هونەرمەندی شێوەکار حەمە هاشم، پێشانگایەکی شێوەکاری بە ناوی 'بیرەوەرییەکانی بەرد' کردەوە.

بە وتەی خۆی، پێشانگاکەم گێڕانەوەی مێژوویەکی تاڵ و پڕ تراژیدیای کوردە، کە بەردەکان شایەتی ئەو رووداوانەن وەک،( ژنکوژی، ئەنفال، هەژاری) ییە،
دەمەوێت ئەو مێژووە بگێڕمەوە و نامەوێت چیدیکە خەڵک بەرد وەک شتومەکی ئاسایی ببینێت.

ئەم پیشانگایە ئەزموونێكی تازەیە لە كاری هونەری من، كە پێشتر لە شاری هەولێر نمایشم كردبوو وە ئێستا لە شاری سلێمانی نمایشی دەكەمەوە  لە گەلەری مۆزەخانە، پیشانگاكە ناوی ( یادەوەرییەكانی بەرد)ە، 

بیرەوەرییەکانی بەرد: چیرۆکە خاموشەکانی ئازار
بەرد تەنها ماددەیەکی بێ‌گیان نییە. لە کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتدا، بەرد بووەتە شایەتی بێ‌دەنگی مێژوویەکی پڕ لە ئازار، بووەتە نیشانەی ستەمێک کە هێشتا لە لەشی کۆمەڵگاماندا زیندووە.

گۆڕە بەردینەکان: نیشانەی شەرەفی پووچەڵ
لە هەندێک لە گوندەکانی ڕۆژهەڵاتدا، گۆڕە بێ‌ناوەکان چیرۆکی ژنان دەگێڕنەوە کە تەنها تاوانیان ئەوە بوو کە ژن بوون. بەردێکی سارد لەسەر خۆڵێکی سارد، هیچ ناوێک، هیچ مافێک، هیچ داواکاریێک. “شەرەف”ێک کە بە خوێنی کچان دەپارێزرێت، نەک بە مرۆڤایەتی.
ئەم گۆڕانە هاوار دەکەن بەبێ دەنگ: “ئێمە قوربانی بیرێک بووین کە ژن بە مڵک دەزانێت، نەک بە مرۆڤ.”

بەردەکانی ئەنفال: نیشانەی نەستی نەتەوەیەک
لە دەشتەکانی کوردستان، بەردەکان شایەتی جینۆسایدێکن کە هەزاران کەسیان لە ناو زەویدا ون کرد. ئەو بەردانەی وەک نیشانە دەنرێن بۆ گۆڕە کۆمەڵگاکان، تەنها دەنگی ماوەی ئەو قیژەی منداڵانەن کە هەرگیز نەگەڕانەوە، ئەو دایک و باوکانەی کە هێشتا چاوەڕوانن.
بەرد لێرە بووەتە بیرەوەری، بووەتە بەڵگەنامەیەکی بەردەوام دژی لەبیرچوونەوە.
بەردەکانی هەژاری: بارگرانی ژیان
لە کۆڵانە تەسک و تەنگەکانی شاری کۆندا، بەردەکانی بیناکانی کۆن باری ژیانێکی قورسیان هەڵگرتووە. خێزانە هەژارەکان لە ژێر قورسایی ژیاندا وەک ئەو بەردانە وردوخاش دەبن. بەردی دیوار بووەتە هێمای بەربەستێک کە نێوان خەون و واقیع ڕاگیراوە.
پیشانگای “بیرەوەرییەکانی بەرد”
ئەم پیشانگا شێوەکاریە هەوڵێکە بۆ دەربڕینی ئەو چیرۆکە خاموشانەی کە بەرد لە خۆیدا هەڵیگرتووە. لە ڕێگای فۆڕمی تابلۆکانەوە، بەرد دەبێتە زمان، دەبێتە هاوار، دەبێتە پرسیار:
 • تا کەی ژن بە قوربانی “شەرەف” دەبێت؟

 • تا کەی مێژوومان لە ژێر بەردی لەبیرچوونەوەدا دەمێنێتەوە؟
 • تا کەی هەژاری وەک چارەنووسێکی گشتگیر قبووڵ دەکەین؟
ئەم تابلۆیانە هاوکاریمان دەکەن کە بەردەکان تەنها وەک شتومەک نەبینین، بەڵکو وەک شایەتی مێژوویەک کە پێویستە قسەی بکەین، وەک هاوارێک کە پێویستە گوێمان لێ بێت.
لە کۆتاییدا: هونەر ئەرکێکی کۆمەڵایەتی هەیە. کاتێک تابلۆیەک دەتوانێت چیرۆکی ئازارێک بگێڕێتەوە، ئەوا ئەو هونەرە بووەتە دەنگی ئەوانەی کە دەنگیان نییە. “بیرەوەرییەکانی بەرد” هاوارێکە لە دژی بیرچوونەوە، و بانگێکە بۆ گۆڕانکاری.