نادر ڕوستی

زۆر جار لە گەشتی شاخەوانی بۆ ناو بەفر کارەساتی نەخوازراو و ناخۆش ڕوودەدات، بۆ ئەوەی لە گەشتی شاخەوانی زستانە و ناو بەفردا سەلامەت بیت و لە کارەسات دوور بکەویتەوە، پێویستە ئەم ڕێکارە تایبەتانەی خۆپاراستن جێبەجێ بکەیت، چونکە بەفر ژینگەی شاخ  لە وەرزی زستان بەتەواوی دەگۆڕێت:

١. بۆ خۆپاراستن لە هەرەسی بەفر، کە ئەمە مەترسیدارترین بەشی شاخەوانییە.

ـ دوورکەوتنەوە لە هەورازە توندەکان: زۆربەی هەرەسەکان لەو شوێنانە ڕوودەدەن کە مەیلانیان لە نێوان ٣٠ بۆ ٤٥ پلەدایە. هەوڵبدە لەسەر بەشە تەختەکان یان ئەو شوێنانە بڕۆ کە بەرد و داری زۆری تێدایە (دارەکان بەفر دەگرن).

ـ پەڕینەوە بە تاک: ئەگەر ناچار بوون بە شوێنێکی مەترسیداردا تێپەڕن، پێکەوە مەڕۆن، یەک یەک تێپەڕن تا پەستان لەسەر بەفرەکە کەم بێتەوە.

ـ دەنگەدەنگ: هەرچەندە زانست دەڵێت دەنگ کەمتر کاریگەری هەیە وەک لە کێشی مرۆڤ، بەڵام باشترە لە شوێنە مەترسیدارەکان بێدەنگی بپارێزرێت.

٢. ڕێگری لە خلیسکان و کەوتن:

ـ بەکارهێنانی کرامپۆن : کاتێک بەفرەکە دەبێتە سەهۆڵ یان زۆر ڕەقە، تەنها پێڵاو بەس نییە. پێویستە (کرامپۆن - ئەو ئامێرەی دانی ئاسنی هەیە و دەخرێتە ژێر پێڵاو) بەکاربهێنیت.

ـ پشکنینی زەوی: بەفر دەتوانێت چاڵ و درزە قووڵەکان داپۆشێت. هەمیشە باتۆنەکەت (عەسا) لە پێش خۆتەوە بدە لە زەوی بۆ ئەوەی دڵنیا بیت کە بەردەمی قاچت بۆشایی نییە.

٣. پاراستنی چاو:
بەکارهێنانی چاویلکەی دژە خۆر: بەفر تیشکی خۆر (UV) زۆر بە بەهێزی دەداتەوە (Reflect). ئەگەر چاویلکە لەچاو نەکەیت، دەکرێت تووشی "کوێربوونی بەفر" بیت کە ئازارێکی زۆری هەیە و بینینت نامێنێت. تەنانەت ئەگەر هەوریش بوو، دەبێت چاویلکە لەچاوت بێت.

٤. ڕێگری لە ڕەقبوونەوە:

ـ بەڕێوەبردنی ئارەق: مەهێڵە زۆر ئارەق بکەیت. ئەگەر هەستت کرد گەرمت بووە، چینێکی جلەکانت کەم کەرەوە یان خاوتر بڕۆ. ئارەقکردن لە زستاندا دوژمنی سەرەکییە، چونکە کاتێک دەوەستیت ئەو ئارەقە سارد دەبێتەوە و دەت بەستێت.

ـ گۆڕینی گۆرەوی: هەمیشە جووتێک گۆرەوی وشکت لە جانتادا بێت. ئەگەر گۆرەوییەکەت تەڕ بوو، دەستبەجێ بیگۆڕە.

٥. یاسای کات:

ـ دیاریکردنی کاتی گەڕانەوە: پێش دەرچوون بڕیار بدە، بۆ نموونە بڵێ "کاتژمێر ٢ی پاشنیوەڕۆ دەگەڕێینەوە"، جا گەیشتبینە لوتکە یان نا. لووتکە هەر لەوێ دەمێنێت، بەڵام ژیانت گرنگترە. شەوی 
زستان زوو دادێت و زۆر ترسناکە.

٦. ئامادەکاری بۆ حاڵەتی کتوپڕ

بەتانی رزگارکردن : پارچەیەکی کانزایی تەنک و سووکە، نرخی هەرزانە بەڵام ژیان رزگار دەکات. گەرمی جەستە دەداتەوە بە خۆت. هەموو شاخەوانێک دەبێت یەکێکی پێ بێت.
فیکە : ئەگەر ون بوویت یان کەوتیتە شوێنێکەوە، دەنگی فیکە زۆر دوورتر دەڕوات لە دەنگی هاوارکردن.

٧. مانەوە لە گرووپ

لەناو بەفر و تەموومژدا، شوێن پێکان زوو ون دەبن. نابێت مەودای نێوان شاخەوانان لە ٣-٤ مەتر زیاتر بێت. ئەگەر کەسێک وەستا، دەبێت هەمووان بوەستن.

لە کۆتایدا دەڵێین: لە شاخی بەفراویدا "وشک بە، گەرم بە، وریای هەنگاوەکانت بە، و هەرگیز بە تەنها مەبە."

تێبینی: زانیارییەکان لە ئەزموونی شاخەوانی خۆم و چەند سەرچاوەیەک وەرگیراون.
وێنەکان ئەرشیفی گەشتی  تایبەتی خۆمن لەگەڵ گروپی شاخەوانی قەڵای هەولێر.