نیگار عومەر 
ئامارەكانی چۆڵكردنی دانیشتوانی قەزای كفری بۆ ناوچەكانی دیكە مەترسیدارن و ئاسایش دەڵێت:"سێ رۆژ جارێك خێزانێكی كورد شارەكە چۆڵ دەكات"، بەڵام ئامارە نافەرمییەكان دەڵێن رۆژانە سێ بۆ چوار خێزانی كورد شارەكە جێدەهێڵن و عەرەبەكان جێگەیان دەگرنەوە.
كفری دەكەوێتە باشوری رۆژهەڵاتی كەركوك و رۆژئاوای كەلار، لەباشوریشەوە چیای حەمرین جیای دەكاتەوە لەپارێزگای دیالە، لەباكوریشەوە دەكەوێتە باشوری قەزای چەمچەماڵ. واتە كفری دەكەوێتە نێو ئیدارەی گەرمیان لەباشوری پارێزگای سلێمانی، لەبەشی باشوری باشوری هەرێمی كوردستان.
رووبەری قەزای كفری پێنج هەزارو 275كم چوارگۆشەیە، ژمارەی دانیشتوانی بەپێی دەستەی ئاماری سەر بەوەزارەتی پلاندانانی حكومەتی هەرێمی كوردستان بۆ ساڵی 2018 55 هەزارو 332 كەس بووە، بەڵام بەوتەی بەڕێوەبەری ئاسایشی ئێستای كفری دانیشتوانەكەی بۆ 45 هەزار كەس كەمبووەتەوە.
لەماوەی شەش مانگی ئەمساڵدا 56ماڵ لەسنوری قەزای كفری كۆچیان كردووەو ماڵەكانیان گواستۆتەوە بۆ نێو قەزاكانی دیكەی كوردستان و هاووڵاتیانی شارەكەش دەڵێن ئەو ئەو ئارامەی لایەنی پەیوەندیدار بڵاوی دەكاتەوە وانیەو رۆژانی وا هەیە چوار بۆ پێنج ماڵ بار دەكات لەقەزاكەدا.
رزگار سەباح، پێشتر دانیشتوانی كفری بووە و لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:" هۆكاری سەرەكی بەشێكی زۆری چۆڵكردنی قەزاكە دەگەڕێتەوە بۆ نەبونی هەلی كارو نەبوونی پرۆژەی خزمەتگوزاری خراپ و كەمی كارەبای قەزاكە".
رزگار وتیشی:" زۆرم پێناخۆشە جێگەی رەسەنی خۆمم جێهێشتووە، بەڵام بەناچاری ئێمە قەزاكەمان چۆڵكردووەو عەرەب لەجێگەی ئێمەدا نیشتەجێ دەبێت و چارەنووسی قەزاكە بەرەو چارەنووسێكی نادیار دەڕوات و مەترسییە بۆ هەموو دانیشتوانەكەی كە كەس خۆی بەخاوەنی نازانێت و رۆژانە سێ بۆ چوار ماڵ تێیدا ماڵەكانیان دەگوێزنەوە بۆ شارەكانی دیكەی كوردستان".

 حكومەت ناكرێت هەمان باج لەو كۆمپانیایانە وەربگرێت كە وەبەرهێنان لەكفریدا دەكەن، چونكە وەبەرهێن نایات ئیش بكات
 

رێكخراوی پاڵپشتی كفری بۆ پەرەپێدان ئەوە دووپاتدەكاتەوە قەزای كفری فەرامۆش كراوەو حكومەت ئاوڕی لێناداتەوەو خەڵكەكەی بەناچاری چۆڵی دەكەن.
سیروان سەرتیپ، دانیشتوی قەزای كفری و ئەندامی رێكخراوی پاڵپشتی بۆ گەشەپێدان لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:" نەبوونی هەلی كار گەورەترین گرفتە لەنێو قەزاكەدا، كێڵگەی نەوتی حەسیرە لەكۆی 400 كەس كەمتر لەسەد كارمەندی لەناحیەو گوندەكانی قەزای كفری كاری تێدا دەكات، بەشی زۆریان خەڵكی دەرەوەی سنورەكەن".
" كفری قەزایەكە تایبەتمەندی خۆی هەیە و پێویستە بۆ هاناندانی پرۆژەی وەبەرهێنان ئەوە لەبەرچاو بگیرێت كەوەك پارێزگاكانی دیكەی كوردستان نیە لەكاتی جێبەجێكردنی پرۆژەیەكدا حكومەت هەمان باج و زەریبە لەخاوەنی پرۆژەكان وەرنەگیرێت، گەر بەم شێوازە كار بكرێت لەكفریدا هیچ خاوەن پرۆژەیەك نایەت پرۆژە جێبەجێ بكات كە بەداهاتێكی كەم و باجێكێكی زۆر كاربكات"، سیروان سەرتیپ وای وت.
هەروەها ئەو ئەندامەی رێكخراوی پاڵپشتی كفری بۆ گەشەپێدان وتیشی:"ماڵ گواستنەوەی خەڵكی كفری و هاتنی عەرەب لەشوێنەكانیان كاریگەری دەبێت لەسەر دیموگرافیای كوردستان نەك تەنها بۆ كفری، ئەمە بەمەترسی دادەنرێت و پێویستە كاری جددی لەسەر بكرێت، چەندینجار بۆ خزمەتی شارەكەمان داومانە لەدەرگای زۆر لایەن و هیچی بۆ نەكردووین لێرەوەش داوادەكەین سەرۆكی ئێستای یەكێتی ببینین تا گیروگرفتەكانی پێ بگەیەنین".
كفری سەرەڕای ئەوەی هەلی كاری كەمە، لەكۆی 16 كۆلێژ لەسنوری گەرمیاندا تەنها یەك كۆلێژ لە قەزای كفریدا بوونی هەیە.
هیوا عەلی، بەڕێوەبەری ئاسایشی قەزای كفری لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت" لەئێستادا نزیكەی  45 هەزار كەس دانیشتووی كفرین، لەساڵی رابردوودا نزیكەی 45ماڵ لەقەزاكە ماڵەكانیان گواستۆتەوە، لەماوەی شەش مانگی ئەمساڵیشدا نزیكەی 56ماڵی دیكە كفریان بەجێهێشتووە".

هەروەها ئاماژەی بەوەشكرد، كفری شارێكی پێكەوە ژیان بووە لەنێوان كوردو عەرەب و توركمان، وتیشی:"ئەگەرچی ئامارێكی وردمان لەبەردەست نیە، بەڵام سێ بەشی قەزاكە كوردەو بەشەكەی دیكەی پێكدێت لەعەرەب و توركمانی رەسەنی قەزاكە".
قەزای كفری لەپێنج ناحیە پێكدێت (كفری، ئاوە سپی، سەرقەڵا، نەوجۆل، كۆكس ) كەناوەندی كفری ناوەندی قەزاكەیە، عەشیرەتە سەرەكییەكانی ئەم قەزایە لە (دەلۆ، زەنگەنە، داودی، جاف، هەمەوەند و گێژەن) پێكدێن.
قایمقامی قەزای كفری ئەوە دووپاتدەكاتەوە كە هەبوونی مەترسی جوڵەكانی داعش و نزیك بوونی لەكفری یەكێكە لەهۆكارەكانی چۆڵكردنی كفری.
 شەماڵ نامیق، قایمقامی قەزای كفری، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:" چۆڵبوونی قەزاكە دەگەڕێنێتەوە بۆ نەبوونی پرۆژە خزمەتگوزاریەكان و كۆلیژی خوێندن و بینا لەنێو قەزاكەدا بۆ كردنەوەی كولێژ، هەبونی مەترسی جوڵەكانی داعش و نزیك بوونی لەو ناوچانە كاریگەری هەبووە بۆ ئەوەی كورد ناوچەكە چۆڵ بكات".
ناوبراو ئەوەشی روونكردەوە كەبۆ چارەسەركردنی ئەو گرفتانەی شارەكەیان، چەند پرۆژەیەكی خزمەتگوزارییان ئاڕاستەی حكومەت كردووە وەك پرۆژەی قیرتاوكردنی رێگەوبان دروستكردنی نەخۆشخانە و پرۆژەی ئاو بۆ گوندەكانی سنورەكە و دابین كردنی پرۆژەی ئاو بۆ گەڕەكانی قەزای كفری، وتیشی:"ئەم پرۆژانە لەپلانی ئەمساڵدایەو و پەسەند كراوە بۆ جێبەجێكردن".
كفری شارێكی دێرینی كوردستانە دەكەوێنە نێو ئیدارەی گەرمیانەوە، دانیشتوانی ئەم شارە كوردن و هەندیك لە عەرەب و توركمانیش تێیدا دەژین.
 لەڕووی ئاینەوە، موسڵمان و كاكەیی تێدا دەژین، كفری پێگەیەكی گرنگ و پڕبایەخی هەیە لەمێژووی گەرمیاندا، مەڵبەندێكی دێرینی رۆشنبیری و ئەدەبی بووە، بەتەواوی مێژووی بنیاتنانی كفری روون نیە، بەڵام چەندان سەدەیە كفری بنیات نراوە.
 چەندین شوێنەواری گرنگ و مێژوویی تێدایە كە لەچاخ و سەردەمە جیاوازەكاندا دروستكراون، لەوانە: ئاسكی كفری، ئاشتۆكان، تلیشان، دوانزە ئیمام، سەرقەڵا، گردەگۆزینە.