کاراسو: کۆمسیۆنەکە لەگەڵ ئۆجەلان کۆنەبێتەوە سەرکەوتوونابێت

3 كاتژمێر لەمەوپێش
مستەفا کاراسو، ئاماژەبەوەدەکات دامەزراندنی کۆمیسیۆنێک لە پەرلەمان گرنگە بەڵام دەبێت یەکەم کۆبوونەوەیان لەگەڵ عەبدوڵڵا ئۆجالان بێت، وتییشى بیر لەوە ناکرێتەوە ئەم کۆمیسیۆنە زۆر کارا بێت بەبێ ئەوەی لەگەڵ ڕێبەر ئاپۆ گفتوگۆبکات.
لە چاوپێکەوتنێکى تەلەفزیۆنیدا، مستەفا قەرەسو ئەندامی کۆنسەی بەڕێوەبەریی كەجەكە هەڵسەنگاندنی سەبارەت بە پرۆسەکەو کۆمسیۆنەکەى پەرلەمان کرد.
کاراسو ڕەخنەی لە کۆمسیۆنی پەرلەمانی پێکهاتوو بۆ تاوتوێکردنی کێشەی کورد گرت و رایگەیاند: ئەگەر ئەم کۆمیسیۆنە تەنیا بۆ چەند مانگێک سنووردار بکرێت، ناتوانێت هیچ ئەنجامێکی راستەقینە بەدەستبهێنێت.
کاراسو جەختی کردەوە، ئەگەر لێکۆڵینەوەکانی ئەم کۆمسیۆنە تەنیا لەسەر بابەتی چەکدانان بێت، ئەوا رێبازێکی ناتەواوە لەبەرئەوەی کێشەی کورد پێویستی بە تاوتوێکردنی کێشە بنەڕەتییەکانی سیستەمی رامیاری، مافە مەدەنییەکان، ئازادی و دیموکراسی هەیە و بەبێ ئەم رەهەندە فراوانە، هەموو پرۆسەکە بێمانا دەبێت.
مستەفا کاراسو ئۆجالان بە ناوەندی کێشەکە و یەکێک لە کەسە سەرەکییەکان لە پرۆسەی چارەسەریدا دەزانێت و دەڵێت: پێویستە یەکەم هەنگاوی کردەیی کۆمیسیۆن دیدار یان گفتوگۆی راستەوخۆ لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجالان بێت.
کاراسو راگەیاندووە، ئاسایشی راستەقینەی تورکیا کاتێک دێتە دی کە کێشەی کورد لە رێگەی هەنگاوە راستەقینەکانی دیموکراسییەتەوە چارەسەر بکرێت. هەر رێبازێکی سەرکوتکەر یان نکۆڵیکەر، نەک هەر بێسوودە، بەڵکو دۆخەکە مەترسیدارتر دەکات.
ئەندامەکەی دەستەی بەڕێوەبەری کەجەکە لە یادی ئەو کەسانەی کە لە ساڵیادی جینۆسایدی داعش لە دژی ئێزیدییەکان گیانیان لەدەستدا، قەرەسو وتی، “بەڕاستی جینۆسایدی ئێزیدییەکان یەکێک بوو لە جینۆسایدەکانی سەدەی بیستەم، داعش دەیویست گورزی کۆتایی لە گەلێک بدات کە پێشتر بە درێژایی مێژوو نزیک بوو لە سڕینەوەی کۆمەڵکوژییەکان، و بە تەواوی بیانسڕێتەوە بوونی هەبووە؛ کەوتە ژێر جینۆسایدێکی تەواوەوە ئێمە زۆر بە زیندوویی ئەم پرۆسەیەمان ئەزموون کرد.
مستەفا کاراسو جەختی لەوە کردەوە کە نزیکبوونەوەی عەبدوڵڵا ئۆجالان ڕێبەری گەلی کورد کاتێک باس لە بەرخۆدانی شەنگال دەکرێت، پێویستە هەمووان بزانن و وتی، "کاتێک ڕێبەر ئاپۆ ئەم خەباتەی دەستپێکرد، ئەم بزووتنەوەیە، کاتێک بۆ خەباتی گەلی کورد بۆ ئازادی بەڕێکەوت، هەر لە سەرەتاوە پاڵپشتی ئێزیدییەکانی کرد، هەوڵی زۆری بۆ ڕزگاری ئێزیدییەکان و بۆ ئەوان دا". بۆ پاراستنی ناسنامەکەیان. ئەو سەرکردەیە پێش ئەم فەرمانە ٧٤یە، هێرشی داعش هۆشداری دا ئەگەر گەریلاکانمان، چەکدارەکانمان دەستبەجێ هەنگاویان ناوە کاتێک هێرشێکی لەو شێوەیە ڕوویدا، ئەوە پەیوەندی بەم نزیکبوونەوەیەی ڕێبەرەکەمانەوە هەیە، لەم ڕووەوە بزووتنەوەکەمان چووەتە ناو مێژووەوە. گوتیشی: "ئەو بەتەواوەتی بەرپرسیارێتی خۆی بەرامبەر مرۆڤایەتی، بەرامبەر ئێزیدییەکان جێبەجێکردووە، پێویستە هەموو ئێزیدییەکان ئەمە بزانن".
کاراسو سەرنجی بۆ بڕیاری "مافی هیوا"ی ECHR سەبارەت بە عەبدوڵڵا ئۆجالان ڕاکێشا، وتی "چەندین ساڵە ڕوانگەیەکی ڕەتکردنەوە هەیە بۆ مافی هیوا، بیرخستنەوەی ECHR بۆ پرسی مافی هیوا 10 ساڵ لەمەوبەر بوو. ساڵی ڕابردوو هۆشدارییەک بوو. دوای ساڵێک لە بەرنامەی کاردایە کە دووبارە گفتوگۆی لەسەر بکرێتەوە. بەڵام تا ئێستا دەوڵەتی تورکیا تا ئێستا نەیتوانیوە هەر هەنگاوێکیان لەم بارەیەوە ناوە، بێگومان پەیوەندی بە نزیکبوونەوە لە پرسی کورد و نزیکبوونەوە لە ڕێبەر ئاپۆ و نزیکبوونەوە لە پڕۆسەکە هەیە، بەڕاستی هیچ مانایەکی نییە، یاسایی نییە، هەروەها بەگوێرەی ئەو یاسایانە نییە کە واژۆیان کردووە، با ئەوانە بتوانن ڕێکخستنەکەیان هەڵبوەشێننەوە خەباتی چەکداری وازبهێنێت، با مافی هیوا ببێتە شتێکی پراکتیکی.' تەنانەت وتی با بێن لە پەرلەمان قسە بکەن. ئەوان نەیانوێرا لە پەرلەمان قسە بکەن. بە واتایەکی تر، دەڤلێت باخچەلی، پێش هەر کەسێک، دەبێت ئەم بابەتە بخاتە بەرباس و دڵنیابێت لەوەی کە مافی هیوا دەبێتە واقیع. ئەمە تەنها بەڵێنێک نییە کە دەڤلێت باخچەلی داوە. دەوڵەت باخچەلی بە ڕێککەوتن لەگەڵ ئەردۆغان ئەو لێدوانەی دا. بە واتایەکی تر ئەوە دیدگای هاوبەشی ئەو هاوپەیمانییەیە کە حکومەتی ئێستا پێکدەهێنێت. بۆیە ئەم حکومەتە کە ئێستا دەوڵەت بەڕێوە دەبات، دەبێت ئەوەی پێویستە سەبارەت بە مافی هیوا جێبەجێ بکات”.
قەرەسو بە جەختکردنەوە لەسەر گرنگی پرۆسەکە ڕایگەیاند: سەرکردایەتی ئێمە و بزووتنەوەکەمان بە ڕاستی لەسەر ئەم پرسە ئیرادەدارن، دەمانەوێت ئەم پرۆسەیە بەرەو خاڵێک ببەین کە ئەنجامەکەی بە دیموکراسیکردنی تورکیە و چارەسەرکردنی پرسی کورد دەبێت، لەم ڕووەوە لە کاتێکدا ئێمە و ڕێبەر ئاپۆ ئەم ڕێبازەمان گرتووە، لە کاتێکدا ئێمە بانگەوازی زۆر گرنگمان کردووە، لە کاتێکدا بزووتنەوەکەمان هەڵوێستی بۆ هەڵوەشاندنەوەی پرسی کورد نیشانداوە پەکەکە و وەستاندنی خەباتی چەکداری، شکستی مافی هیوا لە پێدانی ئازادی و بارودۆخی کارکردن، بەڕاستی کەموکورتییەکی بەرچاوە ئەگەر ئەمە چارەسەر بکرێت، پرۆسەکە زیاتر بەرەوپێش دەچێت و پێشهاتەکان هێندەی تر ئەرێنی دەبن لە کوردەکان بەڵام لە گەلی تورکیاشدا- مەرجەکانی ئەم پرۆسەیە دەبێت لە پێش هەموو شتێکەوە ئازادی و مەرجی کارکردن بە ڕێبەر ئاپۆ بدرێت، بە واتایەکی تر مافی هیوا بە ڕوونی و ڕاشکاوانە بخرێتە بواری جێبەجێکردنەوە.”
