ئیمان زەندی

لەپارێزگای هەڵەبجە رۆژانە ١٤٠ تۆن خۆڵ و خاشاك فڕێدەدرێت، سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە دەڵێت لە٢٠٢٠ەوە لاندفیڵیك دروستكراوە بەبودجەیەكی زەبەلاح، بەڵام هەتاوەكو ئێستا لیژنە وەرینەگرتوەو خاشاكی تێناكرێت.

سەید حەكیم، سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی وتی: «لەسنوری پارێزگای هەڵەبجەدا كارگەی ریسایكڵین بۆ خۆڵ وخاشاك نیە، بەڵام (لاندفیڵ)ێكمان بۆ دروستكراوە ئەویش تائێستا لیژنە وەرینەگرتوەو هەندێك كەموكوڕی هەیە دوای چارەسەر لیژنە وەریدەگرێت»، سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە وتیشی: «خاشاكەكان دەكرێتە دۆڵێكەوەو بەگلێدەرو شۆفڵ و بلدۆزەر دەكوترێتەوەو لەدێی تەپەكوڕە دادەنرێت كە لەنێوان هەڵەبجەو خورماڵدایە، هەروەها لەڕێگەی لیژنەیەكی تایبەتەوە كە لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی شارەوانیەكانەوە دابینكراون پێشنەی مانگانەی بۆ خەرجدەكرێت، هەر ئەو لیژنەیەیە غەرامەش دەنووسێت، خاشاكەكان بەڕێژە جیاكراونەتەوە كە 63%ی خۆراكەو 5%ـی كاغەزو كارتۆنەو 6%ـیشی پلاستیكەوە هەروەها 4%ـی كانزایەو 5%ـی شوشەو 4% پەڕۆو قوماشە وە 6%ـی دارو تەختەیەو 7%ەكەشی ئاوە».

«ئەم خاشاكانە بەهیچ شوێنێكمان نەفرۆشتوەو ناشفرۆشرێت چونكە ئومێدمان هەیە لەداهاتوویەكی نزیكدا بەهۆی بەفەرمی بوونی هەڵەبجەوە كەبودجەی ساڵانەی بۆ دابیندەكرێت بتوانین ئەو كارگەیە دروستبكەین» سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە وا دەڵێت.

بەپێی بەدواداچوونی هاوڵاتی، رۆژانە تەنها لەسنوری هەڵەبجەدا ٩٠ بۆ ١٠٠ تۆن خۆڵ و خاشاك فڕێدەدرێت، بەڵام بەناحیەكانی هەڵەبجەوە رۆژانە نزیكەی ١٤٠ تۆن دەكات، بەمەش بۆ مانگێك لەپارێزگای هەڵەبجە ٤٢٠ تۆن خاشاك فڕێدەدرێت.

سەید حەكیم سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە دەشڵێت:» دەتوانین بڵێین نیمچە كارگەیەكە، ئەم پڕۆژەیە ناوی (دروستكردنی لاندفیڵی تەندروستی هەڵەبجە)یەو ساڵی ٢٠٢٠ فەرمانی دروستكردنی بۆ دەرچووەو بڕیاربوو ١٤/١٢/٢٠٢١ لیژنە وەریبگرێت، هەرچەندە پار پڕۆژەكە تەواوبووە بەمەش لیژنەی وەرگرتنی بۆ كراوە، بەڵام بەهۆی كێشەی تەكنیكیەوە هێشتا وەرنەگیراوە».

وەك سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە دەڵێت: «ئەم پڕۆژەیە دەتوانرێت سێ وێستگەی بۆ دروستبكرێت وەكو وێستگەی پاكکردنەوەی ئاوی خاشاكەكە بۆ مەبەستی كشتوكاڵی لەگەڵ وێستگەی كارۆمیكانیكی بۆ دروستكردنی غاز، پاشان وێستگەی جۆری، كە لەڕێگەیەوە دەتوانرێت ماددە كانزاكانی لێ جیابكرێتەوە، بەڵام بەهۆی نەبوونی ریسایكلین ناتوانین ئەو قۆناغانە دەستەبەربكەین، هەروەها كارگەی ریسایكڵین هەتاوەكو شەش بۆ نزیك بە١٠ ساڵ بەرگە دەگرێت، بەڵام لاندفیڵ گەر رۆژانە ١٠٠ بۆ ١٤٠ تۆن خۆڵ وخاشاكی  تێبكرێت بەشی دوو ساڵ زیاتر ناكات، بەمەش پارەیەكی زۆر بەهەدەر دەدرێت، چونكە بودجەی دانانەكەی خەیاڵیە، هیوادارین هەتاوەكو كێشە تەكنیكیەكان چارەسەر دەبن بودجەمان بۆ تەرخانبكرێت بۆ دامەزراندنی كارگەیەكی ریسایكڵین».

لەبارەی بودجەی تەرخانكراو بۆ پڕۆژەی لاندفیڵ، سەرۆكی شارەوانی هەڵەبجە ئاشكرایكرد: «ئەم بودجەیە لەگەڵ ئەندازیارێكی میكانیكی لەلایەن بەڕێوەبەرایەتی شارەوانیەكانی سلێمانیەوە دابینكراوە، ئەوكاتە هەڵەبجە سەر بەوان بوو، بڕەكەش ملیارێك و ١٣٤ ملیۆن و ٤٥٠ هەزار دینارە، بڕیاربوو لەكانی سپیكە لەلای سەیدسادق كارگەیەك بكرێتەوە بودجەشی بۆ دەستنیشانكرابوو، بەڵام بەهۆی قەیرانەوە راوەستا، لەبەرئەوەی سێ ساڵە دابڕاوین لەسەرۆكایەتی شارەوانیەكانی سلێمانی و نازانین چەند بودجە بۆ كارگەی كانی سپیكە تەرخانكراوە».

سەید حەكیم لەبارەی دۆڵەكەوە باس لەوەشدەكات:» ئەو شوێنەی كەدابینكراوە بۆ ئەم خاشاكانە بەكەڵكی كشتوكاڵی نایەت و سەخەرییەو دەخرێتە دۆڵەوە، ئەو دۆڵەش لەزووەوە دروستكراوە چونكە تێكەڵەیان لێبردووە بۆ شار، هەربۆیە رۆژانە خۆڵ و خاشاكەكەی تێدەكەین پاشان دەیكوتینەوەو خۆڵ دەكەین بەسەریدا بەشۆفڵ و بلدۆزەر، لەنێو چاڵەكەدا بۆری بۆ دانراوە كەدەتوانرێیت لەداهاتوودا ئاوەكەی رۆبكرێت و لایلۆنی بۆ راخراوە، هەربۆیە ژوور نیەو سەری بەتاڵە، دۆڵەكە هەتاوەكو دوو بۆ چوار ساڵ دەتوانرێت خۆڵ وخاشاكی تێبكرێت، بەڵام لاندفیڵەكە هەتاوەكو ئێستا سودمان لێوەرنەگرتووە».

واحید ئاكرێی، بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتی راگەیاندن و پەیوەندی  دەستەی وەبەرهێنان بۆ هاوڵاتی ئاماژەی بەوەكرد كەهیچ پڕۆژەیەكی ریسایكلین بۆ پارێزگای هەڵەبجە پێشكەش دەستەكەیان نەكراوە، وتیشی:» بۆ كارگەی ریسایكڵین، لەپارێزگای هەڵەبجە نە پڕۆژەیەكی لەو جۆرە پێشكەشكراوە نە كاریشی لەسەركراوە».

هاوڵاتی چەندینجار هەوڵیدا پەیوەندی بكات بەبەڕێوەبەری خزمەتگوزاری خۆڵ و خاشاك لەوەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار، بەڵام ناوبراو وەڵامی نەدایەوە.