقە بێت لە پشتی ئەو دیمەن و وێنانەوە پەی بە شتی تر دەبات. كەلتوور و داب و نەریتی كوردەواری ئەو عەیامەی بۆ ڕوون دەبێتەوە، جل و بەرگ و شێوەی خۆگۆڕین… نەك هەر گۆرانی، هەموو دەقێك، بە گۆرانی گوترابێ یان نووسرابێ، هەر لە بەیت و حەیرانەوە تاوەكوو بەستە، شیعر و و چیرۆك و ڕۆمان و… هەر یەك لەو بەرهەمانە دەتبەنە نێو دنیای دەقەکەوە، چیرۆكەكانیان نیشاندەری ئەو سەردەمەی خۆیانن. ئەمە بۆ رۆماننووسەكانیش هەر بەو جۆرەیە، بۆ نموونە ڕاسكۆلینكۆفی دۆستویڤسكی و حەمەدۆكی یەشاركەمال و هاوارەبەرە و میرزای فەتاحی ئەمیریی و سەرهاتی وەستا و وەستاژن” ئافتاو” لە چیرۆكی چای شیرینی حوسێن عارف و… تا دەگات بە نووسەرە تازەکانی ئەم چەرخە. هەموو ئەمانە كۆمەڵێك دەقن دەكرێت شیكاری وردیان بۆ بكرێ پەیوەست بە سەردەمی لەدایك بوونیانەوە. ژیانی ئەو کارەکتەرانەی نێو ڕۆمان و چیرۆکەکان لە پۆشاکی بەریانەوە تا هەڵسوکەوت و بیرکردنەوەیان… شاشەی سەردەمەکەی خۆیانن. ئەمەش لە توانای ڕەخنەگری زیرەك و بوێردایە ئەم بەرهەمانەش وەكوو تابلۆ و و موزیك و گۆرانی و شانۆگەرییەكان لە پاش خۆیان بەردەوام نەوە لە دوای نەوە دەخوێنرێنەوە و خوێنەر لە سەردەمە جیاوازەكاندا هەر كەس بە چاو و زینی خۆیەوە دەیانخوێنێتەوە و لێكۆڵەرەكانیش شیكاری تازە و تازەتر لەسەر ئەو بەرهەمانە دەكەن. نووسەران و هونەرمەندان بە وێنە بێ یان بە وشە شاشەی سەردەمەكەی خۆیانن. كارەكتەری نێو رۆمان و چیرۆك و فیگەری نێو تابلۆكان و خانمخاسی ناو گۆرانییەكان ئەم ئێستاكێ لە خودی كارەكتەرە ئەسڵییەكە زیندووترن. ئەم تابلۆیەی ڕوبێنسیش بەوجۆرەیە. سۆزانا ئەم ئێستا ئێسكیشی بووە بە خۆڵ، ئەمما تابلۆكەی هێشتا زیندووە و خەڵكانێك دەچنە سەیری و بە تامەزرۆییەوە لێی ورد دەبنەوە. ئەو سۆزانایەی خانمێكی ئاسایی بووە و یەكێك بووە لە كچەكانی ماڵە خەوزوری هونەرمەند ڕوبێنس. یان تابلۆی كوێرەكەی گۆیا، خوازەڵۆکێکی بێوڵەت بووە موزیكی ژەنیوە و ئێستاكێ بووە بە پاڵەوانێكی ناو تابلۆكەی گۆیا و سەد هێندەی پاشا خۆشبەختەكانی ئیسپانیا و ئەورووپا ناسراوە. ئەو عەیامەی ڕوبێنس وەك هونەرمەندێكی مەزن و بەهرەمەند كاری كردووە، كامێرا نەبووە، ئەوانەی دەوڵەمەند و خانەدان بوون یان كەسی نزیكی نیگاركێشەكان بوون ئەو چانسەیان هەبووە وێنەیان بكێشرێ، وەك تابلۆی ئەدیل فوچەری ژنی فیكتۆر هۆگۆ كە لەلایەن هونەرمەندی ناوداری فەرەنسی لویس ڕێنی بۆلانگەرەوە كێشراوە. لویس هاوڕێیەكی زۆر خۆشەویست و نزیكی هۆگۆ بووە. هەندێكجار خەڵكی هەژار و بێ كەسیش ئەو بەختەی هەبووە وێنەی بكێشرێ، ژیان یان شێوەی ڕوخساریان بە جۆرێك بووە سەرنجی هونەرمەندەكانی ڕاكێشاوە تاوەكوو وێنەی بكێشن. ئەو كەسانە ئێستاكێ نەماون و ئەو عەیامە وەكوو وێنەیەك لەو تابلۆیەیان ڕوانیوە، ئەمما لەم سەردەمەدا ئەو بەرهەمە بووە بە مێژوویەك و بە هۆی سەلیقەی هونەرمەندەكەوە كەسایەتییەكە بووە بە جیهانی. هەر وەك چۆن بەیتەكانی موكریان لە ساتی لە دایكبوونیانەوە خەڵكی ئاسایی بە تامەزرۆییەوە گوێی لێ دەگرن و چێژی لێ دەبینن. خەڵكانی شارەزای بوارەكەش لێكۆڵینەوەی لەسەر دەكەن. وەك گەنجی سەربەمۆرەكەی ئەحمەد بەحری یەكێكە لەو بەرهەمە بە پێزانەی دەبێ بخوێنرێتەوە و سوودی لێ وەربگیرێ، چون نووسەر دڵسۆزانە كارەكەی كردووە، ئەو هەموو بەیتەی كۆكردۆتەوە و كنەوپشكنین و شیكاری بۆ كردوون و زانیاری چاكی كۆكردۆتەوە و خستویەتێ پێش چاوی خوێنەران، تاوەكوو ئەو كەسانەی گوێ لەو بەیتانە دەگرن زانیاریان لەسەر چیرۆك و بەسەرهاتی نێو ڕستەكانی هەبێ و بزانن گوێیان لە چی گرتووە و كورد لە ڕابردوودا چۆن ژیاوە. بە كورت و كورتاسی هەموو بەرهەمێكی ئەدەبی و هونەری ئاوێنەی ڕووداوەكانی سەردەمەكەی خۆیەتی و جیاواز لە پرۆژەی مێژوویی دیوێكی دیكەی ئەو ڕۆژگارەن. وەك ئەم تابلۆیەی ڕوبێنس ئەگەرچی پۆرترێتی خانمێكی ئاساییە، ئەمما دەرخەر و نیشاندەری سەردەمێكە، كە شارەزایانی ئەو بوارە دەتوانن شیكاری بۆ بكەن و بگەڕێنەوە بۆ ئەو ڕۆژگارە. پیتەر پاوڵ ڕوبێنس یەكێكە لە هونەرمەندە مەزن و ناودارەكانی جیهانی شێوەكاری. ئەم بلیمەتەی سەردەمی بارۆك خاوەنی كۆمەڵێك تابلۆی یەكجار جوان و نایابە و لەسەر ئاستی دنیا ناسراوە، ڕوبێنس جگە لە كاری نیگاركێشی، ڕۆشنبیر و دیپلۆماتكار و بازرگان بوو. تابلۆكانی دوای چەند سەدە هێشتا لە مۆزەخانەكاندا دەگەشێنەوە و بینەران بە حەیرەتزەدەییەوە لێی دەڕوانن. hawre piano, [5/17/2025 1:44 PM] سۆزانای ناسك و نازداریش شەدەلارێكی عەیامی بارۆكە، ڕوبێنس زاوا زێڕینەی بنەماڵەی فۆرمیتە و كچی ئەوانی خواستووە، یەعنی لە خزمە نزیكەكانی بووە و زاواش بۆ ماڵەخەزوران سەری پێوە نییە. ____ ئاڵدووز: نەخشێنراو دێم: ڕوومەت، گۆنا بەدەو: جوان کۆڵەی سینگ: پەڕڕەی سینگ، نێوان مەمک بەرەو سەرەوە وەختاری: وەختێ بێوڵەت: بەدبەخت، هەژار خوازەڵۆک: سواڵکەر بە کورتوکورتاسی: خولاسە، بە کورتی

🔹 لەسەردەمی بێهیوایی هاوڵاتیان نازانن لەنێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن كامەی هەڵبژێرن! 🔹 لەسەردەمی هیچ و پوچیی هیچ شتێك لەكۆمەڵگاو حوكمڕانی بەهای نامێنێت 🔹 لێرە دەسەڵات هەرچی ستەمكارییە دەیكات، ئۆپۆزسیۆنیش مردۆخ و بێ‌ روئیایە بۆ گۆڕینی حوكمڕانیی 🔹 لەكوردستان خەڵك بەدوای فریادڕەسێكەوەیە، بەڵام بێهیوا بووە بۆیە ناچێتە دەنگدان 🔹 ئۆپۆزسیۆن هەیە بۆ ئەوەی ئۆپۆزسیۆن بێت، هەیانە دەیەوێت غەنیمەی بەركەوێت . ✍️ سەرتیپ جەوهەر لەسەردەمی هیچ و پوچییدا هەموو كایەكانی ژیان و حوكمڕانیی قێزەون و ناشرین دەبن، هیچ شتێك لەجێگەی خۆیدا نابێت و كورد دەڵێت مەقایس نامێنێت. فەرهەنگی ژیان و حوكمڕانیی و ئایندەی میللەتەكە دەشێوێت، چونكە ئەوانەی حوكمڕانن هیچ پەیوەندییەكیان هیچ پەیوەندیان بەحوكمڕانیەوە نییە، بۆیە هەموو شتێك پوچ دەبێت. ئالان دۆنۆ خاوەنی كتێبی (سیستمی هیچ و پوچیی) باس لەسەردەمی هیچ و پوچیی دەكات، دەڵێت شارەزاو رۆشنبیران لەحوكمڕانی و پێشخستنی كۆمەڵگا دووردەخرێنەوە، خوێندەواریی هیچ بەهایەكی نامێنێت. لەو سەردەمەدا هەموو شتێك بەئەنقەست لەكۆمەڵگا دەشێوێنرێت بۆئەوەی توانای رەخنەگرتن نەمێنێت، بگرە رەخنەگرتن هیچ بەهایەكی نامێنێت. نەخوێندەواران حوكمی وڵات دەكەن و خەڵكی شیاویش پەراوێز دەخرێن. سیاسەت دەبێتە ئەداتێكی نائەخلاقی بۆ بەتاڵكردنەوەی چەمكەكانی دادپەروەریی و یەكسانیی و حوكمڕانی باش. لەكۆتاییدا هەموو ئەمانە بەسەریەكەوە، دەبێتە سیستمێكی نوێی حوكمڕانیی كەهیچی بەسەرهیچەوە نابێت و ئەو ناوی دەنێت سیستمی هیچ و پوچیی. بەجۆرێك دامەزراوەی حوكمڕانیی دروستنابێت بەڵكو كەمینەیەكی دەسەڵاتدارو حوكمڕان دروستدەبێت لەدەرەوەی یاساو هەموو مەنتقێكی حوكمڕانیی بەپێی بەرژەوەندی خۆیان حوكمی وڵات دەكەن. ئەوەی بیرمەندی كەنەدی ئالان دۆنۆ باسی دەكات لەكوردستان واوەترە. ئێمە سەردەمی هیچ و پوچییمان تێپەڕاندووە، گەیشتووینەتە سەردەمی بێهیوایی! لەسەردەمی هیچ و پوچییدا هیوایەك بۆ بەدیل و ئەلتەرناتیڤی دۆخی خراپی حوكمڕانیی و كۆمەڵگا بەدیدەكرێت. هیوایەك هەیە فریادڕەسێك بێتە مەیدان و بارودۆخەكە ژێراوژوور بكاتەوەو ببێتە پێشڕەوی خەڵك و جڵەوی گۆڕانكاریی بگرێتە دەست، بەڵام لەكوردستان ئەو هیوایەشمان نەماوە. بێگومان سەردەمانێك لەكوردستان ئۆپۆزسیۆن هیوای خەڵك بوو. لەپەرلەمان دەنگێكی زوڵاڵ بوو، كاریگەری زۆری لەسەر دۆخی سیاسی هەبوو، بەڵام ئەزموونی ئۆپۆزسیۆن لەسەردەمی دروستبوونی بزوتنەوەی گۆڕأنەوە تائێستا سەركەوتوو نەبوو. لەلایەك لەكاری حزبی لاسایی حزبە دەسەڵاتدارەكانیان كردەوەو ئەوانیش بوونە حزبی پشتاوپشت و بنەماڵەیی، كاتێكیش هاتنە دەسەڵات لەخراپەكاریدا بەشوێنپێی حزبە دەسەڵاتدارەكاندا رۆیشتن. لەلایەكی دیكە لەماوەی چەند ساڵی رابردوو جگە لەپەرتەوازەیی مخابن نەیانتوانیوە ئەو رۆڵە بگێڕن كە پێویستە ئۆپۆزسیۆن بیگێڕێت وەك دەسەڵاتێكی چاودێر لەناو پەرلەمان و دەرەوەی پەرلەمان.   ئێستا ئەو ئۆپۆزسیۆنەی لەكوردستان هەیە ئەوەندەی دەنگە دەنگ و هاواری سەر تۆڕی كۆمەڵایەتیی و بەردەم مایكی میدیاكانن، ئەوەندە خاوەنی تێگەیشتنێكی روون نین بۆ چاككردنی حوكمڕانیی. تائێستا هیچ لایەنێكی ئۆپۆزسیۆنمان نەبینیوە لەپێناو چەسپاندنی داخوازییەك، یان پێشێلكارییەكی یاسا لەلایەن دەسەڵاتداران، یان ستەمكارییەك هاواری شەقام بكات و خۆپێشاندانی جەماوەریی رێكبخات! لەباشترین حالەتدا رەنگە بەیاننامەیەك دەربكەن، یان لێدوانێكی رۆژنامەوانیی بدەن.  دەتوانم بڵێم بەشێكیان ئۆپۆزسیۆنن تاوەكو لەدەرفەتێك بێنە حكومەت و لەتێك لەو كێكەیان بەربكەوێت كە وەك غەنیمەی حوكمڕانیی بەسەر لایەنەكان دابەشدەكرێت. هەیانە دروستكراوی دەسەڵاتە، هەشیانە ئۆپۆزسیۆنە بۆ ئەوەی ئۆپۆزسیۆن بێت و بۆ ئەوە دروستبووە نەیەنە حكومەت چونكە بەركەوتەكەی لەئۆپۆزسیۆن بوونیەتی، هەشیانە بەشێكە لەئەجێندای ئیقلیمیی ..تد  بەبڕوای من ماوەیەكی درێژە خەڵك لەبێهیواییەكی پڕوكێن دەژیت. هاوڵاتیی نازانێت لەنێوان دەسەڵات و ئۆپۆزسیۆن كامەیان هەڵبژێرێت، ئەو دەسەڵاتەی هەیە هەرچی ستەمكارییە بەرامبەر خەڵك دەیكات و هیچ شەرعیەتێكی نەماوە، لەلایەكی دیكە ئۆپۆزسیۆنێكی مردۆخ و تێگەیشتنێكی روونی نییە بۆ گۆڕینی بارودۆخی حوكمڕانیی، بۆیە ئەم سەردەمەی ئێستا بۆ كوردستا سەردەمی بێهیواییە! بێهیوایی لەگۆڕینی ئەم ستەمكارییە، بێهیوایی لەبەدیلێك تابتوانێت كۆتایی بەم دۆخە چەقبەستوەی كوردستان بهێنێت كە هەموو شتێك لەلایەن كەمینەیەكی حوكمڕانەوە دەستی بەسەرداگیراوە. بۆیە ئەگەر ئالان دۆنۆ باسی سەردەمی هیچ و پوچیی كردووە كاتێك كۆمەڵگاو حوكمڕانیی دەگاتە قۆناغێك بەتاڵدەبێتەوە لەهەموو بەهایەك، ئەوا لەكوردستان لەوە واوەترە، ئێستا هەڵك گەیشتۆتە سەردەمێكی دیكە ئەویش سەردەمی بێهیواییە، كەسەردەمێكی كوشندەیە بۆ كۆمەڵگا. . سەرتیپ جەوهەر