کەسوکارەکەى لەئیمرالى چاویان بەعەبدوڵا ئۆجـ.ـەلان کەوت 

  ئەمڕۆ شاندێکی شەش کەسی دەم پارتی و دەبەپە سەردانی باشووری کوردستان دەکەن و لەگەڵ زۆرێک لە دامودەزگا و کەسایەتییەکانی باشووری کوردستان کۆبوونەوەی گرنگ ئەنجام دەدەن. بەپێی وتەى سەرچاوەیەک لە پارتی یەکسانیی و دیموکراسیی گەلان (دەم پارتی) ئەمڕۆ شاندێکی شەش کەسیی دەم پارتی و پارتی هەرێمە دیموکراتییەکان (دەبەپە)، سەردانی باشووری کوردستان دەکەن. شاندەکەی دەم پارتی و دەبەپە کە سەردانی باشووری کوردستان دەکەن، بریتین لە کەسکین بایندر، هاوسەرۆکی دەبەپە، بەردان ئۆزتورک و ئەبرۆ گونەی، هاوسەرۆکانی پەیوەندییەکانی دەرەوەی دەم پارتی، ساڵحا ئایدەنز، پەرلەمانتاری دەم پارتی لە مێردین و هاوسەرۆکی پێشووی شارەوانی سلۆپی ئادالێت فیدان. بەگوێرەی ئەو زانیارییانە ئەمڕۆ شاندەکە دەگەنە باشووری کوردستان و ڕاستەوخۆ سەردانی شاری سلێمانی دەکەن و کۆبوونەوەکانیان ئەنجام دەدەن، پاشان لە هەولێر درێژە بە کۆبوونەوەکانیان دەدەن. بڕیارە شاندەکە لەگەڵ زۆرێک لەلایەنە سیاسیی و ڕێکخراوەکان و هەروەها زۆرێک لە کەسایەتییە دیارەکانی باشووری کوردستان کۆبوونەوە ئەنجام بدەن. پێشتر لە ١٥ـی شووباتی ٢٠٢٥، شاندی ئیمرالی دەم پارتی سەردانی باشووری کوردستانیان کرد و لەگەڵ بەرپرسانی باڵای حزبی و حکومی لە باشووری کوردستان کۆبوونەوە و پەیام و سڵاوی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالانیان گەیاند، سەردانی ئەم شاندەش لە درێژە ئەو سەردانەی دیکەدایە.

  وەزیرى نەوتی عێراق ئاشکرایدەکات، هیچ دەسەڵاتێکیان بەسەر پرۆسەی بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمی کوردستانەوە نییە و رێکخراوی ئۆپیکیان ئاگەدارکردووەتەوە، لەئێستادا هەرێمی کوردستان رۆژانە نزیکەی 290 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەمدەهێنێت. حەیان عەبدولغەنی، وەزیرى نەوتی عێراق لە دیمانەیەکی کەناڵی عێراقییەی فەرمییدا رایگەیاند "بەگوێرەى یاسای بودجە، بڕی 16 دۆلار بۆ بەرهەمهێنانی هەر بەرمیلێک نەوتی هەرێمی کوردستان دیارییکراوە و رێکخراوی ئۆپیکیان لەوە ئاگەدارکردووەتەوە، هەرێمی کوردستان لەکاتی ئێستادا رۆژانە 286 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەمدەهێنێت". حەیان عەبدولغەنی راشیگەیاند، وەزارەتەکەی هیچ دەسەڵاتێکی بەسەر پرۆسەی بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمی کوردستانەوە نییە. ئەم گوتانەی وەزیرى نەوتی عێراق لەکاتێکدایە، پاش هەموارکردنەوەی یاسای بودجە، رێگرییەکانی بەردەم پرۆسەی هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان نەماوە، بەڵام وەزارەتەکانی نەوتی عێراق و سامانە سروشتییەکان و کۆمەڵەی پیشەسازیی نەوتی کوردستان، نەگەیشتوونەتە رێککەوتن سەبارەت بە دەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوت.

وەزارەتی داد ئامادەکاری دەکات بۆ کردنەوەی زیندانی چەمچەماڵ لە مانگی داهاتوودا دوای تەواوکردنی نۆژەنکردنەوە و ئامادەکرنى بەپێی ستانداردە نێودەوڵەتییە دانپێدانراوەکان.  موراد ئەلسەعدی، بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی وەزارەتەکە بە ڕۆژنامەى سەباحی عێراقى ڕاگەیاند: ماوەی دە ساڵە زیندانەکە هیچ زیندانێکى تێدانیەو لەخزمەت دەرچووە، بۆیە وەزارەت دەستپێشخەری کرد بۆ نۆژەنکردنەوەی بە پێی ستانداردە نێودەوڵەتییە دانپێدانراوەکان، بە ئامانجی کەمکردنەوەی قەرەباڵغی لە چاکسازییەکان و باشترکردنی بارودۆخی زیندانییەکان".  ئەو بەرپرسە ڕوونیشیکردەوە، کارەکانی نۆژەنکردنەوەکە بریتی بوون لە بەرزکردنەوەی ژێرخانی زیندانەکە و بەرزکردنەوەی ڕێوشوێنە ئەمنییەکان، هەروەها دانانی نوێترین کامێرا و گرتنەبەری تەکنەلۆجیای سەردەمیانە لە هۆڵەکاندا، کە بە یەکەکانی فێنککەرەوە و تەندروستی دانراوە. هەروەها جەختی لە جێبەجێکردنی بەرزترین ستانداردی مافی مرۆڤ لە ناو خانەکان و ناوچەکانی دەوروبەری کردەوە، جگە لە دامەزراندنی هۆڵی تایبەت بە وۆرکشۆپی مەشق و ڕاهێنان. ئەلسەعدی ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو زیندانیانەی دەگوازرێنەوە بۆ زیندانی چەمچەمال ئەوانەن کە بە تاوانی تاوانکاری لە پارێزگاکانی سەلاح الدین و نەینەوا و کەرکوکەوە سزا دراون، ئەمەش دڵنیای دەدات کە زیندانییەکان بە ئاسانی دەتوانن چاویان بە خێزانەکانیان بکەوێت.

  تیمی تەکنیکیی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان رایدەگەیێنێت، رێکارەکانی وەرگرتنی تەمویلی مووچەی مانگی ئازاری فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان لە قۆناخی کۆتایدایە.    وەزارەتی دارایی دەڵێت، "سەرجەم رێکارەکان لە قۆناخی کۆتاییدان و چاوەڕێ دەکرێت لە نزیکترین کاتدا تەموویلی مووچەی مانگی ئازار لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵەوە بخرێتە سەر هەژماری بانکیی وەزارەتمان."                                         تەیف سامی، وەزیری دارایی عێراق لە جنێڤ بوو بۆ بەشداریکردن لە چواردەیەمین کۆنگرەی نێوەدەوڵەتیی بەڕێوەبردنی قەرز، ئەمڕۆ گەڕاوەتەوە بۆ دەوام و لیستی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان لەبەردەستی ئەودایە. وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان دەڵێت: ماوەی پێنج رۆژە تیمی تەکنیکیی وەزارەتەکەیان لە بەغدان بۆ ئەوەی رێکارەکانی ناردنی مووچە تەواو بکەن. تیمەکە ئێستا لەگەڵ فەرمانگەی بودجە و ژمێریاریی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ لە قۆناخی تەواوکردنی رێکارەکانی وەرگرتنی تەمویلی مووچەی مانگی ئاداری فەرمانبەرانن.  دەقى ڕاگەیەندراوەکە. تیمی تەکنیکی وەزارەتی دارایی؛ ڕێکارەکانی وەرگرتنی تەموویلی مووچەی مانگی ئازاری فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان لە قۆناغی کۆتایدایە.                                                                ماوەی پێنج ڕۆژە تیمی تەکنیکی وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێمی کوردستان بەمەبەستی تەواوکردنی ڕێکارەکانی ناردنی مووچەی مانگی ئازار لە شاری بەغدان، لە ئێستادا تیمەکە لەگەڵ فەرمانگەی بودجەو ژمێریاری وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ لەقۆناغی تەواوکردنی ڕێکارەکانی وەرگرتنی تەموویلی مووچەی مانگی ئازاری فەرمانبەران و مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستانن، سەرجەم ڕێکارەکان لە قۆناغی کۆتایدایەو چاوەڕێ دەکرێت لە نزیکترین کاتدا تەموویلی مووچەی مانگی ئازار لەلایەن وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵەوە بخرێتە سەر هەژماری بانکی وەزارەتمان.                          تیمی تەکنیکی وەزارەتی دارایی و ئابووری هەرێمی کوردستان.                                       

  ناوەندی ڕاگەیاندنی هەپەگە ئاشکرایدەکات، ڕۆژانى نەورۆزیش گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی لۆلان و گۆشینی هەرێمی خواکوڕک ٢ جار، گۆڕەپانەکانی دێڕەشێ و سیانی هەرێمی گارە ٥ جار، بەگشتی ١٤ جار بە فڕۆکەی جەنگی بۆردوومانکراون. دەقى ڕاگەیەندراوەکە ناوەندی چاپەمەنی و ڕاگەیاندنی هەپەگە گوتی: "بە ڕێز و خۆشەویستییەوە سڵاو لە گەلی وڵاتپارێزمان دەکەین کە بە داخوازی ئازادیی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ گۆڕەپانەکانی نەورۆزیان پڕکرد و بە جۆشێکی مەزن نەورۆزیان پیرۆز کرد. بەو هێز و مۆراڵەی لە گەلەکەمانەوە وەرمانگرتووە، بەهێزتر درێژە بە تێکۆشانمان دەدەین. بەرپرسانی دەوڵەتی تورک بەزارەکی باس لەوە دەکەن کە ئەم نەورۆزە وەک جەژنی بەهار و خوشک_برایەتی پیرۆز دەکەن. کەچی سوپای داگیرکەری تورک لە ڕۆژانی نەورۆزدا بێ وەستان چیاکانی کوردستانی بۆردوومان کرد.  بێگومان لەم هێرشانەدا، هێزەکانی گەریلامان ڕێکاری گونجاویان گرتەبەر و هیچ زیانێک بە هێزەکانمان نەگەیشت. بەڵام دەوڵەتی داگیرکەری تورک کە بانگەشەی ئەوەی دەکرد بەهار پیرۆز دەکات، ٧١٢ جار لە ئاسمان و زەوییەوە بۆردوومانی کرد و زیان بە سرووشتی جوان گەیشت". هەپەگە دەربارەی وردەکاری هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورک بۆ سەر هێزەکانی گەریلا، ئەم زانیارییانەی بڵاوکردەوە. "هێرشی فڕۆکە جەنگییەکانی سوپای داگیرکەری تورک" ٢٠ و ٢١ و ٢٢ ی ئادار، گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی لۆلان و گۆشینی هەرێمی خواکوڕک ٢ جار، گۆڕەپانەکانی دێڕەشێ و سیانی هەرێمی گارە ٥ جار، گۆڕەپانی بەرخۆدانی بێشیلی هەرێمی مەتینا ٣ جار، گۆڕەپانی بەرخۆدانی چیای بەهاری هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ ٤ جار؛ بەگشتی ١٤ جار بە فڕۆکەی جەنگی بۆردوومانکراون. هێرشەکانی سوپای داگیرکەری تورک بە چەکی قورس و تۆپ و هاوەن ٢٠ و ٢١ ی ئادار ، گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی سنین و لۆلان و بەری زینێی هەرێمی خواکوڕک ٨٥ جار، گۆڕەپانەکانی دێڕەشێ و گەرگەشێ و سپیندار و مژێ و گردی کون و زێڤکێ و گردی ڕەشید و گردی زەنگڵ و دەشتی کافێ و هەفتەباخی هەرێمی گارە ٣٨٠ جار، گۆڕەپانەکانی بەرخۆدانی بێشیلی و شێلازێ و سەری مەتینای هەرێمی مەتینا ٨٩ جار، گۆڕەپانی بەرخۆدانی چیای بەهاری هەرێمی شەهید دەلیلی ڕۆژئاوای زاپ ١٤٤ جار؛ بەگشتی ٦٩٨ جار بە چەکی قورس و تۆپ و هاوەن، تۆپباران کران".

  ئەندامێکی شاندی تەکنیکی وەزارەتی دارایی هەرێمی کوردستان ڕایگەیاند، لە کاتی وردبینیی لیستی مووچەی مانگی سێ لە وەزارەتى دارایی عێراق، تائێستا هیچ کێشەیەک دروست نەبووە. دەڵێت، فەرمانبەرانی بەشی ژمێریاریی دارایی عێراق، دوێنێ هەینى دەوامیان کردووە، بۆئەوەى وردبینیی لیستەکە تەواو بکەن، ئێمەش هەر لە بەغدادین هەر پرسیارێکیان لەسەر لیستەکە هەبووبێت بەزووى وەڵاممانداوەنەتەوە، هەرچەندە پرسیاریان کەمە و ئەم مانگە کەمترین تێبینییان لەسەر لیستەکە هەیە. بەگوتەى ئەو ئەندامەی شاندی تەکنیکی وەزارەتی دارایی، وردبینییەکە بەخێرایی دەکرێت و دەڵێت، ئەگەر بەمشێوەیە بەردەوام بێت لە دوو رۆژى داهاتوودا کارەکانی وردبینیی لیستەکە بە پێداچوونەوەی تەیف سامی، وەزیری داراییشەوە تەواودەکرێت. پێشتر بەرپرسێکى باڵاى وەزارەتى دارایی دەڵێت، چاوەڕوانین رۆژى سێشەممە یان چوارشەممە بەغداد مووچە بنێرێت، ئەو ئەندامى شاندى داراییش لە بەغداد هەمان چاوەڕوانی هەیە و دەڵێت، بە ئەگەرێکی زۆرەوە لە دوو رۆژەدا تەمویلی مووچەی مانگی سێ دەکرێت. لە رۆژى چوارشەممەوە شاندى تەکنیکى لە بەغدادن و لیستى مووچەیان داوە بە وەزارەتى دارایی، وەزارەتى دارایی هەرێمى کوردستان بەنیازە پێش جەژنى رەمەزان مووچە دابەش بکات، ئەگەر ئەم هەفتەیە بەغداد بینێرێت.

  بەڕێوەبەرایەتی گشتی كەشناسی و بومەلەرزەزانی لەڕاگەیەندراوێكدا بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ شەممە، ئاسمان ساماڵ و پەڵە هەور دەبێت هەندێکجار دەگۆرێت بۆ نیمچە هەور، لەگەڵ بارینى نمە باران بە تایبەتى لە ناوچە شاخاوییەکانى باکورى هەرێم و بارینی بەفرێکى کەم لە ناوچە شاخاوییە سنورییەکان . ئاماژەی بەوەشداوە، ئەمڕۆ پلەكانی گەرما، نزیك دەبن لە تۆماركراوەكانی دوێنێ. ئەوەشی خستۆتەڕو، سبەی یەكشەممە، ئاسمان ساماڵ دەبێت لەگەڵ دروستبونی هەندێك پەڵە هەور و پلەكانی گەرماش 1 تا 2 پلە بەرزتر دەبن لە چاو تۆماكراوەكانی ئەمڕۆ. كەشناسی هەرێم پێشبینی كردوە بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بۆ سبەی بەم جۆرە بن: ھەولێر: 19، سلێمانی: 17، دھۆک: 17، کەرکوک: 22، ھەڵەبجە: 16، زاخۆ: 18، حاجی ئۆمەران: 7، سۆران: 15، گەرمیان: 22 پلە.

  بەگوێرەی ئامارێکی رێکخراوی کۆڵبەرنیوز، لە ماوەی ساڵێکدا 183 کۆڵبەری کورد لە ناوچە سنوورییەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان کوژراون و برینداربوون. کۆڵبەرنیوز ئاماژەی بەوەکردووە، زۆرینەی قوربانییەکان بە تەقەی راستەوخۆی هێزە ئەمنییەکانی ئێران کراونەتە ئامانج، لە کۆی 183 حاڵەت، 52 کۆڵبەر کوژراون و 131 کۆڵبەریش برینداربوون. هەروەها 78%ی حاڵەتەکان بەهۆی تەقەی راستەوخۆی هێزە ئەمنییەکانەوە بووە، 11 مێردمنداڵی کۆڵبەریش لەنێو قوربانییەکاندا هەبوون. ئامارەکانی کوژرانی کۆڵبەران بە بەراورد بە ساڵی پێشووتر، 18% زیادیکردووە. زۆرترین حاڵەتەکان لە پارێزگاکانی سنه، کرماشان و ورمێ تۆمارکراون، شارەکانی بانە، مەریوان و سەردەشت لەڕووی ژمارەی قوربانییەکانەوە لە پلەی پێشەوەدان. کۆڵبەرنیوز ئاماژەی بەوەشکردووە، لە پێنج ساڵی رابردوودا بە گشتی هەزار و 314 کۆڵبەر کوژراون و برینداربوون، کە زۆرینەیان بەهۆی تەقەی هێزە ئەمنییەکانەوە بووە.

سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی ئەمریکا بە تەلەفۆن قسەیان کرد و جەختیان لەوە کردەوە کە پێویستە بە زووترین کات نەوتی کوردستان هەناردە بکرێتەوە و حکومەتی نوێیش لە هەرێمی کوردستان پێکبهێندرێت.   بەپێی راگەیێندراوێک کە ئەمڕۆ هەینی 21ی ئاداری 2025 حکومەتی هەرێمی کوردستان بڵاویکردووەتەوە؛ مەسرور بارزانی، سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و مایکڵ واڵتز، راوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی ئەمریکا بە تەلەفۆن قسەیان کردووە. هەردوولا هاوڕابوون لە سەر پێویستیی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە نزیکترین کاتدا. دەقى ڕاگەیەندراوەکەى حکومەتى هەرێم ئەمڕۆ هەینی 21ی ئادار، مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان و مایکل واڵتز ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی ئەمەریکا، بە تەلەفۆن قسەیان کرد. سەرۆکی حکومەت و ڕاوێژکاری ئاسایشی نیشتمانیی ئەمەریکا گفتوگۆیان لەبارەی پەرەپێدانی زیاتری پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و عێراق لەگەڵ ئەمەریکا کرد. هەردوولا هاوڕابوون لەسەر پێویستی پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێم لە زووترین کاتدا. هەروەها دووپاتیان کردەوە کە پێویستە لە نزیکترین کاتدا، هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەست پێ بکاتەوە. لە بەشێکی دیکەی پەیوەندییە تەلەفۆنییەکەدا، پێشهات و گۆڕانکارییە خێراکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و گرنگی پاراستنی سەقامگیری ناوچەکەیان تاوتوێ کرد.

  ئاژانسێکی عێراقی بڵاویکردەوە، وەزارەتی دارایی عێراق بە نیازە لە ناوەڕاستی هەفتەی داهاتوودا مووچەی مانگی سێی مووچەخۆرانی هەرێم خەرج بکات، بە مەرجێک هیچ کێشەیەک لە لیستی مووچەدا نەبێت. ئەمڕۆ هەینی ٢١ـی ئازاری ٢٠٢٥، ئاژانسی بەغدا ئەلیەوم ڕایگەیاند، فەرمانبەرانی ژمێریاری لە وەزارەتی دارایی عێراق سەرەڕای هەبوونی پشووی فەرمی بەردەوامن لە وردبینی لە لیستی مووچەی مانگی سێ (ئازار)ـی هەرێم. ئاماژە بەوەشکراوە، چاوەڕوان دەکرێت وەزارەتی دارایی عێراق تا کۆتایی رۆژی دووشەممەی داهاتوو وردبینی لە لیستی مووچەی مانگی سێ تەواوبکات و بڕیاری خەرجکردنی پارەکە بدرێت. ڕوونیشیکردەوە، ئەگەر هیچ كێشەیەك لەبەردەم لیستی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێم دروست نەبێت ئەوا وەزارەتی دارایی عێراق دوای خەرجکردنی مووچەی مووچەخۆرانی خۆی راستەوخۆ و هەفتەی داهاتوو مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمیش رەوانە دەكرێت. ئەوەش لە کاتێکدایە، دوای نزیکەی ١٠ رۆژ لە دواکەوتن دارایی حکومەتی کاربەرێکەر رۆژی ١٨ـی ئەم مانگە لیستی مووچەی مانگی سێی راوانەی بەغدا کرد و وەزارەتی دارایی عێراقیش وردبینی لە لیستەکەدا دەستپێکرد.

  کۆما جڤاکێن کوردستان – کەجەکە لە پەیامێکدا کە لە ئاهەنگی نەورۆزی قەندیلدا خوێندرایەوە رایگەیاند، پێویستە ئیمراڵی نەمێنێت و عەبدوڵا ئۆجەلان بەزووترین کات ئازاد بکرێت. پەیامی کەجەکە لە ئاهەنگی پیرۆزکردنی نەورۆز لە قەندیل خوێندرایەوە و وێڕای پیرۆزکردنی جەژنی نەورۆز لە هەموو گەلی کورد ڕایانگەیاند، گەلی کورد چیتر ناتوانێت چاوەڕوانی ئازادیی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ بکات، بۆیە پێویستە سیستەمی ئەشکەنجەی ئیمرالی کۆتایی پێ بێت و ڕێبەر ئاپۆ بەزووترین کات ئازاد بکرێت، بۆ ئەمەش پێویستە ئاستی تێکۆشان بەرزتر بکەین و لە هەموو کاتێک زیاتر ئەم داواکارییە زوڵاڵتر بێنینە سەر زمان. هاوسەرۆکایەتی کۆنسەی بەرێوەبەرایەتی کۆما جڤاکێن کوردستان-کەجەکە، لە ئاهەنگی پیرۆزکردنی جەژنی نەورۆز لە قەندیل بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوە و پەیامەکە لەلایەن سارا کەریمەوە خوێندرایەوە. دەقی بەیاننامەکەی کەجەکە بەمشێوەیەیە: “گەلی وڵاتپارێز و شکۆمەند ئامادەبووانی نەورۆزی قەندیلی قەڵای ئازادیی و خۆڕاگریی گەلی هێژای قەندیل و هەموو ئەوانەی دڵتان بۆ ئازادیی لێدەدات و بەشداری نەورۆزی قەندیل بوون، بەخێربێن بۆ واری شۆڕش و ژیار، بەخێربێن بۆسەر زەمینی دڵڕفێن و ئەفسوناوی قەندیلی سەرکەش و وارگەی ئۆجاخی هۆرییەکان. ئێمە لێرەوە لە عەرد نیگاری و ناوەندی جیۆکەلتووری مەدیاوە، بە گەرمای ئاگری نەورۆز و حەسرەتی ئازادییەوە، بەڕێزەوە سڵاوتان لێدەکەین و دەڵێین نەورۆزی ژیانەوە و سەرەتای ساڵی نوێی کوردیتان پیرۆز بێت. ئەو نەورۆزەی کە گەلی کورد پێشکەشی مرۆڤایەتی کردووە جەژنێکی هەرە کۆنی دیرۆکی مرۆڤایەتییە، نەورۆز بووتە سیمبولی بەرخۆدان لە بەرامبەر ستەمکاری (زووحاک)ـدا، ئەم جەژنە بە هەزاران ساڵە لەلایەن گەلانی میزۆپۆتامیا، ئێران، ئەنادۆڵ، قەوقاس و تەواوی ڕۆژهەڵاتی ناوین پیرۆز دەکرێت. ئێمە دووبارە لە بەردەم ئێوە نەورۆز لە گەل، ژن و گەلانی میزۆپۆتامیا، بە تایبەت گەلانی کوردستان، ئێران، ئەنادۆڵ، قەوقاسیا و هەر کەسێک کە لە قوڵایی دەروونییەوە هەست بەجۆشی نەورۆز دەکات پیرۆز دەکەین. بێگومان گەلی کوردستان ئافرێنەری نەورۆزە، بۆیە بەشێوەیەکی سرووشتی لە ناخی دڵەوە بە گەرمایی نەورۆز ژیان دەکات، زاڵم و  ستەمکارەکان بە درێژایی مێژوو هەوڵیان داوە گەلی کورد لەناوبەرن، لە بەرامبەردا گەلی کوردستان بە ڕۆحی نەورۆز بەرخۆدانی کردووە و پارێزگاری لە بوونی خۆی کردووە، بۆیە نەورۆز بۆ گەلی کوردستان بووتە سیمبوولی یەکێتی و یەکبوون و ئازادیی، گەلی کورد بە نەورۆز خۆی ئافراندووە و خۆی ئازاد کردووە، لەبەر ئەم حەقیقەتەیە ڕێبەر ئاپۆ دەڵێت (گەلی کورد گەلێکی نەورۆزییە، تاکو نەورۆز هەبێت ئەم گەلە کۆتایی پێنایەت) ئەم ڕاستییە لەناو مێژوودا بەڕوونی خۆی ئاشکرا کردووە. ئێمە بەم هەست و جۆشەوە جارێکی تر لە بەرامبەر شەهامەت و گەورەیی ئێوەدا نەورۆزی گەلی بەرخۆدێر و تەواوی ئەو کەسایەتی و ساتە مێژووییانەی کە بوونەتە هۆکاری ئەوەی نەورۆز بە زیندووی بمێنێتەوە و تا ڕۆژی ئەمڕۆمان بەردەوام بێت پیرۆز دەکەین. گەلی وڵاتپارێز و کۆڵنەدەر ڕێبەر ئاپۆ بناغەی پەکەکەی لە ڕۆژی نەورۆزدا بونیادنا، کاوەی سەردەم لە ڕۆژی نەورۆزدا بە بانگەوازە مێژووییەکەی “بەرخۆدان ژیانە” هاواری ئازادیی گەلێکی بن دەستی گەیاندە ژێر عەرش لە بەرامبەر زووحاکەکان و ئەوانەی دەیان خواست کورد لەناوبەرن، بە پڕشنگ و تروسکایی ئەو ئاگرەی کە بە جەستەی خۆی مەشخەڵیدا ئەو تاریکییەی ڕەواندەوە کە باڵی بەسەر کۆمەڵگەدا کێشا و بەم شێوەیە جارێکی تر نەورۆزی خستەوە سەر جەوهەر و ڕێڕەوی مێژوویی خۆی، بۆیە مەزڵوم دۆغان بوو بە کاوەی هاوچەرخ لە مێژووی کوردستاندا. ئەو تروسکاییەی ٤٣ ساڵ پێش ئێستا لە لایەن کاوەی سەردەم “مەزڵووم دۆغان”ـەوە داگیرسا، ئەمڕۆ لە دڵ و ڕۆحی ملیۆنان کەسدا گەش و بڵێسەدارتر بووە و ڕێگا و ئاسۆی ئێمەی ڕۆشنتر کردووەتەوە، لە کاتێکدا ئێمە ئەو ڕۆژە واتادار و پڕشنگدارە پیرۆز دەکەین، پێویستە ئەو شەهیدانەی کە جەستەی خۆیان و ئاگری نەورۆزیان کرد بەیەک و ئەم ئاگرەیان بەگڕدانی جەستەی خۆیان مەزنتر و بڵێسەدارتر کرد و بوون بە ڕێزانی ڕێگای نەورۆز و تاوەکو ڕۆژی ئەمڕۆمان نەورۆزیان زیندوو هێشتەوە لە بیریان نەکەین و بەم هەستانە مەزڵووم دۆغان و هەموو شوێنهەڵگرانی، زەکیە، ڕەوشەن، ڕوناهی، بێریڤان و هەموو شەهیدانی شۆڕش و دیموکراتییەت بەبیر بهێنینەوە و بە زیندووی لەناخی خۆماندا هەڵیان گرین و منتباری خۆمانیان بۆ دووپات بکەینەوە، ئەم تێکۆشانەی پەکەکە کە بە ڕۆحی نەورۆز دەستیپێکردووە، ئێستا گەیشتووەتە قۆناغی بونیادنانی یەکێتی گەلی کورد، لەم پانتایی و بوارەدا پێگە و بەشداری گەلی باشووریش ڕۆڵێکی گەورەی گێڕاوە، ئەو کەسایەتییانەی کە لە هەناوی کۆمەڵگەی باشوور دەرچوون، وەکو دکتۆر سیروان، دیار غەریب، ڤیان سۆران، مامۆستا شەماڵ، ڕەئوف ئاکرەیی، علی شەعبان ئامێدی، سادق عمر، هەروەها بە هەزاران شەهیدی قارەمان بوونە کۆڵەگەی سەرەکی ئازادیی کوردستان و یەکێتی نەتەوەیی، بۆیە دەبێت ئێمە بە خەون و خەیاڵی ئەوان بژین و بەردەوامی بەم شێوازە لە ژیان بدەین. گەلی وڵاتپارێز ئەمساڵ بانگی ئاشتیی و کۆمەڵگەی دیموکراتی ڕێبەر ئاپۆ واتایەکی نوێی بە نەورۆز بەخشی، ئێمە دەبینین گەلی کوردستان بەو جۆش و مۆڕاڵەی لە پەیامە مێژووییەکەی ڕێبەر ئاپۆی وەرگرتووە، مەیدان و گۆڕەپانەکانی نەورۆزی پڕ کردووە و نەورۆز بە هەیبەتێکی مەزن پیرۆز دەکات، بانگەوازی ئاشتیی و کۆمەڵگەی دیموکراتی سەدایەکی مێژووییە، مانیفستۆی ئازادیی سەردەمە. ڕێبەر ئاپۆ بەم بانگەوازییەی کە لە گەلی کورد و گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و مرۆڤایەتی کرد، ئاسۆیەکی نوێی کردەوە، ئەگەر گەلان و ژنان دەخوازن بگەن بە ژیانێکی ئازاد، بێگومان لەسەر بنەمای ئەو میتۆد و ئاسۆیە پێک دێت کە ڕێبەر ئاپۆ ڕێگەی لەبەردەم کردووەتەوە، تاکە ڕێگای دەرچوون لە شەڕ و زەخت و تاڵان و گێژاوی مۆدێرنێتەی سەرمایەداری، کۆمەڵگەی دیموکراتیکە. ئێمە لە بەردەم ئێوەدا خۆشەویستی و ڕێز و سۆزداری خۆمان بۆ ڕێبەر ئاپۆ دەنێرین، ڕێبەر ئاپۆ ٥٠ ساڵ زیاترە پێشەنگایەتی تێکۆشانی ئێمە دەکات، لە کۆتایشدا لە ڕێگەی پەیامی سەدەوە ئاسۆ و گۆشەیەکی نوێی بۆ ئێمە کردەوە، ئێمە نەورۆزی ڕێبەر ئاپۆ پیرۆز دەکەین، ئیدی گەلی کورد چیتر ناتوانێت چاوەڕوانی ئازادیی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ بکات، بۆیە پێویستە سیستەمی ئەشکەنجەی ئیمڕالی کۆتایی پێ بێت و ئیمرالی نەمێنێت و ڕێبەر ئاپۆ بەزووترین کات ئازاد بکرێت، بۆ ئەمەش پێویستە ئاستی تێکۆشان بەرزتر بکەین و لە هەموو کاتێک زیاتر ئەم داواکارییە زوڵاڵتر بێنینە سەر زمان، هاوکات ساڵی ٢٠٢٥ بکەینە ساڵی ئازادیی جەستەیی ڕێبەر ئاپۆ، لەسەر ئەو بنەمایە بەهەست و باوەڕی ئازادیی، ئێوە بە ڕێزدارییەوە سڵاو دەکەین و نەورۆزی ئێوە پیرۆز دەکەین. نەورۆز پیرۆز بێت بژی نەورۆز”

هاوڵاتى ئاسایشی هەولێر بە جل و بەرگی مەدەنییەوە دوو چالاکوان دەڕفێنن و دواتر دەیانبەنە ئاسایشی هەولێر و ئاسایشی گشتی، تا ئێستاش خانەوادەکانیان بێ ئاگان لەوەی بۆچی و لەسەرچی ڕفێندراون، سەرچاوەیەکیش دەڵێت، ئەو دوو چالاكوانە بە تۆمەتی بانگەوازیی بۆ ئاهەنگی نەورۆز دەستگیرکراون. ئێوارەی ١٩ـی ئادار هاوڕێ کوردی یەکێک لە چالاکوانەکانی هەولێر لەلایەن چەند چەکدارێکەوە، کە جلی مەدەنی و ئۆتۆمبێلی مەدەنیان پێبووە دەیڕفێنن و دەیبەنە ئاسایشی هەولێر. بە پێی زانیارییەکانی سەرچاوەیەک، کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، دوای ئەوەی هاوڕێ کوردی چالاکوانێکی دیاری شاری هەولێر لەلایەن چەند چەکدارێکی نەناسراوەوە دەڕفێندرێت، دواتر دەبرێتە ئاسایشی هەولێر، هاوکات، ئێوارەی دوێنێش براوەتە ئاسایشی گشتی هەولێر. هاوکات، ئێوارەی دوێنێ زێوەر کوردی یەکێکی دیكە لە چالاکوانە دیارەکانی هەولێر، دوای ئاگادارکردنەوەی بۆ پڕکردنەوەی فۆڕمی زانیاری نیشتەجێبون بانگهێشتی ئاسایشی هەولێر کراوە لەگەڵ گەشتنی بە نزیک ئاسایش، لەلایەن کۆمەڵێک ئاسایشەوە بە لێدان و بە زۆر دەخرێتە ناو ئۆتۆمبێلەکەوە و تا ئێستاش کەس نازانێت بۆ کوێ براوە. هەر بە پێی زانیارییەکانی ئەو سەرچاوەیە، کە نەیویست ناوی ئاشکرا بکرێت، هەردوو چالاکوان ” هاوڕێ کوردی و زێوەر گەردی، لەسەر بانگەوازی بۆ بەشداری لە ئاهەنگی نەورۆزی قەندیل دەستگیرکراون، کە لە هەژماری تایبەتی خۆیان لە دیجیتاڵ میدیا بڵاویان کردووەتەوە. جێگای ئاماژەیە، ئەم کارەی ئاسایشی هەولێری پەدەکە لە کاتێکدایە، هیچ مادەیەکی یاسایی نییە، کە بانگەشە و بانگەوازی بۆ ئاهەنگی نەورۆز قەدەغە بکات لە هەرجێیەکی کوردستان بێت، بۆیە گومان دەکرێت هاوشێوەی سیناریۆکانی دیكە ئاسایشی پەدەکە بۆ ڕەوایەتیدان بەو کارە بێ یاساییەی بە سیناریۆیەکی ئەکشن ئاسا ڕەوایەتی بدات بە کارە نایاساییەکانی خۆی.

هاوڵاتى لە ئاهەنگی نەورۆز لە ئامەد پەیامی مەسعود بارزانی خوێندرایەوە. لە پەیامەکەیدا پشتیوانی لە پرۆسەی چارەسەری لە تورکیا دەکات و رایگەیاند: "هیوادارین لە کاتێکی نزیکدا بەڕێز عەبدوڵڵا ئـ.ـۆجەلان ئازاد بکرێت."   لە ئامەدی باکووری کوردستان دەیان هەزار هاوڵاتى گردبوونەتەوە و بەشدارن لە ئاهەنگی گەورەی جەژنی نەورۆز، هێزە ئەمنییەکان رێوشوێنی ئەمنییان گرتووەتە بەر بۆ پاراستنی خەڵک لە کاتی ئاهەنگەکە. خەڵک و ئامادەبووانی ئاهەنگەکە دەڵێن، ئەم ساڵ ئاسانکاری کراوە و رێوشوێنەکان تووند نین.  بارزانی ئاشتی "بە تاکە رێگەی راست و دروستی تێپەڕاندنی کێشەکان" دەزانێت. رایگەیاند: جەخت لە فەرهەنگی پێکەوەژیان و پەیامی ئاشتیخوازانە دەکەینەوە.    هەروەها بارزانی باسی لە دۆخی رۆژئاوای کوردستانیش کرد و گوتی، "هیوادارم کوردانی سووریا لەگەڵ لایەنەکانی دیکەی سووریا بگەنە رێککەوتن." ئەمڕۆ نەورۆزی ئامەد لە پارکی نەورۆز لە ناوچەی باگلاری سەر بە ڕێزان پیرۆز و بە درووشمی ” ڕێبەرتی ئازاد، کۆمەڵگەی دیموکراتیک” و  بە بەشداریی سەدان هەزار کەس پیرۆز دەکرێت. دەقی پەیامەکە: نەورۆز بۆ گەلی کوردستان، بەهار و نوێبوونەوە  و ئازادییە، نەورۆز واتای ژیانێکی تازە و موژدەی سەرکەوتنی رووناکی بەسەر تاریکی و زووڵم دەدات. بەبۆنەی هاتنەوەی جەژنی نەتەوەیی نەورۆزەوە، پیرۆزبایی لە خانەوادەی سەربەرزی شەهیدان، پێشمەرگە قارەمانەکان و سەرجەم چین و توێژەکانی کوردستان دەکەم. پیرۆزبایی نەورۆز لە هەموو رۆڵەکانی گەلی کورد لە هەر چوار پارچەی کوردستان دەکەم. پیرۆزبایی لە هەموو ئەو نەتەوانە دەکەم کە نەورۆز بووەتە بەشێک لە کولتوور و دابونەریتیان. لێرەدا دەمەوێت بەگەرمی پیرۆزبایی نەورۆز لە رەوەندی کوردی و لەو ملیۆنان کوردە بکەم کە بە هەستێکی بەرزەوە و دوور لە خاکی نیشتمان جەژنی نەورۆز بەبەرزی رادەگرن و بەهاکانی نەورۆز بە هەموو جیهاندا بڵاودەکەنەوە، پێیان دەڵیم کە ئێوە هەمیشە لە هزر و ویژدانی ئێمەدان. خۆشی و جەژنەکانتان درێژکراوەی خۆشی و جەژنەکانی ئێمەیەز  جێگەی شانازییە کە دەبینین لە نەورۆزدا ئاڵای ئازادی و شکۆ بەرزدەکەنەوە، زۆر خۆشحاڵم کە لە شاری کۆڵنی وڵاتی ئەڵمانیا ئاهەنگی نەورۆز سازدەکرێت و سۆزی خۆتان بۆ وڵاتەکەتان دووپاتدەکەنەوە. ئێوە دەنگ و رەنگی گەلەکەتانن و دەستخۆشیتان لێدەکەم. لە رۆژی جەژنی نەتەوەیی نەورۆزدا بەشانازییەوە جەخت لە فەرهەنگی پێکەوە ژیان و پەیامی ئاشتیخوازانەی گەلی کوردستان دەکەینەوە. هەر لەو سۆنگەیەشەوە پشتیوانی پرۆسەی چارەسەری و ئاشتی لە تورکیاین.  هیوادارین لە کاتێکی نزیکدا بەڕێز عەبدوڵڵا ئۆجەلان ئازاد بکرێت و ئاشتی بە تاکە رێگەی راست و دروستی چارەسەرکردنی کێشەکان دەزانین. هەر لەو بۆنەیەدا بەو هیوایەن کۆتایی بە ئێش و ئازارەکانی کورد لە سووریا بێت. کورد بە هەڵوێستێکی هاوبەش و رێکارێکی ئاشتییانە لەگەڵ لایەنەکانی دیکەی سووریا بگەنە ئەنجامێک کە لە خزمەتی هەموو لایەک دابێت. هیوادارم نەورۆزی ئەمساڵ ببێتە دەستپێکێک بۆ ئاسوودەیی و خۆشی بۆ هەموو خەڵکی کوردستان و ناوچەکە بە گشتی، ئەو نەورۆزە و هەموو جەژنەکانیان لە کامەرانی و ئاشتیدا بەڕی بکەن. ئومێدی ئەوە دەخوازم گەلانی ناوچەکە بتوانن لەژێر سایەی ئارامی و سەقامگیریدا لە کەشێکی ئاشتییانە و برایانە دا بژین. نەورۆزتان پیرۆز، بمێنن بەخێر و خۆشی.  مەسعود بارزانی 

  ئاهەنگی  نەورۆز لە پارکی نەورۆز لە ناوچەی ڕێزانی ئامەد ئەنجام دەدرێت. بۆ ئاهەنگی نەورۆزکە بە دروشمی 'ڕێبەرێتی ئازاد کۆمەڵگەی دیموکراتیک' و 'کۆمەڵگەی دیموکراتیک بۆ ئازادی' ئەنجام دەدرێت، لە بەرەبەیانی لە شارەکە، ناوچە، شارۆچکە، گوندەکانی دەوربەری بە هەزران کەس بە ڕێکەوتن. جۆش و خرۆش لە چوارلای شارەکە بڵابووتەوە و بە ١٠یان هەزار کەس بەرەو گۆڕەپانی نەورۆز چوون. چوونە گۆڕەپانی نەورۆز لە ٦ خاڵی پشکنینەوە بەردەوامە. گەنجان لە چەندین خاڵەوە بە کاروان چوونە گۆڕەپانی نەورۆز. چەندین دروشمی "بێ سەرۆک ژیان نابێت"، "بژی سەرۆک ئاپۆ" و "زیندانیانی سیاسی شکۆمانن" بەرزکرایەوە. ژنان بە جل و بەرگی کوردی، بە دروشمی "ژن، ژیان، ئازادی" ڕێپێوانیان کرد. لە ٧ ساڵ تاوەکو ٧٠ ساڵ لە هەموو تەمەنەکان گەل بەشداری ئاهەنگەکە بوو. دایکانی ئاشتی بە دروشمی "بژی نەورۆز، بکی ئاشتی" چوونە گۆڕەپانی نەورۆز. گەنجان لەگەڵ دایکان ڕێپێوانیان کرد و دروشمی "بژی دایکانی ئاشتی" بەرزکرایەوە. لە دەروازەکان چەندین هاووڵاتی لە چاوەڕوانی تێپەڕینن بۆ گۆڕەپانەکە. لە هەندێک خاڵی پشکنینی پۆلیس دەستیان بەسەر ڕەنگەکانی سەوز، سوور، زەرد گرت. ئەمەش ڕێگەی بۆ ناڕەزایەتی دەربڕین کردەوە.  بە دەیان هەزار کەس چوونە گۆڕەپانی بە دەهۆڵ و زوڕنا و گۆرانی کوردی هەڵدەپەڕن. پۆستەری ڕێبەر ئاپۆ لە گۆڕەپانەکە دەشەکێنرێتەوە و جۆش و خرۆش لە گۆڕەپانەکە تا دێت زیاتر دەبێت.

  هەزاران هاووڵاتى، بۆ ئاهەنگى نەورۆز چوونەتە بنارى چیای قەندیل، پەیامی چاوەڕوانکراوی ئۆجالانیش لەوێ بڵاودەکرێتەوە. بڕیارە، کاتژمێر 12ـی نیوەڕۆی ئەمڕۆ لە بنارى چیای قەندیل، ئاهەنگی جەژنی نەورۆز بە درووشمی “بە رۆحی نەورۆز رێبەر ئاپۆ ئازاد دەکەین، کۆمەڵگەی دیموکراتیک بونیاد دەنێین” بەڕێوەبچێت. لە دوێنێوە، بە کردنەوەی ئاگر و ئاهەنگگێڕان و گۆرانی و هەڵپەڕکێی کوردی، هاووڵاتیان بە جۆش و خرۆشەوە بەردەوامن لە شادی دەربڕین بۆ پێشوازیکردن لە جەژنی نەورۆز. هەروەها بڕیارە پەیامی ئۆجالان لە رێورەسمی ئاهەنگی قەندیل بڵاوبکرێتەوە.