بۆچی بایکۆت ،،،، بەشی نۆیەم و کۆتایی

18 كاتژمێر لەمەوپێش



واتای ئەم هەل ومەرجانە 
ئەنجامەکانی ئەم لێکۆڵینەوەیەی بەردەست ، کۆبەندیەکی وانەی  قوڵیی  ، بۆ ئۆپۆزیسیۆن و بۆ حزبەکانی دەسەڵات و هەم بۆ کۆمەڵگای نێودەوڵەتی  ،  سەبارەت بە  بایکۆتی هەڵبژاردنەکان  هەیە . لە روانگەی حزبی ئۆپۆزیسیۆنەوە  ئاشکرایە کە بایکۆت زۆر بەکەمی ریگەیەکی  دروستە ، مەگەر ئەوەی پشت بەستوبێت  بە هێزێکی جەماوەریی و توانای  پێداگری لە گۆڕینی دەسەلات هەبێت .  زۆربەی  کات ئەگەر ئۆپۆزیسیۆن بڕیاری بەشداری هەڵبژاردن بدات ، لانی کەم دەتوانێت لەنێو سیستەمدا پێگەیەک بۆ خۆی دابین بکات ، ئەگەر بایکۆت بکات ، لە جیاتی ناوەوە  هەمیشە چاوی لەدەرەوەیە . لە کاتێکدا بەشایەتی مێژوو ، زۆر دەگمەنە ئاشتی خوازانی جیهان ، لەسەر دەسەڵات هێزی بایکۆتکار رزگار بکەن . بۆ حزبە ئۆپۆزیسیۆنەکان باشترە قرسایی خۆیان بخەنەسەر رێگاکانی تری هەڵبژاردن ، بۆ نمونە  دروستکردنی هاوپەیمانێتی ، هەوڵدان بۆ پێکهێنانی بەرەیەکی یەکگرتوو بۆ رێگەگرتن لەو رکابەریە  ناوخۆییانەی زیانیان پێ دەگەیەنێت ، بۆ ئەو وڵاتانەش کە بایەخێکی زۆر هەستیاریان هەیە ، هەرەشەی بایکۆت بۆ گەیشتن بەریکەوتنێکی هەڵبژاردن یان پەیامننامەیەک بۆ  دابەشکردنی دەسەلاتەکان .  
لێپێچینەوە  لەو حزبانەی کە بە کەمی  رەوایەتی " مشروعیە" لەدەسەلاتیاندا   ئامانجیان تەنها  هێشتنەوەی دەسەڵاتیانە ، جیاوازی هەیە . حزبەکانی دەسەلات  بەرامبەر بە بە بایکۆت یان هەڕەشەی بایکۆت بە سێ شێوە وەڵام دەدەنەوە : یان بایکۆتکاران لەبەر چاو ناگرن وبەکەم سەیریان دەکەن : یان تێکیان دەشکێنن : یان گفتوگۆیان لەگەڵ دەکەن ودەگەنە ریکەوتن ، وەلامی یەکەمی حزبی دەسەڵات بۆ بەکەم سەیر کردنی بایکۆت ئەوەیە ، کە خۆی بەخاوەنی دەنگێکی بەرز و ئۆپۆزیسیۆنیش بۆ مانەوەی ئابڕوی خۆی و خۆلادان لەشکستیکی حتمی بریاری بایکۆت دەدات .  
لە هەڵبژاردنی ساڵی ١٩٩٥ ی هاییتی ، دەسەڵاتدارانی ئەو وڵاتە بەرامبەر بە بایکۆتی ئۆپۆزیسیۆن دەیانگوت : " ئەوانە هیچ جەماوەرێکیان نیە ، بۆیە بایکۆت دەکەن ، چونکە  دڵنیان کە دۆڕاون " .
هۆگۆ چافیزیش بۆ بایکۆتی ئۆپۆزیسیۆن لە هەلبژاردنەکانی ٢٠٠٥  دا هەمان وەسفی ئۆپۆزیسیۆنی  دەکردو دەیگوت " ئۆپۆزیسیۆن دەبێت ئەوە بزانن کە هیچ جەماوەرێکیان نیەو ،ئەم کارەشیان کاریکی تێکدەرانەیە ".     
لەبارەی هەڵبژاردنی ئەو ولاتانەی کە بارودۆخی گرنگ وهەستیاریان هەیە ، دەسەلات هەست بە فشارێکی زیاتر دەکات بۆ گفتوگۆو رێکەوتن ، بەڵام پێشینەی ئەم جۆرە هەل ومەرجە ئەوە دەردەخات کە دەبێت  بەهایەکی گران بدات بۆ راکێشانی ئۆپۆزیسیۆن لە بەشداریکردن . زامبیا ساڵی ١٩٩١ ، ئەفەریقای خوارو ١٩٩٤ ، کۆڵۆمبیا ١٩٩٨ هەمویان شایەتی ئەوەن .  لەم نمونانەدا ، حزبی دەسەلات  بۆ راکێشانی ئۆپۆزیسیۆن بۆ گفتوگۆلە هەڵبژاردنیکی بایکۆتکراودا  دەبێت تولە رێیەک بگرێتە بەر هەتا ئەگەر بە شکانی رێژەی دەنگەکانی بووە  ، بۆ ئەوەی پرۆسەکە بەرەوپێشەوە بچێت . هەر هەنگاوێکی زبری حزبی دەسەلات ، وەکو دەسگیر کردنی کەسانی بایکۆتکار ، وە ک چۆن لە روسیاو هیندۆراس رویدا کارێکی بێ سودو ئەحمەقانەیە . ئەگەر ئامانج  بە رەواناساندنی هەڵبژاردنە  وەکو ئەگەرێکی کراوە ، ئەوا رێگە گرتن لە کردەیەکی وەک بایکۆت و دەست بردن بۆ توندو تیژی  بۆ چەسپاندنی دەسەڵاتی لەسەرکار پێشێلی  مەبەستەکەیە .
نەبونی پێشینەیەکی مێژویی سەرکەوتنی بایکۆت ، هاوشانی دژواریەکە بۆ کۆمەڵگای نێو دەولەتی بەرامبەر بەو پرسەی ئایا بەدوای سەقامگیری نیودەولەتیدا بروات یان پێشخستنی دیموکراسیەت لەرێگەی هەلبژاردنی ئازادو دادپەروەرانەوە ؟ وەک عورفێک ولاتە یەکگرتوەکانی ئەمەریکاو رێكخراوە نێو دەوڵەتیەکان ، هانی  فراوانترین بەشداری لە هەڵبژاردنەکاندا  بۆ بەدەست هێنانی نوێنەرایەتی دەدەن . لەسەر ئەم بنەمایە ، دەبێت حزبەکان هان بدرێن  کە بایکۆت نەکەن ، بەلام ئەگەر بایکۆت لە هەڵبژاردنیکی تارادەیەک دادپەروەرانە بێتە پێشەوە ، کۆمەڵگای نێو دەوڵەتی لە نێوان داننان بە رەوایەتی نارەزایەتی بایکۆتکەران لەلایەک وپەسەند کردنی ئەنجامی هەڵبژاردنەکان دەکەوێتە دوڕیانەوە . لیرەدا  رێگە چارەیەکی شیاو، فراوانکردنی چاودێری نێو دەوڵەتیە بۆ هەڵبژاردنەکان بۆ کەمکردنەوەی ساختەکاری وهاندانی بەشداری فراوانتر . بەپێی ئەنجامی لێکۆڵینەوەیەک لەساڵی ٢٠٠٩ دا ، کێشە ئەوەیە ، بەکردەیی  ئامادەیی چاودیرانی نیو دەولەتی ، ئەگەری بایکۆت زیاتر دەکات . لەم کاتەدا کۆمەڵگای نێو دەوڵەتی دەبێ چی بکات ؟ سێ تەوەر هەیە بۆ بەدەست هێنانی باشترین ئەنجام ، کە دەبێت بکرێنە سەنتەری کار :_

هاندانی بەشداری فراوان : بە لەبەر چاوگرتنی پێشینەیەکی نەویستراوی بایکۆت ، دەبێت حزبەکان هان بدرێن بۆ بەشداری هەرچی فراوانتر بۆ قوتاربوون لە ئەنجامە خراپەکانی وەک ڤەنزویلا ، لوبنان ، عیراق  ، سربیا و ئەوانی تر . ناکرێ هەمو سکاڵاکان بخرێنە لاوە ، بەلام هەمو هەوڵەکان دەبێت بۆ دور کەوتنەوە بێت لە بایکۆت ، هەتا ئەگەر لەگەل رژێمێکی دەسەڵات خوازدا روبەروبین .

کەڵک لە فشاری بەرفراوانی گشتی وەربگیرێت :_  کۆمەڵگای نێو دەوڵەتی لە کاتی پیویستدا  دەبێت سود لە فشارەکانی وەرگرێت ئەو ولاتانە سەرکۆنە بکات کە تەنها ناوی دیموکراسیان لە خۆیان ناوە ، ئەوەش بەو هیوایەی کە دەوڵەتەکان لە ترسی گۆشەگیر کردنیان لە ئاستی جیهانی یان برینی کۆمەکی نێودەوڵەتی  لێیان ، ناچار بکرێن بە دانانی سیستەمیکی دادپەروەرانەی هەڵبژاردن .کێشە ئەوەیە ، وڵاتە یەکگرتوەکان وئەوانی تر دەبێت خوازیاری پاراستنی  ئەم جۆرە هەرەشانە بن ، لە زۆر نمونەدا هەڵبژاردنی دادپەروەرانە جێگیر نابێت : بەتایبەتی لەگەڵ هاوپەیمانەکانما ن  لە روبەروبونەوەی  توندرەویدا . 
بە خیرایی جوڵان : بەلەبەر چاوگرتنی ئەوەی رژێمە دەسەلاتخوازەکان بە رۆیشتنی کات زیاتر جێگیر دەبن ، دەبێ هەرچی خێراتر ، بەتایبەتی لە کاتی وەرچەرخانە  سیاسیەکاندا ، بکەوینە کار . بەو پێیەی  کە رابەرێکی دەسەڵاتخواز هەلدەبژێررێت یا دەسەڵاتی  نوێ دەکرێتەوە ، کاریگەری مانای نابێت و زۆر درەنگە ، هاندانی  بەشداری بەرفراوان بۆ هێزێک کە خوازیارە پێویست بە کردەیەکی خیرا دەکات ، حزبەکانی ئۆپۆزیسیۆن بۆ بەشداری لە هەلبژاردن پێویستیان بە ئامادەکاری هەرچی خێراتری رێوشوێنەکانی هەڵبژاردنە بۆئەوەی هەلی  ناونوسین لە دەست نەدەن . چانسی خۆیان لەدەست نەدەن ، زۆر جار ئۆپۆزیسیۆن ئەوەندە درەنگ بریار دەدات کە ناتوانێت بەتەواوەتی کەڵکی لی وەرگرێت . هەڕەشەی بایکۆت دەکرێت هەندێ سودی هەبیت ، بەلام حزبە ئۆپۆزیسیۆنەکان بۆ سود وەرگرتنی تەواو ، دەبیت لە هەڵبژاردنەکاندا بەشداری بکەن ، بریاری دانیشتن لەدەرەوەی " گود " هەمو کاتێک وهەموجارێ ، دەربرینێکە بۆ دۆڕان .

place for reklam
بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار