عەتا شەمێرانی 

لەم ساڵانەی دواییدا ،دیمەنی سیاسی عێراق چۆتە قۆناغێکی هەستیار و دۆخێکی ئاڵۆزەوە، کە پێویستە هێزە سیاسییەکان جارێکیتر هاوپەیمانی و ئەولەویەتە نیشتمانییەکانیان هەڵبسەنگێننەوە. لەو چوارچێوەیەشدا نێچیرڤان بارزانی وەک یەکێک لە کەسایەتییە دیارەکان دەردەکەوێت کە دەتوانێت پردێک لە نێوان داخوازییەکانی کوردستان و پێویستی سەقامگیری بەغدا دروست بکات. بارزانی بە ئەزموونی کەڵەکەبووی ئیداری و سیاسی خۆیەوە، بۆتە مۆدێلی سەرکردایەتیەکی کاریگەر لەعێراق و کوردستان وناوچەکە!!

ئەو تەنیا سیاسەتمەدارێکی کورد نییە کە هەوڵی بەهێزکردنی پێگەی هەرێمی کوردستان دەدات؛ بەڵکو ئەو کەسایەتییەکە لە بەڕێوەبردنی حکومەتی هەرێم بە کارایییەکی ناوازە، بە سەرکەوتوویی ڕووبەڕووی ئاستەنگە ئابووری و سیاسی و ئەمنییەکان بۆتەوە، لە کاتێکدا هەرێمی کوردستان لە لێواری چەندین قەیرانی گەوورەدا بوو. ئەم بەڕێوەبردنی قەیرانانە  وایکرد کە بارزانی متمانەی بەرفراوان بەدەستبهێنێت، نەک تەنها لە ناوخۆی هەرێم بەڵکو لە بەغدا و لەنێو زلهێزەکانیشدا کە لە نزیکەوە چاودێری دیمەن و دۆخی  عێراق دەکەن!!

لەدوای ڕێککەوتنەکانی دوای ساڵی 2003وە، کورسی سەرۆکایەتی کۆماری عێراق بەستراوەتەوە بە هاوسەنگی ناسکی تائیفی نێوخۆیی و فشاری هەرێمایەتییەوە، کە زۆرجار بۆ کورد تەرخانکراوە. بەڵام ئەمە گەرەنتی ئەو پۆستە ناکات؛ بەڵکو پەیوەستە بە توانای کاندیدەکە بۆ دروستکردنی هاوپەیمانی نیشتمانی کاریگەر. گرنگی نێچیرڤان بارزانی لێرەدایە. ئەو خاوەنی توانایەکی بەرچاوە بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ هێزە سیاسییە جیاوازەکانی بەغدا، هەروەها تێگەیشتنێکی قووڵی هەیە لە سروشتی ئەو هاوپەیمانی و هاوسەنگیانەی کە پرۆسەی سیاسی عێراق بەڕێوەدەبەن!

لە ئاستی هەرێمی و نێودەوڵەتیشدا ٫بارزانی بە توانای هاوسەنگکردنی پەیوەندییەکانی لەگەڵ دراوسێ و زلهێزەکان جیادەکرێتەوە، ئەمەش چانسی سەرکەوتنی لە هەر کێبڕکێیەکی ئەگەری سەرۆکایەتیدا بەرزتر دەکاتەوە. عێراق ئەمڕۆ پێویستی بە سەرۆکێک هەیە کە توانای پاراستنی بەرژەوەندییەکانی نەتەوەیی لە دەستێوەردانی دەرەکی هەبێت و لە هەمان کاتدا پەیوەندی هاوسەنگ لەگەڵ زلهێزەکانی ناوچەکەدا بپارێزێت. ئەزمونی نێچیرڤان لە مامەڵەکردن لەگەڵ گوشارە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان نوێنەرایەتی هێزێکی بەرچاو دەکات، بەو پێیەی دڵنیای دەدات لەوەی کە سەرۆکایەتی کۆماری عێراق لەژێر دەستی ئەودا ، تەنها پۆستێکی شەرەفمەندانە نییە، بەڵکو سەکۆیەکە بۆ بەهێزکردنی سەقامگیری نیشتمانی و هاوسەنگکردنی بەرژەوەندییەکانی عێراق وکوردستان و ناوچەکە! 

بەڵام ئەمجارە ڕێگای سەرۆکایەتی کۆماری عێراق پڕە لە ئاڵەنگاری . جەمسەرگیری حزبی و تائیفی هێشتا بەهێزە و کێبڕکێ لەسەر پۆستە باڵاکان لەنێو زلهێزەکانی بەغدا توندە. هەر کاندیدبوونی کورد بۆ سەرۆکایەتی کۆمار، ڕووبەڕووی تاقیکردنەوەی ڕاستەقینەی توانای کاندید دەبێتەوە بۆ تێپەڕاندنی ئەو دابەشبوونانە، بەتایبەتی ئەگەر نەتوانن پشتیوانییەکی بەرفراوان لە هێزە شیعە و سوننەکان کۆبکەنەوە، کە بڕبڕەی پشتی هەر هاوپەیمانییەکی سیاسی کاریگەر پێکدەهێنن. جگە لەوەش هەر هەنگاوێکی لەو شێوەیە پێویستی بە کردەوەیەکی هاوسەنگی ناسکی هەیە لە نێوان خواستەکانی هەرێم و مافە دەستوورییەکان و پاراستنی یەکڕیزی و سەقامگیری سیاسی لە عێراق!!

سیناریۆ ئەگەرییەکانی کاندیدبوونی نێچیرڤان بارزانی بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری زۆرن. دەتوانێت سەرکەوتوو بێت ئەگەر هاوپەیمانییەکی بەهێز و پشتیوان دروست بکات، کە ڕەنگدانەوەی پێگەیشتنی سیاسی و سەرکردایەتی نیشتمانی بێت. بە پێچەوانەوە، ئەگەر ڕووبەڕووی جەمسەرگیری تائیفی و حزبی ببێتەوە، دەتوانێت لەرزۆک بێت، کە ڕەنگە کاریگەریی ڕاستەوخۆی لەسەر دیمەنی سەرۆکایەتی سنووردار بکات. سەرەڕای ئەوەش بەهۆی خۆڕاگری سیاسی و توانای کاریگەرییەوە وەک یاریزانێکی کاریگەر دەمێنێتەوە. لە بڕیاردانی نیشتیمانیدا.

باسکردنی نێچیرڤان بارزانی وەک سەرۆکێکی نوێ لە عێراقدا، تەنیا شیکارییەکی سیاسی نییە، بەڵکو ڕەنگدانەوەی دیدێکی فراوانترە سەبارەت بە سروشتی دەوڵەتی عێراق و ئایندەی فیدرالیزم لەناو ئەو دەوڵەتەدا. نوێنەرایەتی مۆدێلێکی سەرکردایەتی دەکات کە دەتوانێت تەماحی نەتەوەیی لەگەڵ توانای بەڕێوەبردنی فرەیی لەناو دەوڵەتدا تێکەڵ بکات، لە هەمان کاتدا پابەند بێت بە دەستوور و پاراستنی بەرژەوەندی هەمووان. سەرکەوتنی هەر کەسایەتییەکی کورد لەم هەوڵەدا پەیوەستە بە توانای کاندید بۆ خستنەڕووی دیدگایەکی هەمەلایەنەی نیشتمانی کە سەقامگیری سیاسی و لێهاتوویی کارگێڕی و توانای پەیوەندیکردن لەگەڵ هەموو پێکهاتە عێراقیەکاندا تێکەڵ بکات، جگە لە پاراستنی پەیوەندی هاوسەنگ لەگەڵ ئەکتەرانی هەرێمی و نێودەوڵەتی!!

دواجار، ئەگەری کاندیدبوونی نێچیرڤان بارزانی بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری، تاقیکردنەوەیەکی ڕاستەقینەی پێگەیشتنی پرۆسەی سیاسی لە عێراق و توانای هێزە سیاسییەکان بۆ تێپەڕاندنی دابەشکارییە تەقلیدییەکان لە بەرژەوەندی بنیاتنانی دەوڵەتێکی سەقامگیرتر و دادپەروەرتر پێکدەهێنێت. ئەم سیناریۆیە، بەدیبێت یان نا، بارزانی وەک سیمبولی سەرکردایەتی هاوسەنگ لە دڵی گۆڕەپانی سیاسی عێراق و کوردستان دەمێنتەوە!!