سازدانی: هاوڵاتی

چالاكوانی بواری ژنان  بابەتێك لەبارەی كوشتن بەناوی«شەرەفەوە» دەنووسێت و دەڵێت (خۆشم دەوێی پیاو)، بەڵام لەناوەرۆكدا رەخنە لەمینبەرە جیاوازەكانی كۆمەڵگا دەگرێت و ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە ئەم دوومینبەرە ئەقڵ پاسیڤ دەکەن و غەریزە ئاکتڤ هەریەکەیان بەجۆری خۆی.

خەندان جەزا، چالاكوانی بواری ژنان لەم چاوپێكەوتنەیدا لەگەڵ هاوڵاتى  ئاماژەی بەوەكرد: «هەردوو مینبەری سەلەفیەت و مینبەری میدیایی بەناو ئازاد  دەبێت سانسۆریان لەسەر بێ کە بوونەتە بەرپرس لە ئاراستەکردن و پەروەردەی تاک .

هاوڵاتى : بابەتێكت نوسیبوو زۆر جێگای سەرنجڕاكێشان بوو (خۆشم دەوێی پیاو)، بەڵام لە ناوەڕۆكدا كە دەیخوێنیتەوە باس لەژن كوشتن دەكات لەهەرێمی كوردستان بەناوی شەرەفەوە كە تا ئێستا بوونی هەیە؟

خەندان جەزا: راستە ئەمە گرفتێكە بووەتە شەڕێكی دەستەویەخەی خوێناوی لەنێوانی نێر و مێ لەكۆمەڵگای ئێمەدا، بەڵام ئەوەی بۆ من جێی داخە تەواوی فۆكسەكە لەسەر ئەوەیە كە خەتا تەنها بکەرە کە  بكوژ، ناشرین، قێزەون ، جەلاد، تاوانبار، پیاون نێرینەكانن

لەكاتێكدا من  وای نابینم، چونكە ئەو پیاوانە لەواقعدا  خۆشحاڵ نین كەسێك بكوژن، كێ هەیە ئاراەزومەندانە و خۆشحاڵانە  كەسێك بکوژێ بەپلان ؟

ئەو جۆری سیستەم و یاساو رێساو عورف و پەروەردە و كۆمەڵگا و مینبەری ئازاد و مینبەری ئاینییەكان هەموو ئەمانە پاڵنەرن و دروستكەری ئەو هێزەن، ئەو هێزە ئەبەخشن بە نێرینەیەك و هانی دەدەن بۆ كوشتنی كەسێك.

مێنەکان دەکەنە بوکەڵەیەکی زەعیفی بن دەستەو نێرینەکان رۆڵی قارەمان و پالەوان و شمشیر بەدەست و بریاردەر

٣٠ ساڵە لە بەرکەوتەو جۆری کارەکەم مامەڵە بووە لەگەڵ تاوانبارو تاوانلێکراو ، لە گرتووخانەكان ، شێڵتەرەكان،  نەخۆشخانەی ئێمێرجێنسی ،کوچەوکۆلانەکان و نیو خێزانە جەهەنەمییەکان . هیچ کات باوکێک برایەک هاوسەرێک خۆشەویستێکم نەدیووە کەبەکوشتنی کچەکەی خێزانەکەی دۆستەکەی خوشکەکەی خۆشحال بوبێ !

هەمیشە باسیان لەوەکردووە گەر نەم کوشتنا روم نەبوو لەناو خزمو برادەرانم سەر هەڵبرم دەیان گوت تۆ پیاونیت

لە راستیدا ئەو پیاوانە بەدبەختن، هەلبژاردەی خۆیان نییە کە دەبێ  ببنە پاسەوانی شەرەف بۆیە ئەو ئەركەی دەدرێت بە نێرینەكانی ئەم كۆمەڵگا دواكەوتووانە ئەركی  پاراستن و پارێزگاریكردنە لەژنان. 

هاوڵاتى : واتە پیاو وەك پاسەوانی شەرەف وایە؟

خەندان جەزا: بەڵێ ئەو ئەركەیان پێ ئەیەن، چۆن تۆ پاسەوانی  نیشتمانەکەت دەبی  پارێزگاری لەنەتەوەكەت، لەزمانەكەت، لەخاكەكەت دەكەیت، ئەمەیان تەواو وابەستەو یەكسان كردۆتەوە بە پاراستنی دامێنی ژنێكەوە كە ناوێكی زلی لێنراوە شەرەفە.

تەنانەت دووبنەمالە ببێتەشەریان دەبێ ژنێک تێیدا ئەتکبکرێ پاشانیش هەر بەمێینەیەک سوڵح دەکرێ .

شەرەف کراوەتە شوناسێک بۆ بنەمالە بەلام بەتەنها من دەبێ بیپارێزم و تەواوی نێرینەکان دەبنە چاودێر پاسەوان .هەرچییەك ئەكەم یان نایكەم من تەنها وەسیلەیەكم  بەكاردەهێنرێم بۆ ئامانجە گشتییەكەی باوان و ماڵە خەزوران لەسەر ئاستێكی گشتی. ئێمە دەبێ دابونەریتو عورف و یاسو رێسا و سیستەمی پەروەردەی و میدیاییمان لەرەگوریشەهەڵوەشینین و بە یاسای سەردەم و دیموکراسی دایرێژینەوە. ئێمە گرفت لە پەروەردەماندا هەیە کە پەروەردەیەکی بکوژو ببرە پەروەردەیەکە جەندەری نییە بەرابەری ناناسێ زیاتر کار لەسەر بەرابەری ئەرک دەکات تا ماف

خێزان و دەوڵەت دوو بنکەی سەرەکین لەدروستکردنی کەسێتی تاکدا پاشانیش ئەرکی دامودەزگای ناحکومی و رێکخراوی مەدەنی و میدیا و مینبەر

کاتێک دێێن باس لە کوشتن دەکەین خەتاکان دەکەینە ئەستۆی گەردیلە بچوکەکان و بیرمان دەجێ ئەو تۆفانە لەکوێوە سەرچاوەی گرتووە ، فیمینیستە رادیكاڵەكان یان هەندێ چالاكوانی چ ژن بێت چ پیاو توند هێرش دەکەنەسەر خودی نێرینەکان وە وێنایەک دەخولقێنێ کەئێمە دژی پیاوین یان رقمان لەپیاوە  !

هاوڵاتى : پێتوایە ئەبێت بەهەستێكی مرۆڤایەتی مامەڵە لەگەڵ نێرینە و مێینەدا بكەین لەكۆمەڵگادا؟

خەندان جەزا: بەدڵنیاییەوە تۆ نابێت ئەم مامەڵە جیاوازە كە ژن بە زەعیفترین و لاوازترین و بەدبەختترین و داماوترین وێنا دەكەیت و پیاویش بە هەموو شتێكی بەهێزو پالەوان و لەدواجاریشا  ناشرین و بکوژ .

هاوڵاتى : پێتوانییە چی رۆڵی هەیە كە ژن كوشتن بەردەوامە بەناوی شەرەفەوە؟ پێتانوایە رێكخراوەكانی ژنان خەتایان هەیە؟

خەندان جەزا: هەموو كەس و لایەن و دەسەڵات و سوچ و قوژبنێكی ئەو كۆمەڵگایە خەتای هەیەو پشكی بەردەكەوێت.

یاساو دەسەڵاتی قەزائی و تەنفیزی كە بەر سیستەمی وڵاتەكە دەكەوێت پشكی شێر بەر ئەمانە دەكەوێت، نەك رێكخراوەكانی ژنان، تۆ ئەو پشكەی كە رێكخراوی ژنان زەق ئەكرێتەوە چی بەدەستە ئادەی پێمبڵێ بتوانێت كار لەیاسایەك بكات، رێکخراوەكانی ژنان نات لەنێو حیزبەکەی خۆیاندا رایان ببێ جا چ بگا بەدەوڵەت ! رێکخراوی ژنان لقێکی مێنەی پارتێکە وەک لاوان قوتابیان ئیدی چاوەروانێێەکی لەخۆڕایە پێت وابێ دەبێ ئەوان کارێکبکەن  . راستە رێكخراوەكانی ژنان گەندەڵن و پرسی ژنیان یان پرسی جەندەریان نەکردە کاری سەرەکیان ، بەڵام تاوانباری سەرەكی ئەگەر ئێمە وەكو پلەبەندی پیایدا سەربكەوین لەپلەی یەكەم و بە ئاستێكی زۆر فراوان و گەورە ئەو هێزەیە كە دەسەڵاتی هەیە.

هاوڵاتى : چۆن چارەسەری ئەمە ئەكرێت؟ لەكۆتایی تێكستەكەدا بۆ پیاوان نووسیوتە «تۆم خۆشدەوێت بێ تۆ ناژیم وەرە با لەیەك بگەین»؟

خەندان جەزا: بەدڵنیاییەوە لەسەرەتاوە هەر بەوە دەستپێدەكەم ئێمە مریەمێكی ترمان بۆ دروستنابێـت بەبێ پیاو عیسای ببێت، شتی وا نییەو مەلێكیش بە باڵێك نافڕێـت،

مرۆڤ كائینێكی كۆمەڵایەتییەو پێویستیان بەیەكە، پێویستم بە هاوڕەگەزە، پێویستم بەڕەگەزە جیاوازەكەیە بۆ زۆربوونی ژمارەی نەسل و تێركردنی غەریزەكانم و بۆ تەواوی پێكهاتەكانی ژیان و خۆشەویستی . من بەبێ ئەوناهاوسەنگم  ئەویش بەبێ من توانای فرینی  نییە، بۆیە ئەم شەڕە خوێناوییە لە رۆژێكدا دەبێت كۆتایی بێـت وشوناسی مرۆڤ بوون بکریتەوە بەبەلای هەردوکیان دەبێ گرفتە راستەقینەكە بناسن.

هاوڵاتى : چارەسەر چییە، گۆڕینی پەروەردەی كۆمەڵگایە؟

خەندان جەزا: چارەسەر دەتوانیت لەچەند شتێكدا چڕی بكەیتەوە، بەڵام زۆر فاكتەری دیكەی لێئەبێتەوە.

 یەكێك لەكارە هەرە گەورەكان ئەوەیە كە لە پەروەردەوە دەستپێبكرێت، پەروەردە بەشێوە گشتییەكەی كە ئەڵێم پەروەردە ئەو شەش ساڵەی سەرەتات لەنێو خێزانێکی بچوکدایت   دوایی كە ئەچیتە قوتابخانە و پاشآنیش لەنێوخێزانێکی گەورەتری بەناو کۆمەلگا

ئەم سێ پەروەردەیە ئەبێت بەرەیەكی یەكگرتوو پێكبهێنن كە جەندەری بێت كە هاوتەریب بێت، ئێمە لە رووی تیۆرو دروشمەوە زۆرترین بەندو یاسای دیموکراسی و مافی مرۆڤمان  لەبەرە وەک توتی دەیلێینەوە بەراورد بەكۆمەڵگەیەكی پێشكەوتوو.

تۆ لەكۆمەڵگایەكی پێشكەوتوووەک  سوید، نەرویج،  بەریتانیا فرەنسا  تۆ تاكێك نابینیت گەنجێك 20 ساڵە، 25 ساڵە بە روبعێكی تاكێكی كورد قسەو ووشەبەندی و زەخیرەی كەلیماتی پێبێتو شرۆڤەی سیاسی و ئابوری و کۆمەلایەتیت بۆبکات  باسی نیچەو فرۆیدت وکانتت بۆ بكات.

لەگەڵ هەر تاكێكی كورددا قسەئەكەیت وەكو بەندبێژی لێهاتووە ئەوەندە باسی فەیلەسوفەکانت  بۆ ئەكات، بەڵام لە كرداردا كاری پێناكات، كار بەوە ئەكات کەدووینبەرە ئازادەکە چی دەلێن و چێ نمایش دەکەن بەبالی راست و چەپییەوە

دەبێت دەسەڵاتی قەزائی تەنفیزی لە بەرتیل و رەشوەو خێڵ و خێڵەكی و سوڵحی عەشایەریو دالدەدانی بکوژو تاوانکاران بێتە دەرەوەو ببێتە دەسەڵاتێكی بەهێز.  زۆر گرنگە تەواوی ئەو بنكە سوڵحە عەشایەریانە دابخرێت.

سەنتەرێكی توندوتیژیت هەیە ژنێك كەموشكیلەی هەیە رووی تێناكات، من شەش هەزار كیلۆمەتر لەكوردستان دوورم بەمن ئەڵێ فریام كەوە بۆ كوێت بێنم دادە گیان؟ بتنێرمە كوێ؟.

هاوڵاتى : پێتانوایە هەردوو مینبەرەكە بەكەڵك نایەن بۆ ئەم كۆمەڵگایە؟ دەبێت مینبەرێكی نوێمان هەبێت؟ 

خەندان جەزا: بەدڵنیاییەوە ئەو دوو مینبەرە هەردووكی ئەبێت بێدەنگ بكرێت، بۆ نموونە ئەگەر ئێمە 30 بۆ 40 ساڵ بگەڕێینە دواوە مینبەرە ئاینییەكە سەیربكەین، دەبینین لەخوتبەی جومعە باسی ئاشتەوایی ئەكرد، باسی خێر و خێراتی ئەكرد، باسی تەبایی ئەكرد، زیاتر خوتبەكانیان خوتبەی ئیسلاحی بوو، نە باسی كوشتنە نە باسی دەستبڕینەو نە سەربڕینە، نە بێحورمەتییە بەژن نەحۆری نە سیغەو موتعە. ژنان سالانی حەفتاکان مینی جۆبیان لەبەردەکرد کەچی کەس تەحەروشی پێنەدەکردن ! ژن و پیاودەچونە سینەما رەش بەلەک شەوئاهاەنگ کەسیش بە مولحیدناونەدەبرا

هاوڵاتى : چ قسەیەكت هەیە بۆ رەگەزی نێر؟ بۆ پیاوان؟

خەندان جەزا: بەبڕوای من رەگەزی نێر دەبێت زۆر ژیرتر بێت لەوەی كە  بكەوێتە ئەو یاریەی كە تەنها پارێزگاری لەخۆی بكات، چونكە كە تۆ ئەبینیت كاتێك ژنێك ئەكوژرێت،  شتێك ئەقەومێت،  فیمینیستە رادیكاڵەكان هێرشێكی توند دەكەنە سەر پیاوان  تۆ لێرەشدا نابینیت پیاوەكان ژیرانە بێنە قسە، بەڵكو هەریەك لەئاستی خۆی بەرگری لەخۆی ئەكات، دەڵێن من بۆ ژنەكەم مێردێکی عەیارە بیستوچوارم بۆخوشکەکەم سەردائەنەوێنم

 ئەم كێشە و گرفتە کێشەی هەموانە ، باشە من چوارجار قسەم پێنەوتراوەو ریگەم لێنەگیراوە مانای وایە نابێ بەکێشەی خۆمی بزانم ؟ دەبێ تەواوی کۆمەلگا بەسەرجەم چین وتوێژەکانییەوە بەخەموکێشەی خۆی بزانێ  

دیسان دەلێم خۆشم دەوی پیاو ئەم گەردونە بە من وتۆوە جوانە