✍️ سەرتیپ جەوهەر

گفتوگۆی نێوان هێزەكانی سوریای دیموكرات و دیمەشق بەردەوامە، بەدوور نازانرێت كۆبونەوەیەكیش لەسەر ئاستی باڵا لەدیمەشق بەنێوانگری ئەمریكا بەڕێوەبچبَت. هەندێك سەرچاوە ئاماژە بەوەدەكەن رەنگە لەم یەك دوو رۆژە رێككەوتنێكی نوێ‌ لەسەر بنەمای رێككەوتنی (10ی ئاداری 2025) لەنێوان هەلادوولا رابگەیەنرێت، بەڵام بەخوێندنەوەی واقع و كەڵەكەبوونی دۆسیەو پرسە جیاوازەكانی نێوانیان هەلادوولا، زەحمەتە بەمزوانە دیمەشق و رێڤەبەری خۆسەر یان هێزەكانی سوریای دیموكرات، بگەنە رێككەوتنێكی هەمەلایەنەو قابیل بەجێبەجێكردن.

گرفتی نێوان هەلادوولا بەتەنها پرسی تێكەڵكردن یان سازاندنی هێزەكانی سوریای دیموكرات نییە لەگەڵ هێزەكانی دیمەشق یان ئەوەی پێی دەگوترێت سوپای سوریا، بەلكو گرفت و ناكۆكییەكان زۆر لەوە گەورەترە! ئەمە جگە كاریگەری لەفاكتەری دەرەكی (توركیا- ئیسراییل) كەرۆڵێكی ئێجگار گرنگ دەبینێت رێككەوتنی هەردوولا.
ناكۆكیی و جیاوازییەكانی هەلادوولا زۆرن، دەكرێت بەمشێوەیە ریزبەند بكەین:

یەكەم: شێوەی سیستمی حوكمڕانی سوریای دوای روخانی رژێمی ئەسەد. سیستمێكی علمانی دیموكراتی دەستوریی دەبێت یان ئەوەی كە شەرع خۆی رایگەیاندووە كە پێكهاتەكانی سوریاو كۆمەڵگای نێودەوڵەتی رەخنەی لێدەگرن، بگرە هەندێك پێیانوایە خراپترە لەسەردەمی ئەسەد.

دووەم: شێوەی ئەو خۆبەڕێوبەرێتی یان شێوە فیدراڵیەتەی باكوری رۆژهەڵاتی سوریاو دابەشكردنی دەسەڵاتەكانی. دەسەڵاتدارێتی دیمەشق ئامادەنییە دەستبەرداری سیستمی مەركەزیی ببێت، كوردو دروز رەتیدەكەنەوە.

سێیەم: ناكۆكیان لەسەر پرسی بەڕێوەبردن و دابەشكردنی سامانی سروشتیی وەك نەوت و گاز، هاوكات بەڕێوەبردنی دەروازە سنورییەكان و باج و خەراج و دەسەڵاتی خۆبەڕێوبەرێتی باكوری رۆژهەڵاتی سوریا. 
چوارەم: جیاوازیان لەسەر پرسی هێزەكانی سوریای دیموكرات. سەركردایەتی و فەرماندارێتیان و چارەنوسیان. چۆن دەبنە بەشێك لەسوپا یاخود وەزارەتی بەرگری سوریا؟

ئەم پرسانەی سەرەوە، یەك لەیەك ئاڵۆزترن. پێویستیان بەشیتەڵ و وردكردنەوەی زۆر هەیە،  
راستە رەنگە رێككەوتنێكی كۆنكریتی و هەمەلایەنی نەبێت، بەڵام پێشبینی دەكرێت راگەیەنراوێكی هاوبەش بۆ لێكتێگەیشتنی زیاتر بۆ چەند پرسێك ببێت.
دیمەشق دەیەوێت تا كۆتایی ئەم مانگە كە یەك دوو رۆژێكی ماوە، رێككەوتنێكی دیكە بكرێت لایەنیكەم بۆ رازیكردنی گروپە چەكدارەكان و لایەنگرانی بەوپێیەی دەبوو تاكۆتایی ئەم مانگە رێككەوتنی 10 ئاداری رابردوو جێبەجێكرابا! 

ئەوەی پێشبینی واقعیە ئەگەر لەم یەك دوو رۆژە كۆبونەوە باڵاكە سەربگرێت، ئەوا رەنگە راگەیەنراوێكی هاوبەش دەربچێت و هەردوولا پابەندبوونیان بەچارەسەری ئاشتیانە بۆ سوریایەكی نوێ‌ دووپاتبكەنەوەو هاوكات راگەیەنراوەكە پابەندێتی بەراگرتنی ئارامیی و ئاسایش دوپاتبكەنەوە. لایەنیكەم ئەم ماوەیە شەڕی میدیایی لەدژی یەكتر رابگرن، چونكە لێكەوتەی خراپی دەبێت لەسەر ئاسایشی كۆمەڵایەتیی و تۆخكردنەوەی شۆڤینیەتی نەتەوەیی و ئاینی و تایفی.

ئێستا ئەمریكا هێزێكی گەورەو نێوانگرێكی كاریگەرە لەسوریا بەڵام هەم كوردو هەمیش دیمەشق گرفتیان لەگەڵیدا هەیە، ئەویش بۆچوونی روون نییە لەبارەی ئایندەی ئەو وڵاتەو شێوەی بەیەكەوەژیانی پێكهاتەكان، هاوكات وەك نێوانگر هیچ گرەنتیەكی نوسراو ناداتە لایەنە ناكۆكەكان بۆ جێبەحێكردنی رێككەوتنی نێوانیان. رەنگە بەهۆی هاوكێشەی ناوچەكەو لەبەرچاوگرتنی توركیای بێت كە هەستیارییەكی زیاد لەپێویستی بەرامبەر هەسەدە هەیە. ئەنقەرە لەوە دەترسێت ئەگەر فیدراڵی لەسوریا بچەسپێت ئەوا دواتر نۆرەی توركیا دێت.

هەموو لایەنەكان لەوە دەگەن كە ناتوانرێت بەر لەكۆتایی ساڵ كە یەك دوو رۆژێكی ماوە بگەنە رێككەوتنێكی گشتگیرو هەمەلایەن. تێگەیشتنی دیمەشق بۆ بەیەكەوە ژیان سیستمی حوكمڕانیی و فشاری توركیا لەسەریان، هاوكات خواست و پێویستی كوردو بەرژەوەندی ئەمریكاو ئیسراییل رێنادەن رێككەوتنێك بكرێت هێزەكانی سوریای دیموكرات بەمشێوەیە ببنە بەشێك لەسوپای ئەحمەد شەرع. بۆیە ئەگەر كۆبونەوە باڵاكەی دیمەشقیش سەربگرێت و توركیا رێگری لێنەكات، تەنها چەند لێكتێگەیشتنێكی دیاریكراو لەنێوان هەردوولا رادەگەیەنرێت و شتێكی دیكەی عەمەلی لێ‌ شین نابێت.
 
خولاسە. دۆخی سوریا تا ماوەیەكی درێژ بەمشێوەیەی ئێستا بەردەوام دەبێت. ئاسۆی گەیشتنە رێككەوتن دیار نییە، دەوەستێتە سەر بەرژەوەندی ئەمریكاو ململانێی وڵاتانی ناوچەكە بەتایبەت توركیاو ئیسراییل، ئەوەی لەو نێوانەدا بێچارەیە گەلانی سوریایە كە كەمترین رۆڵ و كاریگەریان لەسەر ئایندەی خۆیان هەیە.