دكتۆر صەباحی غالب

 سیاسەت بوارێكە یا چالاكییەكە لەژیان دانابڕێ، بۆیە بەپێی هزری ئایینی یا ئینسانی، دەبێ و پێویستە بەڕێكخراوەیی بكرێ، كاری خەڵكانی كارامەو شارەزاو دڵسۆزە، هەرگیز ئیشی خەڵكی سەرجادەو كۆڵان و سەر تەندوور نییە، ناشێ و نادروستە دژایەتی لایەن و شتە رەسەن و بەڵگەنەویستەكانی ناو كۆمەڵگە بكرێ، ئەوە مانای وایە كەسیاسەت بزوێنەرو هۆكارێكی سەرەكی و دیاریكراوە بۆ بەڕێوەبردنی كۆمەڵگەو فەرمانڕەوایەتی، دیارە لەو بارەیەوە دەبێ سیاسەت لەسەر بنچینەی دەستوورو بنەما نەگۆڕەكان دابڕێژرێ و مەیدانسازییان بۆ بكا، هەڵبەت ئەوەش مەرجە لەپێناو ئامانج و ئاوات و تێكۆشانی نەتەوەدا بێ، كەپێویستە بەردەوام لەگەشەكردن و بەرەوپێشەوە رۆیشتن و گەیشتنە ئامانجدا نەخشی هەبێ، بۆ ئەوەی ئەو نەتەوەیەی كەسیاسەتی تێدادەكرێ و بۆی دەكرێ، نەتەوە كەم نەبێ و لەكاروانی شارستانییەت دوانەكەوێ.

     بۆ چوارچێوە وەرگرتنی سیاسەت، واچاوەڕوان دەكرێ كە لەحزبێكدا كۆمەڵە خەڵكێكی هاوبیر، هاوهەست و دڵسۆز خۆبەختانە لەسەر دوو بنەمای سەرەكی كەبریتین لە: یەكەم، باوەڕبوون بەنەتەوەو بەمێژوو، دووەم، كاركردن لەپێناوی بەرژەوەندییە باڵاكانی نەتەوەكەو دوورخستنەوەی لەگشت هەڵوێست و چالاكییەك كەزیانی پێبگەیەنێ رێكبكەون. لەو روانگەیەوە خەڵكانی دڵسۆزی حزبێكی تایبەت، هەرگیز ناكرێ رێگا بەخۆیان بدەن كەحزبەكە لەو دوو بنەما سەرەكییە خاڵی بكەنەوە، یا بەشێوەیەك لەشێوەكان حزب كەرت كەرت و بەش بەش بكەن.

     ئەگەر بەدرێژایی مێژووی دووبەرەكی و پەرتبوونی نێوان حزبەكانی كوردستان، لێكۆڵینەوەی تێروتەسەلی زانستییانە بكرێ، زۆر بەئاشكراو بەڕوونی دەردەكەوێ كەخۆپەرستی و لاوازی كەسایەتی كەسەكانی لایەنی دووبەرەكییەكان، هۆكاری هەرە سەرەكی بوون، بۆیە پاراستنی پلەوپایە، یا مانەوە لەسەركردایەتی حزبێكدا، هێندە زاڵە بەسەر ئەو ئەندامانی سەركردایەتییەدا، بەرژەوەندی نەتەوەو خاك یا ئامانجە رەسەنەكانی حزبەكەیان لەبیر نامێنێ، لەدواییدا هەر ئەوانە بۆ هەڵخەڵەتان و لەخشتەبردنی جەماوەری سادەو ساكار، چینایەتی، شۆڕشگێڕی، پێشكەوتنخوازی و دژایەتی كۆنەپەرستی، ئەوجا دڵسۆزی و پێداگری لەسەر تێڕوانیی جیاوازی خۆیان لەسەر هەندێك بابەتی لاوەكی، دەكەنە پاساو بۆ ناكۆكییەكانیان.

      ئەوانەی بەگشتی لەسەركردایەتی حزبی كوردیدا بەرپرسیارێتی و بڕیاریان بەدەستە، بەزەحمەت بیر لەگەورەیی نەتەوە یا گرنگی و كاریگەری حكومەتداری و دەوڵەتداری دەكەنەوە، چونكە تائێستا وەك پێویست كوردو كوردستان یا نەتەوەو خاك نەبوونەتە دۆزو هزرو خولیاو خەباتی ئەوان، هەركاتێك گەورەیی دۆزی نەتەوە كرا بەقوربانی بەرژەوەندی حزب، ئەوا بەئاسانی لەناو سەركردایەتیدا، زۆرانبازی كەس و بەرژەوەندییە تایبەتییەكان خۆیان دەسەپێنن و دابەشبوون و لێكترازان دەبێتە بنەما.

     بەهەرحاڵ، لەئەنجامی رێكنەكەوتنی جیاوازی كەسایەتی و دەروون ناسازی، هەروەها هەوای خۆبەڕاست زانین و زۆرتر دڵسۆزی، هەروەها بەحسابی لێهاتوویی هەریەكەیان بۆ سەركردایەتی، حزبێكی خاوەن ناوبانگی چاك و مێژوویەكی سەروەری، پارچە پارچە دەكەن، هەر ناوی ئەو حزبەش دەكەنە قەڵغانی خۆپەسەندی و راستگۆیی خۆیان. حزبی دیموكراتی كوردستان، وەك لەلایەكەوە وەرچەرخانێكی مێژوویی بووە لەخەبات و تێكۆشانی كوردانی رۆژهەڵات، هاوكات خاوەنی بڕیاری دامەزرانی حكومەتی خودموختاری كۆماری كوردستان و پێشەوایەتی قازی محەمەد بووە، مخابن بەهەمان شێوە، لەدوای جەنگی دووەمی جیهانی، خاوەنی مێژوویەكی دوورودرێژی دووبەرەكی و جیابوونەوەو خوڵقاندنی پەرت پەرت بووە لەدوای ئەو مێژووە، لەگەڵ ئەوەشدا، دوای تێپەڕبوونی رۆژگارێكی زۆرو گۆڕانكاری لەناو كوردستان و ئێران و بەشە داگیركراوەكانی دیكەی كوردستان و ناوچەكە، هەرگیز نەبوونەتە پەندو ئامۆژگاری بۆ سەركردایەتییەكان، تا بیرێك بكەنەوەو لەدواتردا چارەسەرێكی بنەڕەتی بدۆزرێتەوەو رێگا لەپەرتبوونی دیكە بگرن. هەوڵی خەڵكان و كەسانی دڵسۆزیش بۆ نەهێشتنی ناكۆكییەكان لەبەرامبەر سووربوونی لایەنەكان لەسەر درێژەدان بەهەڵوێستی خۆیان، هەر ئەوەندە بوو كە رەنگە داچڵەكانێكی لای ئەوان دروستكردبێ، بەڵام نەیاندەكردە كردەوەو بڕیاری بەرجەستە. من بۆخۆم، لەگەڵ چەندان كەسایەتی و پیاوانی بەپەرۆشی نزیك لەدوو باڵەكەی حزبی دیموكرات، لەهەوڵی نێوانگیری و نەهێشتنی دابڕانی برادەراندا بووین، جا ئەوان چۆن بیریان دەكردەوەو لەئێمەیان دەڕوانی، ئەوا لەدڵ و مێشكی خۆیاندا پووش بەسەر كراوە، بەڵام لای ئێمە تەنیا بەهەستی كوردپەروەری و نیشتمان خۆشەویستی و هاوچارەنووسی بووە.  

          نەیسا، هەواڵی یەكگرتنەوەی دوو باڵەكەی حزبی دیموكراتی كوردستان، یەكێك بوو لەئامانجە دێرینەكانی هەزارانی وەك ئێمەمانان، ئەوەی لەئێستادا بەئێمە دەكرێ، بەهزر، بەهەڵوێست و بەكردەوە، پشتیوانی ئەو حزبەو هەموو حزب و كۆمەڵەو رێكخستنی لایەنە جیاوازەكانی سەرجەم بەشەكانی كوردستانین، بۆ كەمبوونەوەو بۆ یەكگرتنەوەیان، با (كۆمەڵە)كانیش جێ پێی برادەرانی دیموكرات هەڵبگرن و بڕیاری ئازایانە بۆ گەڕانەوە بۆ باوەشی یەكدی و باوەشی كوردایەتی بدەن، بەو هیوایە ئەوانیش بیسەلمێنن كە لەگەڵ ئامانجی ئاشكراو بەرژەوەندی نەتەوەیی و نیشتمانی كوردو كوردستانن، لەگەڵ گۆڕانكارییەكانی ناوخۆی كوردستان و ناوچەیی و جیهانیادا راستگۆن و بەتەنگ دواڕۆژو بەفیڕۆنەدانی قوربانی و تێكۆشانی خۆیان و گشت لایەكن، بیرێك لەوە بكەنەوە كەئەوە سەركردایەتی كورد خۆیەتی، كە بەشێكی گەورە لەبەرپرسیارێتی دواكەوتن و نەگەیشتنە ئامانجی كورد بەمافەكانی سروشتی و سیاسی خۆی هەڵدەگرن. هیواداریشم بەشێكی زۆری ئەو بەناو حزب و رێكخستنانەی لەهەموو بەشەكانی كوردستاندا دروستكراون، بەتایبتی ئەو حزبە دەستكردانەی حزبێكی گەورەو بەدەسەڵات بۆ خۆسەپاندن و مەیدان پاوانكردن لەبەشەكانی كوردستاندا دایانمەزراندوون نەمێنن، حزبە لێكچووەكانیش لەزۆرەوە كەم و كەمتر ببنەوە.

     سڵاوی هەمیشەیی بۆ خەباتی نەپساوەی كورد، بەو ئاواتەی هەر تێكۆشانی بێ گەیشتنە ئامانج نەبێ، پێویستە تێكۆشان بۆ گەیشتنە هەوارو پێكهێنانی قەوارەی سیاسیی نەتەوەیی و نیشتمانی بێ، بۆ حكومەتداری و خزمەتكردنی خەڵكی كورد بێ، ئەوكات تاك بەتاكی كورد گەورەو سەربڵند دەبێ. سەربەرزی بێ كەمكردنەوەی چەوساندنەوەو نەهێشتنی ئازاردان، بێ بوونی موچە، ئاو، كارەبا، پەروەردە، چارەسەری نەخۆشی، بێ ئازادی و بێ لێزانینی فەرمانڕەوایەتی نابێ، ئەوەش كردارە نەك بانگەشە و خۆپەسەندی. دیسان سڵاو لەهەموو ئەو برادەرانەی دیموكرات كەبیرێكی جددییان كردووەتەوەو توانیویانە ئەو كارە چاك و جوامێرانە سیاسییە ئەنجامبدەن.

لەندەن 25ی ئابی 2022