خەسارەتناسی و ئاماژەکانی پشت ڕووداوەکانی ئەم دوواییەی  سلێمانی

14 كاتژمێر لەمەوپێش



ڕووداوەکانی دوو سێ هەفتەی ڕابردووی سلێمانی، شارەکەی خستە بەردەم نیگەرانی و شڵەژانێکی خۆپێناسەکردنەوەی نوێوە، بەمانایە لە ماناکانیش، تاساندیان.
رووداوەکان گەرچی لە رووی جوگرافی و قەڵەمرەوی حیزبی و هێزە بەشدارەکان ناوچەیی بوون،  بەڵام بەحوکمی پێگەی دەسەڵاتدارانەی یەکییەتی، 

یەکگرتوویی دەستووریی قەوارەی هەرێم و  هاو چارەنووسییی شارو ناوجەکانی، ئەستەمبوونی لەتکردنی پەراوێزە دیموکراسییەکە. 

رووماڵکردنی لەلایەن میدیا دەرەکییەکان و بەکارهێنانی هەندێکیان بۆ ناشیرین کردنی هەرێم،  لە ناو دڵی کۆی  ئەزموونە حوکومرانییەکەدا روویاندا، هەربۆیە ڕەنگدانەوەو ئاسەوارەکانی هەرێم گیر بوو، بەڵکو جگە لە خەڵکە نیشتیمان پەروەرەکەی باشوور تێکۆشەرانی پارچەکانی تریشی غەمگین کرد. 

بەحوکمی ئەوەی پاشەکشەو زیانی هەر پارچەیەك یەکسانە بەزیانی کۆی پارچەکان و ناسیۆنالیزمی کوردی لەسەر ئاستی خۆرهەڵاتی ناوەراستدا.  ڕووداوەکان،  لەگەڵ ئەوەی ئەو بەشەیان کە پەیوەندی بەبەکارهێنانی هێزەوە هەبوو بە درێژەپێدەری هەشتی تەمووزو ململانێ ناوخۆییەکانی نێو خۆی یەکێتی دادەنرێن، بەڵام لەسۆنگەی جۆری مامەڵەکردن لەگەڵ یەکلاکردنەوەی ناکۆکییەکان، تێکەڵاوبوونیان بە پرسی ئۆپۆزیسیۆن و دەسەڵات و ئازادییە سیاسییەکانەوە، رەهەندێکی فراوانتری وەرگرت و پێدرا.
 دەرخەری ئاستی قووڵایی و توانای لە خۆگرتنی ئەو پەراوێزە لە دیموکراسییەش بوون لە هەرێمدا بوونی هەیەو دەسەڵاتداران بە باڵایدا هەڵدەڵێن. 

هەربۆیە ئەوەی ڕوویدا، بەپاشەکشەی ئەو پەراوێزە دیموکراسییەو کۆی ئەزموونە حوکومرانییەکە لەقەڵەم دەدرێت و دادەنرێت. ئەمەش هێندەی پەیوەندی بە میکانیزم و رێکارە لەپێشگیراوەکان و جۆری ئیدارەکردنی کێشەو ململانێکانەوە هەیە، بەو ئەندازە پەیوەندی بە ئامانج و پاساوەکانەوە نیە.

لێرەشەوە رووداوەکان بوونە پێوەری دووبارە هەڵسەنگاندنەوەو ناسنامەپێدان و پێناسە کردنەوەی  ئەزموونە حوکمڕانییەکەی هەرێم،  یەکێتی نیشتمانی، زۆنی سەوز  سلێمانی و وێنا لەخۆ گیراوەکانی. دابراویش نین لەو سەرەپێچە مێژووییەی لە ئێستای عێراق و خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا لە ئارادایە لەیەک کاتداو مەترسی و دەرفەتی  لەگەڵ خۆیدا هەڵگرتووە. ئەگەری ئەوەش هەیە ببێتە هۆکارێکی تری ناکۆکی و دارووخانی پەیوەندە حیزبییەکانی هەرێم. 

لەوسۆنگەوە کە بە پێچەوانەی ئەرکە نیشتیمانییە گەورەو چارەنووسەکان و چاوەروانی دڵسۆزانەوە،  هەندێ هێز  هەوڵبدەن دژ بە ئەویتری حیزبیی لە هەرێمدا بەکاریبێنێت، هەربۆیە بەشێ لە هەست بە مەترسی و بریاردان و زات بەخۆدانەکان، لەوێوە سەرچاوە دەگرن.

هەموو ئەوەش لە سایەی ئەو بێ متمانەیی یە قووڵەی نوخبە حیزبی یە دەسەڵاتدارو دەسەڵاتخوازکان لەنێوان یەکتردا هەیانەو ساڵانێکە بەدەستیەوە دەناڵێنن، هەڵەو تاوانی جۆراوجۆری سیاسیان پێ بکات.  

ئەگەر رووداوەکانیش رەنگدانەوەی قەیرانێکی لەخۆیان گەورەتر بن، کەئەویش قەیرانی حوکمرانی هەرێم و بەدەستووری نەکردنی ژیانی سیاسی و بەنیشتیمانی نەکردنی هێزەکان و  شکستی پرۆسەی نیشتیمان و گەلسازی و بەدامەزراوەیی کردنە، ئەوا بێئەوەی لە لێپرسراوێتی ئەو هێزو سەرکردانە کەم بکەینەوە  راستەوخۆ لە پشت رووداوەکانەوە بوون، هەڵەیە تەنها بە سروشتی ناسرەوتووی یەکێتی نیشتیمانی و ڕەفتاری بە ئاسان نەخوێندراوەی سەرۆکەکەی لێک بدەینەوە. گەرچی ڕۆڵی سەرەکیشیان هەبووبێت، یاخود بکرێن بە کەرەسەی پڕوپاگەندەی حیزبی و مامەڵەیەکی تەکتیکی و بەرژەوەندیخوازانەی  بەرتەسکی لەگەڵدا بکرێت. 

رووداوەکان نەخرێنە چوارچێوەی دیمەنە گەورەکەوەو نەگەڕێنرێنەوە بۆ رەگە قووڵەکانیان، کەبە سەرزەمینی مێژووی هاوچەرخی ناسیۆنالیزمی کوردی و ئەزموونی حوکمرانی هەرێم و فۆرمی حیزبیی باڵادەست و کەلتووری سیاسی باودا رۆچوون و دەرفەتێکیشن بۆ زیاتر خۆناسین و پەیبردنێکی قووڵتر بەسرووشتی قەیرانە کەڵەکە بووەکانمان. ئەم جۆرە لە بیرکردنەوەو مامەڵەکردن لەگەڵ رووداوەکان، ئەوهەستەمان لا قووڵتر دەکاتەوە کە هەموومان لەکەشتیەکداین و هاوچارەنووسین، لێرەشەوە دەبێت،  هەموو مەترسی و رووداوێك مەترسی ئەوەیان لێبکرێت کونکردنی کەشتیەکەیان لێبکەوێتەوە، بەمەترسی هاوبەش بیانبینین و بەهاوبەشیش رووبەروویان ببینەوەو هەوڵی کۆنترۆڵکردن و چارەسەرکردنیان بدەین.،  کاتێك رەخنە لەو کەس و لایەنانەش دەگرین  لەساتەوەختێکدا بەوە تۆمەتباریان دەکەین لەپشت ئەو کارو  رووداوو مەترسییەوەن، نابێت  تەنها بەوە وازبهێنین و کێشەکە لەواندا کورتبکەینەوە، چونکە دەکرێت لەساتەوەختێکی تردا  هێزو کەسیتریان پێ تۆمەتبار بکرێت،  مێژووی سیاسی کوردستانی باشوور شەرو ناکۆکییەکانیشی  هەر وامان پێ دەڵێن، ئەوەش لێمان دەخوازێت، پێمان وانەبێت مسۆگەرکردنی ئایندەو ئارامی و چارەنووسی کەشتیەکە تەنها لەرێی هەڵڵا درووستکردن و ئیدانەکردنی بکەرە تۆمەتبارەکان لەبرگە مێژوویی و کاتەجیاوازەکاندا دێتەدی، بەڵکو پێویستە لەپاڵ ئەوەداو بەقووڵترو جددیتر کار لەسەر خوڵقاندنی فەزایەك بکەین لەسەر ئاستی کۆی کەس و هێزەکان و قەڵەمرەویی کەشتیەکە بیرکردنەوە لەشتێکی لەو جۆرە قوورس بکات. ئەویش لەرێی دام و دەزگای نیشتیمانی و رایەکی گشتی بەهێزو نوێکردنەوەی کەلتورو ژیانی سیاسی و حیزبی و چەسپاندنی ئاستێکی ماقووڵ لە دادپەروەری. 

واتە هەوڵدەین قەیران و کێشەکان وەك بونیاد ببینین، هەوڵیش بدەین لەوێوە بیر لە چارەسەرکردنیان بکەینەوە، هەروەك چۆن لە کاتی دادگاییکردنی سەید قوتبدا کە تۆمەتبارکرابوو بەهەوڵی کوشتنی  جەمال عەبدولناسر کاتێ دادوەر لێی دەپرسێت: تۆ تۆمەتباری بەهەوڵی کوشتنی ناسر لەم بارەوە دەڵێی چی؟ ئەو لە وەڵامدا وتی ئامانجێکی لەو جۆرە زۆر لەوە بچووکترە من بەدوایەوە بم و خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم ، من دەمەوێت دۆخێك لە میسردا بێتە کایەوە چیدی ناسرەکان بەرهەم نەهێنێت ، خۆشم لە دانیشتنێکی تایبەتکراوی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێمی  کوردستان لە ساڵی ٢٠٠٨ دا، وەرەقەیەکی ئامادەکراوم خستە روو بەناوی، (ئەو فەزاو هەل و مەرج و ژێرخانەی  گەندەڵی بەرهەم دەهێنێت و چۆنێتی چارەسەرکردنی). لەئەستۆ گرتنی لێپرسراوێتی هاوبەش بەرامبەر قەیران و کێشەکەو بەکێشەی کۆی ئەزموونی حوکومرانی سەیرکردنی لەوێوە سەرچاوە دەگرێت کە، رووداوەکان لە چوارچێوەو دەرهاویشتەو ئاسەوارەکانی شەری ناوخۆ، تەشەنەکردنی گەندەڵی  و شەرکردن لەسەر ئیمتیازی ناڕەوا، لاوازی بیروباوەری نیشتیمانیی کوردستانیی  نادامەزراوییەوە روودەدەن،  ئەو واقیعەش زیاد لە هێزێک لەرووی مێژووییەوە لەپشتەوەیەو وەستاون و بەشداریان لە درووستبوون و رەنگپێدانیدا کردووە، جگە لەوەی بەشێكی بەرچاوی دابەشبوون و  شەرو ململانێکان لە کوردستاندا لە ناوچەی خۆڵەمەشیدا روودەدەن و دەکرێن،  نەك لە سایەی گۆڕپانێکی دابەشکراو بەسەر سپی و ڕەشیی تیۆری و عەقیدەیی و ئەخلاقی و سیاسیدا ئەگەر بەم جۆرە بیرمان کردەوە، تێدەگەین کە گەرچی لێپرسراوێتی راستەوخۆی رووداوەکانی سلێمانی روولە یەکێتی و سەرکردایەتیەکەی و بەشێکیشی بەرامبەرەکانی دەکات بەحوکمی بوونی هێز، کە بە دڵنیاییشەوە باجی خۆی  بەدواوە دەبێت بۆیان،  بەڵام بەحوکمی ئەوەی لەپێشەوە وتمان، لێپرسراوی نیشتیمانی روو لە کۆی نوخبە سیاسیی و حیزبیی و حوکمرانەکەش دەکات. 

هەریەك لە پارتی  و ئۆپۆزیسیۆن بە شێوازی جیاواز لێپرسراوێتیان دەکەوێتە ئەستۆو پێویستیشە لە ئەستۆی بگرن. لێپرسراوێتی پارتی لەوێوە سەرچاوە دەگرێت، لەدوای راپەرینەوەو بەتایبەتیش لەدوای( ٢٠٠٣ )ەوە،هێزی سەرەکیی حوکومرانی هەرێمەو زۆرێك لە جومگە سەرەکییەکانی حکومڕانی بەدەستەوە بوەو بەدەستەوەیە، ئەگەر رووداوەکانی سلێمانیش بەرهەمی شەری ناوخۆ، دابەشبوونی هەرێم و هێزەکان و بوونی  هێزو زۆنی حیزبی و نەبوونی دەستوورو لاوازی دەسەڵاتی داوەری و ئابووری حیزبی و شکستی گەل و نیشتیمانسازی بێت، ئەوا پارتی  هاوبەشێکی سەرەکی و بنەرەتیی پشت هەموو ئەو واقیعە نەخوازروەو لاوازییە ستراتیژیەی  دۆخی حوکمڕانیی هەرێمی کوردستانە، مۆدێلە حیزبی و حوکمرانییەکە لەسەرتاسەری هەرێمدا هاوشێوەیەو جیاوازییەکان لانی کەم لەم چوارچێوەی بیری تێدا دەکەینەوەو پەیوەست بەم بابەتەوە، لەدرێژەو وردەکاریدایە نەك جەوهەرو چۆنایەتی. ئۆپۆزیسیۆنیش بەئاستێکی جیاوازترو بەشێوازێکی تر  بە ئاستی جیاواز لێپرسراوێتی سیاسی و نیشتیمانی و ئەخلاقیی دەکەوێتە ئەستۆی هێزو سەرکردەکانی،. بەحوکمی ئەوەی ئەوانیش وەك حیزب و هێزی سیاسی بەدەست بەشێ لەو کێشەو نەخۆشیانەوە دەناڵێنێن، دووچاری حیزبە دەسەڵاتدارەکان بووە، لەوانەش، لاوازی بەدامەزراوەیی بوون، زیاد لە پێویست بەخولگەیی بوون و گەورەبوونی رۆڵی کەسی یەکەم، 

حیزب بوون بە ئامانج یاخود کردنی بەرژەوەندییە حیزبییە کاتیەکان بە پێوەری سەرەکی بریاردان، ململانێی نێوخۆیی حیزبیی  و فرێدانی بەشێ لە تواناکانیان بۆ دەرەوەی خۆیان و لاوازی توانای لە خۆگرتن.  دابەشکردنی لێپرسراوێتی و دەرفەت لە هەندێ کات و شوێندا، لەسەر بناغەی وەلائی بۆ کەسی یەکەم و دەستەگەری، نەك شایستەیی و لێهاتوویی. جگە لەوانەش ئۆپۆزیسیۆن دوو لێپرسراوێتی تریشی دەکەوێتە ئەستۆ، یەکەمیان شکستی لەپێکهێنانی چوار چێوەو لیستی هاوبەشی کارکردن، کەبوونی دەیتوانی ببێتە هاندەر بۆ کەمکردنەوەی نائومێدی زۆرینەی هاوڵاتیان لە بەشداری سیاسی، هەروەها لەئاستێکیشدا بێت،  دەیتوانی جێگرەوەیەك بۆ دۆخی ئێستای هەرێم بخاتە روو، یاخوود لانی کەم بتوانێت فشارێکی گەورەتر و زۆرتر بە قازانجی چاکسازی  دووبارە خۆبیناکردنەوەی سیستم لەسەر حیزبە بریار بەدەستەکان درووست بکات، پارێزبەندییەکی زۆرتریش بۆ هێزو پێکهاتەکانی دەستەبەر بکات. 

دوهەمیشیان گەڵاڵە نەکردنی   دیدێکی قووڵی زانستی و مەعریفیە بۆ دیاریکردنی ئاستی توانستی مێژوویی هەرێمی کوردستان بۆ  ئەنجامدان و لەخۆگرتنی گۆرانکاری،  بۆئەوەی زیاد لە پێویست  سەقفی چاوەروانیەکان بەرزنەکرێنەوە و بەهۆی ئەوەشەوە زۆرینەی هاووڵاتیانی نارازی و ئیسڵاح و گۆڕانخواز لە گۆرانکاری نائومێد نەبن و متمانە لەکۆی پرۆسە سیاسییەکە بە خودی هێزە ئۆپۆزیسیۆنەکانیشەوە نەکێشنەوە.  
درووشم کاراکتەرو هێزە سیاسییە نوێکان نەپووکێنەوەو پێش ئەوەش سیمایان نەشێوێت.

لەلایەکی ترەوە، بەبروای ئێمە، کەم و کورتیەکی ستراتیژی ئۆپۆزیسیۆن لە قۆناغی رابردوودا لەوەدا بەرجەستە دەبێت کە قورسایی پێویستی نەخستە سەر پرسی پرۆسەی دەستوورمەندکردنی ژیانی سیاسی، گەل و نیشتیمان سازی، کۆتایهێنان بە دابەشبوون و فرەدەسەڵاتی بەحیزبی مانەوەی هێزەکان  و زۆن و ناوچەی حیزبیی و بەدەسەڵات نەبوونی راستەقینەی  کایەی داوەری و هێنانە کایەی دەسەڵاتێکی ناوەندی و دامەزراوەی نیشتیمانی بەهێزو چوونە ناو قۆناغێکی راگوزەری نوێ بەهاوبەشی لەگەڵ دوو هێزە دەسەڵاتدارەکە، بۆ تێپەراندنی ئەم دۆخە نەخوازراوە .

بەحوکمی ئەوەی لەدۆخێکی لەم جۆرەی ئێستادا دەسەڵات نابێتە دەسەڵات،  دامەزراوەکان بێ لایەن نابن، دەرفەتی گەشەکردنی سرووشتی ئۆپۆزیسیۆن و ئاڵوگۆری ئاشتیانەی دەسەڵات  هەل و مەرجی بوون و خەمڵینی ئۆپۆزیسیۆن بەواتای وشەو بە ناوەرۆکە سرووشتیەکەیەوە لەئارادا نابێت، لە سایەی نەبوونی دەستوور و دیموکراسییەتێکی مەرجدارو سنوورو ئەرک بۆ دیاریکراو لەلایەن هێزە دەسەڵاتدارەکانەوە، ئۆپۆزیسیۆن بە نیمچە بەردەوامی لەژێر رەحمەتی هەڵکشان و داکشانە سیاسیەکاندا دەبێت و دەمێنێتەوە،  بەشێك لەو رۆڵەی دەشیبینێت، زۆر جار بێ خواستی خۆی، دەچێتە چوارچێوەی رێپێدانی ئامانجدارانەی کاتی و ستراتیژی لە قاڵبدان و پێش ئەوەش شێواندنی ئەویدی حیزبی دەسەڵاتدارەوە. 

لەم روەوە ئێمە لەچەند ساڵی رابردوودا زۆرمان نووسی و پێشنیارکرد بە  خستنەرووی پرۆژەی تایبەتیشەوە ، بەڵام بەداخەوە هێزەکانی ئۆپۆزیسیۆن زۆر گوێیان نەگرت، سووربوون لەسەر گەورە کردنی باسی گەندەڵی، دژایەتی و ناکۆکی ناوخۆیان قووڵتر بۆوە، دانەبەزین بۆ ئاستە ژێرخانییەی پێشمەرج و پێویستیەکانی گۆرانکاری، کە بەبێ ئەوو  چرکردنەوەی گووتاری ئۆپۆزیسۆن لەسەر دزی و گەندەڵی دەسەڵاتدارەکان، سەرنجام سەری لە نائومێدبوون لەهەر گۆرانکارییەك و شێواندنی سیماو  کەمبوونەوەی مسداقییەت و سەرکوتکردنیان دەردەچێت، لە هەندێ رووشەوە  دەچێتە خزمەت ستراتیژو گەمەکانی ئەو بەشە لە نوخبەی دەسەڵاتداری حیزبیی، کە لە پشت ئەم دۆخە چەقبەستووەی حوکمرانییەوەیە. 

لە کۆتاییدا دەخوازم بڵێم یەکێ لە باشییەکانی قەیران و رووداوە تەکاندەرەکان ئەوەیە قووڵایی و ناخ  و دیوەکەی تری واقیع و کۆمەڵگەمان بێ دەمامك و روو پۆش  بۆ دەردەخات. دۆخی دوای رووداوەکانی سلێمانی و کۆی قەیرانی چەند ساڵەی رابردووی هەرێمیش دەخوازن ، هەموومان، لە بری زیاد لە پێویست سەرقاڵبوون  بە نەفرەتکردن و وەبەرهەمهێنانی سیاسی و حیزبیی کورت مەودا لە دۆخەکەدا کەرەهەندی ئاڵۆزی جۆراوجۆری هەیە ، یاخوود نائومێدی و بێباكبوون و رەشبینی و بێدەنگی و دوورە پەرێزی هەڵبژاردن بەرامبەر  رووداوەکان و ئایندەو چارەنووسمان، کە هیچ لە دنیا ناگۆرێت و باجی دەروونی و مەعنەوی بۆخۆمان وەك تاکەکەسەکان بەدواوەیە، لەگەڵ ئەو رۆڵەش ناگونجێت پێویستە وەك کوردو هاوڵاتی و نیشتیمانپەروەرو موسوڵمان و ئیسڵاحخواز لە ژیانماندا بیگێڕین،  رابچڵەکیێین و شەرم لە حەقیقەتی بەشە دزێوو نەخوزراوەکەی خۆمان نەکەین،  بەڵکو لێپرسراوانەو بوێرانە دانیپێدا بنێین، داوای لێبوردن بکەین و هەوڵی تێپەراندنی دواکەوتوویی لە کەسێتی خۆمان و حیزبەکانمان و واقیعەکەماندا بدەین.

پێش هەرکەس و هێزێكیش یەکییەتی پێویستی بەم بیرکرنەوەو دیدو هەنگاوە هەیە، چونکە جگە لەوەی بکەری سەرەکی رووداوەکان بووە،  هەروەك دووساڵ لەمەو پێش بەکاك قوبادم وت، ئەم هێزە تاراددەیەکی هەستپێکراو، بەدەست قەیرانی ناسنامەوە دەناڵێنێت، واتە کوتو مت ئەوەی  لەلا روون نییە کە چۆن پێناسەی خۆی دەکات؟ چ بۆشاییەك لە ئێستای ژیانی سیاسی هەرێمدا پر دەکاتەوەو  ئەو رۆڵە تایبەتە کامەیە وەك ئەرکی مێژوویی و هێزی سیاسی   پێویستە بیگێڕێت؟ جیاوازی لەگەڵ هێزەکانی ترو تایمەتمەندییە جیاکەرەوەکانی چین؟ لەکوێوەو بۆچی بەدیهاتوەو ئێستا خەریکی چییە و تاچەند وەڵامگۆی ئەو ئەرك و پەیامەیە؟ دەیەوێت چی بێت و بەرەو کوێ بروات و دیدو پەیامی بۆ ئایندە چییەو لەچیدا دەبینێتەوەو ئەو ستراتیژە جییە تەوەرەی کۆی جووڵەو داڕشتنی تاکتیکەکانیەتی؟ خوا هەڵناگرێت ناوبراو رەتی نەکردەوەو وتی وایەو هەوڵی چارەسەرکردنی دەدەین.

بەڵام پێم وایە هەوڵەکان بەو ئەندازەی هەبووبن،  هێشتا وەك پێویست شوێنی خۆیان نەگرتووەو ئاسەوارەکانیان بەروونی دیارنین لانی کەم لە روانگەی چاودێرێکی فیکری و نیشتیمانی منەوە. دۆخێکی لەم جۆرەش زیادەرەوی کردن لە پەنا بردنە بەرتاکتیك و نارۆشنبوونی ستراتیژی لێدەکەوێتەوە. 

ئەگەر نەشڵێم هەندێجار ستراتیژ دەکرێت بەقوربانی تاکتیك. ئەگەر ئەم بۆچوونەش پشتراست بکرێتەوە، یەکسانە بەوەی، قورسە  ببێتە خاوەن رۆڵێکی چوارچێوەداری دوور مەودای وا، هێزو ناوەندە بریار بەدەستەکان گرەوی گەورەی لەسەر بکەن،  بۆیە مەترسی ئەوەی  لەسەر دەبێت ئەوانیش بەهەمان شێوە  واتە بەتاکتیك و لەچوارچێوەی ململانێ حیزبییەکان و رووداوە هەنووکەییەکان و ئیدارەدانی ململانێکاندا نەك خاوەن پرس، مامەڵەی لەگەڵدا  بکەن.

دوای ئەمەش دەخوازم بڵێم و بیری سەرکردایەتی یەکێتی بێنمەوە کە ،ئەگەر لە روانگەی سەرکردایەتی حیزبەکەوە، ئەوەی روویدا، نەخوازراو بووبێت، ناچاری پێیکردبن و لەچوار چێوەی رێسای (کۆتا چارەسەر ئوتووکردنە)  ئەنجامیان داوە، حەتمەن پێشبینی زیانەکانیشیان بۆسەر کەسێتی مەعنەوی و واقیع و ئایندەی حیزبەکەیان کردووە، بەڵام ئەز وادەبینم ئاسەواری رووداوەکان لەوە گەورەتر بوون پێشبینیان کردووە، ئەوەی کردیشیان وادەبینم لەئاستە حیزبییە کورت مەوداو بەرتەسکەکەدا، بەقازانجی پارتی شکاوەتەوە، چونکە  بە بوونی سێ سەرۆك حیزب لەزیندان و رووداوەکانی لالەزار، ئەگەر گریمانەی ئەوەش دابنێین، کۆی ئەوەی دەربارەی کەیسەکانیش دەیڵێن وایەو ڕاستە، کە لە رووی یاساییەوە شتێکی لەو جۆرە لە ئێستادا ئاسان نییە، کارتی ئیدیعای بوونی پەراوێزێکی گەورەتری ئازادی و دیموکراسی لە سلێمانی و زۆنی سەوز بۆماوەیەکیش بێت لەدەستیاندا سووتا.

سلێمانیشیان  تاراددەیەکی بەرچاو لەخۆیان نیگەران کرد، چونکە رووداوەکان دژ بەو وێنایە بوون شارەکە لەرووی مێژوویی و فیکریی و ئەخلاقی مەدەنییەوە بۆ خۆی هەیەتی و کێشاویەتی و خۆی  پێوە نمایش کردووە. بەجۆرێك کات و وزەی پێویستی دەوێت تا سەرلەنوێ هەست بە گێرانەوەی ئیعتبار بۆخۆی دەکات. هەموو ئەوەش وادەکات جۆرێک لە تاسان و لەش داهێزان گەر بەکاتیش بێت، بەشێک لەجەستە ناوخۆییەکەی یەکێتی بگرێتەوە. هەرچی پارتیشە پێم وایە دەبێت لە ئاوێنەی قووڵایی رووداوەکانەوە بە سۆراخی درووشم و ئامانج و رۆڵی خۆی و ئاستی کارامەییان لە واقیعەکەدا بکات، وا بیر بکاتەوە هەرێمێکی بەهێز هێشتا درووشم و ئامانجەو لە چاوەروانی بەدیهاتندایەو  واقیع نییە، سەرۆک وەزیران کە لە سەر لیستی ئەوو لە بەهێزترین پیاوەکانییەتی، ئاڵۆزی دابەشبوون و نادامەزراوەیی هێزەکان و نەبوونی دەسەڵاتێکی راستەقینەی ناوەندی وایان لێکردووە هیچ دەرفەتێکی راستەقینەی پیادە کردنی دەسەڵاتە یاساییەکانی لەمەر رووداوەکان لەبەردەمدا نەمێنێتەوە، لەکاتێکی  هەستیاری لەو جۆرەدا نەتوانێت لەرێی وەزیری پێشمەرگەو بەرپرسە پەیوەندارەکانی ترەوە، خاوەن بریاری یەکلاکەرەوە بێت و رێگری لە رووداوەکان بکات،  بە حوکمی ئەوەی بریارەکانی لە دۆخێکی لەم جۆرەدا و لەزۆنی سەوزدا، بە بێ ئۆکەی  سەرۆکی یەکێتی پیادە ناکرێن؟! ئەو هێزانەی لە رووی شکڵییەتی قانوونییەوە سەر بە حکومەتن و پارەی لێوەردەگرن و فەرمانبەری خۆینی، لە دەرەوەی بریاری ئەوەوە لە چوار چێوەی ملانێی حیزبیدا بەکاردەبرێن،  بەناچاریش تەنها دەتوانێ داوای دان بە خۆدا گرتن لە لایەنە بەشەر هاتووەکان بکات! یاخود  دواتر  لێپرسراوێتی رووداوەکان بەوە لەئەستۆی خۆی دابماڵێت کە رایبگەیەنێت ئەو هێزانەی لە شەرەکەدا بەکارهێنراون گەرچی هێزی  سەر بەحکومەتن،  بەڵام بە بریاری حکومەت جووڵەیان پێ نەکراوە و بەشداری شەرەکە نەبوون! کەرووی نەوتراوو  مەترسیداری ئەمەش دەبێتە داننانێکی فەرمی بە  بوونی میلیشیا بەناوی حکومەت و لەژێر سایەو سێبەری ئەودا بەڵام ئەمە تکا بۆ ئەوە ناکات ناوەندە نێو دەوڵەتیە پەیوەندیدارەکان و چاودێری دەرەکی و تاراددەیەك ناوخۆش رووداوەکان لەسەر ئەزموونی حوکومرانی هەرێم حساب نەکەن، چوونکە ئەوچەکەی شەری پێکراوە بەرواڵەتیش بێت چەکی حکومەتە، لێپرسراوێتی ئەودۆخەش کەتاکو ئێستا چەك بەدەستی حیزب وگرووپە سیاسییەکانەوە بێت و بتوانن لە روانگەی بەرژەوەندی خۆیان و لە دەرەوەی رێپێدانی فەرمیی حکومەتەوە بەکاری بهێنن،  دەکەوێتە ئەستۆی هەردوو حیزبی حوکومرانەوە کە پێکەوە شکستیان خواردووە لە کۆکردنەوەی چەك لە دەستی حکومەتدا لەم روەوە ئەرکە نیشتیمانی و ئەخلاقی و یاساییەکانیان بەجێ نەهێناوە. 

هەربۆیە ئەگەر  سەرۆک وەزیران لەیەکییەتی بێت، لە بەرامبەر دۆخی هاوشێوەدا رەوشەکەو جۆری بەکارهێنانی هێزەکان لەزۆنی زەردیشدا بەهەمان شێوە یاخود نزیك لەم دەبێت و هیچ  جیاوازییەکی راستەقینەیان نابێت..
بۆیە شکستەکە هی کۆی مەنزومە حوکومرانی و هێزە باڵادەستیەکانی ناویەتی بە ئاستی جیاواز. .

هەرچی پەیوەندی بە ئۆپۆزیسیۆنیشەوە هەیە، وا دەبینم لە بەرژەوەندی خۆیان و هەرێمیشدایە، هەڵوێستەیەکی جددی لە سەر رووداوەکان بکات،  بەچاوی سەرەتای قۆناغێکی نوێ  لێیان بروانێت، دەست بکات بە  بەخۆدا چوونەوەیەکی جددی و پێداچوونەوە بە کۆی ئەزموونی رابردوویدا ، دووبارە هەڵسەنگاندنەوە بۆ گووتارو شێوازی کارو تێگەیشتنی بۆ واقیعی هەرێم و دەرفەت و تەحەداکانی بەردەمی بکات، لەسەر هەندێ دەق پێوەگرتن، تاکتیك، شێوازو گووتار سوور نەبێت، کە رابردوو  ئەزموونەکان سەلماندیان،  ئەگەر بۆ ماوەیەکی دیاریکراو توانای کۆکردنەوەو سازدانی بەشێ لە جەماوەریان هەبێت لە دوور مەودادا گۆرانکارییان پێ بەدینایەت،  بەڵکو لەوەش خراپتر شکست و نائومێدیان لێدەکەوێتەوە.

بۆیە نابێت باس کردن لەدرێژەپێدانی رێگە یەکسان بێت بە بەرهەمهێنانەوەی  هەمان رابردوو دەستگرتن بەگووتارو تەکتیك و شێوازی کاری باوەوە.

لەکۆتایشدا بیری هەمووان دەهێنمەوە، دۆخەکە لە هەرێم و عێراق و ناوچەکەدا لەبرین پێچانەوە رۆیشتن بۆ هۆڵی دان بەخۆدا گرتنی ستراتیژی و  قسەکردنی هاوبەش و رێکەوتن لەسەر پێکهێنانی حکومەت و ستراتیژێکی فریاکەوتنی کاتی دەخوازێت. چونکە کێشەو ناکۆکییەکانی ئێمە  بەداخەوە درێژ خایەنن و ئەرکی بیناکردنەوەی سیستمیش، کات و وزەو پشوو درێژی و  لە ئەستۆ گرتنی لێپرسراوێتی هاوبەشی دەوێت، مێژوو  رەوتی گۆرانکارییەکانی ناوچەکەش لەسەر شەرەگەرەکی سیاسی ئێمەو ململانێی سووننەو شیعەی حیزبیی حەفتا ساڵیمان ناوەستێت.

بیری سەرۆك و سەرکردایەتی یەکێتیش  دەهێنمەوە،  هێشتا دەرفەتی ئەوەی لەبەردەمدا ماوە، لەرێی بەئامراز کردنێکی یاساییانەترو دادپەروەرانەترو نیشتیمانپەروەرانەتری دادگاوە، کەرێزی ئەویشی تێدا پارێزراو دەبێت، بەشێك لەوەی تێکی داوە راستی بکاتەوە، تێچووی دەرهاویشتەی رووداوەکانیش لەسەرخۆی و هەرێم و سلێمانیش کەمتر بکاتەوە.

place for reklam
بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار