نەخشە رێگای یەکگرتوویی چارەسەرە

ئارام سەعید

واقیعی ئێستای کوردستان بانگەوازێکی بەپەلە دەخوازێت بۆ کارکردن. هەرێمی کوردستان لە قەیرانەکاندا نوقم بووە، سەرکردایەتییەک بەڕێوەی دەبات کە بەرەو دابەشبون و گەندەڵیی و لاوازکردنی زیاتری دەبات. دەسەڵات لە چارەسەرکردنی پێداویستی و خواستەکانی خەڵکدا شکستی هێناوە. لەم دۆخەدا دەسەڵاتی خۆیان بەهێزتر کردووە بە سەرکوتکردنی ناڕەزایەتییەکان. هێڵی سووریان دروستکردووە کە توانای ڕێکخستن و داکۆکیکردن لە گۆڕانکاریان سنووردار کردوە.

ئەگەر ئۆپۆزیسیۆن بەنیازە بەرنامەیەک دابنێ بۆ تێپەڕاندنی ئەم دۆخە وئەلتەرناتیڤێک بۆدۆخی ئێستا پێشنیاربکەن، ئەوا دەبێت لەوە تێبگەن کەبەتەنیا هیچیان ناتوانن ئەوە بکەن، چونکە ئەگەر یەکێتی و پارتیش لەدەسەڵات نەمێنن ئەوا ئەوهێزانەی ئۆپۆزیسیۆن بەهەمان هەیکەلی حزبی و شێوازی کارکردنەوە بێنە مەیدان و توانای گۆڕانکاریان نابێت، رەنگە لەوانیش خراپتربن.

نەخشە ڕیگا:

١ــ ئەم ژینگە ستەمکارە پێویستی بە بەرخۆدانی یەکگرتووانەیە لە نێوان هەموو هێزە ئۆپۆزسیۆنەکاندا. ناتەبایی نارازییەکان تەنیا خزمەت بە بەهێزکردنی ئەو کەسانە دەکات کە لە دەسەڵاتدان، ناکۆکیەکان قوڵن و بەئاشکرا دیارە، کە ئەمەش ڕێگە بەدەسەڵات دەدات کۆنترۆڵی خۆیان درێژە پێبدەن و لە هەمان کاتدا دەنگی هاوڵاتی دەخنکێنن. بۆیە پێویستە هەنگاوی یەکەم ئەوە بێت کە کۆببنەوە، جیاوازییە مێژووییەکان تێپەڕێنین بۆ ئەوەی ئامانجێکی هاوبەش دروستبکەن.

٢ــ هەوڵدان بۆ گۆڕانکاری، پێویستی بەدانانی ئامانجی ڕوون هەیە، کە پشتئەستور بێت بە پێشخستنی شەفافیەت و لێپرسینەوە و دادپەروەری کۆمەڵایەتی. بە ڕێکخستنی خۆیان لە دەوری دیدگایەکی یەکگرتوو، دەتوانن بزووتنەوەی نارەزایەتی بەهێز بکەن و تەحەدای یەکگرتوو بخەنە بەردەم دەسەڵاتداران.

٣ـ بۆ ئەوەی کاریگەرییەکی ڕاستەقینە دروست بکەن، پێویستە پەیوەندیان لەگەڵ خەڵکدا هەبێت و گوێ لە نیگەرانییەکانیان بگرن و هانی بەشداریکردنیان بدەن لە هەوڵەکانیاندا نەک تەنها یەک سەرکردە و یەک بنەماڵە بۆ ئەبەد. پێکەوە دەتوانن دەنگەکانتان گەورە بکەن و پشتگیری بۆ کۆمەڵگایەکی  دادپەروەرانەتر دابین بکەن.

٤ــ جگە لەوەش گرنگە پەیوەندی لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان و گروپەکانی مافی مرۆڤ دروستبکەن. پشتگیری ئەوان دەتوانێت متمانە بە بانگەوازەکانیان بۆ چاکسازی بدات. بە دروستکردنی هاوپەیمانی ستراتیجی، فشارەکان لەسەر دەسەڵاتی دەسەڵاتدار زیاد دەبن بۆ ڕێزگرتن لە مافەکانی گەلی کوردستان و ڕێگەدان بە بەشداریی فراوانتر لە پرۆسەی سیاسیدا.

٥ــ خاڵێکی تر بەکارهێنانی شێوازە ناتوندوتیژەکانی بەرخۆدانە کە دەتوانێت وەک ئامرازێکی بەهێز بێت بۆ تەحەدای دۆخی ئێستا. خۆپیشاندانی ئاشتیانە، هەڵمەتی داکۆکیکردن و بەشداری چالاکانە لە سۆشیال میدیادا دەتوانن هۆشیاری بەرزبکەنەوە و پشتیوانی گشتی پەروەردە بکەن. پێویستە ڕێگەی داهێنەرانە و کاریگەر بدۆزنەوە بۆ گەیاندنی داواکارییەکان بەبێ هاندانی سەرکوتکردنی زیاتر.

٦ــ باشترین دەرفەتیش هەڵبژاردنی داهاتووە کە هەموان بەیەک لیستی ئۆپۆزیسیۆن بەشداربن، چونکە پەرتەوازەیی رابردوی ئۆپۆزیسیۆن لەهەڵبژاردنی ٢٠١٨ و ٢٠٢٤ بووە هۆی بەخشینی کورسی زیاتر بەدەسەڵات، ئەمە جگەلەوەی بێ ئومیدبونی خەڵکی لە دەنگدان لێ دەکەوێتەوە کە وا دەکات ڕێژەی بایکۆت و دەنگی پوچەڵ بەرزبێت و بەمەش دەسەڵات بەدەنگێکی کەم ئەنجامێکی گەورەتر بەدەست بهێنن.

٧ــ پیویستە پەیکەری حزبی و پرۆسەی بڕیاردان لەحزبەکانیاندا بگۆڕن، چونکە بەم شێوازەی ئێستایان توانای ئەوان بۆ سەرکردایەتیکردن وەک هێزەکانی پارتی ویەکێتی دەبێت.

بە ئامانجی هاوبەش، دەتوانن ئەو بەربەستانە تێپەڕێنین کە بەسەریاندا سەپێنراون و جێگەی شایستەی خۆیان لە هەوڵی دادپەروەری و یەکسانیدا بکەنەوە. پێکەوە دەتوانن بزووتنەوەیەک دروست بکەن کە نەک هەر لەگەڵ خواستەکانی گەلدا بێت، بەڵکو بە خۆڕاگریش بوەستن بەرامبەر بەو کەسانەی کە هەوڵی بێدەنگکردنتان دەدەن. بە پەروەردەکردنی گیانی هاوکاری بەرەو ئایندەیەکی گەشاوەتر، کۆببنەوە.

لەکۆتاییدا ئۆپۆزسیۆن ئێستا ناتوانێت یەکگرتوو بێت ولەدەوری ئامانجێک و هەنگاوی یەکلاکەرەوە کۆبێتەوە، ئەمەش بێ ئومێدی زیاتر دروست دەکات و بەبێ متمانەی خەڵک هێزیان نامێنێت و بەرەو پوکانەوەو بچوکبونەوەی زیاتر دەڕۆن، ئەوکات هەر ئەو دۆخەی ئێستا بەردەوام دەبێت تائەوکاتەی بەیەکگرتویی و بەتێڕوانینی جیاواز لەئێستا دێنەوە مەیدان یان هێزی نوێ و جیاواز دروست دەبێت.