ئاری قەرەداخی

دیمەنە دڵهەژێنەکانی ئەنفال وزیندوبەچاڵکردن، گازژەهڕانرێژکردنی شاروگوندەکان، ئاوارەکردنی نێونیشتمانی خۆ، سنورداشکردنی هەزارەها کوردی فەیلی ودەستبەسەرداگرتنی مڵکوسامانیان، دەربەدەرکردنی خێزانەکانی ناوچەکوردستانێکان وتەسلیمکردنی ماڵوخشڵیان بەعەرەبی هاوردە، جیاکردنەوەی سەدان پاکیزە کیژۆڵەی ئەنفالکراو وفرۆشتنیان بەکۆمپانیاکانی (بزنسی سـۆزانی لەوڵاتانی عەرەبی، وەک؛ کۆماری میــسر) وچەندین کارەساتی سامناکی تر دەرهەقمان. لەئێسـتایشدا ولێرەی عیراقە فیدڕاڵەکەدا باقی ئەوکوردەی لەژیاندان، لەزۆرێک لەمافەکانی هاووڵاتیبوندا پلەنزم دەرفتاردرێن؛ بۆنمونە لەمافی یەکسانی شایستکەندا و..هتد... سەرجەم ئەو زوڵمانە بەدەستی بابوباپیر یان جەماعەتێکیان ڕاپەڕیندراون ئەمڕۆ خۆیان یان وەچەیان نوێنەری خەڵکی ناوەڕاست وباشوری عیڕاق لەپەڕلەماندا دەکەن وبەرپرس ودەوڵەتمەدارن لەحکومەتدا.

وێرای ئەوزنجیرە تاڵچێشتنە، تێکڕامان ئەمڕۆ داماو وحەپەساوی پانۆرامای بەرێوەچونی ڕەوشی سیاسی ڕۆژانەی ناو هەرێمی کوردستان وناتەبایی وپەرتەوازەیی ریزەکانی کوردین لەعیڕاقدا.

ڕەخنەێکی هەق ودروست لەگشت هێز ولایەنە کوردێکان دەگیرێت؛ لەهەڵبژاردنەکانی مانگی رابوردودا پێکەوە بەیەک لیستی ناوچەکوردستانێکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم نەچوینە بەرەوپیری هەڵبژاردنەکانەوە. لەئەنجامدا؛ ژمارەێکی ئێجگار زۆر دەنگی یەکلاکەرەوەی کورد لەسودی عەرەبی هاوردەدا بەفیرۆچون.! 

(کورد)و(کورد)،پێویستی بەهاوپەیمانیێکی هەمیشەزیندو لەهەمو ئاستەکاندا هەیە کەساڵانێکە، بەهەر هۆکارێکەوەبێت گومبوە. دەبینین؛ دانوستاندنەکان گەیشتونەتە بنبەست وتابلۆی دۆخێکی ئاڵۆزی ناسەقامگیری سیاسی وئەمنی وێنادەکەن. 

دیمەنی سیاسی کوردی جیاوازە لەدیمەنی سیاسی پێکهاتەکانی تر؛ شیعە لەگوێڕایەڵیدا بۆئێران یەکدەخرێت، هێزە سوننێکان ڕازین بەوڵاتانی خەلیج وبەبراگەورەیی تورکیا وبەگوێیدەکەن.! بەڵام، کورد لەنێوان بڕوابەخۆهەبون ومتمانەدان بەهێزی دەرەکی بێمۆڕاڵ وچاوچنۆکدا بەروتی ماوەتەوە. 

(لەکورتبینیەوەیە)هێزێک بیەوێت ڕوانگەی بەرژەوەندی ساتەوەختی خۆی بەئەمری واقیع بەسەر کۆی سیاسەتی نیتشتمانیدا بسەپێێت، وادەزانێت لەوێوە دەگاتە ئامانجی ستراتیژی.! ئەو لۆژیکە ئێجگار دور ونامۆیە بەپراگماتیکی سیاسەتکاری وبگرە دۆخەکەیش بەرەو پەرەسەندنێکی ئاڵۆزی بەتاڵ وبێمانا دەبات. مەگەر (واشنتۆن) لەپێناو بەرژەوەندی خۆیدا وەک باوەپیارە لەدەستوەردانێکی تونددا بەزۆر بۆماوەێک لایەنەکان بسازێنێت ودۆخەکەیش بەکاتیلکەیی بەڕێبکرێت. (بیرمانەچێتەوە) یەکخستنی ئیرادەی نیشتیمانی لەکوردستاندا، ماتۆڕی کاریگەرە لەبەگەرخستنی توانای یەکڕیزی گەلەکەمان لەبەغادا.!

هەرگیز لەبەرژەوەندیدا نییە هۆکارگەلێکی، بۆنمونە؛ (هوتێل لالەزار لەسلێمانی) یان (گوندی لاجان لەقەزای خەبات لەهەولێر)و..هتد.. مایەی گرژی نێوان هێزەکانی ناو دەستەڵاتبن.! پێویست ناکات دوژمنکارانە مامەڵە بەروداوەکانەوە بکرێت. چونکە، ئەمرۆ لەکوردستان ولەعیڕاقدا مەهام وئەرکی گەلێک گەورە وچارەنوسسازی نەتەوەیی بەکۆڵی گشت لایەنە سیاسێکانەوەیە. بێگومان لاسەنگیێکی گەورە وڕەهای سەنگی نەتەواتیمان دەبێت ناکۆکێکانی ناوماڵی خۆمان لەناوکۆشکی خەڵکیدا یەکلابکەینەوە.. 

(13)مانگە گەورەلیستی براوەی هەڵبژاردنەکانی پەرلەمانی کوردستان ناتوانێت لایەنەکانی هاوشێوە بۆدانیشتنی پەرلەمان کۆبکاتەوە.! بۆ(بەغا)یش لەئەنجامی هەڵبژاردنەکانی مانگی (11)ی بوری، گەورەلیستی کوردستان بەبەرپرسیار دەڕواندرێت لەهەوڵدان بۆ پێهێنانێکی یەکهەڵوێستی لایەنە براوەکانمان لەمەڕ دانوستاندنەکانی داکۆکیکردن لەماف وپرسەکانی گەلەکەمان لەعیراقی داهاتودا. 

پارتی ویەکێتی لە2018 دا کاندیدی ڕکابەری خۆیان بۆپۆستی سەرۆککۆمار خستەرو،(پەرلەمانی عیڕاق) (یەکێتی)ێکەی هەڵبژارد. لەم خولەیشدا، دیسانەوە بەبێ یەک وتاری دەچینەوە بەرپەنای پەرلەمان، چونکە دانوستاندنەکان تائەمڕۆیش دوولایەنەکەی نەیگەیاندۆتە ئەنجام ودیاردەکانیش، دورکەوتنەوەی هەردووکیان لەیەکتری لەکوردستان وخۆنزیککردنەوە لەوانیتر لەبەغادا دەنەخشێنن.!

پارتی دەڵێت؛ لەهەموو هەڵبژاردنێکی گشتیدا دەنگی زۆرترمان هێناوە، بەڵام، بەهەرهۆکارێکەوەبێت دەستبەرداری چەندپۆستێک بوین، بۆیە؛ ئەمجارەیان بەجددی دوای پلەپۆستی سەرۆککۆمار دەکەوین ودەچینە ناو دانوستاندی ڕاشکاو وردودرشت لەگەڵ لایەنەکانی(کورد وعەرەب)لەسەر ڕەوایەتی وەرگرتنی پۆستەکە.! 

یەکێتی دەڵێت؛ بەدڵنیاییەوە پۆستی سەرۆککۆمار بۆکوردە وبێگومان لەناو کوردیشدا موڵکی خۆمانە.!
وەزعەکە گەیشتۆتە راددەێک ئاکامەکانی هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق کاریگەربێت لەسەر درێژەدان بەدواخستنی پێکهێنانی کابینەی(10).! پێدەچێت؛ ئەگەری نزیکترین سیناریۆ ئەوەبێت؛ هەردوو پرسی(پیکهێنانی حکومەتی هەرێم ودابەشکردنی پشکی کورد لەدامودەزگاکانی عێراقدا) لەچوارچێوەی یەک پاکێجی گشتگیری نێوان(پارتی ویەکێتی)دادێتەپێشەوە. ئەمەیش کاتێکی زۆر دەبات، تا هاوپەیمانێتێکان بۆپێکهاتنی حکومەتی فیدراڵی داهاتو گەڵاڵەدەبن. 

تەگەرەی ڕۆژژماردن تا ئەوکاتەی هێزەکان لەعیراقدا پێکدێن دەڕژێتە ناو چاوەڕوانی تاڵی گۆمی قەتیسخواردوی کابینەیکەی هەرێم، کەپێگەی کورد کەمتردەکاتەوە. مەگەر، پێشهاتێکی کاریگەر، لەناکاوێکی پێشبیننەکراودا پاڵ بەپارتی وبەیەکێتیەوە بنێت بۆ ڕێککەوتنێکی کوتوپڕی دەماودەست.

ئەمدۆخەیش وەکو زۆری تر لەلاوازی خۆمانەوەیە، بواردەڕەخسێت بۆ کارخانەکانی ناحەزان بەپێی ئەجێندایان بیخوڵقێنن.! بەڵام، تێنەپەڕاندنی؛ جگە لەڕاگەیاندنێکی زوڵاڵی بێهێزی لەئیرادە، بێئاگایی لەسیاسەت، بێباکی لەبەرپرسیارێتی باڵای نیشتیمانی ونەتەوەیی بەولاوە هیچ پەیامێکی تر ناگەێنێت. 

لەکۆتاییدا ولەهەناوی ئەم کۆلکەنوسینەوە نامانەوێت بەهەڵە یان بەڕاست، تۆمەت یان پێداهەڵدان بۆهیچ لایەنێک بهۆنینەوە ولێیبڕوانین (بەندە، بەخۆم لەقوڵاییمەوە پابەندی سەرسەختی لایەنێکی سیاسیم.!) بەڵام، لێرەدا لەدەنگۆی هەوێنی ویژدانەوە، لەتەک تێکڕای خەمخۆراندا، لەحەسرەت ولەهەناسەی ساردی بێدەستەڵاتیەوە بەتاساوی دەڕوانینە ئەم تاریکستانە نەخوازراوەی دیرۆکی (برایەتی کورد وکورد).