هەڵۆ حەسەن

لە كۆتاییەكانی ئۆكتۆبەری 2025 لە پەكین،سەرکردە باڵاکانی چین بۆ یەکێک لەگرینگترین ڕووداوە سیاسییەكانی ساڵ کۆبوونەوە- چوارەمین دانیشتنی پلینۆمی بیستەمین کۆمیتەی ناوەندی پارتی کۆمۆنیستی چین بەشداری سەدان نوێنەر نەک تەنها پلانی پێنج ساڵەی داهاتووی چین، بەڵکو پرسێکی فراوانتر کە چین ئاواتەخوازە ببێتە چ جۆرە دەسەڵاتێکی مۆدێرن،پارتی كۆمۆنیستی چین تاوتوێی ستراتیژییە سەرەکییە نیشتمانییەکانی کرد و "پێشنیارەکانی داڕشتنی پلانی پێنج ساڵەی پازدەهەمین بۆ گەشەپێدانی ئابووری و کۆمەڵایەتی نیشتمانی" پەسەند کرد.

ئەوە زیاتر بوو لە دانیشتنێکی سیاسی- نەخشەڕێگایەک بوو بۆ ئەوەی چۆن چین بەنیازە سەردەمێک بەڕێوە ببات کە بە گۆڕانکاری تەکنەلۆژی و ئاڵنگاریی ژینگەیی و گۆڕانی داینامیکی جیهانی دیاری کراوە،بە پێچەوانەی دانیشتنەکانی پێشووتر کە بە شێوەیەکی سەرەکی لەسەر گەشەی بەرهەمی ناوخۆیی و بەرهەمی پیشەسازی بوو، ئەم پلینۆمە تیشکی خستە سەر گەشەپێدانی کوالیتی بەرز و مۆدێرنکردنی حوکمڕانی. پەیامی چین ڕوونە: سەرکەوتنی داهاتووی چین ئەوەندەی بەندە بە داهێنان و پەروەردە و هاوسەنگی ژینگەییەوە، ئەوەندەش بەندە بە هێزی ئابووری. چەمکی "مۆدێرنیزاسیۆنی شێوازی چینی" کە بۆ یەکەمجار لەلایەن شی جینپینگەوە خراوەتەڕوو، وەک کۆمپاسە ئایدیۆلۆژییەکە کە ڕێنمایی ئەم قۆناغە نوێیە دەکات، بنیاتنانی نەتەوەیەک کە بەهێز و هاوئاهەنگ و متمانەی بە ناسنامەی کولتووری خۆی هەبێت. بەپیی بەیاننامەی پلینۆم، گەشەسەندنی چین دەبێت “پێشکەوتنی ماددی لەگەڵ هێزی ئەخلاقی و کولتووریدا تێکەڵ بکات”. ئەو بیرۆکەیە بە قووڵی لە سەرانسەری دامەزراوەکانی دەوڵەت، ئەکادیمیا و کۆمەڵگەی مەدەنیدا - نیشانەیە بۆ ئەوەی ستراتیژی درێژخایەنی پارتی كۆمۆنیستی چین هەوڵدەدات حوکمڕانی پراکتیکی لەگەڵ نوێبوونەوەی ڕۆحیدا یەکبخات،یەکێک لە تەوەرە هەرە دیارەکانی پلینۆمەکە پشت بەخۆبەستنی تەکنەلۆژی بوو. لە سەردەمی کێبڕکێی جیهانیدا، چین ئامانجی پێشەنگ بوونە لە تەکنەلۆژیا گرنگەکان، لە نیمچە ڕێبەرەکانەوە تا زیرەکی دەستکرد، دڵنیابێت لەوەی گەشەکردنی بەردەوام و پارێزراو بێت. جەختکردنەوە لەسەر توێژینەوە و پەروەردە و گۆڕانکاری دیجیتاڵی جەخت لەسەر هۆشیارییەکی گەشەسەندوو دەکاتەوە کە گەنجبوونەوەی نیشتمانی لە سەدەی بیست و یەکەمدا ئەوەندەی بەندە بە هێزی مێشکەوە، ئەوەندەش بەندە بە کارگە و ژێرخانی،بە هەمان شێوە جەختکردنەوە لەسەر گەشەپێدانی سەوز. لە کاتێکدا جیهان لەگەڵ گۆڕانی کەشوهەوادا دەرگیرە، سەرکردەکانی چین شارستانیەتی ئیکۆلۆژی وەک پایەیەکی مۆدێرنیزاسیۆن دەبینن. پلانی پێنج ساڵەی 15 سیاسەتی نوێ بخاتەڕوو کە وزەی پاک، کارایی سەرچاوە و پاراستنی ژینگە بەرەوپێش دەبات- ئامانجەکان هاوتەریبن لەگەڵ بەڵێنی چین بۆ بەدەستهێنانی بێلایەنی کاربۆن تا ساڵی 2060،تایبەتمەندییەکی دیکەی پێناسەکردنی دانیشتنەکە دووپاتکردنەوەی "دیموکراسی گەلی تەواوی پرۆسەکە" بوو، زاراوەیەک کە مۆدێلی پەرەسەندنی حوکمڕانی چین لەخۆدەگرێت. ئەم ڕێبازە جەخت لەسەر ڕاوێژکاری فراوان، میکانیزمی بەشداریکردن و وەڵامدانەوەی پێداویستییە گشتیەکان دەکاتەوە- بەبێ ئەوەی سیستەمی هەڵبژاردنی ڕۆژئاوا دووبارە بکاتەوە. نوێنەرایەتی هەوڵێک دەکات بۆ تێکەڵکردنی سەقامگیری لەگەڵ گشتگیری، دڵنیابوون لەوەی کە مۆدێرنیزاسیۆن سوودی بۆ هەموو هاوڵاتیان دەبێت،بەهێزکردنی متمانەی دامەزراوەییەکان. لەگەڵ ئاڵنگاریەكان لە ناسەقامگیری ئابووری جیهانییەوە تا گرژییە ناوچەییەکان، گرنگیدانی پارتی كۆمۆنیستی چین بە یەکێتی و دیسیپلین ڕەنگدانەوەی ئەو باوەڕەیە کە خۆڕاگری لە یەکگرتوویی ناوخۆییەوە سەرچاوە دەگرێت،"سەقامگیری چین بەڕێکەوت نییە- بەڵكو دامەزراوەییە"،لەگەڵ کۆتایی هاتنی دانیشتنەکەدا، ئەو سیاسەتانەی کە لەم ڕۆژانەدا باس دەکرێن و بڕیارەکان دراون، ڕێڕەوی چین بە باشی بۆ دەیەی داهاتوو لە دیاری دەكەن. کاریگەرییان دەبێت لەسەر چۆنیەتی هاوسەنگی وڵات لە نێوان چاکسازی لەگەڵ نەریت، داهێنان لەگەڵ هاوسەنگی کۆمەڵایەتی و تەماحی نیشتمانی لەگەڵ هاوکاری نێودەوڵەتی بۆ چاودێرانی دەرەوە، دانیشتنی پلینۆمی چوارەم پەنجەرەیەکی دەگمەنی پێشکەش بە بیرکردنەوەی ستراتیژی چین کرد: دیدگایەک کە هەم پێشبینی دەکات و هەم بە توندی لە ئەزموونی مێژووییدا چەسپاوە. بۆ گەلی چین، نوێنەرایەتی بەردەوامی و متمانەی دەکرد- دڵنیابوون لەوەی کە ڕێگای پێشەوە، لەلایەن ئەرکێکی بەکۆمەڵەوە ڕێنمایی دەکرێت کە ڕەگ و ڕیشەی لە سەقامگیری و چاکسازی و گەنجبوونەوەدا هەیە،بەو مانایە، دانیشتنەکە تەنیا ڕووداوێکی سیاسی دیکە نەبوو- ڕەنگدانەوەی ئەوە بوو کە نەتەوەیەکی یەک ملیار و 400 ملیۆن کەسی چۆن داهاتووی خۆی لە جیهانێکی تادێت نادیاردا خەیاڵ دەکات