سازدانی: هاوڵاتی

ئەندامێكی كۆمیتەی پەیوەندییەكانی دەرەوەی كەجەكە ئاماژە بەوە دەدات ئەردۆغان و هاوكارەكانی لەم هەڵبژاردنەدا شكستدەهێنن و دەشڵێت:»(هەدەپە) هاوپەیمانی رەنج و ئازادیی دەتوانێت شكستی گەورە بەپارتی ئەكەپەو ئەردۆغان بهێنێت».

هەدەپە بەهۆی ئەوەی ئەگەری داخستنی لەسەر بووە  لەڕێگەی پارتی چەپی سەوزەوە هاوپەیمانێتییەكی بەناوی( رەنج و ئازادی) بۆ بەشداری لەهەڵبژاردنەكاندا پێكهێناوە، بۆیە بەدەستهێنانی كورسیەكی زۆر بۆ كورد بەگرنگ دادەنرێت.

رۆنی سەردەم، ئەندامی كۆمیتەی پەیوەندیەكانی دەرەوەی كەجەكە لەم چاوپێكەوتنەیدا  لەگەڵ هاوڵاتی دەڵێت:» ئەردۆغان هەم پۆستی سەرۆكایەتی و هەم زۆرینەی كورسی پەرلەمان لەدەستدەدات».

هەروەها دەشڵێت:» بۆ كوردو هێزە دیموكراتەكان، هەڵبژاردنی پەرلەمانی لەهەڵبژاردنی سەرۆكایەتی گرنگترە،  كە بەپێی زانیاریەكانمان لەپەرلەماندا هاوپەیمانی گەل و هاوپەیمانی كۆمار ناتوانن زۆرینەی كورسیەكان بەدەستبهێنن».

هاوڵاتی: هەڵبژاردنەكانی پەرلەمان و سەرۆكایەتی توركیا نزیك دەبنەوە، ئایا پێتانوایە لەم هەڵبژاردنەدا پارتەكەی ئەردۆغان لەبەرامبەر شەش لایەنی ئۆپۆزسیۆن شكستدەهێنێت؟

رۆنی سەردەم: كۆماری توركیا لەمساڵەوە دەكەوێتە دووەمین سەدەی دامەزراندنیەوە، دەوڵەت سەدەیەكی تێپەڕاند. ئەردۆغان لەدووەمین سەدەی كۆماردا دەیەوێت سیستم و رژێم لەتوركیا بگۆڕێت. بەو هۆیەوەشە لەچارەكی كۆتایی سەدەی رابردووی كۆماردا، هەنگاوی جددی ناوە. ئەردۆغان بەبەردەوامی بەشاراوەیی هەوڵی ئەجێنداكانی خۆیداوە لەسەدەی نوێدا، بەڵام لەم چەند ساڵەی دواییدا، بەئاشكرایی باسی لەئەجنداكەی كردووە.

لەم قۆناغەدا لەگەڵ نەتەوەپەرستە توندڕەوەكان هاوپەیمانی دروستكرد. بەهاوكاری لایەنە ئایینیەكان و نەتەوەپەرستەكان دەستی بەبنیاتنانی رژێمەكەی لەسەدەی نوێدا كرد. ئەم دۆخەش نیگەرانی لەلای رژێمی پێشوو و ئەو كەسانە دروستكرد كەگومانیان لەئەردۆغان هەیە. بەتایبەتی كەمالیست و لایەنە سكۆلەرەكان لەبەرامبەر هەنگاوی ئیسلامییەكانی ئەردۆغان نیگەرانی خۆیان بەشێوەیەكی ئاشكرا دەربڕی.

لەلایەكی دیكەوە هەندێك لایەنی موحافزكار (بنئاژۆخواز) و نەتەوەپەرستەكانیش لەبەرامبەر ئەم هەنگاوانەی ئەردۆغان كە سیاسەتێكی تاریكی بەڕێوە بردووە، نیگەرانییەكانیان دەربڕی. ئەو لایەنانە ماوەیەكی درێژ لەگەڵ ئەردۆغان سیاسەتیان دەكرد. شەش لایەنەكە بەو هۆیەوەو لەهەندێك لەو لایەنانە پێكهێنرا. بەواتایەكی دیكە ئەو لایەنانەش ئەكتەری سەرەكی دەسەڵاتن لەسەدەی نوێی كۆماردا. سەرەتا دەتوانین بڵێین كە ئەو لایەنانە لەو كەسانە پێكدێت كە لە ٨ ساڵی رابردوودا هاوبەشی سیاسەتی ئەردۆغان بوون. ئەگەر دۆخەكە بەم شێوەیە بێت، باشە ئێستا بۆچی لەدژی دەوەستنەوە؟ ئەمە گرنگترین پرسە كەپێویستە لێی تێبگەین. دەوڵەتی توركیا سەرەتا لەسەر رەتكردنەوەی سێ پێكهاتەو تووێژ دامەزرا. لایەنی یەكەم گەلی كوردە. دووەمیان تووێژی ئیسلامیە دەسەڵاتخوازەكان و سێیەمیش لایەنە چەپ و سۆسیالیستەكان بوو. لەسەدەی یەكەمدا ئەم سێ پێكهاتەو تووێژە بەبەردەوامی لەدژی رژێمی توركیا لەنێو شەڕو تێكۆشاندا بوون. رژێم لەكودەتای ١٢ی ئەیلولی ساڵی ١٩٨٠دا، هەوڵیدا ئیسلامیەكان تێكەڵ بەخۆی بكات. رژێم ئەم هەنگاوەی لەگەڵ ئەربەكان هەڵگرت و لەگەڵ ئەردۆغان گەیاندیە لوتكەو بگرە لەبەرامبەر لەناوبردنی كورد، رژێمی رادەستی ئیسلامیەكان كرد. لەلایەكی دیكەوە تووێژی چەپ و سۆسیالیستی ئیتر هەڕەشە نەبوو بۆ سەر رژێم و لەنیوەی دووەمی نەوەدەكاندا بێكاریگەر كرا، ئەمەش وەك درێژەپێدەری ئەو كودەتا شۆككەرە بەڕێوەبەرا، كە ١٢ی ئەیلوولی ١٩٨٠ ئەنجامدرا .

دوای ئەوە تەنیا تێكۆشانی پەكەكە بەسەرۆكایەتی رێبەر ئاپۆ مایەوە كە رۆژ بەڕۆژ خەباتەكەی گەورەتر دەبێت. لێرەدا ئەردۆغان داوای پاڵپشتی تەواوی دەوڵەتی كردو رەزامەندی هەموو چین و تووێژە سیاسییەكانی توركی بەدەستهێناو بەڵێنیدا كۆتایی بەبەرخۆدانی كورد بهێنێت، كەدەوڵەت و رژێمەكەی سەرەڕای هەموو هەوڵەكانیان نەیانتوانی تێكۆشانی كورد لەناوببەن و پاشەكشێی پێبكەن. ئەو بانگەشەو بەڵێنانەی بۆ لەناوبردنی بەرخۆدانی كوردو قڕكردنی كورد وایكرد كەهەوڵی سوڵتانبوون بدات و رژێمێكی تاكەكەسی خۆی بنیات بنێت. بۆیەش لەچارەكی سەدەی رابردوودا، هەموو كەسێك خۆی رادەستی ئەردۆغان كرد، یاخود لەناوچوو. تاڕادەیەك كەجگە لەبزوتنەوەی رزگاریخوازی كوردو رێبەر ئاپۆ، هیچ كەسێك نەمایەوە كەبەرخۆدان بكات. كاتێك كەئەردۆغان لەبەڵێنەكانی بۆ تەسفیەكردنی بزوتنەوەی كورد لەسەدەی دووەمی كۆماردا شكستی هێنا، لایەنەكانی دیكە هەرچەندە لاوازیش بوون دەستیان بەكاردانەوە كردو هەوڵیاندا رژێمێكی نوێ بنیات بنێن.

بەكورتی ئەو لایەنانە كەگەشەیان كردووە، قەرزاری رێبەر ئاپۆو پەكەكەن. ئەگەر رێبەر ئاپۆو پەكەكە لەبەرامبەر ئەردۆغان شكستیان بهێنایە و لاوازبوونایە، ئەوا ئەردۆغان دەبووە ئەتاتوركی سەدەی دووەم و كەسیش نەیدەتوانی لەدژی بوەستێتەوە. بەرخۆدانی پەكەكە ئەم پلانەی پووچەڵكردەوە و بۆیەش لایەنەكانی دیكە لەدژی ئەردۆغان دەستیان بەجووڵە كردو لەدەوری یەكدی كۆبوونەوە. بەگوێرەی بۆچوونی ئێمە هاوپەیمانی شەش لایەنەكە بەم شێوەیە دروستبوو.

واتە ئەوانەی دوێنێ لەگەڵ ئەردۆغان كاریان دەكرد، یاخود بەهەموو شێوەیەك هاوكاریان دەكرد، ئەمڕۆ بەهۆی شكستەكەی لەبەرامبەر بەرخۆدانی گەلی كورد كە لاواز بووە، دەستیان بەدژایەتیكردنی كرد. ئەردۆغان بەم شێوەیە ئیسلامیەكان و نەتەوەپەرستەكانی كۆكردەوە و هاوپەیمانی كۆماری پێكهێناو لەبەرامبەریشدا لایەنی دیكەی سیستمیش هاوپەیمانی گەلیان پێكهێنا، هەرچەندە كێبڕكێی هەڵبژاردن لەنێوان ئەو دوو لایەنەدا دەبینرێت، بەڵام لایەنی سێیەم هەیە كەدەتوانێت شكست بەئەردۆغان بهێنێت.

هاوڵاتی: لایەنی سێیەم كەهاوپەیمانی رەنج و ئازادیە دەتوانێت شكستی گەورە بەپارتی ئەكەپەو ئەردۆغان بهێنێت؟

هاوپەیمانی رەنج و ئازادیی بەرگری لەبەها دیموكراتەكان، كورد، عەلەوی و ئەو ئێتنیك، باوەڕی و لایەنانە دەكات كەسەد ساڵە مافیان رەتدەكرێتەوە و ئەم لایەنەیە كەئەنجامی هەڵبژاردنەكان یەكلایی دەكاتەوە. ئەم بەرەیە كەبەرگری لەمافی ژنان و دیموكراسی و پاراستنی سروشت دەكات، رۆڵی كلیل لەهەڵبژاردنەكاندا دەگێڕێت.

لەگەڵ ئەوەی نزیكەی ١٠ هەزار كەس لەئەندامان، پەرلەمانتار، سەرۆك شارەوانی و بەڕێوەبەری ئەم بەرەیە لەزیندانەكاندان، بەڵام خۆی رادەست نەكردو هەدەپەو هاوبەشە چەپ، سۆسیالیست و دیموكراتەكانی تێكۆشانیان كرد. بەگوێرەی بۆچوونی ئێمە، ئەوەی كەئەردۆغان لەم هەڵبژاردنەدا شكست دەدات، هاوپەیمانی گەل نییە، بەڵكو هاوپەیمانی رەنج و ئازادیە. لەهەمان كاتدا، لەڕێگەی بەدەستهێنانی كورسیەكی زۆری پەرلەمان، لەپێكهێنانی حكومەتدا رۆڵێكی كاریگەر دەگێڕێت. بۆیەش بۆ ئەوەی وەڵامی پرسیارەكەتان بەبەڵێ و نە بدەینەوە، پێویستە بوو بەم شێوەیە شیكردنەوەیەك بۆ دۆخەكە بكەین. وەك ئەوەی وتم، نەك هاوپەیمانی گەل، بەڵكو هاوپەیمانی رەنج و ئازادی دەتوانێت شكست بەئەردۆغان بهێنێت. دوای ئەوەی شكست بەفاشیزمی ئەردۆغان هێنرا، وەك ئەوەی دەبینرێت، هاوپەیمانی رەنج و ئازادی جارێكی دیكە رۆڵێكی یەكلاییكەرەوە لەپێكهێنانی حكومەتدا دەگێڕێت. بۆیەش دوای هەڵبژاردنەكان ئەوەی لەگەڵ پارتی چەپی سەوز دانوستان بكات دەتوانێت حكومەت پێكبهێنێت. ئێمە ئەنجامی هەڵبژاردنەكان بەم شێوەیە دەبینین. ئەمە یەكلاییبووەتەوە: ئەردۆغان هەم پۆستی سەرۆكایەتی و هەم زۆرینەی كورسی پەرلەمان لەدەستدەدات. ئەمەش یەكلایی بووەتەوە كەئەردۆغان لەمێژووی توركیادا، گەورەترین دوژمنی كوردە و ئەم دوژمنایەتیەی لەلوتكەدا ئەنجامداوە. دوای ئەو هەر لایەن و كەسێك بێتە سەر دەسەڵات بەم ئەندازەیە دوژمنایەتی كورد ناكات و ناتوانێت بەم شێوەیە دوژمنایەتی بەڕێوەببات. لەبەرئەوەی ئەم دوژمنایەتیە لەلوتكەدا تێكشكێندرا.

هاوڵاتی: سەرۆكانی گەورە شارەوانییەكانی ئەستەنبوڵ و ئەنقەرەو  لەئاستێكی بەرزدا كوردیش پشتگیری خۆیان بۆ كلچدار ئۆغلۆ ئاشكراكرد. لەم رووەوە بۆچوونی ئێوە چییە؟

رۆنی سەردەم:  بۆ ئێمە گرنگ نییە كێ پشتگیری لەكلچدار ئۆغلۆ دەكات یان پشتگیری ناكات. گرنگ ئەوەیە فاشیزمی ئەردۆغان بڕووخێنرێت. لەبەرئەوەی ئەردۆغان بەڵێنی چارەسەری پرسی كورددیدا و بۆیەش سەركەوت. بەڵام لە ٢١ ساڵی دەسەڵاتیدا دەركەوت كەدەیەوێت سیاسەتی قڕكردنی كورد بگەیەنێتە بەرزترین ئاست. لەدەسەڵاتەكانی دیكەشدا زۆر كەس دوژمنایەتی كوردیان كردووە. ئەوانەی دوژمنایەتی كوردیان كردووە لەڕابردوودا كەم نین. بەڵام هیچ كەسێكیان بەئەندازە و فراوانی ئەردۆغان دوژمنایەتییان نەكرد. بۆیەش پێمانوایە، لەم هەڵبژاردنەدا كوردەكان پشتگیری لەگونجاوترین كاندیدی سەرۆكایەتی لەدژی ئەردۆغان دەكەن. بۆیەش پێویست نییە ئێمە یان كەسێكی دیكە داوا لەگەلی كورد بكات كەدەنگ بەكەسێك بدەن. لەبەرئەوەی تاوەكو سەر مۆخی ئێسقان ئەزموونیان لەگەڵ ئەردۆغان هەیە كەدوژمنایەتی كورد دەكات و بەسیستمە ئایین و نەتەوەپەرستیەكەی دوژمنایەتی ژنان دەكات. نەك تەنیا گەلەكەمان لەباكوری كوردستان، بەڵكو گەلەكەمان لەڕۆژئاوا، باشور، رۆژهەڵات و لەئەوروپاش ئەمەی بینی و تامی كرد.  رژێمی ئەردۆغان تاوەكو چ رادەیەك لەدژی گەلەكەمان دوژمنایەتی كردبێت، بەو ئەندازەیەش گەلەكەمان لەدژی سیاسەتی قڕكردنی ئەردۆغان بەرخۆدانی گشتی ئەنجامدا. بێگومان ئەردۆغان گروپێك هاوكاری لەدەوری خۆی كۆكردەوە. ئەوانەش كەسانێكی جاشن كەهاوكاری ئەردۆغان دەكەن. بەتایبەتی پارتی (پەدەكە) و هاوكارەكانی، لەگەڵ ئەم هەموو فاشیزمەی ئەردۆغان، هاوكاری رژێمەكەی دەكەن. ئێمە ئەو لایەنانە لەدەرەوەی بەرخۆدانی گەلەكەمان دەبینین. بۆیەش گەلەكەمان و لایەنە دیموكراتەكانی توركیا ئاساییە كە لەبەرامبەر فاشیزمی ئەردۆغان، كەمال كلچدار ئۆغلۆ وەك كاندیدێكی گونجاو ببینن.

هاوڵاتی: ئایا پێتانوایە كورد دەتوانێت لەهەڵبژاردنەكانی پەرلەماندا ١٠٠ كورسی پەرلەمان بەدەستبهێنێت؟

رۆنی سەردەم:  بۆ كوردو هێزە دیموكراتەكان، هەڵبژاردنی پەرلەمانی لەهەڵبژاردنی سەرۆكایەتی گرنگترە،  بەگوێرەی زانیاریەكانمان لەپەرلەماندا هاوپەیمانی گەل و هاوپەیمانی كۆمار ناتوانن زۆرینەی كورسیەكان بەدەستبهێنن. پێكهێنانی حكومەتی نوێ پەیوەندی بەهەڵوێستی پارتی چەپی سەوزەوە دەبێت. ئێوە دەزانن هەدەپە بەهۆی ئەوەی ئەگەری داخستنی لەسەرە، لەڕێگەی پارتی چەپی سەوزەوە بەشداری لەهەڵبژاردنەكاندا كرد. بۆیەش بەدەستهێنانی كورسیەك زۆر گرنگە. پارتی چەپی سەوز بەتەنیا لەكورد پێكنایەت. بناغەی سەرەكی پارتەكە كوردە، بەڵام هەموو گەلان، باوەڕیەكان، كەسایەتییەكان و ژێردەستەكان توركیا جێگەی خۆیان تێیدا گرتووە. لەچەپەكان، سۆسیالیستەكان و كەسایەتیەكانی دیموكرات پێكهاتووە. لەبەرئەوە ئەگەر تەنیا باسی كورد بكەین، هەڵە دەبێت. ئەگەر ساختەكاریەكی گەورەو زەق روونەدات، پارتی چەپی سەوز نزیكەی ١٠٠ كورسی بەدەستدەهێنێت. هەموو زانیاریەكانمان ئەم ئەنجامەمان پێدەڵێن. بگرە ئەگەر كورسی زیاتریش بەدەستبهێنێت، سوپرایز نابێت.

هاوڵاتی: ئەردۆغان لەهێرشكردنەسەر باشوری كوردستان و بۆردومانكردنی هێزەكانی گەریلا بەردەوامە، یاخود دوای بانگەوازەكەی كەجەكە لەچوارچێوەی بومەلەرزەكەدا هێرشەكانی كەمیكردووە؟

رۆنی سەردەم:  وەك دەزانن لەچوارچێوەی بەرپرسیاری مرۆیی و ئەخلاقیەوە، بەڕێوەبەریەكەمان بۆ ئەوەی گەلەكەمان لەباكوری كوردستان برینی خۆیان ساڕێژبكەن كە بەهۆی بومەلەرزەوە كارەسات دروستبوو، بێچالاكی راگەیاند. دەوڵەتی داگیركەرو قڕكەری تورك، هێشتا بەدەیان هەزار كەس لەگەلەكەمان لەژێر داروپەردووی باڵەخانە رووخاوەكاندا بوون، كەدەستی بەئۆپراسیۆنی نوێ كرد. بەهۆی ئەوەی سەربازی بۆ رزگاركردنی قوربانیانی بومەلەرزە نەنارد كە سەدان هەزار سەربازی هەیە، رەخنەیەكی زۆری لێگیرا. خولوسی ئاكار وەزیری بەرگری و دوژمنی كورد وتی، ‹ ناتوانین سەرباز بۆ ناوچەی زیانلێكەوتووانی بومەلەرزە بنێرین، لەبەرئەوەی لەسنورەكانمان و لەدەرەوەی سنورەكانمان ئۆپراسیۆن هەیە›. بەم شێوەیە ئاشكرایكرد كەئۆپراسیۆنەكانیان لەدژی كورد راناگرن.

لەكاتێكدا كەزیانلێكەوتووانی بومەلەرزەكە تائێستاش بەهۆی نەبوونی چادرو سوپاو پێداویستی دیكەوە دەناڵێنن و لەدۆخێكی خراپدان، بەڵام لەزاپ و ئاڤاشین و مەتینا گەریلاكانمان دەستیان بەسەر ئەو پێداویستیانەدا گرت كەنەدراون بەزیانلێكەوتووان و لەئۆپراسیۆنەكاندا بۆ سەربازەكانیان بەكاریانهێناون. ئەم دیمەنانە لەماڵپەڕەكانی گەریلا تی ڤی دا دەتوانرێت ببینرێن. شكستی ئەردۆغان لەم هەڵبژاردنەدا تەنیا بەدادگاییكردن كۆتایی نایەت، بەڵكو پرسی هەبوون و نەبوونە بۆ ئەو. لەبەرئەوەی هەموو دەوڵەمەندی و كایەكانی دەوڵەت لەدەستی ئەردۆغاندان. بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا نەیتوانی پەكەكە لەناوببات و سەركەوتوو نەبووە. ئەوە سەرنەكەوێت دادگایی دەكرێت، لەوانەشە باجەكەی بەماڵ و گیانی خۆی بدات. ئەردۆغان ئەمە زۆر باش دەزانێت. لەبەرئەوەی لەساڵی ٢٠٠٨دا هەموو فەرماندە سەربازیەكانی دادگایی كرد كەنەیانتوانی لەشەڕی زاپدا سەربكەون، سزای چەندین ساڵ زیندانیان بەسەردا سەپاندو هەندێكیان لەزینداندا مردن. دەزانێت كە لەوە زیاتر بەسەریدا دێت. ئابوری وڵاتی لەشەڕی دژی كورددا تەواو كرد، لەشەڕی دژی كورددا هەموو یاساكانی پێشێل كرد، سیاسەتی دەرەوەی بەهەموو شێوەیەك لەدژی كورد بەكارهێنا، توركیای بەتەنیا هێشتەوە. بەو هۆیەوە ئەگەر دەسەڵاتی ئەردۆغان كۆتایی بێت، بەڵایەكی گەورەی بەسەردا دێت. ئەردۆغان پێشتر بانگەشەی لەناوبردنی پەكەكەی دەكردو بەو هۆیەوە لەهەڵبژاردنەكاندا سەركەوت. بەڵام ئەردۆغان نەیتوانی پەكەكە شكست پێبهێنێت، لەناوببات و سەربكەوێت.

ئەردۆغان لەبەرامبەر پەكەكە پێویستی بەسەركەوتنی ‹ساختە›یە. لەبەرئەوەی دەیەوێت بەم سەركەوتنە ساختەیە هەستی نەژادپەرستەكان بجووڵێنێت و لەهەڵبژاردنەكاندا سەربكەویت. بۆیەش بەهیچ شێوەیەك كۆتایی بەئۆپراسیۆن و هێرشەكانی نەهێناو كەمی نەكردەوە. گەریلاكانمان لەچوارچێوەی هەڵوێستی بێچالاكیدا، بەرگری رەوا لەخۆیان دەكەن. ئەردۆغان لەبەرئەوەی لەبەرامبەر گەریلاكان ئەنجامی پێویستی بەدەستنەهێناو بۆ ئەوەی سەركەوتنی ساختە رابگەیەنێت، هێرشی هاوشێوەی، فڕۆكەخانەی سلێمانی بەشێوەیەكی ترسنوكانە ئەنجامدا. ئەگەر لەو هێرشەدا، لەبەرامبەر هەڤاڵ مەزڵوم كۆبانێ ئەنجامی بەدەستبهێنایە، ئەگەری هەبوو دەنگی زۆربەی نەتەوەپەرستەكان بەدەستبهێنێت و جارێكی دیكە سەربكەوێت. بۆیە پێمانوایە، دەكرێت، هێرشی هاوشێوە تاوەكو هەڵبژاردنەكان بەردەوام بن. بەڕێوەبەری ئێمەش، دۆخەكەی بەباشی هەڵسەنگاندو تاوەكو ١٤ی ئایار رۆژی هەڵبژاردنەكان، ئەو بێچالاكیەی كە بەهۆی بومەلەرزەوە رایگەیاندبوو، درێژكردەوە. لەئێستاشدا لەزۆر شوێنی كوردستان ئۆپەراسیۆن و هێرش ئەنجامدەدات. وەك ئاماژەمان پێكرد، ئەردۆغان دوژمنی هەموو كوردو كوردستانە. لەڕۆژئاوا، شەنگال، مەخمورو باشورو لەهەموو شوێنێك كوردێك هەبێت كەخۆی تەسلیم نەكردبێت، هێرش دەكات. ئەمڕۆ هۆكاری قەیرانی ئابوری، سەربازی، سیاسیی و كۆمەڵایەتی لەباشوری كوردستان، ئەردۆغان و هاوكارە كوردەكانیەتی. شكستی ئەردۆغان نەك تەنیا لەتوركیاو باكوری كوردستان، بەڵكو لەباشورو رۆژئاوای كوردستانیش ئارامی و ئاسایشی لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت. لەڕاستیدا دەبێتە هۆكاری ئاسایش و ئارامی هەموو رۆژهەڵاتی ناوەڕاست. هۆكاری نائارامی كوردستان و ناوچەكە ئەردۆغان و ئەو هێزانەن كەهاوكاری دەكەن. بۆیەش شكستی ئەردۆغان لەهەمان كاتدا شكستی ئەو هێزانەیە كەهاوكاری دەكەن. ئەگەر بەئاشكرا قسە بكەین، شكستی ئەردۆغان بەواتای گشتی پارتی (پەدەكە) دێت كە لەهەموو بوارێكدا هاوكاری دەكات. ئەگەر پەدەكە لاواز بكرێت و شكستبهێنێت، متمانەتان هەبێت كەئاشتی و ئارامی لەباشوری كوردستان بەرقەرار دەبێت. لەبەرئەوەی پارتی (پەدەكە) لەماوەی ٨ ساڵی رابردوودا هاوپەیمانییەكی قەدەری لەگەڵ ئەردۆغان بەستووەو لەسیاسەتی باشوری كوردستاندا، لاسایی دەكاتەوە. مەسعود بارزانی هەموو رۆژێك هۆزە جاشەكانی باكوری كوردستان بانگهێشتی هەولێر دەكات و داوایان لێدەكات هاوكاری ئەردۆغان بكەن. بگرە جاشەكانی باكوری كوردستانیش لەدوژمنایەتیكردنی ئەردۆغان بۆ كورد بێزار بوون، بەڵام مەسعود بارزانی دەیەوێت رازییان بكات. ئەمەش پیشانی دەدات كە تاچ رادەیەك لەنێو هاوكارییەكی قوڵدان.

لەبەرئەوەش بۆ هەموو كوردەكان گرنگە كە لەهەڵبژاردنەكانی ١٤ی ئایاردا، پارتەكانی باشوری كوردستان، هۆزو خانەوادەو كەسایەتیەكان، لەدژی ئەردۆغان، لەسەر هێڵی وڵاتپارێزی باكوری كوردستان، بۆ هەدەپە – پارتی چەپی سەوز كاربكەن.

هەر كوردێك لەهەر جێگەیەك بێت، پێویستە لەدژی ئەردۆغان كەگەورەترین دوژمنی كوردە هەرچیەك لەدەستی بێت، بیكات. لەبەرئەوەی ئەم پرسە تەنیا پەیوەندی بەپارچەیەكی كوردستانەوە نییە، بەڵكو پەیوەندی بەهەموو كوردەوە هەیە.

هاوڵاتی: زیاتر لەساڵێك بەسەر ئۆپەراسیۆنی (چنگ – كلیل)ی سوپاكەی ئەردۆغان و باخچەلی تێدەپەڕێت. هیچ ئامارێكی شەڕو پێكدادانەكان لەدەستی ئێوەدا هەیە؟

رۆنی سەردەم:  هەپەگە لە ١٤ی نیسانی ٢٠٢٣دا راگەیەندراوێكی بڵاوكردەوە: لەڕاگەیەندراوەكەدا ئاماری شەڕو پێكدادانەكانی لە ١٣ی نیسانی ٢٠٢٢ تاوەكو ١٤ی نیسانی ٢٠٢٣ لەهەرێمەكانی پاراستنی میدیا ئاشكراكرد كە بەم شێوەیە بوو:

٢٥٩ هەڤاڵی گەریلامان شەهید بوون.

دوو هەزارو ٨٣٣ داگیركەر سزادراون

٣٨٧ داگیركەر برینداركراون.

سێ هەزار و ٧٣٠ جار چەكی قەدەغەكراوی (فسفۆڕ، تێرموباریك و تاكتیكی ئەتۆمی) لەهێرشەكاندا لەدژی هێزەكانی گەریلا بەكارهێنراون.

چوار هەزارو ٢٣٣ جار هێرشی ئاسمانی لەڕێگەی فڕۆكەوە ئەنجامدراوە.

پێنج هەزارو ٦٢٨ جار بەهەلیكۆپتەری جەنگی هێرش ئەنجامدراوە.

هاوڵاتی: گەلی كورد لەباكوری كوردستان بۆ هەموو گەلانی توركیاو گەلی تورك داوای دیموكراسی دەكات. ئەمەی بەسەدان جار لەپەرلەمان و لەنێو گەلدا دەربڕیوە. ئەم هەڵوێستە لەهەڵبژاردنەكانی توركیادا لەنێو گەلاندا تاوەكو چ رادەیەك جێی خۆی دەگرێت و تاوەكو چ رادەیەك ئەم سیاسەتە كاریگەر دەبێت؟

رۆنی سەردەم:  گەلەكەمان لەباكوری كوردستان باوەڕی بەهێڵی نەتەوەیی دیموكراتی هەیە كە لەلایەن رێبەر ئاپووە خوڵقێنراوەو لەسەر ئەو بنەمایە خەبات بۆ چارەسەری سیاسی دەكات.

هەدەپە پارتێكە كەبەم روانگەیەوە دامەزراو سەركەوتنی سیاسی جددی بەدەستهێناوە. لەڕێگەی رێنماییەكانی رێبەر ئاپۆ، گەلان، باوەڕیەكان، دیموكراتەكان، سۆسیالسیت و چەپەكان، ژنان و گەنجان كۆنگرەی دیموكراتی گەلانیان پێكهێنا. لەم رێگەیەوە پێكەوە هەوڵدەدەن سەرەتا ئازادی گەلی كورد بەدەستبهێندرێت و هەموو كێشەكانی گەلان، باوەڕییەكان، ژنان و كۆمەڵگا چارەسەر بكرێت.

لەم قۆناغەدا پارادایمی نەتەوەیی دیموكراتی جێبەجێ كرا كەهاوكات بوو لەگەڵ شۆڕشی رۆژئاوای كوردستان. جێبەجێكردنی ئەم پارادایمە لەڕۆژئاوای كوردستان بەشێوەیەكی سەركەوتووانە بووە هیواو ئۆمێد بۆ هەموو گەلانی توركیا.

لەو كاتەدا لەچوارچێوەی كۆنگرەی دیموكراتی گەلاندا، هەدەپە لەسەر هزری رێبەر ئاپۆ وەك پێویستیەك دامەزرێنرا. ئەمە تەنها بۆ داواكردنی دیموكراسی نەبوو، بەڵكو بۆ دەستپێكردنی پرۆسەی بنیاتنانی ئایندەیەكی دیموكراسی بۆ هەموو توركیا بوو. ئەم رێنمایی و پارادایمە وەڵامێكی سیاسی بەهێزی بەخۆیەوە بینی، لەلایەن كۆمەڵگاوە قبوڵكراو ئەمەمان لەهەڵبژاردنەكانی ٧ی حوزەیرانی ٢٠١٥دا بەئاشكرا بینی. دواتر هەم كوردەكان و هەم لایەنە دیموكراتەكانی كورد زیاتر متمانەیان بەم پارادایم و سیاسەت و رێنماییانە كرد.

لەسەر ئەم بناغەیە لەهەشت ساڵی رابردوودا سەرەڕای هەوڵە بەردەوامەكانی دەسەڵاتی فاشیستی ئەردۆغان – باخچەلی بۆ گۆشەگیركردنی كورد، ژمارەیەكی زۆر لەكەسایەتی، رێكخراو و هێزی دیموكراسی توركیا، شانبەشانی كورد بەردەوام بوون لەتێكۆشاندا. لەئێستاشدا زۆر كەس پێشەنگایەتی كورد لەخەباتی دیموكراسیكردنی كورد قبوڵ دەكات و پشتگیری لێدەكات. راستە ئاسان نییە كە بە تەواوەتی بەسەر ئەو هەست و هزرە قووڵە ناسیۆنالیستییەدا زاڵ بین كەكۆماری فاشیستی تورك لەسەر بناغەی رەتكردنەوەی كورد دایمەزراندووە. بەڵام گۆڕانكاری لەبەشێكی بەرچاوی رۆشنبیران و نووسەران و هونەرمەندانی توركیادا بەدیدەكرێت.

توێژێك لەتوركیا پەیدا بووە كەباوەڕی بەخەباتی ئازادیخوازی كورد هەیەو پێشەنگایەتی كورد لەخەباتی دیموكراسی توركیادا قبوڵ دەكات. بۆیە دەتوانین بڵێین لێرەدا وەڵامی پرسیارەكەتان بدەمەوەو بڵێین كەبەڵێ پشتگیری لەتێكۆشانی دیموكراسی و ئازادی كورد رۆژ بەڕۆژ زیاد دەبێت.