هاکان فیدان: پشتیوانی حکومەتی سوریا دەکەین

 سوپای ئیسرائیل ڕۆژی هەینی ڕایگەیاند ئاگربەست ئەمشەو کەوتۆتە بواری جێبەجێکردنەوە، هەروەها ئەوەشى زیاد کرد کە هێرشە ئاسمانییەکان وەستاون، ئەمەش بەپێى ڕاپۆرتى بەپێی ڕادیۆی سوپای ئیسرائیل. هەروەها ڕوونیشی کردەوە کە "بەم نزیکانە هێزەکانی کشانەوەی خۆیان بۆ هێڵی زەردی ڕێککەوتنی لەسەر کراوە، بەگوێرەی پلانەکەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکا تەواو دەکەن". هاوکات پەیامنێری ئەلعەرەبییە پشتڕاستی کردەوە کە هێزەکانی ئیسرائیل دەستیان بە کشانەوە کردووە لە کەمپی کەناری باکووری غەززە. ئەوەشى خستەڕوو فیرقەی 36 (لیوای گۆڵانی) دەستیکردووە بە کشاندنەوەی ئۆتۆمبێلەکانی لە کەرتی غەززە، ئاماژەی بەوەشکرد، هەندێک ئاوارە گەڕاونەتەوە بۆ پشکنینی ماڵە وێرانبووەکانیان لە کەمپی کەناری باکوور. لەلایەکى دیکەوە بەرپرسانی باڵای ئەمریکا رایانگەیاندووە، تیمێکی 200 سەربازیی ئەمریکی لە چەند ناوچەیەکی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست بڵاو دەکرێنەوە، بەمەبەستی چاودێریکردنی ئاگربەستی نێوان ئیسرائیل و حەماس لە کەرتی غەززە پاش واژۆکردنی رێککەوتنی ئاشتی لەنێوانیان بە نێوەندگیریی سەرۆکی ئەمریکا و وڵاتانی عەرەبی.   بەرپرسانی ئیدارەی ترەمپ بە میدیای ئەمریکیان راگەیاندووە، ئەدمیراڵ براد کوپەر، سەرۆکی فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمەریکا ناسراو بە سێنتکۆم، لە قۆناخی یەکەمدا 200 سەربازیی ئەمریکی لەبەردەست دەبێت بۆ چاودێرییکردنی ئاگربەستەکە و دڵنیابوون لەوەی ئاگربەستەکە پێشێل نەکرێت. شەوی پێنجشەممە، نێردەی تایبەتی سەرۆکی ئەمریکا بۆ دانوستاندنەکانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست، لەو باوەڕەدایە، بنیامین نەتەنیاهوو سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل، چەند بڕیارێکی قورسی دا تاوەکو لەگەڵ حەماس بگەنە رێککەوتن و ئاگربەست رابگەیێندرێت و ئەگەر کەسێکی دیکە بووایە، باوەڕناکات بگەیشتنایە ئەم قۆناخە.   ویتکۆف لەکاتی کۆبوونەوەی لەگەڵ نەتەنیاهوو، بە رۆژنامەڤانانی راگەیاند، "سەرۆکوەزیران بڕیارێکی قورسی دا. ئەو ئەرکی پاراستنی ئەم وڵاتەی لەبەردەست بوو. ئەرکی بوو بڕیاری قورس بدات، لەبارەی تا چەندە لەگەڵ حەماس تووند بێت و کەی نەرم بێت."   ویتکۆف دەڵێت، هەندێک جار پێیوابوو ئیسرائیل دەبوو "نەرمتر" بێت. بەڵام راستییەکە ئەوەیە کاتێک تەماشای رووداوەکانی رابردوو دەکەیت "پێموانییە بەبێ سەرۆکوەزیران بگەینە ئەم قۆناخە."

سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان سوپاسی سەرۆککۆماری تورکیا دەکات کە لە کۆبوونەوەی ئەمڕۆیدا لەگەڵ نێچیرڤان بارزانی، فەرمانی دا گه‌شته‌ ئاسمانييه‌كانى هێڵى فڕۆكه‌وانيى توركيا بۆ سلێمانى ده‌ست پێبكه‌نه‌وه‌ سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لە پەیامێکدا دەڵێت: "ئه‌م بڕياره‌ له‌ چوارچێوه‌ى په‌يوه‌ندييه‌ پته‌وه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و كۆمارى توركيادا دێت كه‌ دڵنياين يارمه‌تيده‌ر و هاوكار ده‌بێت بۆ بره‌ودانى زياتر به‌ هاريكاريى هاوبه‌ش و له‌ به‌رژه‌وه‌نديى هه‌ردوولا و به‌تايبه‌تى له‌ به‌رژه‌وه‌نديى هاووڵاتيانماندا له‌ سنوورى سلێمانى ده‌بێت." ئێواره‌ى ئه‌مڕۆ پێنجشه‌ممه‌ 9ـی تشرینی یەکەمی 2025، نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان، له‌ ئه‌نقه‌ره‌ له‌گه‌ڵ ره‌جه‌ب ته‌ييب ئه‌ردۆغان، سه‌رۆكى كۆمارى توركيا كۆبووه‌وه‌. لەسەر داوای نێچیرڤان بارزانی و لەسەر رەزامەندی و راسپاردەی رەجەب تەیب ئەردۆغان ئابڵووقەی سەر فڕۆکەخانەی سلێمانی هەڵگیرا؛ "قسەی تۆ رەتناکرێتەوە".  رۆژی دووشەممە، 6ـی تشرینی یەکەمی 2025، تورکیا راگرتنی گەشتەکانی بۆ فڕۆکەخانەی سلێمانی درێژکردەوە. یەکەمجار تورکیا لە 3ـی نیسانی 2023، ئاسمانی وڵاتەکەی بەڕووی فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتیی سلێمانیدا داخست، ئەوەش بە پاساوی زیادبوونی چالاکییەکانی پارتی کرێکارانی کوردستان (پەکەکە) لە سنوورەکە و زیادبوونی هەژموونی ئەو پارتە لە فڕۆکەخانەکەدا، وەک تورکیا دەیگوت.  دەقی سوپاسنامەکەی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان:  سوپاس و پێزانينمان بۆ به‌ڕێز ڕه‌جه‌ب ته‌ييب ئه‌ردۆغان سه‌رۆكى كۆمارى توركيا دووپات ده‌كه‌ينه‌وه‌ كه‌ ئه‌مڕۆ له‌ كۆبوونه‌وه‌كه‌يدا له‌گه‌ڵ به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان، فه‌رمانى دا گه‌شته‌ ئاسمانييه‌كانى هێڵى فڕۆكه‌وانيى توركيا بۆ سلێمانى ده‌ست پێبكه‌نه‌وه‌. ئه‌م بڕياره‌ له‌ چوارچێوه‌ى په‌يوه‌ندييه‌ پته‌وه‌كانى هه‌رێمى كوردستان و كۆمارى توركيادا دێت كه‌ دڵنياين يارمه‌تيده‌ر و هاوكار ده‌بێت بۆ بره‌ودانى زياتر به‌ هاريكاريى هاوبه‌ش و له‌ به‌رژه‌وه‌نديى هه‌ردوولا و به‌تايبه‌تى له‌ به‌رژه‌وه‌نديى هاووڵاتيانماندا له‌ سنوورى سلێمانى ده‌بێت. سه‌رۆكايه‌تيى هه‌رێمى كوردستان 2025/10/9

سەرەڕای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتن لەسەر قۆناغی یەکەمی پلانی ئاگربەست بۆ کەرتی غەززە، بەڵام یسرائیل کاتز وەزیری بەرگری ئیسرائیل دووپاتیکردەوە کە سوپای ئیسرائیلی ڕاسپاردووە کە "بە هێزێکی زۆرەوە توندەوە وەڵام بداتەوە" بۆ هەر هەوڵێکی حەماس بۆ زیانگەیاندن بە هێزەکانی ئیسرائیل لەناو کەرتی غەززە، وەک خۆی دەڵێت. ئێوارەى ئەمڕۆ پێنج شەممە نووسینگەی وەزیری بەرگری ئیسرائیل لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاندووە، کاتز "ئاڕاستەی سوپاى ئیسرائیلی کردووە کە بە هێزێکی زۆرەوە وەڵامی هەر هەڕەشەیەک یان هێرشێکی حەماس بۆ سەر هێزەکانی ئیسرائیل بداتەوە لە ماوەی کاتی پێش بڕیارەکەی حکومەت و تا ئەو کاتەی ڕێککەوتنەکە جێبەجێ دەکرێت". ئەمەش دوای ئەوە هات کە کاتز هەڵسەنگاندنێکی بارودۆخی لەگەڵ هەرزی زامیر سەرۆکی ئەرکانی هێزی ئاسمانی نێودەوڵەتی و ژمارەیەک ئەفسەری باڵای ئەنجامدا، پێش کابینەی ئاسایش و کۆبوونەوە تەواوەکانی حکومەتی ئیسرائیل کە بڕیارە ئێوارەی پێنجشەممە بەڕێوەبچێت، کە بڕیارە ڕێککەوتنی ئاگربەست پەسەند بکەن. لەلایەکى دیکەوە پەیامنێری ئەلعەرەبیە ڕایگەیاند کە هێزەکانی ئیسرائیل تەقەیان لە ئاوارە گەڕاوەکان کردووە لە نزیک نەتزەریم، سەرچاوەیەکی پزیشکیئەوەى خستەڕوو، لە بەرەبەیانی ئەمڕۆوە 17 کەس بەهۆی ئاگری ئیسرائیلەوە لە غەززە کوژراون. لەدوای راگەیاندنی ئاگربەست، میدیای ئیسرائیلی ئاشکرایکرد، سوپا دەستیکردووە بە هەڵوەشاندنەوەی کەمپە سەربازییە گەورەکانی لە غەززە و کەمکردنەوەی ژمارەی سەربازەکانی. هەر بەگوێرەی ئەو میدیانە بێت، بزووتنەوەی حەماسیش ئێستا ئامادەکارییەکانى بۆ ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان دەستپێکردووە. هاوکات ئێوارەى ئەمڕۆ نوێنەرەکانی ترەمپ، ویتکۆف و کوشنەر، گەیشتنە ئیسرائیل و  بڕیاریشە ڕۆژى یەکشەمە دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا سەردانى ئیسرائیل بکات.

سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران دەشڵێت، ئامادەییان دەربڕیوە لە بەرامبەر ناردنی مووچەی مانگی ئاب، 120 ملیار دیناری داهاتی نانەوتی رادەستی بەغدا بکەن؛ ئاماژە بەوەش دەکات، بۆ چارەسەرکردنی یەکجاریی پرسی نەوت، پێویستە یاسای نەوت و گازی فیدراڵی دەربچێت. ئامانج رەحیم، سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستان لەچاوپێکەوتنێکى ڕۆژنامەوانیدا راگەیاند، ''چارەسەری کۆنکرێتی بۆ پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان ئەوەیە کە لە داهاتوودا یاسای نەوت و گازی فیدراڵی دەربچێت.'' ئامانج رەحیم ئاماژەی بە رێککەوتنی سێقۆڵیی حکومەتی فیدراڵی، هەرێمی کوردستان و کۆمپانیاکان کرد بۆ هەناردەکردنەوەی نەوت و گوتی، رێککەوتنەکە بۆ قۆناخێکی راگوزەری بەر لە دەرکردنی یاسای نەوت و گازی فیدراڵییە. یەکێک لە بەربەستەکانی بەردەم خەرجکردنی مووچەی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان، رادەستکردنی بەشێک لە داهاتی نانەوتییە. حکومەتی هەرێمی کوردستان بۆ مانگەکانی ئایار، حوزەیران و تەمموز 120 ملیار دیناری وەک داهاتی نانەوتی خستووەتە سەر هەژماری وەزارەتی دارایی عێراق. بەگوتەی ئامانج رەحیم لە دوایین کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی کوردستاندا، بڕیار دراوە لەسەر پرسی رادەستکردنی بڕی داهاتی نانەوتی نامەیەک ئاراستەی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق بکرێت. وەک سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران دەڵێت، ''لە کۆتایی نامەکەدا باس لەوە کراوە تاوەکو ئەم پرسە یەکلایی دەبێتەوە، هەرێمی کوردستان ئامادەیە وەکو سێ مانگی پێشوو، لە ناردنی بڕی 120 ملیار دینار، لە چوارچێوەی ئەو رێککەوتنەی لەنێوان هەردوو لا دەکرێت، بەردەوام بێت.'' گفتوگۆکان بۆ یەکلاییکردنەوەی پرسی داهاتی نانەوتی لەنێوان هەردوو حکومەت بەردەوامن. ئامانج رەحیم جەختی لەوە کردەوە، هیچ بیانوویەک نەماوە بۆ ئەوەی کە حکومەتی فیدراڵی پێنج مووچەی مانگەکانی 8، 9، 10، 11 و 12 ـی ئەم ساڵی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج نەکات. 23ـی ئەیلوول، ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق کۆبووەوە و بڕیاری دا مووچەی مانگی تەممووزی مووچەخۆرانی هەرێمی کوردستان خەرج بکات. تاوەکو ئێستا مووچەکانی مانگی ئاب و ئەیلوول خەرج نەکراوە.

میدیاکانى ئیسرائیل بڵاویانکردەوە، ڕؤژى یەکشەممەى داهاتوو دۆناڵد ترەمپ سەرۆکى ئەمریکا دەگاتە ئیسرائیل هاوکات خشتەى بەرنامەو چۆنیەتى چالاکى و کۆبونەوەکانیشیان ئاشکراکردوە. سەردانە چاوەروانکراوەکەى سەرۆکى ئەمریکا لەکاتێکدایە، کابینەی حکومەتی ئیسرائیل ئەمڕۆ بڕیار لەسەر رێککەوتنی ئاگربەستی جەنگی غەززە دەدات. بەرپرسێکی حەماسیش دەڵێت، سوپای ئیسرائیل لە تەواوی شارەکانی غەززە دەکشێتەوە. کابینەی حکومەتی ئیسرائیل ئێوارەی ئەمرۆ پێنجشەممە کۆدەبێتەوە و دەنگ لەسەر رێککەوتنی ئاگربەستی جەنگی غەززە دەدات. ئۆفیسی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت، "دوای دەنگدانی کابینەکە، ئەمشەو ئاگربەستەکە دەچێتە واری جێبەجێکردنەوە." ئوسامە حەمدان، بەرپرسێکی حەماس لە قەتەر رایگەیاند، رۆژی هەینی سوپای ئیسرائیل لە هەموو شارەکانی غەززە دەکشێتەوە، لەنێویاندا خان یونس، رەفەح و شاری غەززە بەپێى ئەو خشتەیەى کە بڵاوکراوەتەوە بۆ  سەردانەکەی سەرۆکی ئەمریکا، ڕۆژی یەکشەممە کاتژمێر 3:00ی پاشنیوەڕۆ فرۆکەى سەرۆک و شاندى یاوەرى لەفرۆکەخانە دەنیشنەوە، مەراسیمەکان لە فڕۆکەخانەی بن گوریۆن، کنێست و دیواری ڕۆژئاوا، مانەوەی کورت لە هۆتێلێک لە قودس  دەبێت. بەپێى بەرنامەکەى بەمجۆرەیە.. - گەیشتن لە ڕۆژی یەکشەممە و نیشتنەوە کاتژمێر ٣:٠٠ی پاشنیوەڕۆ - ⁠لە فڕۆکەخانەی بن گوریۆن مەراسیمێک بەڕێوەدەچێت - ⁠ئاهەنگێک لە کنێست - مەراسیمێک لە دیواری ڕۆژئاوا - ⁠کە لە یەکێک لە هۆتێلەکانی قودس بوو - ⁠ڕۆشتن لە کاتژمێر ١١:٠٠ی شەو لەوانەیە خشتەکە بگۆڕێت. وەک باسکراوە، ئەمە خشتەی سەرەتاییە کە لە نێوان کۆشکی سپی و نووسینگەی نەتانیاهۆدا هەماهەنگ کراوە  دۆناڵد ترەمپ لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ترووس سۆشیال رازیبوونی حەماسی بە ئاگربەست راگەیاند.  قۆناخی یەکەمی ئاگربەستەکە بەمشێوەیەیە: - بڕیارە دوای 72 کاژێر تەواوی بارمتە زیندووەکانی ئیسرائیل ئازادبکرێن. - ترەمپ و نەتەنیاهوو پەیوەندییەکی تەلەفۆنی ئەنجام بدەن. - قەتەر و میسر و تورکیا نێوەندگیری جێبەجێکردنی پلانی رێککەوتنەکە بوون. - دەروازەی رەفەح دەکرێتەوە و هاوکاری دەگاتە نێو غەززە. جەنگی غەززە و ئامارەکان رۆژی 7ـی ئۆکتۆبەری 2024 جەنگی غەززە بە هێرشێکی حەماس بۆ سەر کۆمەڵگە جوونشینەکانی سەر سنووری ئیسرائیل دەستیپێکرد. 250 کەسی بە بارمتە گرت و نزیکەی 1200 کەسی کوشت.  رۆژی دواتر ئیسرائیل دەستی بە بۆردوومانی غەززە کرد. بەگوێرەی وەزارەتی تەندروستیی غەززە، لە ئەنجامی هێرشەکانی ئیسرائیل زیاتر لە 67 هەزار کەس گیانیان لەدەستداوە. 

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان و هاکان فیدان، وەزیری دەرەوەی تورکیا لە ئەنقەرە کۆبوونەوە. نێچیرڤان بارزانی دەڵێت، تاوتوێی هاریکاریی هاوبەشیان کردووە.    ئەمڕۆ پێنجشەممە، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە سەردانێکی فەرمی گەیشتە ئەنقەرەی پاتەختی تورکیا.    سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ وەزیری دەرەوەی تورکیا کۆبووەوە و لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس لەبارەی کۆبوونەوەکە رایگەیاند، "جەختمان کردەوە لەسەر گرنگیی هەوڵە هاوبەشە هەرێمییەکان بۆ چارەسەرکردنی ئەو پرسانەی کە جێگەی بایەخی هاوبەشن و بۆ پێشخستنی سەقامگیری لە تەواوی ناوچەکەدا."   سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان لەبارەی نێوەڕۆکی کۆبوونەوەکە رایگەیاند، "هه‌ردوولا جه‌ختيان له‌ خواستى دوولايه‌نه‌ بۆ بره‌ودان به‌ په‌يوه‌ندييه‌كانى توركيا له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمى كوردستاندا كرده‌وه‌، هه‌روه‌ها ده‌رباره‌ى چۆنيه‌تيى فراوانكردنى بواره‌كانى هاريكاريى هاوبه‌ش، بيروڕايان گۆڕييه‌وه‌."   بەگوێرەی راگەیێندراوی سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان، نێچیرڤان بارزانی و هاکان فیدان باسیان له‌ پرسى ئاو له‌نێوان توركيا و عێراقدا كرد.    بەگوێرەی راگەیێندراوەکە، "نێچيرڤان بارزانى داكۆكیى له‌ پێويستيى هه‌ماهه‌نگيى نێوان عێراق و توركيا كرده‌وه‌، به‌ شێوه‌يه‌ك، به‌ڕێوه‌بردنى ئاو هه‌موو پێداويستييه‌كانى هه‌ردوولا دابين بكات." دۆخى ناوچه‌كه‌ و چه‌ند پرسێكى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش، تەوەرێکی دیکەی کۆبوونەوەکە بووە.    بەگوێرەی بەرنامەی سەرۆکایەتیی کۆماری تورکیا، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان کاژێر 04:00ی ئێوارەی ئەمڕۆ لە کۆشکی کۆماریی تورکیا لە ئەنقەرە، لەلایەن رەجەب تەیب ئەردۆغانەوە پێشوازیی لێ دەکرێت.

ئەندامێکی کۆمیتەی ناوەندی پارتی دەڵێت، لە چەند رۆژی داهاتوودا بە سەرپەرشتیی سەرۆک مەسعود بارزانی ئاهەنگێکی گەورە بۆ دەستپێکی بانگەشەی هەڵبژاردن دەکەن. ئاماژە بەوەش دەکات، بۆ پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەت ئامادەنین دەستبەرداری وەزارەتی ناوخۆ ببن.   دڵشاد شەهاب، ئەندامی کۆمیتەی ناوەندی و ئەندامی لیژنەی باڵای هەڵبژاردنی پارتی دیموکراتی کوردستان، دەڵێت، بانگەشەی ئەم جارەی پارتی دیموکراتی کوردستان بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق "ئارام دەبێت لە ئاستێکی بەرز بە بڕوایەکی پتەو و بە ئامادەکارییەکانی باش بە رەچاوکردنی مۆدێلێکی نوێ، کە نەبێتە هۆکاری بێزاری خەڵک و کاریگەریی لە هاتووچۆ و ژیانی خەڵک بکات".   لەم چاوپێکەوتنەدا  دڵشاد شەهاب باس لە دوایین گفتوگۆکانیان لەگەڵ یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بۆ کاراکردنەوەی پەرلەمانی کوردستان و پێکهێنانی کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان دەکات و دەڵێت 80٪ـی داواکارییەکانی یەکێتی لە حکومەت جێکراونەتەوە، بەڵام ئامادەنین وەزارەتی ناوخۆیان پێ بدەن.   ناوبراو وتى: ، بڕیاری پارتی ئەوەیە بانگەشەیەکی ئارام لە ئاستێکی بەرز بە بڕوایەکی پتەو و بە ئامادەکارییەکانی باشی هەمە لایەنە لەگەڵ رەچاوکردنی مۆدێلێکی نوێ کە نەبێتە هۆکاری بێزاری خەڵک و کاریگەریی لە هاتووچۆش ژیانی خەڵک بکات، بۆیە هەنگاو بە هەنگاو بە گوێرەی بەرنامەی دانراو بانگەشە دەکەین و ئینشاڵڵا ئەنجامێکی باش بەدەست دەهێنین. سەبارەت بەوەى کە ئایا  لەسەرچی ناکۆکن؟ بۆ بە روونی نایڵێن؟ لەسەر چ پۆستێک؟ دڵشاد شەهاب وتى یەک شت نییە بەدیاریکراوی، بەڵام لەسەر پۆستە، بۆ زانیاری؛ بە رێژەی دەنگ یان کورسی حیساب بکەیت بە رێککەوتنی پێشتر جگە لە رێککەوتنی ستراتیژیی 50 بە 50، ئەوەی ئێستا خراوەتەڕوو بۆ یەکێتی لە هی هەموو کاتەکان زیاترە.

دوای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنێکی سەرەتایی لەنێوان ئیسرائیل و حەماسدا، ناوی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، جارێکی دیکە وەک بەربژێرێکی بەهێز بۆ خەڵاتی نۆبڵی ئاشتی هاتەوە نێو باسەکان. کۆشکی سپی بە بڵاوکردنەوەی وێنەیەکی و بە نازناوی "سەرۆکی ئاشتی"، پرسیارەکەی وروژاند: ئایا ترەمپ چانسی بردنەوەی ماوە؟ هەر زوو دوای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنەکە، ئیسحاق هێرزۆگ، سەرۆکی ئیسرائیل، ستایشی رۆڵی ترەمپی کرد و ڕایگەیاند کە "شایەنی خەڵاتی نۆبڵی ئاشتییە". ئەو پێیوابوو ئەم ڕێککەوتنە دەتوانێت "ئاسۆیەکی نوێی هیوا" بۆ ناوچەکە بکاتەوە. لەلایەکی دیکەشەوە، باڵیۆزی ئەمریکا لە ئیسرائیل، ترەمپی بە "ئاشتیخوازێکی ڕاستەقینە" ناوبرد. پلانی ئاشتییەکەی ترەمپ لە قۆناغی یەکەمدا، ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکانی نێو غەززە و کشانەوەی هێزەکانی ئیسرائیل لەخۆدەگرێت. بەڵام سەرەڕای ڕاگەیاندنی ڕێککەوتنەکە، هێشتا کێشە لەسەر میکانیزمی جێبەجێکردنی ماوە. بەپێی ئاژانسی ڕۆیتەرز، حەماس داوای گەرەنتی دەکات بۆ کشانەوەی تەواوەتی هێزەکانی ئیسرائیل، ئەمەش گرێکوێرەیەکی لەبەردەم جێبەجێکردنی تەواوەتی ڕێککەوتنەکە دروستکردووە. سەرەڕای ئەم هەموو پشتیوانی و هەوڵانە، وا دیارە کات گەورەترین ڕکابەری ترەمپ بێت. سبەی هەینی، لیژنەی نۆبڵ ناوی براوەی خەڵاتی ئاشتیی ئەمساڵ ڕادەگەیەنێت. ئەمەش واتای ئەوەیە کە براوەکە پێشتر دیاریکراوە و لیژنەکە بڕیاری خۆی داوە. بۆیە تەنانەت ئەم هەنگاوە گەورەیەش، چانسی ترەمپ بۆ وەرگرتنی خەڵاتی ئەمساڵ زیاد ناکات، چونکە بڕیارەکە ماوەیەکە دراوە و دەرگای گۆڕانکاری داخراوە.

وەزیری پەروەردەی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان گوتی، ئێستا لە ھەرێمی کوردستان نزیکەی ٧٠%ی قوتابخانەکان یەک دەوامیان تێدا دەکرێت، تەنیا لە ١١ قوتابخانە سێدەوامی ماوە، کار دەکەین بۆ ئەوەی لە سەرجەم قوتابخانەکان دوو دەوامی نەمێنێت، چونکە ئێستا تەنیا لە ٢٩%ی قوتابخانەکان دوو دەوامی دەکرێت. د. ئالان حەمەسەعید، وەزیری پەروەردەی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان، بە ماڵپەڕی فەرمیی پارتی دیموکراتی کوردستانی ڕاگەیاند، لە ھەرێمی کوردستان ٦٩%ی قوتابخانەکان تەنیا یەک دەوامیان تێدا دەکرێت، ١١ قوتابخانەمان ھەیە سێ دەوامین ئەوانەی دیکە دوو دەوامین، ئامانجمانە ھەموو قوتابخانەکان بکرێنە یەک دەوام، بۆ ئەوەی سیستەمەکە لە تەواوی قوتابخانەکانی ھەرێمی کوردستان ببێتە یەک دەوامی. وەزیری پەروەردەی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان ھەروەھا ڕوونیشی کردەوە، لە کابینەی نۆیەمی حکوومەتی ھەرێمی کوردستاندا، بەم قوتابخانانەشەوە کە دوێنێ کرانەوە، ٢٤٣ باڵاخانەی نوێ کەوتوونەتە خزمەتی قوتابیان، لە ھەموو پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکان، دوو ھەزار و ١٣٤ قوتابخانە نۆژەن کراونەتەوە و ٦٢٩ ژووری زیادە بۆ ئەو قوتابخانانەی پێویستیان بووە، دروستکراون، بە دروستکردن و فراونکردنەوە کۆی گشتی ٤ ھەزار و ٤١١ ژوور لە ھەموو ھەرێمی کوردستان بۆ قوتابخانەکان دروست کراون. لەم کابینەیەدا زیاتر لە ١١٨ ھەزار شوێنی نوێمان بۆ قوتابیان دابین کردووە، ئێستا ٣٠ قوتابخانە کاریان تێدا دەکرێت بۆ ئەوەی لەمساڵەوە بکەونە خزمەت قوتابیانەوە. دوێنێ چوارشەممە، ٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٥، مەسروور بارزانی، سەرۆکی حکوومەتی ھەرێمی کوردستان، لە مەڕاسیمێکدا چوار باخچە و ٢٥ قوتابخانەی حکوومیی نوێی کردنەوە.

کییەر ستارمەر، سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا ڕایگەیاند، دڵخۆشم بە ڕێککەوتنی ئیسرائیل و حەماس، گوتیشی: یەکەم هەنگاوی پلانەکەی دۆناڵد ترەمپ بۆ ئاشتی بە ئەرێنی کۆتایی هات، بۆیە داواکارم تەواوی پلانی ئاشتی بە بێ دواکەوتن جێ بەجێ بکرێت. ئەمڕۆ پێنجشەممە 9ـی تشرینی یەکەمی 2025، کییەر ستارمەر سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تێیدا هاتووە، پێشوازی لە ڕێککەوتنی نێوان ئیسرائیل و حەماس دەکەم، کە لە قۆناغی یەکەمدا هەردوولا هەنگاوی باشیان ناوە بۆ پڕۆسەی ئاشتی و ڕاگرتنی شەڕی غەززە، ئەمەش لە چوارچێوەی پلانەکەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکاوە سەرچاوەی گرتووە.  ستارمەر ئاماژەی بەوەشداوە، پێویستە ئیسرائیل و حەماس پابەند بن بە جێ بەجێ کردنی تەواوی پلانەکە، هەروەها نابێ پڕۆسەکە دوا بخرێت، لە هەمان کاتدا دەبێت سەرجەم ئەو ڕێگریانەی لە لایەن ئیسرائیلەوە دانراون بۆ گەیشتنی هاوکاریی مرۆیی بە کەرتی غەززە هەڵبگیرێن، ئەمەش لە پێناوی ڕزگارکردنی ژیانی ئەو خەڵکەی کە لە غەززەدا ماون.  بەرەبەیانی ئەمڕۆ پێنجشەممە 9ـی تشرینی یەکەمی 2025، دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمەریکا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی 'تروس سۆشیاڵ' ڕایگەیاند، بە خۆشاڵیەوە پێتان ڕادەگەیەنم ئیسرائیل و حەماس واژۆیان لە سەر بەشی یەکەمی پلانی ئاشتی کردووە و ڕێککەوتوون، ئەمەش مانای ئەوەیە کە بارمتەکان بەمزووانە ئازاد دەکرێن، ئاماژەی بەوەشکرد، ئیسرائیل هێزەکانی دەگەڕێنێتەوە بۆ ئەو هێڵانەی کە ڕێککەوتنی لە سەر کراوە. ترەمپ جەختیشیکردەوە، ئەمڕۆ ڕۆژێکی گەورەیە بۆ تەواوی جیهان، بە تایبەتی جیهانی ئیسلامی، هەروەها بۆ ئیسرائیل و وڵاتانی دراوسێی، لە هەمان کاتدا سوپاسی نێوەندگیری میسر، قەتەر و تورکیا دەکەین بۆ بەرەوپێش بردن و هاوکاریی سەرخستنی پڕۆسەی ئاشتی کەرتی غەززە.

 ئەنجومەنی وەزیرانى ئیسرائل، ئەمڕۆ (پێنجشەممە) کاتژمێر 5:00ی پاشنیوەڕۆ کۆدەبێتەوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ئەو هێڵکارییە ڕێککەوتوون لەسەرى، بەڵام هەریەکە لە وەزیری ئاسایشیی نیشتیمانی ئیسرائیل و وەزیری دارایی ئیسرائیل بەئاشکرا دژى ئەو ڕێککەوتنە وەستاونەتەوەو ئامادەنین دەنگ بدەن بەڕێککەوتنەکە. بەرەبەیانى ئەمڕۆ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، ئیسرائیل و حەماس قۆناخی یەکەمی پلانی ئاشتییان لە غەززە واژۆ کردووە. ترەمپ جەختی کردەوە "ئەمە مانای وایە بەم زووانە هەموو دیلەکان ئازاد دەکرێن" و ئیسرائیلیش هێزەکانی بۆ هێڵێکی رێککەوتوو دەکشێنێتەوە وەک یەکەم هەنگاو بەرەو ئاشتییەکی بەهێز و هەمیشەیی.  بیزالیل سمۆتریچ وەزیری دارایی ئیسرائیل ڕایگەیاند، دوای گەڕانەوەی "بارمتەکان" دەبێت بزووتنەوەی حەماس لەناوببرێت و ڕایگەیاند، ناتوانێت دەنگ بە ڕێککەوتنەکە بدات. سمۆتریچ لەلێدوانێکى ڕۆژنامەوانیدا ئەوەى خستەڕوو ترسێکی گەورەی لە کاردانەوەکانی بەتاڵکردنەوەی زیندانەکان و ئازادکردنی نەوەی داهاتووی سەرکردە تیرۆریستییەکان" دەربڕی. هەروەها ئەو وەزیرە ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەرکی ئێمەیە دڵنیابین لەوەی کە نەگەڕێینەوە بۆ پڕۆسەی ئۆسلۆ و ئاسایشی خۆمان تەسلیمی بیانییەکان نەکەین"، جەختیشیکردەوە "بەرپرسیارێتیمان لەسەر شانە بۆ دڵنیابوون لەوەی کە ئەو ڕێککەوتنە ئازادکردنی سەربازە ڕفێنراوەکان لە بەرامبەر وەستاندنی شەڕەکەدا نەگرێتەوە". هاوشێوەی سمۆتریچ و هاوشێوەی گرێبەستەکانی پێشوو، چاوەڕوان دەکرێت  ئیتمار بن گیڤیر وەزیری ئاسایشیی نیشتیمانی ئیسرائیل دژایەتی ڕێککەوتنەکە بکات.  رێککەوتنی راگەیاندنی ئاگربەست لە غەززە دوای 734 رۆژە لە جەنگ. ترەمپ باسی لەوە کردووە، "هەوڵەکانی هەموو جیهان یەکیان گرتووە بۆ گەیشتن بەم رێککەوتنە".   بزووتنەوەی حەماس رێککەوتنەکەی پشتڕاستکردەوە و رایگەیاند، رێککەوتنەکە کۆتاییهێنان بە شەڕی غەززە، "کشانەوەی هێزەکانی داگیرکەر لە کەرتی غەززە، گەیشتنی یارمەتییە مرۆییەکان و ئاڵوگۆڕکردنی دیلەکان لەخۆدەگرێت". حەماس جەختی لەوەش کردەوە لیستی دیلە فەلەستینییەکانی رادەستکردووە کە بەپێی رێککەوتنەکە ئازاد دەکرێن.   لەلایەکی دیکەوە، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەر رایگەیاند، لە دانوستانەکانی میسر رێککەوتن لەسەر خاڵەکانی جێبەجێکردنی قۆناخی یەکەمی رێککەوتنی ئاگربەست لە غەززە کراوە. دووپاتیشی کردەوە رێککەوتنەکە دەبێتە هۆی وەستاندنی شەڕ و ئازادکردنی دیلەکانی ئیسرائیل و زیندانییانی فەلەستینی.

بەدران چیا كورد، جێگری هاوسەرۆكی ئیدارەی خۆسەر لە باكورو رۆژهەڵاتی سوریا دەڵێت: گروپە چەکدارەکانی سەر بە دەسەڵاتی کاتیی سوریا، پابەند نەبوون بەو ئاگربەستەی لە نێوان ئێمە و دیمەشق پێیگەیشتووين لە گەڕەکانی شێخ مەقسود و ئەشرەفییە. چیا كورد، لە نوسینێكدا لە سەكۆی "ئێكس" نوسەیەتی: پەرەسەندن و کۆکردنەوە و گەمارۆدانی بەردەوامی ئەو دوو گەڕەکە جارێکی ئەوە دووپات دەكەنەوە، ئەو گروپە چەکدارانەی ئەنكەرە پاڵپشتییان دەکات پابەند نین بە بڕیارەکانی دەسەڵاتی کاتیی، بەڵکو ئەجێندا دەرەکییەکان جێبەجێ دەکەن کە لەگەڵ بەرژەوەندییە نیشتمانییەکانی سوریادا ناکۆکە. لەو سۆنگەیەوە، زۆر بە پێویستی دەزانین کە ناوبژیوانە نێودەوڵەتی و هەرێمایەتیەكان دەستوەردان بکەن بۆ فشارخستنە سەر ئەنكەرە بۆ وەستاندنی دەستوەردانەکانی لە کاروباری سوریا، ناوبژیوانانیش رۆڵێکی کارا بگێڕن لە هێوكردنەوەی دۆخەکە، لەپێناو رێگە خۆشکردن بۆ گەیشتن بە چارەسەرێكی بەردەوام لە نێوان ئێمە و دیمەشق، دوور لە هەر دەستوەردانێکی دەرەکی. ئەو بەرپرسە باڵایەی ئیدارەی خۆسەر راشیگەیاندووە: بەرژەوەندی نیشتمانی لە دیالۆگ و دانوستانی راستەخۆی خودی سورییەكاندایە، دوور لە گوێڕاڵەیی و ململانێی هەرێمایەتی. شەوی دووشەممە 06ـی ئۆکتۆبەری 2025، هێزەکانی ئاسایشی سەر بە حکومەتی کاتیی سووریا، رێگە سەرەکییەکانی هەردوو گەڕەکی کوردنیشینی حەلەب (ئەشرەفییە و شێخ مەقسوود)یان بە بەرزکردنەوەی خۆڵ بەربەست کرد و داخست.   دوای داخستنی رێگەکانی ئەو دوو گەڕەکە، کوردانی ناوچەکە رژانە شەقامەکان، هێزە ئەمنییەکانی حکومەتەکەی ئەحمەد شەرع سەرەتا بە گازی فرمێسکڕێژ هەوڵی بڵاوەپێکردنی خەڵکیاندا، بەڵام دواتر ئاڵۆزییەکان فراوان بوون و بە تەقە خەڵکیان ناچار کرد بگەڕێنەوە ماڵەکانیان.   هێزە چەکدارەکانی نێو ئەو دوو گەڕەکەی حەلەب کە پتر هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆن، وەڵامی هێرشەکانی حکومەتی سووریایان دایەوە و دوای ماوەیەک پێکدادان و بەکارهێنانی چەکی قورس، ئاگربەستیان راگەیاند.

نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە سەردانێکی فەرمی بەرەو ئەنقەرە بەڕێکەوت. سەرۆکایەتیی هەرێمی کوردستان دەڵێت، نێچیرڤان بارزانی لەگەڵ ره‌جه‌ب ته‌يب ئه‌ردۆغان، سه‌رۆككۆمارى توركيا كۆده‌بێته‌وه‌ و په‌يوه‌ندييه‌كانى توركيا له‌گه‌ڵ عێراق و هه‌رێمى كوردستان، دۆخى ناوچه‌كه‌ و چه‌ند پرسێكى جێى بايه‌خى هاوبه‌ش، تاوتوێ ده‌كه‌ن. بەگوێرەی بەرنامەی سەرۆکایەتیی کۆماری تورکیا، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان کاژێر 04:00ی ئێوارەی ئەمڕۆ لە کۆشکی کۆماریی تورکیا لە ئەنقەرە، لەلایەن رەجەب تەیب ئەردۆغانەوە پێشوازیی لێ دەکرێت. دوایین دیداری نێچیرڤان بارزانی و ئەردۆغان رۆژی 11ـی نیسانی 2025 بوو لە کۆڕبەندی ئەنتاڵیا.  ئەوکاتە نێچیرڤان بارزانی بە بانگهێشتێکی فه‌رمی بۆ به‌شداریکردن لە چوارەمین کۆڕبەندی ئەنتاڵیا سەردانی تورکیای کرد. ئێواره‌ی هەمان رۆژ لەگەڵ رەجەب تەیب ئەردۆغان کۆبووەوە. هەروەها له‌ په‌راوێزی کۆڕبه‌نده‌که‌دا، لەگەڵ ژماره‌یه‌ک له‌ به‌رپرسانی باڵای وڵاتان، چەندین دیدار و کۆبوونەوەی سازدان.

وەزیری سامانە سروشتییەکان ڕایگەیاند، بەڕێوەبردنی دۆسیەی نەوت لە دەستی حکوومەتی هەرێمی کوردستان دایە، هاوکات لەو کاتەی پرۆسەی هەناردەکردنی نەوت دەستی پێ کردووە نزیکەی دوو ملیۆن و 100 هەزار بەرمیل نەوت هەناردەی بەندەری جەیهان کراوە، هاوکات دەشڵێت لە 10 ڕۆژی داهاتوو دابەشکردنی نەوتی سپی دەست پێ دەکات چوارشەممە 8ـی تشرینی یەکەمی 2025، کەمال محەممەد، وەزیری سامانە سروشتییەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان دەڵێت: تاوەکوو ئەمڕۆ زیاتر لە دوو ملیۆن و 100 هەزار بەرمیل نەوت هەناردەی بەندەری جەیهان کراوە، بە شێوەیەک لە 11 ڕۆژی ڕابردوو، ڕۆژانە تێکڕایی نزیکەی 190 هەزار بەرمیل نەوت ڕادەستی سۆمۆ لە بەندەری جەیهان کراوە، کە هەرێمی کوردستان توانای هەیە ڕۆژانە تاوەکوو 800 هەزار بەرمیل نەوت بنێرێت. دەشڵێت: "ئێستا هەرێمی کوردستان ڕۆژانە 250 هەزار بەرمیل نەوت بەرهەم دەهێنێت، کە بەگوێرەی ئەو ڕێککەوتنەی هەیە هەرێمی کوردستان 50 هەزاری بۆ پێداویستی ناوخۆیی بەکاری دەهێنێت. لەبارەی ئەو 50 هەزار بەرمیل نەوتە، وەزیری سامانە سروشتییەکان باسی لەوە کرد، ئەو بڕە نەوتە لە هەرێمی کوردستان وەک نەوتی ڕەش بۆ کێڵگەکانی کارەبا، بەنزین، بەرهەم هێنانی ڕێژەیەکی کەمی نەوتی سپی، بەکار دەهێنرێت، ئەگەر ئەو ڕێژەیە وەنەگیرابا، کاریگەری لە هەموو سێکتەرەکان دەبوو، کە بە تەواوی بەشی پێداویستییەکان ناکات، لە کاتێکدا حکوومەتی عێراق نزیکەی 800 هەزار بەرمیل نەوت بۆ پێداویستی ناوخۆ بەکار دەهێنێت. هەروەها ئەوەشی خستەڕوو، حکوومەتی عێراق بەڵێنی داوە، ئەگەر ئەو ڕێژەی نەوتە بەشی پێداویستییەکانی ناوخۆی هەرێم نەکرد، ئەوا 15 هەزار بەرمیل نەوتی دیکە دەداتە هەرێم. لەبارەی ئەوەی بۆ ماوەیەکی کاتی هەناردەکردنی نەوت ڕاگیرابوو گوتی: دوای ئەوە کۆمپانیای سۆمۆ لە 3ـی تشرینی یەکەمی 2025، ئێمەی ئاگادار کردەوە کە، هەندێک لە کۆگاکانی بەندەری جەیهان پڕ بووبوون، هەناردەکردنی نەوت بۆ ماوەیەک 10 کاتژمێر ڕاگیرا، هەروەها لە 6ـی تشرینی یەکەم داوای کرد ڕێژەی هەناردەکردن کەم بکەن چونکە، دووبارە کۆگاکان پڕ بووبوون. وەزیری سامانە سروشتییەکان، ئەوەشی خستەڕوو، پڕبوونی کۆگاکان حاڵەتێکی ئاساییە، هاوکات بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشەیە هەنگاویان ناوە و داوایان لە وەزارەتی نەوت کردووە خشتەیەک باشتر لەگەڵ تانکەرەکان ڕێکبخەن. کەمال محەممەد لەبارەی بەڕێوەبردنی دۆسیەی نەوت ئاماژەشی دا، کێڵگەکانی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ڕووی بەڕێوەبردن، داتا و ڕێژە، گواستنەوە تاوەکوو بەندەری جەیهان هەر وەکوو پێشتر لەلایەن حکوومەتی هەرێمی کوردستان بەڕێوە دەربدرێت، هاوکات ئەرکی کۆمپانیای سۆمۆ تەنیا بەبازاڕکردنی نەوتەی هەرێمە. گوتیشی: "بە ڕێژەی 65% ئەو مووچەی حکوومەتی عێراق دەداتە هەرێمی کوردستان، لە داهاتی نەوتی هەرێم پێکهاتووە." دەشڵێت: بەشێک لە داهاتی فرۆشتنی نەوتی لە ڕێگەی سۆمۆوە بۆ حکوومەتی عێراق دەچێت، کە پێشتر بۆ ئێمە بوو؛ هاوکات داهاتی بەشی کۆمپانیاکانی دیکە دەچێتە هەژمارێکی تایبەت و لە کۆتایی مانگ بە ڕەزامەندی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، کۆمپانیاکانی بوارەی نەوت پشکی خۆیان دەبەن. هەروەها لەبارەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێمی کوردستان، ئاماژەشی دا، حکوومەتی عێراق سێ بیانوویان هەبووە ئەوانیش، تەوتین، کە بە پرۆژەی هەژماری من توانرا ئەوان ڕازی بکەن، هەروەها داهاتی نانەوتی، کە تێگەیشتنێکی باش بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشەیە هەیە، هاوکات کێشەی سەرەکی هەناردەکردنی نەوت بوو، کە ئەوەش چارەسەر کرا. لەبارەی دابەشکردنی نەوتی سپی محەممەد کەمال گوتی: لە 10ڕۆژی داهاتوو، دابەشکردنی نەوتی سپی لە ناوچە شاخاوییەکان دەست پێ دەکات. وەزیری سامانە سروشتییەکان ڕاشیگەیاند، "30 مانگ هەناردەکردنی نەوتی هەرێمی کوردستان لە ئەنجامی سکاڵای حکوومەتی عێراق ڕاگیرا، کە زیانێکی گەورەی ماددی بەر هەر سێ لایەنەکانی حکوومەتی هەرێمی کوردستان، حکوومەتی عێراق کۆمپانیاکانی بواری نەوت گەیشتبوو، هەروەها ئێستا بەو ڕێککەوتنەی کراوە کە ئەمەریکا ڕۆڵێکی کارا و کاریگەری هەبوو، لە سوودی هەر سێ لایەن دایە."

دۆناڵد ترەمپ رایگەیاند، لەگەڵ نێوەندگیرەکان گەیشتوونەتە رێککەوتن بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگی غەززە. ئەمەش دوای دوو ساڵ لە جەنگ.    دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، ئیسرائیل و حەماس قۆناخی یەکەمی پلانی ئاشتییان لە غەززە واژۆ کردووە. ترەمپ جەختی کردەوە "ئەمە مانای وایە بەم زووانە هەموو دیلەکان ئازاد دەکرێن" و ئیسرائیلیش هێزەکانی بۆ هێڵێکی رێککەوتوو دەکشێنێتەوە وەک یەکەم هەنگاو بەرەو ئاشتییەکی بەهێز و هەمیشەیی.    بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت: ئەمڕۆ رۆژێکی مەزنە بۆ ئیسرائیل و لە کۆبونەوەی ئەمڕۆدا داوا کابینەی حکومەت دەکات بۆ پەسەندکردنی رێککەوتنەکە و گێڕانەوەی سەرجەم بارمتەکانمان بۆ ماڵەوە. ناتانیاهۆ لە بەیاننامەیەكدا، سوپاسی سەربازانی ئیسرائیل و هەموو هێزە ئەمنییەکان كردووە، کە بەوتەی خۆی، بەهۆی ئازایەتی و قوربانیدانی ئەوانەوە گەیشتوینەتە ئەم رۆژە. وتیشی: لە قوڵایی دڵەوە سوپاسی سەرۆک ترەمپ و تیمەکەی دەکەم بۆ ئەنجامدانی ئەم ئەرکە پیرۆزە بۆ ئازادکردنی بارمتەکانمان. ئاماژەی بەوەشكردووە: پشتیوان بەخوا خوا پێکەوە بەردەوام دەبین لە گەیشتن بە هەموو ئامانجەکانمان و فراوانکردنی ئاشتی لەگەڵ دراوسێکانمان. ناتانیاهۆ لە بەشێكی تری بە یاننامەكەدا رایگەیاندووە: بە پەسەندکردنی قۆناغی یەکەمی پلانەکە، هەموو بارمتەکانمان دەگەڕێندرێنەوە ماڵەوە، ئەمە سەرکەوتنێکی دیپلۆماسی و سەرکەوتنێکی نیشتمانی و ئەخلاقییە بۆ دەوڵەتی ئیسرائیل. جەختیشكردووە:بەهۆی ئیرادەی چەسپاو و کردەوە سەربازییە بەهێز و هەوڵە گەورەکانی دۆست و هاوپەیمانی گەورەمان، سەرۆک ترەمپ، گەیشتوینەتە ئەم خاڵە وەرچەرخانە یەكلاكەرەوەیە. ناتانیاهۆ سوپاسی ترەمپیشی کردووە بۆ سەرکردایەتییەکەی و هاوبەشییەکەی و پابەندبونی چەسپاوی بە سەلامەتی ئیسرائیل و ئازادی بارمتەکانيان. هاوكات نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوەو تیایدا هاتووە: ناتانیاهۆ و دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا پیرۆزباییان ئاڵوگۆڕ کردووە بەبۆنەی واژۆکردنی سەرکەوتوانەی رێککەوتننامەی ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان. بەگوێرەی بەیاننامەکە، ناتانیاهۆ بانگهێشتی ترەمپی کردووە بۆ سەردانیكردنی ئیسرائیل و پێشكەشەكردنی وتارێك لە كنێستنی ئیسرائیل. وردەکارییەکانی قۆناغی یەکەمی رێککەوتنەکە دوای چەندین رۆژ دانوستانی ناڕاستەوخۆ بە نێوەندگیریی ئەمریکا، میسڕ، تورکیا و قەتەر، هەردوولا لەسەر قۆناغی یەکەم رێککەوتوون کە ئەم خاڵانە لەخۆدەگرێت: ئازادکردنی بارمتە و زیندانییەکان: لە بەرانبەر ئازادکردنی 20 بارمتەی زیندوی ئیسرائیلی، ئیسرائیل زیاتر لە هەزار زیندانیی فەڵەستینی ئازاد دەکات، کە 250 کەسیان سزای زیندانیی هەتاهەتاییان هەیە و هەزار و 700 کەسی دیکەشیان دوای 7ـى تشرینی یەکەمی 2023 دەستگیرکراون. کشانەوەی ئیسرائیل: هێزەکانی ئیسرائیل دەکشێنەوە بۆ ئەو هێڵەی کە لەسەری رێککەوتوون. ئاگریەست و هاوکاری: شەڕ و پێکدادانەکان رادەگیرێن و رێگە بە گەیاندنی هاوکارییە مرۆییەکان بۆ کەرتی غەززە دەدرێت. واژۆکردن: سەرچاوەیەکی ئاگادار رایگەیاندووە، واژۆکردنی فەرمیی رێککەوتنەکە ئەمڕۆ پێنجشەممە لە میسڕ بەڕێوەدەچێت. پلانی ترەمپ بۆ داهاتووی غەززە رێککەوتنەکە بەشێکە لە پلانێکی گەورەتری ترەمپ بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ، کە ئەم خاڵانە لەخۆدەگرێت: ئازادکردنی هەموو بارمتەکان. داماڵینی چەک لە بزووتنەوەی حەماس. کشانەوەی تەواوەتیی هێزەکانی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە. بەڕێوەبردنی غەززە لەلایەن لیژنەیەکی فەڵەستینیی تەکنۆکرات و شارەزایانی نێودەوڵەتی. دامەزراندنی "ئەنجوومەنی ئاشتی" بە سەرۆکایەتیی ترەمپ و ئەندامێتیی تۆنی بلێر، سەرۆک وەزیرانی پێشووی بەریتانیا، بۆ سەرپەرشتیکردنی ئیدارەی نوێ. دوورخستنەوەی حەماس لە هەر رۆڵێک لە بەڕێوەبردنی غەززەدا. کاردانەوەکان رێککەوتنەکە کاردانەوەی ناوخۆیی و نێودەوڵەتیی بەدوای خۆیدا هێنا: بنیامین نەتانیاهوو: سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، حکومەتەکەی کۆدەبێتەوە بۆ پەسەندکردنی رێککەوتنەکە و گەڕاندنەوەی بارمتەکان. خەڵکی غەززە: دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵەکە، هاوڵاتییان لە ناوچەی مەواسی لە باشووری کەرتی غەززە دەستیان بە ئاهەنگگێڕان کرد. هاوڵاتییەک وتی: "کاتێک هەواڵەکەم بیست، نەمتوانی کۆنتڕۆڵی خۆم بکەم و فرمێسک بە چاوەکانمدا هاتە خوارەوە". نەتەوە یەکگرتووەکان: ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان، پێشوازیی لە رێککەوتنەکە کرد و داوایکرد بگەنە ئاگربەستێکی هەمیشەیی و وتی، "دەبێت ئازارەکان کۆتاییان پێبێت".