دلێر عەبدوڵڵا

ئەمریكا بۆ دوایین جار هۆشداریدا بەحكومەتی هەرێمی كوردستان و داوای ئەوە دەكات كەكەسێك دیاریبكرێت بۆ وەزیری پێشمەرگەو چاكسازییەكانیان بەپێی یاداشتی لێكگەیشتن لەنێو وەزارەتەكەدا دەستپێبكەن، بەپێچەوانەوە هاوكارییەكان دەبڕدرێت و چیدی هێزەكانی هاوپەیمانان پاڵپشتی دارایی پێشمەرگە ناكەن، چاودێرێكی سیاسیش رایدەگەیەنێت كە هیچ نیەتێك نییە بۆ ئەوەی هێزەكانی پێشمەرگە لەچوارچێوەی یەك دامەزراوەی نیشتمانیدا یەكبخرێتەوە.

رۆژی یەك شەممەی رابردوو، ماتیۆ ماكفارلین فەرماندەی گشتی هێزەكانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش، رایگەیاند كەپێویستە وەزارەتی پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان، هەنگاوەكانی چاكسازی لەوەزارەتەكە خێراتر بكەن، بەپێچەوانەوە ناچار دەبن هاوكارییەكانیان رابگرن.

لەڕۆژی 21ی ئەیلولی ساڵی 2022 لەشاری هەولێر یاداشتی لێكگەیشتنی نێوان وەزارەتی بەرگری ئەمریكا (پیناتگۆن) و وەزارەتی پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان واژۆكرا. بەپێی ئەو رێكەوتنە پێویستە حكومەتی هەرێمی كوردستان، چاكسازی لەبواری رێكخستن و دارایی پێشمەرگەدا بكات، كە خۆی لەیەكگرتنەوەی هێزەكانی پێشمەرگەدا دەبینێتەوە، لەبەرامبەردا ئەمریكا بەردەوام دەبێت لەپشتیوانیكردن و پاڵپشتی پێشمەرگە لەڕووی سەربازی و داراییەوە.

بەپێی بڕگەیەكی رێكەوتنەكە، ئەگەر حكومەتی هەرێم پابەند بوو بەخاڵەكان و هەوڵی ئەنجامدانی چاكسازی بدات، ئەوا ساڵانە یاداشتەكە نوێدەكرێتەوە، لەوبارەوە جەبار یاوەر ئەمینداری گشتی پێشووی وەزارەتی پێشمەرگە بەهاوڵاتی وت «ساڵانە یاداشتەكە نوێدەكرێتەوە، بەو مەرجەی كەچاكسازییەكان وەك ئەوەی لە رێكەوتنەكە هاتووە ئەنجامبدرێت».

لەگەڵ نزیكبوونەوە لەتێپەڕبوونی ساڵێك بەسەر یاداشتەكەدا، بەڵام هیچ بەرەوپێشچوونێك رووینەداوە، وەك ئەوەی ماكفارلین بەنیگەرانییەوە باسی كرد «نەبوونی وەزیرێك لەناو وەزارەتی پێشمەرگە بووەتە هۆی لاوازبوونی وەزارەتەكەو سستی لەئەنجامدانی چاكسازی، بۆیە هانی حكومەتی هەرێم دەدەین وەك بەڵگەیەك  لەسەر هەبوونی نیازپاكی بۆ ئەنجامدانی چاكسازی وەزیرێك بۆ وەزارەتی پێشمەرگە دیاری بكات».

ساڵی رابردوو شۆڕش ئیسماعیل وەزیری پێشمەرگەی حكومەتی هەرێمی كوردستان، دەستلەكاركێشانەوەی راگەیاند. هۆكاری ئەوەشی بۆ دەستوەردان لەكاروباری وەزارەتەكەی گەڕاندەوە، ئەگەرچی تائێستاش سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران واژی لەسەر دەستلەكاركێشانەكەی وەزیری پێشمەرگە نەكردووە.

لەماوەی رابردوودا فەرماندەو بەرپرسانی سەربازی یەكێتی و پارتی، بەهەڵدانەوەی لاپەڕەی كۆنی مێژووی خوێناوی شاخیان، برینی ناكۆكی نێوانیان قوڵتر كردەوە، كەئەمەش لای چاودێرانی سیاسی ئاماژەی مەترسیداربوون بۆ پەكخستنی هەوڵەكان بەئاراستەی چاكسازی لەنێو وەزارەت، لەوبارەوە دكتۆر بەهرۆز حەعفەر سەرۆكی پەیمانگای میدتریانە بۆ لێكۆڵینەوەی هەرێمایەتی بەهاوڵاتی وت: «باسكردنی كارەساتی هەكاری و هەڵدانەوەی لاپەڕەكانی مێژووی شەڕی نێوان جەلالی و مەلایی كەكاریگەری خراپی لەسەر نەوەكانی رابردوو و ئێستاو داهاتووش هەبووە، لەكاتێكدا دنیا لەقۆناغی پێشكەوتنی یەكجار گەورەدایە، ئەمە مانای وایە نیەتێك نییە بۆ ئەوەی هێزەكانی پێشمەرگە لەچوارچێوەی یەك دامەزراوەی نیشتمانیدا یەكبخرێتەوە».

لەئەگەری بەدەمەوەنەچوونی داواكارییەكانی ئەمریكا، لەلایەن حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە، پینتاگۆن بیر لەوە دەكاتەوە هاوكارییەكانی رابگرێت، لەوبارەوە جەبار یاوەر بەهاوڵاتی وت «ئێمە زۆرمان هاوار كرد، داوامان لەبەرپرسان كرد كە كاری جددی بۆ ئەوە بكەن كەئەمریكا داوای كردووە، بەڵام بەداخەوە كەس گوێی لێ نەگرتین، بۆیە ئەگەر هەیە یاداشتەكە نوێنەكرێتەوەو هاوكارییەكانیش ببڕدرێت، ئەمەش بۆ داهاتووی هەرێم پڕ مەترسیەو رەنگە رووبەڕووی گرفت و كێشەی گەورەمان بكاتەوە».

بەپێی زانیارییەكانی هاوڵاتی، هەریەكە لەوڵاتانی ئەڵمانیاو هۆڵەنداو بەریتانیاش بەجیا هەرێمیان ئاگاداركردووەتەوەو لەبارەی پەكخستنی هەوڵەكانی چاكسازییەوە نیگەرانی خۆیان گەیاندووەتە حكومەتی هەرێم، لەوبارەوە ئەمینداری گشتی وەزارەتی پێشمەرگە بەهاوڵاتی وت «بەجیاش ئەڵمانیاو هۆڵەندا بەریتانیاش هەمان داواكاری ماكفارلینیان پێشكەشی هەرێم كردووە، بەڵام دیارە نازانم هۆكار چییە كە وەك پێویست بەدەم داواكارییەكانەوە ناچین، ناتوانم كەس تۆمەتبار بكەم هەمووی لەزیانی كوردە».

هێزەكانی حەفتای یەكێتی نیشتمانی كوردستان و هەشتای پارتی دیموكراتی كوردستان، تائێستاش بوونیان لەناو وەزارەتی پێشمەرگەدا ماوە، ژمارەیەكی زۆری پێشمەرگە لەناو ئەو دوو هێزەدا ماونەتەوەو لەدەرەوەی لیوا هاوبەشەكانی وەزارەتەوەن كەئەمریكا سەرپەرشتی دەكات، ئەمەش خاڵی سەرەكی نیگەرانی ئەمریكایە هەروەك ئەوەی ماكفارلین لەكۆنگرە رۆژنامەوانییەكەدا ئاماژەی پێدا كەویستی سیاسی زیاتر پێویستە بۆ ئەوەی چاكسازی لەناو وەزارەتی پێشمەرگەدا بكرێت.

لەنێو یاداشتی لێكگەیشتنی نێوان پینتاگۆن و وەزارەتی پێشمەرگەی حكومەتی هەرێم، دوو خاڵی سەرەكی و گرنگ بووەتە جێی بایەخی هێزەكانی هاوپەیمانان، یەكەمیان پرسی یەكخستنەوەی هێزەكانی پێشمەرگەیە لەچوارچێوەی لیوا هاوبەشەكانی وەزارەتی پێشمەرگەو هەڵوەشاندنەوەی هێزەكانی حەفتاو هەشتای یەكێتی و پارتی، دووەمیشیان پرسی جێبەجێكردنی پرۆژەی ریفۆرم كە خۆی لە 36 خاڵ دەبینێتەوە.