هیوا سەید سەلیم

  رۆژئاوای كوردستان بریتییە لەو پارچەیەی كوردستان، كە بە پێی رێكەوتنامەی سایكس پیكۆ بە دەولەتی نوێیی سوریاوە لكێندرا، زۆرجاریش لە ئەدەبیاتی سیاسی بە باشووری بچووكیش ناوی دەھات. سنووری جوگرافیای رۆژئاوای كوردستان لە پارێزگای حەسەكە هەریەك لە ناوچەكانی (قامشلۆ و دێرك و سەرێ كانی و عامودا و دێربەسی)دەگرێتەوە،  وە لە پارێزگای حەلەب هەریەك لە ناوچەكانی ( كۆبانێ و عفرین و جەبەل ئەكراد)دەگرێتەوە، هەروەها لەنێو گەورە شاری حەلەب ژمارەیەكی زۆر كورد دەژین، کە بەسەر ھەریەک لە گەڕەکەکانی (ئەشرەفیە و شێخ مەخسوود) دابەش بوونە.

شایانی باسە، لە دەستپێکی خەباتی سیاسی کورد لە سوریا تا سەرهەڵدانی شۆرشی سوریا لە 15 ئازاری 2011 خەباتی كورد لە رۆژئاوای كوردستان خەبات بووە بۆ بەدەستهێنانی چەند ئامانجێكی دیاریکراو، لەوانە (پێدانی ناسنامە و دانان بە پارتە سیاسیەكانیان، بە فەرمی ناسینی زمانی كوردی)،  تا ئەو بەروارەش جۆری خەبات بریتی بووە لە خەباتێكی سیاسی نیمچە نەهێنی، هەر بۆیەشە زۆرترین قوربانیەكانی شۆرشی رۆژئاوا تا ساڵی 2011 لە سوریا لە زیندانەكانی سوریا بووە، یان قوربانی تیرۆری دەوڵەت بووە.

خەسڵەتێكی نێگەتیڤی شۆرشی رۆژئاوای كوردستان ناكۆكی ناو هێز و لایەنە سیاسیە كوردستانیەكانی بووە، هەر بۆیەشە ئەگەر چاوێك بە مێژووی بزووتنەوەی سیاسی كوردستانی رۆژئاوا دابگێڕینەوە، دەگەینە ئەو دەرەنجامەی كە پارتەكانی رۆژئاوای كوردستان زۆرترین ترازانیان لەنێودا درووست بووە،  هەربۆیەشە ئێستا لە رۆژئاوای كوردستان زۆرترین پارتی سیاسی بچووك بچووك بوونیان هەیە كە رێژەیان دەگاتە زیاتر لە حەفتا پارتی سیاسی .

قۆناغی سەرهەڵدانی رێكخراوی تیرۆرستی داعش لە عێراق و شام(داعش)، لەگەڵ هەموو ئەو كارەساتانەی لەگەڵ خۆیدا هێنای، لە داگیرکاری و کووشتنی خەڵکی سڤیل و دەیان کارەساتی دیکە، كەچی بۆ كوردانی رۆژئاوای كوردستان دەرفەتێكی مێژووی بوو، ئەو دەرفەتە وایكرد كە كورد لەو پارچەیەیەدا ببێتە خاوەنی هێزی سەربازی لە شەڕڤانانی یەپەگە و یەپەژە، کە دواتر لە چوارچێوەی ھێزەکانی سوریای دیموکرات " ھەسەدە" ڕێکخران، رۆژئاوا بە پشتیوانی ئەو ھێزە توانی بەرگری لەخۆی بكات و ناوچە كوردستانیەكان لە ژێر چەپۆكی داعش و تەنانەت ناوچەکانی دیکەی سوریاش لە داعش رزگار بكات. دواتر لەو ناوچانەدا ئیدارەی خۆبەرێوەبەری ڕابگەیەندرێ، لەماوەی ئەو چەند ساڵەدا، بەرگری و خۆڕاگری شەرڤانان لە سەرەتادا لە ناوچەكانی سەرێكانی و دواتریش لە كۆبانێ و عفرین و منبج و گەرەكە كوردیەكانی پارێزگای حەلەب دەستی پێكرد و بووە مایەی شانازی، نەك بەتەنیا گەلی كورد بگرە ئێستا لەسەر ئاستی جیهان شانازی بەو هێزە دەكرێ، هێزەكانی هاوپەیمانان بەتایبەت ئەمەریكا، بەشێک لە وڵاتانی ئەورپا لە سەرووی ھەموویان فەرەنسا بە ھاوپەیمانی خۆیانیان دەزانن..

رۆژئاوای كوردستان وێڕای دژایەتی سەرسەختی دەوڵەتی توركیا و هێزە وابەستەكانی بەڵام لە ڕووی سەربازیەوە خۆی راگرتووە، ئەوەی كە تا ئێستا بۆ هەمووان جێی پرسیارە، ئەوەیە كە ئایا ئاییندەی رۆژئاوا لە نێو ئەو پێشھات و گۆڕانکارییەکانی ناوچەکە بە كوێ دەگات؟ 
 
لە ئێستادا كە  چاوی كورستانیان لەسەر رۆژئاوای كوردستانە، وادەخوازرێ  لە ئاستی ناوخۆدا هێزە كوردستانیەكانی ئەو پارچەیە بكەونە کار بە ئاڕاستەی یەکڕیزی ناوخۆ بکەن، لەوە زیاتر لەگەڵ ئەجندای ئیقلیمی نەڕۆن، ئەو دەرفەتەی دوای کەوتنی رژێمی ئەسەد بۆ کورد درووست بووە دەرفەتێکی مێژووییە، دەبێت ئاڵنگارییەکان کە خۆی دەبینێتەوە لە ھەڕەشەکانی دەوڵەتی تورکیا و ھێزە وابەستەکانی بگۆڕدرێن بە دەرفەت ئەویش بەوەی:

• ھەنگاوەکانی دانووستانی کوردی – کوردی خێراتر بکرێن و داخوازی دۆستان لەو بارەیەوە بە ھەند وەربگیرێن.
• خەباتی دبلۆماسی کوردی لەسەر ئاستی جیھان و ناوچەکە خورتتر بکرێت، لەو بارەیەوە سوود لە ناوناوبانگی شەڕڤانانی ڕۆژئاوا وەربگیرێت کە رۆژگارێک لە جیاتی ھەموو جیھان شەڕی تیرۆریان کردووە.
• لەسەر ئاستی کوردستانی پشتیوانی سیاسیی و دبلۆماسی و مەعنەوەی لە رۆژئاوای کوردستان بکردرێت و ھەنگاوەکان بۆ یەکڕیزی کوردستانی بنرێن نەک دەستوەردان لە کاروباریان بکرێ.

دواجار دەڵێن ئەو پشتیوانیەی ئێستا لەسەر ئاستی جیھان بۆ رۆژئاوای کوردستان ھەیە بە مسۆگەرکردنی یەکڕیزی ناوخۆیی دەتوانین بڵێین خۆری کوردان لە ڕۆژئاوی کوردستان ھەڵدێت.