کاوە محەمەد

ئەوەی ئێستا لەسەر سەحنەی سیاسیی عیراقدا دەگوزەرێت، رووداو گەلێکن کە بەدرێژایی مێژوو نێوانی ناوخۆی شیعە و ناو ماڵەکەیان بەخۆوەی نەبینیوە، تایەفەیەک کە هەمیشە خۆیان بە چەپی ئیسلام و باڵە مەزڵومەکەی  دەزانن و خوێنی ئیمامی حوسێن کۆی کردوونەتەوە، کەچی ئەمڕۆ خەریکە بنمیچی ئەو ماڵە بەسەرخۆیاندا دەڕووخێت و وەک ساڵانی بیستەکانی سەدەی رابردوو، دەرفەتێکی زێڕین لەدەستدەدەن کە دەیانتوانی لەدوای ساڵی (٢٠٠٣)ەوە نموونەیەکی باشی حوکمڕانی بە عەقڵیەتێکی دەوڵەتداری پێشکەش بکەن، نەک وەک ئێستا بەشێکی بەرچاوی عیراقییەکان و تەنانەت شیعەکان خۆیشیان داخ بۆ نموونە دیکتاتۆریەکەی حوکمڕانیی سەدام هەڵکێشن.
  بەدەر لەو وێنە تەڵخەی ئێستای ناو ماڵی شیعە، ئەوەی لەچەند رۆژی رابردوودا روویانداوە و دروستکەر و یاریکەرە بنەڕەتیەکەیشی (موقتەدا سەدر)ە، شەڕی نێوان هەق و ناهەق، باش و خراپ، گەندەڵکار و چاکسازیخوازان نیە، بەڵکو شەڕی دوو جەمسەری هەرە بەهێزی ناو شیعەکانە بۆ کۆنتڕۆڵکردنی تەواوی جومگەکانی دەوڵەت، ئەگەر مالیکی و حزبەکەی (دەعوە) لەساڵانی رابردووی حوکمڕانیاندا توانیان بەو مەرامەیان بگەن و تا ئێستاش ئاسەواری ئەو ڕەگداکوتانەیان بە ڕوونی بە دامەزراوەکانی دەوڵەتەوە دیارە، ئەوا چەند ساڵێکە، بەتایبەت لەساڵی(٢٠١٥)ەوە و دواتریش قۆستنەوەی دەرفەتی کۆتاییهاتنی شەڕی داعش و پاشەکشەی ڕێژەیی رۆڵی (حەشدی شەعبی)، هەنگاوەکانی بەربڵاوتر و تۆکمەتر کرد بۆ گۆڕینی نەخشەی فراکسیۆنەکانی ناو پەرلەمان کە لە ساڵی (٢٠١٨)دا ئەنجامی هەڵبژاردن لەبەرژەوەندیی حەشدیەکان و لەزەرەری سەدرییەکان کەوتەوە، ئەوە ئەگەرچی ژمارەی کورسی سەدرییەکان (بە بەراورد بە هەڵبژاردنی ساڵی ٢٠١٤) زیادیشی کرد. بۆیە خۆپیشاندانەکانی تشرینی ساڵی (٢٠١٩) دەریچەیەکی باشی بۆ کردەوە کە وەبەرهێنانی سیاسی تێدا بکات و ئاراستەکەی بەلای ئەنجامدانی هەڵبژاردنی پێشوەخت دا بشکێنێتەوە و سەرەنجام لە (٢٠٢١) هەڵبژاردنەکە کرا و توانی بە بەدەستهێنانی (٧٣) کورسی هاوسەنگیی ناو پەرلەمان بگۆڕێت و ببێتە بەهێزترین فراکسیۆن، بەڵام وەکچۆن لەزۆر وڵاتانی تری نادیموکراتی-دا، ئەوەی پێگەی هێزێک لەنێو کایەی حوکمڕانیدا بەهێز دەکات، ژمارەی کورسییەکانی نیە، بەڵکو هێزی چەکدار و پارەی سیاسی و پەیوەندییە دەرەکیەکانیەتی، هاوشێوەی ئەوە؛ چوارچێوەی هاوئاهەنگیی وایکرد تامی شیرینی ئەو سەرکەوتنە لە سەدر و سەدرییەکان تاڵ بکەن، بۆیە (سەدر) دوای ئەوەی نەیتوانی (حکومەتی زۆرینەی نیشتیمانی) پێکبهێنێت وەک خۆی ئیدیعای دەکرد، بڕیاریدا پەنا بۆ شەقام بباتەوە و ئەمجارە توندتر و بەرفراوانتر لەوەی ساڵی (٢٠١٦) خۆپیشاندەرانی بنێرێتە ناو ناوچەی سەوز و دەست بەسەر پەرلەماندا بگرێت.
پرسیارە گرنگەکە لێرەدا ئەوەیە؛ ئاخۆ سەدر حوکمڕانی بگرێتە دەست، دۆخی عیراق چی بەسەردێت ؟..بە خوێندنەوەی مێنتالێتیی سەدریەکان، ئەوەمان بۆ رووندەبێتەوە کە عیراقێک دێتە کایەوە گرێی تۆڵە بەرامبەر باڵەکەی تری شیعە، نەک دوورکەوتنەوەی تەواوەتی لە هەژموونی ئێرانی، پاشەکشەی ئازادییەکان و هەروەها عیراقێکی مەرکەزی و دژە فیدرالی دێتە کایەوە کە بە پلەی یەکەم کورد و مافەکانی و پێگەی هەرێم زەرەرمەند دەبن، هەر بۆیەش لەنێو دروشم و داواکانیدا باس لەگۆڕینی دەستوور و گۆڕینی سیستمی پەرلەمانی بە سەرۆکایەتی دەکات، ڕێک دەیەوێ ئازادی و فیدراڵی لەگەڵ نەیارەکانیدا بخاتە نێو چاڵەوە، چونکە ئەو ئەمانە بە مافی خەڵکی عیراق و پێکهاتەکانی نابینێت، بەڵکو وەک بەڵای عیراقی دوای سەدام دەیانبینێت کە بەرهەمی ئێکسپایەربووی ئەو دەستەبژێرە سیاسیەیە کە هەمیشە بە نەیار و دوژمنی خۆی زانیون.