هاوڵاتى

 بەرهەم ساڵح لە رۆژی جیهانی ژینگەدا رایگەیاند، دۆسیەی ئاو پێویستی بە گفتوگۆی ڕاشکاو و بنیاتنەرانە هەیە لەنێوان عێراق، تورکیا، ئێران و سوریا و هۆشداریش دەدات لەوەی، " حەوت ملیۆن هاوڵاتی عێراق زیانمەندبون و بەهۆی وشکەساڵییەوە جێلەق بون".

بەرهەم ساڵح، سەرۆک کۆماری عێراق لەمیانی وتارێکدا بەناونیشانی "لەرۆژی جیهانیی ژینگەدا؛ بوژانەوەی مێزوپۆتۆمیا بۆ ژینگە و ژیانێکی باشتر" لە رۆژی جیهانی ژینگەدا نوسیویەتی، "لە ماوەی 40 ساڵی ڕابوردودا، ڕەشەبای بەردەوام عێراقی هەژاند، جەنگ و چەوساندنەوەو سزای ئابوری و تیرۆر و ململانێ ناوخۆییەکان، هەڕەشە بوون لەسەر ئارامی وڵات و خۆشگوزەرانی هاوڵاتیانی، بەڵام مەترسیدارترین هەڕەشەی دواڕۆژ کە ڕوبەڕومان دەبێتەوە، گۆڕانکارییەکانی کەشوهەوا و کاریگەرییە ئابوریی وزیانە ژینگەییە گەورەکانێتی لەسەرجەم ناوچەکانی عێراقدا، بەگوێرەی بەرنامەی نەتەوە یەکگرتوەکانیش بۆ ژینگە، عێراق پێنجەم وڵاتی لاوازی دنیایە لەبەردەم گۆڕانکارییەکانی کەش و هەوادا". 

ئاماژەی بەوەشکردوە، بەڵگەکانی زیادبونی مەترسییەکانی گۆڕانکاری کەشوهەوا لەگەڵماندا دەژین، وەک بەرزبونەوەی بەرچاوی پلەکانی گەرما، وشکەساڵییەکی سەخت و دوبارەبونەوەی زۆری خۆڵبارین، بیابانبون کاریگەری لەسەر 39% لە ڕوبەری عێراق هەیە، لە 54% خاک بەهۆی سوێرییەوە لەبەردەم مەترسی ئەوەدایە چیتر بۆ کشتوکاڵکردن دەست نەدات، بونیادنانی بەنداو لەسەر چەم وسەرچاوەکانی هەردو ڕوباری مێژویی دیجلە و فورات کەسەرچاوەی ژیانی وڵاتن، هەڵقوڵانی ئاویان کەمکردوەتەوە و بوەتە هۆی هەڵکشانی زمانە ئاوی سوێر بەرەو شەتولعەرەب.

سەرۆک بەرهەم باسی لەوەشکردوە، "بونیاتنانی ئەم بەنداوانە، بوەتە هۆی کەمبونەوەیەکی بەرچاوی ئاو کە هەڕەشەیە لەسەر بەرهەمی کشتوکاڵیمان و تەنانەت لەسەر ئاوی خواردنەوەش لە شارو لادێکاندا. بەگوێرەی وەزیری سەرچاوەکانی ئاوی عێراقیش تاساڵی 2035، ساڵانە  10.8 ملیار مەتر سێجا ئاو لە دەست دەدات".

هاوکات هۆشداریش دەدات لەوەی، "کاریگەرییە مرۆییە مەزەندەکراوەکانی گۆڕانکاری کەشوهەوا زۆر گەورەن، حەوت ملیۆن هاوڵاتی عێراق زیانمەندبون و بەهۆی وشکەساڵییەوە جێلەق بون، لەگەڵ بەرزتربونەوەی ڕێژەی زیادبونی دانیشتوانیشدا لە عێراقدا، داتاکان پێمان دەڵێن ژمارەی دانیشتوانی وڵات، لە 38 ملیۆنەوە ئەمڕۆ، ساڵی 2050 دەگاتە 80 ملیۆن، ئەوەش بەبێ دۆزینەوەی چارەسەرێک، مەترسییە ئابوری و کۆمەڵایەکانی گۆڕانی کەش و هەوا، زیاتر دەکات".