تۆڕی هاوپەیمانی19: محمد قوربانی ئازاد بکەن

هێزەکانی سوریاى دیموکرات (هەسەدە) ناوی ۷٠ بەرپرسی باڵای سەربازی و تەواوی سێ فیرقەی سەربازی بۆ هەریەکە لە فیرقەی دێرەزور و  فیرقەی حەسەکە و فیرقەی ڕەققە و هەر سێ لیوا تایبەتیەکەی هەسەدەش و هێزەکانی ناوخۆی ڕادەستی هێزەکانی ئەمەریکا کردوە بۆ ئەوەی تێکەڵی سوپای سووریا بکرێن.   هێزەکانى ئەمریکاش ئەو ناوانەیان گەیاندیانە بەرپرسانی هەر دوو وەزارەتی بەرگری و ناوخۆی دیمەشق، بەڕادەستکردنی ئەو ناوانە دیمەشق ناچار دەکرێ دان بەو هێزانەدا بنێ کە سەرجەمیان هەڵگری جنسیەی سورین. لە ئێستادا چاوەڕێ دەکرێ کە شەڕع ناچار بکرێ و دان بە بوونی ئەو هێزانە دابنێ و لە ڕیزی سوپا و وەزارەتی ناوخۆی حکومەتەکەی جێیان بۆ بکاتەوە.   ئەگەر ئەم هەنگاوە سەربگرێت، لێرە بەدواوە  ناوی هەسەدە نامێنێ و هێزەکانیان لە پاڵ ئاڵا زەردەکە، ئاڵای دەوڵەتی سوریاش لە سەر سینگیان دەدەن.

یاریدەدەری سەرۆکوەزیران دەڵێت، هەوڵدەدەن بەر لە هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق، مووچەی مانگی ئەیلوولی مووچەخۆران خەرج بکرێت، هەروەها لە کۆتایی مانگی 11شدا، مووچەی مانگی تشرینی یەکەم بنێردرێت، "سەرۆکوەزیرانی عێراق بەڵێنی داوە سەرجەم مووچە دواخراوەکان لە ئەم ساڵدا خەرج بکرێن.'' ئەمڕۆ چوارشەممە 29-10-2025، رێباز حەملان، یاریدەدەری سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان لەبارەی چارەنووسی مووچەی مانگەکانی 9، 10، 11 و 12ـی ئەم ساڵی مووچەخۆران بە پەیام سەربەست، پەیامنێری تۆڕی میدیایی رووداوی رایگەیاند، ''ئێمە هەموو پابەندییەکانی خۆمان جێبەجێکردووە و پێویستە عێراقیش ناردنی مووچە دواخراوەکانی کوردستان لەگەڵ مووچەی مووچەخۆرانی خۆی رێکبخاتەوە.'' ئەم ساڵ لە هەرێمی کوردستان 8 مووچە دابەشکراوە. بەگوتەی رێباز حەملان، سوودانی بەڵێنی بە مەسرور بارزانی، سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان داوە، سەرجەم مووچە دواخراوەکان لە ئەم ساڵدا خەرج بکرێن. بڕیارە 11-11-2025 هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەبچێت. یاریدەدەری سەرۆکوەزیرانی هەرێمی کوردستان جەختی لەوە کردەوە، ''هەموو گوشارەکانمان چڕ کردووەتەوە، بۆ ئەوەی کە لە سەرەتای مانگی 11 و بەر لە هەڵبژاردن، مووچەی مانگی ئەیلوول بدرێت، هەروەها لە کۆتایی هەمان مانگدا، مووچەی مانگی 10ـش بنێردرێت.'' رێباز حەملان رەتیدەکاتەوە عێراق کێشەی نەختینەی هەبێ بۆ ناردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان و دەڵێت، ''ئەی چۆن دەتوانێت مووچەی مووچەخۆرانی خۆی دابین بکات، بەتایبەتی کاتێک تەنیا مووچەی وەزارەتی پەروەردەی عێراق لە مووچەی تەواوی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان زیاترە و زیاتر لە ترلیۆنێک دینارە.'' هەرچی مووچەی مانگەکانی 11 و 12ـی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستانە، وەک یاریدەدەری سەرۆکوەزیران گوتی، ''بێگومان ناردنی ئەو دوو مووچەیەش دەبێ بکەوێتە مانگی 12. پلانەکەی ئێمە بەو شێوەیەیە، بەڵام هیوادارین عێراق بتوانێت پابەند بێت.'' رێباز حەملان لەبارەی ئەو 120 ملیار دینارەی کە مانگانە وەکو پشکی بەغدا لە داهاتی نانەوتیی هەرێمی کوردستان دەخرێتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی فیدراڵ گوتی: ''لە دوایین کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان، بڕیاردراوە کە سەرجەم وەزارەت و دامەزراوەکان، مانگانە بەر لە هەر خەرجییەک، بەو داهاتەی بەردەستیانە، ئەو 120 ملیار دینارە کۆبکەنەوە''.

بڕیار وایە کاتژمێر ٠٥:٣٠ـی ئێوارەی سبەینێ، شاندی ئیمرالی دەم پارتی لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری دەوڵەتی تورک کۆببنەوە. دوای داخستنی لە ٢٨ـی ئەم مانگە، کاتی کۆبوونەوەی شاندی ئیمرالی و ڕەجەب تەیب ئەردۆغان، سەرۆککۆماری دەوڵەتی تورک دیارییکرا. شاندی ئیمرالی پارتی یەکسانیی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) کە بۆ کۆبوونەوەکەی سبەینێ ئامادە دەبن، پێکدێن لە پەروین بوڵدان و مەدحەت سانجار. شاندەکە سبەی کاتژمێر ٠٥:٣٠ـی ئێوارەی سبەینێ لە کۆشکی سەرۆککۆماریی (بەشتەپە) لەگەڵ ئەردۆغان کۆدەبنەوە. بڕیار وابوو، لە ٢٨ـی ئەم مانگە شاندەکە لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان کۆبوایەتەوە، بەڵام کاتەکەی دواخرا. ئەم کۆبوونەوەیە دوای هەنگاوە مێژووییەکەی بەڕێوەبەرایەتی تەڤگەری ئازادیی دێت کە بۆ قۆناغی دووەمی پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتیک نایان، بەشێک لە هێزەکانیان لەو ناوچانەی کە مەترسی پێکدادانیان هەیە کشاندەوە بۆ هەرێمەکانی پاراستنی مەدیا

سەرۆکی بارزانی لە دهۆک ڕایگەیاند، پارتی هەر لە سەرەتاوە باوەڕی بە هەڵبژاردن و دەنگی خەڵک و هاووڵاتییان هەبووە و هەر لە یەکەم هەڵبژاردنەوە تا دوا هەڵبژاردنیش هەر یەکەم بووە؛ هاوکات هیواشی خواست دوای هەڵبژاردن، دۆخەکە باش ببێت و بگۆڕدرێت و کێشەکان چارەسەر بکرێن. بارەگای بارزانی ڕاگەیەندراوێکی بڵاو کردووەتەوە و تێیدا ئاماژەی داوە، ئەمڕۆ چوارشەممە 29ـی تشرینی یەکەمی 2025، سەرۆک بارزانی لە شاری دهۆک لەگەڵ بەشێک لە جەماوەر و چینوتوێژەکانی شاری دهۆک کۆبووەوە. ڕاشیگەیاندووە، سەرۆک بارزانی لەو کۆبوونەوەیەدا گوتارێکی پێشکەش کرد و باسی لە چەند تەوەرێکی پەیوەست بە ڕەوشی ئێستا و هەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق کرد. سەبارەت بە هەڵبژاردن لە کوردستان و عێراق، سەرۆک بارزانی ئاماژەی بەوە دا لە ساڵی 1991 لە کاتی ڕاپەڕین کەس بیری لە هەڵبژاردن نەدەکردەوە و ئێمە باسمان لە هەڵبژاردن کرد.  دووپاتیشی کردەوە، پارتی هەر لە سەرەتاوە باوەڕی بە هەڵبژاردن و دەنگی خەڵک و هاووڵاتیی هەبووە و پارتی هەر لە یەکەم هەڵبژاردنەوە تا دوا هەڵبژاردن هەر یەکەم بووە. سەرۆک بارزانی باسی لەوە کردووە، پارتی هەمیشە خۆی بە بەرپرسیار زانیوە و هیچ کاتێک لە بەرپرسیاریەتیی ڕاینەکردووە و بەرپرسیاریەتیشی نەخستووەتە ئەستۆی کەس، بە پێچەوانەوە بەرپرسیاریه‌تیی خەڵکی دیکەشی هەڵگرتووە. بەگوێرەی ڕاگەیەندراوەکە، سەرۆک بارزانی هیوای خواست دوای هەڵبژاردن، دۆخەکە باش ببێت و بگۆڕدرێت و کێشەکان چارەسەر بکرێن؛ هاوکات سەرۆک بارزانی دووبارە سوپاسی خەڵکی کوردستانی کرد بۆ خۆڕاگرییان بەرانبەر هەموو پیلانەکان و نەناردنی مووچە و سەلماندییان کە بۆ هیچ شتێک سەردانانەوینن. لە بەشێکی دیکەی ئەو کۆبوونەوەیەدا سەرۆک بارزانی باسی لە دەستووری عێراق کرد و ڕایگەیاند، ئەو دەستوورە وەک خۆی جێبەجێ بکرێت زۆرێک لە کێشەکان چارەسەر دەکرێن. هەر لەسەر بابەتی هەڵبژاردن، سەرۆک بارزانی دووپاتی کردەوە، هەر هەڵبژاردنێک گرنگیی خۆی هەیە و دەبێت ئەمجارەش هێز و گەورەیی پێگەی پارتی نیشانی هەمووان بدەینەوە، هەر کەسێکیش ویژدانی هەبێت، دەزانێت مەسەلەی پاراستن و ئەرکی پاراستنی کوردستان لە ئەستۆی کێیە و دەشزانێت ئەو خزمەتەی لە بواری ئاوەدانکردنەوە و پەروەردە و تەندروستی، خزمەتگوزاری، ئاسایش، سەقامگیری، ئابووری، بووژانەوە، پێشخستنی ژێرخانی کوردستان و پرۆژەی ستراتیژی و پێشخستنی کەرتی ڕێگاوبان و گەشتیاریی کراوە، پارتی کردوویەتی کە ئەمانە بە ئاسانی بەدەست نەهاتوون. هەروەها باسی لە پاراستنی ئاو و گرنگیی پرۆژەی بەنداو و پۆندەکان کرد کە بۆ داهاتووی کوردستان لە بواری ئاودا گرنگیی زۆریان هەیە و خەڵک لە داهاتوودا دەزانێت کە چ کارێکی گەورە کراوە. بارەگای بارزانی، ئەوەشی خستووەتەڕوو، فەرهەنگ و که‌لتووری پێکەوەژیان لە کوردستان تەوەرێکی دیکەی گوتارەکەی سەرۆک بارزانی بوو و لەم بارەیەوە جەختی لە شانازیکردن بەم فەرهەنگە مەزنە لە کوردستان و زیاتر چەسپاندن و بەردەوامیدان بە بنەماکانی پێکەوەژیان کردەوە. هەروەها لە بارەی پێکهێنانی حکوومەتی نوێی هەرێمی کوردستان، سەرۆک بارزانی باسی لە بەردەوامیی هەوڵەکان لە نێوان پارتی دیموکراتی کوردستان و یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان کرد بە پێی ئیستیحقاقی هەڵبژاردن و هیواشی خواست هەر چی زووترە حکوومەتی نوێ پێکبهێندرێت. سەرۆک بارزانی داواشی کرد، هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی خولی شەشەمی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق بە ئارامی و هێمنی و دوور لە توندوتیژی بەڕێوە بچێت.

سەدان هاوڵاتی لەگەڕەکی چوارچرا، ناڕازین لەبڕیاڕێکی قوباد تاڵەبانی، جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێم‌و شارەوانی سلێمانی، کە دەیانەوێ روبەری ٧ دۆنم زەوی ئەو گەڕەکە لەنەخشەدا تەرخانکراوە بۆ باخچە، بدەن بەکۆمپانیایەک بیکات بەیەکەی نیشتەجێ بوون. ژمارەیەک لەهاوڵاتی ئەو گەڕەکە راگەیاند سەدان واژۆیان کۆکردوەتەوە لەدژی بڕیارێکی قوباد تاڵەبانی‌و شارەوانی سلێمانی وەک ناڕەزایی دەربڕین بەرامبەر بەفەرمان‌و بڕیارێکیان کە دەیانەوێ روبەرێک زەوی کە لەنەخشەی شارەوانیدا بە(باخچە) تۆمارکراوەو دەکەوێتە سەر شەقامی شەستییەکە، بگۆڕن بۆ زەوی‌و بیدەن بەکۆمپانیای "سوپەر پاوەر" بیکات بەیەکەیەکی نیشتەجێ بوون بەناوی "ئەلفا تاوەرز". دەیان ماڵ‌و سەدان هاوڵاتی ئەو گەڕەکە لەڕێگەی واژۆ کۆکردنەوەوە ناڕەزایی خۆیان دەردەبڕن‌و دەڵێن نایانەوێ ئەو رووبەرەی بۆ باخچەو سەوزایی تەرخان کراوەو موڵکی گشتییەو پێویستە خەڵک بەگشتی لێی سوودمەند بن، بکرێت بەباڵەخانەی کۆنکرێتی‌و کۆمپانیایەک لێی سوودمەند بێت، هاوڵاتیانی ئەو گەرەکە داوا لەلقوباد تاڵەبانی‌و شارەوانی سلێمانی دەکەن، کە بەهیچ جۆرێک ئەو پلانە نەخەنە بواری جێبەجێکردنەوەو باخچەکەی بەردەمیان نەکەن بەیەکەی نیشتەجێ بوون لەپێناو سوودو قازانجی کۆمپانیایەکداو بەرژەوەندی گشتی لەبەرچاو بگرن نەک بەرژەوەندی بازرگانێک". دەشڵێن "هەوڵدان بۆ ئەو جێبەجێکردنی ئەو پلانە، لەم کاتەدا کە بانگەشەی هەڵبژاردنەو هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەیە، کارێکی زۆر نەگونجاوەو خوازیارن بەتەواوی دەست لەو پلانە هەڵبگرن‌و بەڵێنی ئەوە بدەن هەرگیز نەخرێتە بواری جێبەجێکردنەوەو بکرێت بەباخچە". ناڕەزایی هاوڵاتیانی ئەم گەڕەکە، دوای ئەوە دێت کە سەرۆکی شارەوانی سلێمانی، لەیلا عومەر عەلی، لەرۆژنامەی کوردستانی نوێدا رۆژی ٢٧ی ١١ی ٢٠٢٥، ئاگادارییەکی بڵاوکردوەتەوەو دەڵێت: ئەنجومەنی شارەوانی سلێمانی لەڕێکەوتی (٢٢ / ١٠ / ٢٠٢٥) کۆبوونەوەی ئاسایی خۆی سازدا بۆ لێکۆڵینەوەو گفتوگۆ لەسەر نوسراوی بەڕێوەبەرایەتی گشتی وەبەرهێنانی سلێمانی لەڕێکەوتی (٤ / ٦ / ٢٠٢٣٥) تایبەت بەپڕۆژەی نیشتەجێیی (ئەلفا تاوەرز) کە لەلایەن کۆمپانیای (سوپەر پاوەر) جێبەجێ دەکرێت گفتوگۆ لەسەر ناوەڕۆکی نوسراوەکە کراو بەم شێوەیە: ١/ لەسەر فەرمانی بەڕێز جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران تەرخانکردنی پارچە زەوی ژمارە (٣٣٧ / ١٠) بەروبەری نزیکەی (٧ دۆنم‌و ٢ ئۆلک) بەپێی کۆبوونەوەی ئەنجومەنی شارەوانی ژمارە (٨٦) لەڕێکەوتی (١٣/ ٨ / ٢٠٢٥) کە تێیدا رەزامەندی دراوە لەسەر تەرخانکردنی بەڕێوەبەرایەتی نەخشەدانانی ئاوەدانی سلێمانی بەنوسراوی ژمارە (٩٠٢ /١٦٨١) لەڕێکەوتی (٢١ / ٨ / ٢٠٢٥) لاریان نیە. ٢- گۆڕینی رەگەزی زەوی پڕۆژەکە کە بەپێی تۆماری هەمیشەیی لە (٢٠١١) رەگەزەکەی (باخچەیە) بۆ زەوی). هەروەها لەئاگادارییەکەدا هاتووە کە (هەر کەس‌و لایەنێک رەخنە یان تانەی هەیە دەتوانێت لەماوەی ٣٠ رۆژدا سەردانی سەرۆکایەتی شارەوانی سلێمانی بکات) هاوڵاتیانی ئەو گەڕەکە دەلێن "لێرەوە بەجێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران‌و شارەوانی سلێمانی رادەگەیەنین کە ئێمە بەتوندی تانەو رەخنەمان هەیە بەرامبەر بەم هەنگاوەو داواکارین بیر لەجێبەجێکردنی نەکەنەوە، چونکە سیمای گەڕەکەکمان‌و روبەری سەوزایی ئەو شوێنە دەسێوێنێت‌و لەبەرژەوەندی گشتیدا نییە).

بەپێى ڕاگەیەندراوێکى ڕۆژنامەوانى ناوەندى ڕاگەیاندنى هەسەدە، ئەنجوومەنی سەربازی دێرەزور کۆبوونەوەیەکی فراوانکراوی ئەنجامدا و ڕێوشوێنی نوێی بۆ بەرزکردنەوەی ئاسایش و ڕووبەڕووبوونەوەی داعش پەسەند کرد. ئەنجومەنی سەربازی دێرەزور کۆبوونەوەیەکی فراوانکراوی ئەنجامدا، بە بەشداری فەرماندەکانی لیوا و سەرکردەکانی ئەنجومەنی سەربازی و یەکینەکانی پاراستنی ژنان یەپەژە. لە کۆبوونەوەکەدا باس لە دوایین پێشهاتە ئەمنییەکانی ناوچەکە و ڕێگاکانی ڕووبەڕووبوونەوەی داعش و ئەو تەحەددایانەی بەردەم سەقامگیری لە دێرەزور کراوە. هەر بەپێى ڕاگەیەندراوە ڕۆژنامەوانیەکە ئامادەبووان هەڵسەنگاندنیان بۆ دۆخی ئەمنی ئێستای ناوچەکە کرد و باسیان لە میکانیزمەکانی باشترکردنی ئامادەیی شەڕ کرد. هەروەها پلانی نوێیان داڕشت بۆ بەرزکردنەوەی هەماهەنگی نێوان ئەنجوومەنە سەربازییەکان و یەکە مەیدانییەکان بەمەبەستی بەرەنگاربوونەوەی شانەکانی داعش و باشترکردنی ئەدای ئەمنی و سەربازی هێزەکانی ئەنجومەنەکە. کۆبوونەوەکە بە کۆمەڵێک بڕیاری کردەیی بە ئامانجی بەرزکردنەوەی کارایی شەڕڤانان و سەرکردە سەربازییەکان کۆتایی هات. لەوانە دەستپێکردنی بەرنامەی ڕاهێنانی پێشکەوتوو و بڕوانامەدان بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی شەڕ و تاکتیکی شەڕڤانان، دانانی میکانیزمی نوێ بۆ بەهێزکردنی کاری هەواڵگری و ئاڵوگۆڕی زانیاری لە نێوان لیواکان و ئەنجوومەنە سەربازییەکان و یەکینەکانی پاراستنی ژنان، پەرەپێدانی تواناکانی سەرکردایەتی و کارگێڕی لەناو ئەنجومەنە سەربازییەکان بۆ دەستەبەرکردنی ئامادەیی باڵاتر لە بەرامبەر ئاستەنگە ئەمنییەکان، هەروەها بەهێزکردنی هەماهەنگی نێوان سەربازییەکان ئەنجومەنەکان بۆ دەستەبەرکردنی هێڵەکانی دابینکردن، کارەکان و ژێرخانی. ئەنجوومەنی سەربازیی دێرەزۆر لە کۆتایی کۆبوونەوەکەیدا دووپاتی کردەوە کە بەرەنگاربوونەوەی ڕێکخراوی تیرۆریستی داعش و پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری لە ناوچەکەدا وەک لە پێشینەی کارەکانی هێزەکانیان دەمێنێتەوە. جەختی لەسەر بەردەوامبوونی هەوڵە هاوبەشەکانی نێوان لیواکان و ئەنجوومەنە سەربازییەکان و یەکینەکانی پاراستنی ژنان تا نەهێشتنی تەواوەتی هەڕەشە ئەمنییەکان کردەوە.

ئەمڕۆ چوارشەممە، (51) تۆڕ، ڕێکخراو و کەسایەتی، بانگەوازێکیان بڵاوکردەوە، کە ئاڕاستەی نوێنەرانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کراوە، کە لە هەرێمی کوردستان کاردەکەن. لە بانگەوازەکەدا هاتووە، هەنگاوێکی پلان بۆ داڕێژراوە هەیە بۆ دانانی ڕێکخراوە نا حکومییەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی لە ژێر کۆنترۆڵدا و بۆ ئەو مەبەستە چەند ساڵێکە ژمارەیەکی بەرچاو لە ڕێکخراوی ناحکومی دامەزراون کە پەیوەندیی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆیان لەگەڵ حزبە سیاسییە دەسەڵاتدارەکان و کەسایەتییە سیاسییەکاندا هەیە. بەو هۆیەوە لەناو زیاتر لە شەش هەزار ڕێکخراوی نا حکومی لە هەرێمی کوردستان، گروپێک رێکخراو جیاکراونەتەوە و مۆڵک و بودجەی گشتی وەردەگرن، بەبێ میکانیزمێکی ڕوون و بوونی شەفافیەت و لێپرسینەوە. ئەم تەرزە لە ڕێکخراو، نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکی سیاسیی و حزبی دیاریکراو دەکەن، نەک پێداویستییە ڕاستەقینەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی. ڕێکخراوەکان، راشیانگەیاندووە: ئەوەی جێگەی نیگەرانیی ئێمەیە، ماوەیەکە زۆرینەی نوێنەرانی وڵاتان و لایەنە پارەبەخشە نێودەوڵەتییەکان، پشتیوانیی دارایی پێشکەش ئەو جۆرە ڕێکخراوانە دەکەن یان هاوکاریان دەکەن بۆ گەیشتن بە سەرچاوەی دارایی و فراوانکردنی پەیوەندییەکانیان.  لە کۆتایشدا هاتوو: داواکارین لە بەڕێزتان پێداچوونەوە بە میکانیزمەکانی هەڵسەنگاندن  (Due Diligence)دا بکەن و پرۆسەیەکی وردتر بۆ هەڵسەنگاندنی ڕێکخراوە هاوبەشەکانتان پەیڕەو بکەن، بۆ دڵنیابوون لە سەربەخۆیی سیاسی و داراییان. ئێمەش، داوای مامەڵەیەکی دادپەروەرانە و ڕاستەوخۆ دەکەین لەگەڵ ڕێکخراوە نا حکومییە، لەمەودواش چاودێریی هاوبەشەکانمان لە ڕیکخراوەکان و هاوبەشەکانیان دەکەین و ڕاپۆرت لەسەر ئەو پرسە بڵاودەکەینەوە.  دەقی بانگەوازەکە: بانگەوازێک بۆ پاراستنی بێلایەنی و شەفافیەت لە هاوبەشیکردن لەگەڵ کۆمەڵگەی مەدەنی لە هەرێمی کوردستان و عێراق بۆ بەڕێزان:  باڵیۆزخانە و کونسوڵگەرییەکان ئاژانسە نێودەوڵەتییەکانی بواری گەشەپێدان ڕێکخراوە ناحکومییە نێودەوڵەتییەکان لە سایەی ئەو گۆڕانکارییە سیاسی، ئابووری و کۆمەڵایەتییە دژوارانەی کە لە کۆتاییەکانی سەدەی ڕابردووەوە ناوچەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی و عێراق و هەرێمی کوردستانی بە تایبەت گرتووەتەوە، چەسپاندنی بنەماکانی دیموکراسی و کارکردن بۆ مافەکانی مرۆڤ ڕووبەڕووی ئاڵنگاریی گەورە بوونەوە. لە جەنگە یەک لە داوی یەکەکانەوە، تا پاکتاوی نەتەوەیی و شەڕی ناوخۆ، زنجیرەیەکی سەد ساڵەیە. تا دەگاتە پرۆسەی ئازادیی عێراق، کە هەم دەرفەت بوو، هەم دەیان کێشەی تر کۆن و نوێ سەریهەڵدایەوە، لە پێشیانەوە توندڕەوی و تیرۆر.  ئەم چەند دێڕە لە مێژووی ناوچەکە، پێویستی بەردەوامی ئەو هەوڵانە دووپات دەکاتەوە کە پرۆسەی مرۆڤ سازی و بە دیموکراتیزەکردنی کۆمەڵگە، قۆناغی زۆری لەبەردەم ماوە و پێویستی بە بەردەوامی هەموو هاوبەشەکانییەتی لە ناوخۆی و لە دەرەوە. تا گەشەی دیموکراسی و پێکەوەژیان بەردەوام بێت. لەم سۆنگەیەوە، کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بەگشتی، ڕێکخراوە مرۆڤ دۆستەکان و هاوپەیمانان بە تایبەتی، ڕۆڵێکی بەرچاوییان گێڕاوە لە پشتیوانیکردنی پرۆسەی دیموکراسی و بنیاتنانی کۆمەڵگەی مەدەنی. ئەو کۆمەک و پاڵپشتییە دارایی و مەعنەوییانەی کە پێشکەش بە ڕێکخراوە نا حکومییە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان کراون، کاریگەرییەکی ئەرێنی و بەرچاویان هەبووە لەسەر بەرەوپێشبردن لە هەموو ئاستەکان. بەڵام ئێمە نیگەرانی دیاردەیەکن لە هەرێمی کوردستان و دەمانەوێت بەم نامەیە ئێوەش ئاگاداربکەینەوە.  بەداخەوە ڕاستییە، کە بنەماڵە دەسەڵاتدارەکانی هەرێمی کوردستان ماوەیەکی درێژە کۆنترۆڵی هەموو جومگە هەستیارەکانیان کردووە، ئەوەی ئێستاش ڕوودەدات، هەنگاوێکی پلان بۆ داڕێژراوە بۆ دانانی ڕێکخراوە نا حکومییەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی لە ژێر هەمان کۆنترۆڵدا. تێبینیمان کردووە کەماوەی چەند ساڵێکە ژمارەیەکی بەرچاو لە ڕێکخراوی ناحکومی دامەزراون کە پەیوەندیی ڕاستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆیان لەگەڵ حزبە سیاسییە دەسەڵاتدارەکان و کەسایەتییە سیاسییەکاندا هەیە. بەو هۆیەوە لەناو زیاتر لە شەش هەزار ڕێکخراوی نا حکومی لە هەرێمی کوردستان، گروپێک رێکخراو جیاکراونەتەوە و مۆڵک و بودجەی گشتی وەردەگرن، بەبێ میکانیزمێکی ڕوون و بوونی شەفافیەت و لێپرسینەوە. ئەم تەرزە لە ڕێکخراو، نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکی سیاسیی و حزبی دیاریکراو دەکەن، نەک پێداویستییە ڕاستەقینەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی. ئەوەی جێگەی نیگەرانیی ئێمەیە، ماوەیەکە زۆرینەی نوێنەرانی وڵاتان و لایەنە پارەبەخشە نێودەوڵەتییەکان، پشتیوانیی دارایی پێشکەش ئەو جۆرە ڕێکخراوانە دەکەن یان هاوکاریان دەکەن بۆ گەیشتن بە سەرچاوەی دارایی و فراوانکردنی پەیوەندییەکانیان.  ئەم کارە چەندین لێکەوتەی نەرێنی هەیە: ١.لاوازکردنی ڕێکخراوە سەربەخۆکان: کاتێک سەرچاوە و پشتیوانییە نێودەوڵەتییەکان بەرەو ئەو ڕێکخراوانە دەڕۆن کە پشتگیری حیزبیان هەیە، ڕێکخراوە دێرین و سەربەخۆکان پەراوێز دەخرێن و توانای کارکردنیان سنووردار دەبێت. ٢.بەهێزکردنی سیستەمێکی نادیموکراسی: هاوکارییە دەرەکییەکان، دەبێتە هۆی بەهێزکردنی تۆڕی بەرژەوەندییە سیاسییەکان و زیاترکردنی گەندەڵی، کە دواجار پایەکانی دیموکراسی لاواز دەکات. ئەمەش تەنها پرسی مامەڵەی نایەکسان نییە، بەڵکو خراپ بەکارهێنانی پشتیوانیی نێودەوڵەتییە بۆ پتەوکردنی گەندەڵیی ناوخۆیی. ٣.بێهیواکردنی گەنجان و پاڵنانیان بەرەو کۆچ: کاتێک گەنجان و چالاکوانان دەبینن کە دەرفەتەکان بە شێوەیەکی نادادپەروەرانە دابەش دەکرێن و پشتیوانیی نێودەوڵەتیش دەچێتە خزمەتی هەمان سیستەمەوە، بڕوایان بە گۆڕانکاریی ناوخۆیی نامێنێت. ئەم بێهیواییە، تا دێت فراوانتر دەبێت، دەنگی نوێنەری پێشووی نەتەوەکگرتووەکان لە عێراق لەسەر ئەو دیاردانە و دەرەنجامەکانی بەرز بوو. ئێمە باوەڕمان وایە، کە ئێوە خوازیاری کۆمەڵگەی مەدەنی کاران، وەک چۆن لە وڵاتەکانی خۆتان هەموو کارێکتان کردووە بۆ ئەو خەونە، ئێمەش بە پشتیوانی ئێوە هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ کۆمەڵگەیەکی مەدەنی ڕاستەقینە و کاریگەر. لەبەر ئەوە، داواکارین لە بەڕێزتان پێداچوونەوە بە میکانیزمەکانی هەڵسەنگاندن  (Due Diligence)دا بکەن و پرۆسەیەکی وردتر بۆ هەڵسەنگاندنی ڕێکخراوە هاوبەشەکانتان پەیڕەو بکەن، بۆ دڵنیابوون لە سەربەخۆیی سیاسی و داراییان. ئێمەش، داوای مامەڵەیەکی دادپەروەرانە و ڕاستەوخۆ دەکەین لەگەڵ ڕێکخراوە نا حکومییە، ڕاستەقینە سەربەخۆکانی کۆمەڵگەی مەدەنی، بەبێ جیاوازی. لەمەودواش چاودێریی هاوبەشەکانمان لە ڕیکخراوەکان وهاوبەشەکانیان دەکەین و ڕاپۆرت لەسەر ئەو پرسە بڵاودەکەینەوە.  چاوەڕوانی وەڵام و هەنگاوی کرداریتانین ناوی تۆڕ و ڕێکخراوەکان: 1- فیدراسیۆنی ڕێکخراوەکان، لە (10) رێکخراو، (10) چالاکوان پێکهاتووە 2- تۆڕی ڕێکخراوەکانی هەڵەبجە، لە (24) ڕێکخراو پێکهاتووە 3- سەکۆی هاودەنگی ڕێکخراوەکانی هەڵەبجە، لە (😎 ڕێکخراو پێکهاتووە 4- سەکۆی پەروەردەی سەردەم، لە (٤) ڕێکخراو پێکهاتووە 5- ڕێکخراوی پاسەوان بۆ توێژینەوەی سیاسەتە گشتییەکان 6- دامەزراوەی واڵا بۆ گەشەپێدانی بەردەوام 7- رادیۆی دەنگ 8- ڕێکخراوی بیمە بۆ مافە ئابوری و کۆمەڵایەتییەکان  9- دامەزراوەی پەی بۆ پەروەردە و گەشەپێدان *ئەندامانی فیدراسیۆنی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی: 1. سەنتەری پەرەپێدانی دیموکراسی و مافی مرۆڤ (DHRD) 2. ڕێکخراوی ئاران 3. ڕێکخراوی دابین 4. ڕێکخراوی ئازادبوون 5. ڕێکخراوی هاریکاری یاسایی ژنان (WOLA) 6. ڕێکخراوی هەڵوێست 7. ئەکادیمیای ژنان 8. ماڵی سەرکەوتن بۆ گەشەپێدانی تواناکان 9. ڕێکخراوی کوردستان بۆ هەموان 10. سەنتەری گەشەپێدانی چالاکی لاوان چالاکوانانی ئەندام لە فیدراسیۆن: 11. شۆڕش ئەمین 12. ئاوات محەمەد 13. بەختیار عەبدوڵڵا 14. سالار فەتاح 15. عالییە فەرەج 16. کنێر عەبدوڵلا 17. قەیسەر ڕەحمان 18. فەرەیدون حەسەن 19. ئەشواق نەجیب 20.  ڕوناک رەفیق • ئەندامانی سەکۆی هاودەنگی ڕێکخراوەکانی هەڵەبجە: 1.  ڕێکخراوی نوێ بۆ پاراستنی ژینگە و مافەکانی ژنان 2. ڕێکخراوی کەمئەندامانی هەڵەبجە 3. ڕێکخراوی ئارامی هەڵەبجە بۆ پاراستنی مرۆڤ و ژینگە 4. ڕێکخراوی دارێ  5. ڕێکخراوی تواناسازی ژنان 6. ڕێکخراوی مرۆڤ سەنتەر 7. ڕێکخراوی ژینگەی تەندرووست 8.  ڕێکخراوی ژینگە دۆستی • تۆڕی ڕێکخراوەکانی هەڵەبجە: 1. سەنتەری گەشەپێدانی چالاکی لاوان 2.  کۆمەڵەی کوردستانێکی سەوز 3. سەنتەری پەرەپێدانی لاوان 4. ڕێکخراوی شنرۆیی کاکەی بۆ پەرەپێدانی مرۆیی 5.  ڕێکخراوی سینا بۆ توێژینەوە و پەرەپێدان 6. دەستەی چاوێریی پارێزگای هەڵەبجە 7. ڕێکخراوی توانست بۆ گەشەپێدانی تواناکان 8. ڕێکخراوی شارێ بۆ پەرەپێدانی تاک 9. ڕێکخراوی دڵ بۆ پەروەردە و خزمەت 10.  ڕێکخراوی پەیوەندی خوێندکاران و لاوانی کوردستان 11.  ڕێکخراوی هەنار بۆ کشتوکاڵ و ژینگە 12.  ڕێکخراوی نیشتیمانی کورد بۆ پەروەردە و ژینگە  13.  ئینستتیوتی ژیار بۆ پەروەردە و گەشەپێدانی مرۆیی 14.  ڕێکخراوی گەشەپێدانی قوتابیانی کوردستان 15.  ڕێکخراوی پەیوەندی ئیسلامی خوشکان 16.  یەکگرتووی خوشکانی ئیسلامی کوردستان 17.  کۆمەڵەی شاخەوانی هەڵەبجە 18.  ڕێکخراوی گورچیلە پارێزی کورستان 19.  دەستەی داکۆکی لە زانکۆ و پەیمانگاکان 20.  ڕێکخراوی خوشکانی ئیسلامی کوردستان 21.  ڕێکخراوی سروشتی کوردستان 22.  ڕێکخراوی بژێوی کورد  23.  ڕێکخراوی هاریکاری یاسای ژنان 24.  ڕێکخراوی ژیوای • سەکۆی پەروەردەی سەردەم: 1. ڕێکخراوی پەروەردەی سەردەم 2.  ڕێکخراوی گەشەپێدانی پەروەردە 3. ڕێکخراوی پەروەردەی نوێ 4. ڕێکخراوی پەروەردەی هاوچەرخ دامەزراوەی پەی Halabja Organizations Solidarity Platform Pasewan Walla Foundation- دامەزراوەی واڵا

عەلی حسێن، ئەندامی مەکتەبی سیاسی پارتی و بەرپرسی مەکتەبی رێکخستنی سلێمانی – ھەڵەبجە دەڵێت: خەڵکی سلێمانی دەنگی زل و ھات و ھاواری ناوێت، بەڵكو پێویستی بە خزمەتگوزاریی و ئاوەدانی و ئارامییە.  بە ئامادەبوونی عەلی حوسێن ئەندامی مەکتەبی سیاسی و بەرپرسی مەکتەبی ڕێکخستنی پارێزگای سلێمانی - ھەڵەبجە - ڕاپەڕین و شاندێکی مەکتەب و بەرپرس و ھەڤاڵانی لقی ٤ و سکرتێری یەکێتی قوتابیان و لاوان و ژمارەیەکی بەرچاو لە قوتابیان و لاوان و ئافرەتان و کاندیدانی لیستی ٢٧٥ی بازنەی سلێمانی، لقی سلێمانی یەکێتی قوتابیان و لاوانی دیموکراتی کوردستان ئاھەنگێکیان بۆ سەرخستنی لیستی ٢٧٥ی پارتی سازکرد. لەو ئاھەنگەدا عەلی حوسێن ئەندامی مەکتەبی سیاسی وتەیەکی پێشکەش کرد و لە بەشێکی وتارەکەیدا، جەختی لە پەیامی ئاشتی و بانگەشەی نەرم و ھێمنانە کردەوە و گوتی، "لە بازنەی سلێمانی بە ڕێنمای سەرۆک بارزانی و سەرکردایەتی پارتیمان ھەوڵمانداوە بانگەشەیەکی ھێمنانە و ئارام بکەین، لێرە و لەوێ‌ دەستکاری شیعارات و پۆستەرەکانمان دەکرێت، بەڵام ئەوانە نەبوونەتە کێشە، چونکە پەیامی پارتی پەیامی خزمەتگوزاری و ئاوەدانی و خۆشگوزەرانییە، لە ڕابردوو پارتی بە ڕابەرایەتی سەرۆک بارزانی پێشەنگ بووە لە خەبات و قوربانی دان، لە ئێستاشدا پارتی پێشەنگە لە خزمەتکردن و ئاوەدانی. عەلی حوسێن گوتیشی، "شاری سلێمانی شاری ھەڵمەت و قوربانی و ڕۆشنبیری و خەبات و قوربانییە، خەڵکی سلێمانی دەنگی زل و ھات و ھاواری ناوێت خەڵکی سلێمانی و دەور و بەری پێویستیان بەخزمەتگوزاریی و ئاوەدانی و ئارامییە، بۆیە گومانمان نییە خەڵکی تێکۆشەری سلێمانی و دەوروبەری وشیارن و دەنگ بە لیستی ٢٧٥ی پارتی دیموکراتی کوردستان دەدەن، چونکە دەزانن پارتی و بارزانی بەھێز بێت کورد بەھێز دەبێت و مافەکانی گەلی کوردستان زیاتر بەدەست دێت، بۆیە لامان ڕوونە دەنگ و کورسی پارتی لەم سنوورە زیاد دەکات، ئەوەی جێی نیگەرانی ئێمەیە خەڵکانێک بۆخۆیان خزمەتی ئەم سنوورە ناکەن و ناھێڵن پارتیش خزمەتیان بکات، بۆیە دەبێت خەڵکی دەنگ بە لیستی ٢٧٥ بدات بۆئەوەی خزمەتی زیاتریان پێبکرێت.

بەپێى ڕاگەیەندراوێکى پارێزگارى هەڵەبجە، سبەینێ  پێنج شەممەـ 11هەمین فێستیڤاڵی پایز و هەناری هەڵەبجە دەستپێدەکات و بڕیار وایە سێ رۆژ بەردەوام بێت. بەبۆنەی بەڕێوەچوونی "فێستیڤاڵی هەنار و پاییزەی هەڵەبجە" و بەمەبەستی كارئاسانی بۆ بەشداریکردنی فەرمانبەران و هاووڵاتییان لەو بۆنەیە، بەیانی لە پارێزگاکە پشووە. نوخشە ناسیح، پارێزگاری هەڵەبجە  بڕیاریدا سبەی پێنجشەممە، 30-10-2025 لە هەموو فەرمانگە و دامودەزگا حکومییەکانی سنووری پارێزگای هەڵەبجە بکرێتە پشووی فەرمی. ئەم پشووە ناوەندەکانی خوێندنیش دەگرێتەوە، بەمەبەستی رەخساندنی دەرفەت بۆ خوێندكاران و مامۆستایان تا بەشداری لەم چالاکییە کلتووری و ئابوورییە گرنگەی شارەکەیاندا بکەن. لەلایەکى دیکەوە گەشتوگوزاری هەڵەبجە ئامادەکارییەکانی بۆ بەڕێوەچوونی 11مین فێستیڤاڵی هەنار لەو پارێزگایە ڕاگەیاند و ئاماژە بەوە دەکات، ئەمساڵ جیاواز دەبێت و باشترین و گەورەترین هەنار، خاوەنەکەی خەڵات دەکرێن. هەورامان جەلال، گوتەبێژی گوشتوگوزاری هەڵەبجە،  ڕاگەیاند: ئامادەکارییەکان بۆ بەڕێوەچوونی فێستیڤاڵی هەنار لە هەڵەبجە کۆتاییهاتووە و پلان وایە بە باشترین شێوە فێستیڤاڵەکە بەڕێوەبچێت. گوتەبێژی گەشتوگوزاری هەڵەبجە گوتی: 500 کەپر ئامادەیە سەرجەمیان بەکرێ دراون بۆ هەر کەپرێک 100 هەزار دینار دیاریکراوە لە یەکەم ڕۆژی فێستیڤاڵ کۆنسێرتی هونەری بەڕێوەدەچێت، لەگەڵ چەندین پێشانگەی شێوەکاری و هونەری دیکە، هەروەها لیژنەی تایبەت هەڵسەنگاندن بۆ تەواوی فێستیڤاڵەکە دەکات، هاوکات باشترین هەنار و گەورەترین هەنار خاوەنەکەی خەڵات دەکرێت، بەڵام دوای لەتکردن و بەدواداچوونی لیژنە. هەورامان جەلال، باسی لەوە کرد، بەهەموو شێوەیەک ڕێگری دەکەن، لە هێنانی بەرهەمی خراپ و ساغکردنەوەی لە نێو فێستیڤاڵەکە، هەروەها ئامانجمان ئەوەیە فێستیڤاڵی هەنار بە نێودەوڵەتیی بکرێت، چونکە ساڵانە ژمارەیەکی زۆری گەشتیاری بیانی سەردانمان دەکەن.

لە یەکەم کۆنفرانسی کۆمۆنەکانی کانتۆنی جزیر کە لەلایەن ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری دیموکراتیکی کانتۆنی جزیری  باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا  بەڕێوە دەچێت، دوای هەڵبژاردنی نوێنەرەکان، ڕۆانگەکانی ڕێبەر ئاپۆ سەبارەت بە کۆمونەکان بە زمانی کوردی و عەرەبی خوێندرایەوە . لە کۆنفرانسەکەدا کە لە هۆڵی پارکی ئازادی قامیشلۆ بەڕێوەچوو ئاڵدار خەلیل هاوسەرۆکی پارتی یەکێتی دیموکراتیک (پەیەدە) بارودۆخی سیاسیی ناوچەکەی هەڵسەنگاند. ئاڵدار خەلیل بە ئاماژەدان بەوەی کە سیستەمی ئێستا دژی ژیانی ئاساییە، گوتی: " ئەگەر ئەم راستیانە نەبینین لە بارودۆخی ئێستا و گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە تێناگەین. ١٠٠ ساڵ پێش نەخشەی ناوچەکەیان دیاری کرد. لە ئەنجامدا ناکۆکی و ململانێ کەوتە نێوان گەلان و تا ڕۆژی ئەمڕۆ ململانێەکان بەردەوامن، هەروەها ئەوان ململانێکانی غەززە و سووریا قوڵتر دەکەنەوە. ئێمەش لە نێوان ئەم ململانێانەدا شەڕ ئەزمون دەکەین، ئێمە ٥٠ ساڵە لە نێو شەڕداین. کاتێک جۆلانی لە دیمەشق دانرا گروپە چەتەکانیش هێرشیان کردە سەرئێمە چونکە وتیان ئێوەش وەک ئێمە دەبن. دواتر رێبەر ئاپۆ دەستێوەردانی کرد. ڕێبەر ئاپۆ دەڵێت: "من دەبینم بارودۆخی ناوچەکە بەرەو خراپتر دەڕوات" راگەیەندراوەکەی ڕێبەر ئاپۆ بۆ وەستاندنی شەڕ لە بەنداوی تشرین کاریگەری لەسەر پلانە نێونەتەوەییەکانیش دانا.  ئاڵدار خەلیل ئاماژەی بە دۆخی تورکیا کرد و گوتی: "ئێستا دەیانەوێت دەستوەردان لە دۆخی تورکیا بکەن. ڕێبەر ئاپۆ هەموو ئەمانەی بەراوەرد کردووە. بۆ ئەوەش دەبێت دەستووری بنەڕەتی تورکیا بگۆڕدرێت، ئێمە بەساڵانە شەڕ دەکەین و هەبوونی خۆمان سەلماندووە. دەوڵەتی تورکیا ناچار بوو لە کۆتایید بڵێت کورد بوونی هەیە." ئاڵدار خەلیل جەختی لە هەوڵەکانی ڕێبەر ئاپۆ بۆ چارەسەری دێموکراتیک کردەوە و گوتی: "ڕێبەر ئاپۆ ٢٠ساڵ لەمەوبەر هەوڵی بەدەستهێنانی چارەسەرەی دا. بەڵام لەو کاتەدا دەسەڵاتدارانی تورک ئەو تێگەیشتن و درکەیان نەبوو کە بتوانن لێی تێبگەن، ئێستا تێدەگەن ڕێبەر ئاپۆ دەیەوێت شەڕ و بارودۆخی تورکیا بگۆڕێت، گۆڕانکاریە بنەڕەتیەکان له تورکیا کاریگەری له سەر سووریاش دەکەن، ئێمە  ئەمڕۆ له گەڵ دەسەڵاتدارانی دیمەشق بۆ دامەزراندنی سووریایەکی نوێ دانوستان دەکەین، بەڵام ئەوان دەستپێشخەری ناکەن خۆیان لە گۆشەیەکدا قەتیس کردووە، لەکاتێکدا ئێمە بە ساڵانە ئەو بەربەستانەمان شکاندووە. لەبەر ئەوە دەوڵەتی تورک بەشداری ناکەن. بەبێ بڕیاری تورکیا ناتوانن هیچ هەنگاوێک بنێن، بوێری ئەوەیان نییە کە هەڵوێست وەربگرن. لە ئێستادا پرسی گەڕانەوەی کۆچبەرانی عەفرین و سەرێکانی و گیرسپی لە رۆژەڤدایە بەڵام هەنگاو نانێن. هەروەها شێخ مەقسوود و ئەشرەفییە له ژێر گەمارۆدایە،  بۆیە هەموو کێشەکانی ئێرە پەیوەندییان بە دیموکراتیکبوونی تورکیاوە هەیە. یانێ هەموو ڕێگاکان دەچنەوە ئیمراڵی."

سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، ڕایدەگەیەنێت  حکوومەت وەبەرهێنانی زیاتری لە کەرتی گازدا کرد لەگەڵ کۆمپانیای دانا گاز و کۆمپانیای کار، ئێستا بەرهەمی گاز گەیشتووەتە دوو بەرانبەری جاران، ئەمەش هاوکاری زیاترمان دەکات لە دابینكردنی کارەبای زیاتر. مەسرور بارزانی سەرۆكی حكومەت پرۆژەی (راكێشانی هێڵی بۆری غاز لە هەولێرەوە بۆ دهۆك)ی كردەوە، ئەم پرۆژەیە بۆ دابینكردنی كارەبا جێبەجێكراوە، ئەم رۆژانە كە هەڵمەتی بانگەشەی هەڵبژاردنی  خولی شەشەمی پەرلەمانی عێراق بەڕێوەدەچێت، پرسی غاز بابەتێكی گەرمی بانگەشەی هەڵبژاردنی پارتی و یەكێتییە. سەرۆکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان لە میانی پێشکەشکردنی گوتارێک وێڕای بەخێرهاتنی ئامادەبووان، ئاماژەی بەوە دا،  سوپاس بۆ خودا ئەو دەرفەتەی بە ئێمە دا ئەو پرۆژانە جێبەجێ بکەین و بیخەینە خزمەتی خەڵکی کوردستان. لە درێژەی قسەکانیدا ئاماژەی بەوەش کرد، حکوومەت لە داهاتوودا بەرنامەی دیکەیشی هەیە بۆ ئەوەی سوود لە وزەی خۆر وەربگرێت، بۆ ئەوەی هاووڵاتییانیش بتوانن وزەی خۆر بەکار بێنن و لە ڕێگەی بانکیش قەرز بدەین بە هاووڵاتییان. گوتیشی: هەر چەندە ئاستەنگ و ڕێگری زۆرمان هاتووەتە پێش تا پرۆژەکان جێبەجێ نەکەین، بەڵام سوپاس بۆ خوا توانیومان پرۆژەکان جێبەجێ بکەین و خەونی زۆر کەس بکەینە ڕاستی. مەسرور بارزانی، ئاماژەی بەوەش کرد، هیوادارم بتوانین لە ڕێگەی پرۆژەکانماندا زیاتر خزمەتی خەڵکی هەرێمی کوردستان بکەین. سەبارەت بە پڕۆژەی ڕووناكی وتى : پرۆژەی 24 كاتژمێریی كارەبایە بۆ هەموو هەرێمی كوردستان، هەتا ئاستێكی زۆر كەوتووەتە كار، ئێستا زیاتر لە چوار ملیۆن كەس لە سەرانسەری هەرێمی كوردستان سوودی لێ وەردەگرن، گەلێك شار و سەنتەری شارە مەزنەكانمان بووەتە كارەبای 24 كاتژمێری و هەتا ساڵی داهاتوو، ئینشائەڵا هەموو كوردستان دەبێتە كارەبای 24 كاتژمێری. بێگومان ئەم پرۆژەیە كە پرۆژەیەكی زۆر ستراتیژی و گرنگە، هاریكار دەبێت لە زیادكردنی بەرهەمهێنانی كارەبا تاوەكوو دیسان بۆ ئاسانكردنی سەرخستنی پرۆژەی كارەبای 24 كاتژمێری ئەویش دیسان بكەوێتە كار. ئەوەشى خستەڕوو ئێمە پێمان خۆش بوو بتوانین زیاتر لەوەش هاریكاریی حكومەتی فیدراڵ بكەین، بەڵام ئێمە پێمان باشە حكوومەتی فیدراڵیش زیاتر هاریكاریی ئێمە بكات تا ئێمە دەستی هاریكاری بگەینینە هەم ئەو جێیانەی كە بڕاون لە هەرێمی كوردستان و شارەكانی دیكەش كە لە ئێمە نزیكن و لە داهاتوو بەڵكوو بتوانین زیاتر هاریكاریی حكوومەتی فیدراڵیش بكەین. مەسرور بارزانی داوای لە هاووڵاتییانیش كرد ژینگە بپارێزن و کارەباش بە فیڕۆ نەدەن. لەبارەی پرۆژەكە: 🔸راكێشانی بۆرییەكەی (36) ئینج بە درێژایی (198 كیلۆمەتر). 🔸بۆرییەكە غاز لە هەولێرەوە دەگەیەنێتە (وێستگەی كارەبای كاش) لە دهۆك. 🔸گوژمەی پرۆژەكە (591 ملیۆن) دۆلار بووە.  🔸كۆمپانیای (كار گروپ) لەماوەی 2 ساڵدا پرۆژەكەی جێبەجێ كردووە. 🔸ماوەی 14 ساڵە وێستگەی كارەبای كاش دروستكراوەو یەكەمجارە بە (غاز) دەخرێتەگەڕ.  🔸ئەو بۆرییەی راكێشراوە توانای هەیە بۆ چەند وێستگەیەكی تری كارەبا لە سنوری دهۆك غاز دابین بكات.  بەپێی قسەی كەمال محەمەد وەزیری كارەباو هاوكات وەزیری سامانە سروشتییەكان بە وەكالەت، لەسەرەتای كابینەی نۆیەمدا، ئاستی بەرهەمهێنانی غاز لە كوردستان بریتی بووە لە (308 ملیۆن پێ سێجا) غاز بەرهەمهێنراوە، بەڵام ئێستا ئاستی بەرهەمهێنان گەیشتوەتە (705 ملیۆن پێ سێجا)و وەبەرهێنان دوو هێندە زیادیكردووە. هەر بە قسەی وەزیر، لەم كابینەیەدا لە بواری بەرهەمهێنانی كارەبادا، (1840 میگاوات) كارەبای نوێ خراوەتە ناو تۆڕی كارەبای هەرێم و ژێرخانی كارەبای كوردستان گەیەندراوەتە (8200 مێگاوات). مەسرور بارزانی رایگەیاند، كوردستان دەكەین بە شوێنێك كە كارەبا بۆ عێراق و دەوروبەریش دابین بكات.

سەرۆکی یەکێتی نیشتمانی کوردستان دیدی خۆی بۆ ئاییندەی کەرکووک خستەڕوو و وتی: "کەرکووکمان کردە نموونە بۆ هەموو شارەکانی عێراق و دەیکەینە نموونەی پێکەوەژیان." بافڵ جەلال تاڵەبانی کە کەرکووکی بە "چەپکە گوڵەکەی سەرۆک مام جەلال" ناوبرد، جەختی کردەوە: "لە دڵمەوە ئەوە دەڵێم کە ڕێز لە هەموو پێکهاتەکانی کەرکووک دەگرین، ئێمە کەس لەخۆمان جیاناکەینەوە و بەرگری لە هەمووتان دەکەین." ئەمڕۆ سێشەممە، 28ی تشرینی یەکەمی 2025، لە میانەی کەرنەڤاڵی جەماوەریی لیستی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە شاری کەرکووک، بافڵ جەلال تاڵەبانی، سەرۆکی یەکێتی، وتارێکی پێشکەش کرد و تێیدا تیشکی خستە سەر جێبەجێکردنی ئەو بەڵێنانەی کە لە ڕابردوودا بە خەڵکی شارەکەیان دابوو، هاوکات پەیامی ئاراستەی لایەنە سیاسییەکانی دیکە کرد. سەبارەت بە مافی چین و توێژەکان، تاڵەبانی دڵنیایی دایە جووتیاران و وتی: "مافی جووتیارەکانمان لە کەرکووک پارێزراوە." لەسەر پرسی خوێندنی کوردی-یش کە یەکێکە لە کێشە هەنووکەییەکانی شارەکە، بە ڕاشکاوی ڕایگەیاند: "خوێندکارانی کەرکووک دەبێت بە کوردی بخوێنن و ئەوە مافی دەستووریی خۆیانە، قبووڵی ناکەین کەس ئەو مافەمان لێ زەوت بکات." بەشێکى دیکە لە پەیامەکانى تاڵەبانى لە کەرکوک.. ــ دوو ساڵ لەمەوبەر وتمان ئەو موحافزە بۆگەنە گەندەڵە (مەبەستی راكان جبورییە) ئەخەین بە عەرزدا، خستمان.  ــ وتمان یەكێتییەكی كەركوك ئەكەین بە موحافزی كەركوك، نیوەی دنیا بەرامبەرمان وەستا، خستمانن بە عەرزداو كردمان. ــئەو حوحافزە كە ناوی كاك رێبوارە بزانە چی كردووە لەم شارە، بزانە چۆن كەركوكی یەكڕێز كردووە، بە یەك چاو خزمەتی هەموو لایەك ئەكات. ــ بەو بودجەی كە سێ جار پارە هاتووە بۆ پرۆژە، جادەكانمان پاكن، ئاومان هەیە، كارەبامان هەیە، مەكتەبمان هەیە، خەستەخانەمان هەیە. ئەمانە وەعدبوون كە جێبەجێمان كرد. ــ بزانە چەند شەریكە دێت بۆ كەركوك.. ئەمڕۆ هەموو دنیا ئەیەوێ بیزنس لە كەركوك بكات.. ئەمە رێبازی مام جەلالە. ــ كەركوك نەوتە، كەركوك خاكە، كەركوك خوێنە، بەڵام كەركوك چەپكەگوڵەكەی مام جەلالە.  ــ لایەن هەن كە تائێستا باسم نەكردوون، بەڵام ئیمڕۆ باسیان ئەكەم، ئەڵێن كەركوك بەشەڕ رزگار ئەكەین. نەگبەت كەركوك بە دیموكراسی رزگاركراوە.. بەم جەماوەرە كەركومان رزگاركرد نەك بە فشەی ئاسمانی درۆ.  ــ حزبێك هەیە كە دوو كورسی هەیە لە كەركوك، لەزگاركردنی عێراقەوە تا ئەمڕۆ ئەم حزبە چی كردووە بۆ كەركوك؟ هەر گیرفانی خۆی پڕكردووە، بێزیان نەهات بێنە كەركوك، نەیانوێرا بێن بۆ كەركوك. هێشتا ئەڵێن "ناتوانن".

بەرپرسی مەکتەبی رێکخستنی پارتی لە سلێمانی و هەڵەبجە و راپەڕين پێشبینیی زیادبوونی کورسی و دەنگی حیزبەکەی دەکات لە هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی عێراق. دەشڵێت، سەرەتای هەفتەی داهاتوو، جێگرانی سەرۆکی پارتی دەچنە سلێمانی. عەلی حوسێن لەکاتی بەشداریکردنی لە نیوڕۆژی تۆڕی میدیایی رووداو کە سەنگەر عەبدولڕەحمان پێشکێشی دەکات، رایگەیاند: "پەیاممان بۆ خەڵکی سلێمانی، هەڵەبجە، راپەڕین و گەرمیان ئەوەیە دەرفەت بدەنە ئێمە بۆ ئەوەی لە ئاستی خزمەتکردنی ئەوان بین، حیزب تاقیکراونەتەوە، پێمانوایە پارتی ئەمجارە تاقی بکرێتەوە و دەنگی پارتی زیاتر دەبێ لەو هەڵبژاردنەدا" بەرپرسەکەی پارتی لەبارەی رووداوەکانی لالەزار و بۆچوونی پارتی دەڵێ: "لێیدەگەڕێین یاسا سەروەر بێ". عەلی حوسێن: هەوڵدەدرێت پێکهێنانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و عێراق بکرێتە یەک پاکێج.  عەلی حوسێن لەبارەی ژمارەی دەنگ و کورسییەکانی پارتی لە سلێمانی بە رووداوی راگەیاند: "رێژەی بەشداریی خەڵک حوکم دەکات، بەڵام لەو باوەڕەداین کورسی و دەنگمان زیاتر دەبێ، ئاسان نییە ژمارەی کورسیی پارتی دیاری بکەم لە سنووری سلێمانی."  پارتی و یەکێتی پێش بانگەشەی هەڵبژاردن دانوستاندنیان کرد بۆ پێکهێنانی کابینەی دەیەم، نەگەیشتوونەتە ئەنجام، عەلی حوسێن لەوبارەوە دەڵێ: "خەڵكێک هەیە شانازی بەوە دەکات پێکهێنانی حکومەتی دواخستووە، نابێ شانازی بێ حکومەت پێکنەهاتووە، زەرەرمەندی یەکەم خەڵکی سنووری سلێمانی و هەڵەبجە و راپەڕین و گەرمیانن.''  لەبارەی ئەو داوا و پۆستانەی یەکێتی داوای دەکات، عەلی حوسێن دەڵێ: "ئەو پەیامانەی هەیە تای هەڵبژاردنە، رەنگە مەبەستیان بووبێ حکومەت پێکنەهێنرێت بۆ ئەوەی بیکەنە کەرەستەی بانگەشە و هەڵبژاردن، بەڵام ئەمە پێچەوانەیە و هەڵبژاردنی داهاتووش دەری دەخات.'' لەبارەی پڕۆژە و خزمەتگوزارییەکانی سلێمانی عەلی حوسێن پێیوایە "لە ئاستی پێویست نییە" و دەشڵێت: "پڕۆژە و خزمەت لە ئاستی داوای خەڵك نییە واقیعێک هەیە ئیدارەی ئەو سنوورە لێی بەرپرسە لەڕووی داهاتەوە". لە وەڵامی پرسیارێکدا لەبارەی ئەوەی بە چ بەرنامە و بەڵێنێک داوای دەنگی خەڵکی سلێمانی دەکەن، بەرپرسەکەی پارتی گوتی، "دەبێ خەڵکی سلێمانی لەگەڵ لایەنی سیاسی جیابکرێنەوە، خەڵکێکی بێلایەن هەن، خەڵک هەیە لە لایەنەکان رازی نییە، حیزبەکان لە سلێمانی چەندین جار تاقیکراونەتەوە و سەرکەوتوو نەبوون، با دەنگدەران و خەڵکی سلێمانی ئەمجارە پارتی تاقی بکەنەوە بۆ ئەوەی خزمەتی شارەکە بکات.'' عەلی حوسێن لە وەڵامی پرسیارێکی دیکەدا لەبارەی ئەوەی پارتی قبووڵی دەکات پێکهێنانی حکومەتی هەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق بکرێتە یەک پاکێج؟ دەڵێت: "پارتی رەچاوی بەرژەوەندییەکانی هەرێمی کوردستان دەکات، هەوڵدەدەن بیکەنە یەک پاکێج، دوو پاکێجی جیایە، هەوڵ هەیە بۆ ئەوەی بکرێتە یەک، ئەنجامی هەڵبژاردن حوکم لەسەر ئەوە دەدات.'' لەبارەی سەردانی نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی بۆ سلێمانی، عەلی حوسێن ئاشکرای دەکات: "سەرەتای هەفتەی داهاتوو دێنە سلێمانی، خەڵکی سلێمانی، هەڵەبجە و راپەڕین و گەرمیان لەو شوێنەی مەبەستمانە بۆ بانگەشە کۆیان دەکەینەوە و بانگەشەیەکی فراوان لەو سنوورە دەکەین.''  پارتی دیموکراتی کوردستان لە بازنەی سلێمانی 36 بەربژێری هەیە، رکابەری لەگەڵ لایەنەکانی دیکە دەکەن بۆ بەدەستهێنانی بەشێکی 18 کورسییەکەی سلێمانی کە بەپێی بازنەی هەڵبژاردن بۆ پارێزگاکە دیاریکراوە.

زاگرۆس هیوا وتەبێژی کەجەکە سەبارەت بە کشانەوەی گەریلاکانى تەڤگەری ئازادی، ڕایگەیاند، "ئەم هەنگاوە نیشانەی ئەوەیە کە تەڤگەری ئازادی دەیەوێت پڕۆسەکە بە دڵسۆزیەوە ئەنجام بدات و تاکلایەنەیە". دووڕۆژ لەمەوبەر لەکۆنگرەیەکى ڕۆژنامەوانیدا بەڕێوەبەرایەتی تەڤگەری ئازادیی ڕایدەگەیەنێت ده‌ستمانكرد به‌ هه‌نگاوی كشانه‌وه‌ی ئه‌و هێزانه‌مان له‌ توركیا كە له‌به‌رده‌م ئه‌گه‌ری مه‌ترسی پێكداداندان و زه‌مینه‌ له‌بارن بۆ ڕوودانی ئه‌گه‌ری نه‌خوازراو، راشیدەگەیەنێت: كشانه‌وه‌كه‌ له‌ ناوچه‌ سنورییه‌كانی توركیاوه‌ به‌ره‌و هه‌رێمه‌كانی پاراستنی مەدیا ده‌كرێت.  تەڤگەری ئازادیی (پارتی کرێکارانی کوردستان )  ئەوەشى ڕایگەیاند کە "هەموو هێزەکانی لە تورکیا دەکشێنێتەوە" بە مەبەستی گەیاندنی "پرۆسەی ئاشتی و کۆمەڵگای دیموکراتیک" بۆ قۆناغی دووەم. وتەبێژى کۆما جڤاکێن کوردستان کەجەکە بە باڵی سیاسی پەکەکە ناسراوە، ڕایگەیاند، ئەم بڕیارە "تاکلایەنە" دراوە و ڕەنگدانەوەی پابەندبوونی ڕێکخراوەکەیە بۆ پرۆسەی ئاشتی. زاگرۆس هیوا وتەبێژی کەجەکە لە لێدوانێکیدا بۆ ئاژانسی ڕۆیتەرز ڕایگەیاند: ئەم لێدوانە دووپاتکردنەوە و نیشانەی ئەو جددییەی پەکەکەیە کە دەیەوێت بە دڵ و گیان ئەم پرۆسەیە بەڕێوەببات". هیوا هەروەها نائومێدی خۆی دەربڕی لە شکستی حکومەت لەپرۆسەکەدا. ئەو وتی "هیچ هەنگاوێک لەبارەی بابەته بنەڕه تییەکانی وەک ئازادی قسەکردن بە کوردی لەپەرلەمان و باشترکردنی دۆخی ڕێبەبەر ئاپۆ نەنراوه" و داوای چاکسازی سیاسی لەئەنقەره دووپاتکردەوه . هەروەها وتەبێژی کەجەکە داوای لە تورکیا کرد و وتی: "دەمانەوێت پڕۆژەی ئاشتی بەپێی دیدگای ڕێبەر ئاپۆ جێبەجێ بکەین"، دەشڵێت: "دەبێت لایەنی تورکیا هەمان ئیرادە نیشان بدات و ڕێگە خۆش بکات بۆ گواستنەوە بۆ سیاسەتی دیموکراسی". وتیشى: سوپای تورکیا ناوچەیەکى بەرفراوانی لە عێراق و سووریا داگیر کردووە؛ ئەگەر ڕاستگۆیانە لە بیری ئاشتییدان دەبێت لەو بەشانە بکشێنەوە، ناتوانیت لەسەر ئاشتی قسە بکەیت و لە هەمان کاتدا ئۆپڕاسیۆنەکان فراوانتر بکەیت و بنکە سەربازییەکانت لە عێراق و سووریا  زیاتر بکەیت. لەو بەیاننامەیەدا کە لە قەندیل خوێندراوەتەوە، ئاماژە بەوە کراوە کە بڕیاری کشانەوەی پەکەکە لە تورکیا بە ئامانجی "دانانی بناغەی ژیانێکی ئازاد و دیموکراسی و برایانە" دراوە.

بەپێی ڕاگەیەندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان  نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان فه‌رمانێكى هه‌رێميى بۆ هێنانه‌كايه‌ى ناحيه‌ى به‌رده‌قاره‌مان دەرکرد لە سنووری پارێزگای سلێمانی. ڕاگەیەندراوەکە ئەوەش دەخاتەڕوو  فەرمانەکەی نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەمڕۆ دووشەممە، 27-10-2025 واژۆ کراوەو هەر ئەمڕۆش دەچێتە واری جێبەجێکردنەوە.  بەردەقارەمان دەکەوێتە پارێزگای سلێمانی، بەگوێرەی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان ناحیەکە سەر بە قەزای بازیان دەبێت.   سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە راگەیێندراوێکدا لەبارەی بڕیارەکەوە دەڵێت، هێنانه‌كايه‌ى ناحيه‌کە "وه‌ڵامده‌ره‌وه‌ى باشترى داوا و چاوه‌ڕوانييه‌كانى هاووڵاتيیانى ناحيه‌كه‌ و گونده‌كانى ئه‌و سنووره‌ ده‌بێت." سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەشڵێت، "هاوكار و يارمه‌تيده‌ره‌ بۆ بره‌ودان به‌ خزمه‌تگوزارييه‌ گشتييه‌كان و كاروبارى كارگێڕى له‌و ناوچه‌يه‌."