بزووتنه‌وه‌ی گۆڕان: بڕیارێكی هه‌ڵه‌ له‌ كاتێكی نه‌گوونجاودا

یەک مانگ لەمەوپێش



 دكتۆر صه‌باحی غالیب

مه‌رجێكی سه‌ره‌كی حیزبایه‌تیكردن و به‌ڕێوه‌بردنی حیزب، ئاگاداری و هۆشیاری سیاسی و تێگه‌یشتنه‌‌ له‌ كه‌ش و هه‌وای سیاسیی ده‌وروبه‌ری ناوخۆ و ده‌ره‌وه‌، ناوخۆ وه‌ك چۆن ناوخۆی حیزبه‌ ئاوه‌هاش ناوخۆی سنووری ئه‌و نیشتمان و قه‌واره‌یه‌ كه‌ چالاكی تێداده‌كرێ، ده‌ره‌وه‌ش برێتییه‌ له‌ ده‌ره‌وه‌ی نزیك و له‌ ده‌ره‌وه‌ی دوور.

 شتێكی شاراوه‌ نییه‌ كه‌ گۆڕان دوای چه‌ند ساڵێك له‌ دامه‌زراندنی، به‌ تایبه‌ت دوای مردنی كاك نه‌وشیروان مسته‌فا، ئه‌و ڕێكخستنه‌ لاوازییه‌كی ناوخۆیی به‌رچاوی به‌خۆیه‌وه‌ بینی، گه‌لێك له‌ ئه‌ندامانی ڕیزی یه‌كه‌م و دووه‌م یا تۆران یا به‌ ته‌واوه‌تی ده‌ستیان له‌كار كێشایه‌وه‌، له‌ناو ئه‌وانه‌دا گه‌لێك له‌ ئه‌ندامانیان له‌ په‌رله‌مانی به‌غدا و له‌ په‌رله‌مانی كوردستان، هاوكات چه‌ندان له‌ ئه‌ندامانی جڤاتی نیشتمانی و زۆرێك له‌ ئه‌ندامانی جڤاتی گشتیش، خۆیان له‌و بزووتنه‌وه‌یه‌ به‌ دوورگرت و په‌شیمانی خۆیان ئه‌گه‌ر به‌ ئاشكراش نه‌بووبێ، له‌ مه‌جلیس و دانیشتنی تایبه‌تیدا ڕاگه‌یاند، خۆ په‌یوه‌ندیكرنی چه‌ندان ئه‌ندامی سه‌ره‌كی و ئه‌ندامی په‌رله‌مان و وه‌زیریان به‌م حیزب و به‌و حیزبه‌وه‌، گورزێكی دیكه‌ بوو له‌ ڕێكخستنه‌ ده‌ڵه‌مه‌ییه‌كه‌یان درا، ده‌بێ ئه‌وه‌ش بوترێ كه‌ زۆربه‌ی هه‌ر زۆری ئه‌وانه‌ گوڵده‌سته‌ی خودی دامه‌زرێنه‌ری گۆڕان بوون، ئه‌مه‌ دوو نیشانه‌ی هه‌یه‌، یه‌كه‌میان سه‌رنه‌كه‌وتنی دامه‌زرێنه‌ر له‌ دیاریكردنی ئه‌وانه و نه‌ناسینیان‌، دووه‌م بێ وه‌فایی و هه‌لپه‌رستی ئه‌وانه‌ی پشتیان له‌ گۆڕان كرد.

له‌ شێوه‌ی په‌یوه‌ندی ناو حیزبه‌كانی باشوور، بێ به‌رنامه‌یی و په‌له‌كردن و توڕه‌یی به‌ ئاشكرا له‌ نێوان هه‌موویاندا دیاره‌‌، به‌ داخه‌وه،‌ له‌ دوای مردنی مام جه‌لال، ئه‌وجا كاك نه‌وشیروانیش، په‌یوه‌ندییه‌كان‌ گه‌لێك په‌شێوی و شێواویان پێوه‌ ده‌بینرێ، له‌و باره‌وه‌ هه‌ر یه‌كه‌یان به‌هانه‌ و بیانووی هه‌یه‌، به‌ڵام ئه‌وه‌ی به‌ چاوی زانستی سیاسه‌ت و عه‌قڵ و مه‌نتیق له‌و په‌یوه‌ندیانه‌ ته‌ماشابكا، هیچ هۆكارێكی خزمه‌ت به‌ كورد و هیچ هۆكارێكی عه‌قڵی و سیاسه‌تكردنیان تێدا نابینێته‌وه‌، خاڵی سه‌ره‌كی هاوبه‌شیان هێرشكردنه‌ سه‌ر حكومه‌تی كوردستانه‌، به‌ تایبه‌تی له‌ لایه‌ن ئه‌وانه‌وه‌ كه‌ به‌شێك بوون له‌ حكومه‌ت.

 كورد وه‌ك دابه‌شكراو به‌ سه‌ر چوار ده‌وڵه‌تی داگیركه‌ردا، هه‌میشه‌ به‌ ڕووداوه‌كانی یه‌كێك له‌و چواره‌ یا هه‌ر چواریان به‌ یه‌كه‌وه‌، كارتێكراوه‌، ڕۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست سك پڕه‌ به‌ ڕووداوی چاوه‌ڕوان نه‌كراو، شه‌ڕی ئیسرائیل و حه‌ماس و ئه‌وه‌ی ناونراوه‌ حیزبوڵڵا، دۆخێكی خوڵقاندووه‌ كه‌ چاوه‌ڕوانی حه‌تمیه‌تی شه‌ڕبوون له‌ نێوان ئیسرائیل ـ ئامریكا و ئێراندا له‌ كایه‌دا بێ‌، گومان هه‌ڵناگرێ كه‌ ئه‌نجامی ئه‌و شه‌ڕه‌ پێویستی به‌ خۆ ئاماده‌كردنی كوردیش هه‌یه‌، كێ؟ چی و چۆن و كه‌ی؟ پرسیارگه‌لێكن لێكۆڵینه‌وه‌ی ورد و ئاگاداری وردتری ده‌وێ، له‌وه‌دا حیزب به‌رپرسیاره‌ وه‌ڵامی ئه‌و پرسیارانه‌ بداته‌وه‌، چونكه‌ ئه‌وان خۆیان پێیان وایه،‌ كه‌ بارهه‌ڵگری چاره‌نووسی كوردن.

 بۆ ئه‌وه‌ی كورد ببێته‌ كارتێكه‌ر یا بكه‌ری ڕووداوه‌كان، سه‌ردارانی حیزبی كوردی پێویستیان به‌ حیكمه‌ت و تێگه‌یشتن و هه‌ڵسه‌نگاندنی تایبه‌تی و هه‌نگاوی به‌ كۆمه‌ڵ هه‌یه‌، نادیده‌كردنی ئه‌و ڕووداوانه‌ی ده‌وریان ته‌نیوین، نه‌ك هه‌ر كو‌رتهێنانه‌ له‌ عه‌قڵ و سیاسه‌تكردنی نا واقیعیانه‌، ئه‌وا دواكه‌وتنیشه‌ له‌ چنینه‌وه‌ی‌‌ به‌رهه‌می ڕووداوه‌كان، دوایی له‌ ده‌ستچوونی ده‌رفه‌تێكی دیكه‌ی مێژوویی‌. سه‌باره‌ت به‌ دۆخی ئێستا و پێش ئێستاش، دۆزی كورد به‌ گشتی و حكومه‌تی هه‌رێم و باشوور به‌ تایبه‌تی، باركراوه‌ به‌هه‌ڕه‌شه‌، قۆناغێكی پڕ مه‌ترسی، هه‌ڕه‌شه‌كراو له‌ چار نووسمان به‌رۆكی هه‌موومانی گرتووه‌، له‌م دۆخه‌دا، به‌ داخه‌وه‌ حیزبه‌كان له‌گه‌ڵ بوونی هه‌ندێك جیاوازی، له‌و ئاسته‌دانین خوێندنه‌وه‌یه‌كی زانستانه‌، واقیعیانه‌ و دڵسۆزانه‌ بۆ ئاڵۆزی و باڵۆزی ده‌وروبه‌رمان بكه‌نه‌وه‌، ئێستا ته‌نیا و ته‌نیا كاتی یه‌كڕیزی و قه‌بوڵكردنی یه‌كدییه‌، ئێستا كاتی له‌ به‌رچاوگرتنی هه‌موو توانا و هێزه‌كانی خه‌ڵكی گشتی كورده‌، ئێستا هه‌رگیز كاتی ئه‌و‌ بڕیاره‌ هه‌ڵه‌ و په‌له‌كردنه‌ی گۆڕان نییه‌ كه‌ خۆی له‌ حكومه‌ت و ده‌زگاكانی سه‌روو و خواری حكومه‌ت بكێشنه‌وه‌. دۆخی ئێستا، دۆخی مه‌ترسی و ئاماده‌كارییه‌ له‌سه‌ر حكومه‌تی هه‌رێم، هه‌ر چه‌نده‌ ڕه‌خنه‌مان له‌ حكومه‌ت بێ و هه‌ر چه‌نده‌ وا بزانین كه‌ نادادپه‌روه‌ری و گه‌نده‌لێ هه‌یه‌، له‌م هات و نه‌هاته‌دا هه‌رگیز كاتێكی گونجاو نییه‌ بۆ كشانه‌وه‌ی گۆڕان له‌ حكومه‌ت،

     ئه‌وان به‌ درێژایی شه‌ش ساڵ زیاتر له‌م حكومه‌ته‌دا بوون، له‌وه‌پێشیش به‌جێی خۆی، كشانه‌ویان له‌م كاته‌دا، ته‌نیا ده‌ ڕۆژ پێش هه‌ڵبژاردن، نه‌ك نابێته‌ جوبڕانی هاوبه‌شییان له‌و ماوه‌ درێژه‌ی كه‌ له‌ حكومه‌تدا بوون، به‌ڵكو خاڵێكی سه‌ره‌كی‌ خۆدزینه‌وه‌یه‌‌‌ له‌ به‌رپرسیارێتی. له‌ هاوكێشه‌ی سیاسییدا خۆكشانه‌وه‌ له‌ حكومه‌ت و له‌ هه‌ر ده‌زگایه‌ك، هه‌ل و مه‌رجی خۆی هه‌یه‌، ناكرێ به‌ خۆكشانه‌وه‌كه‌یان، وا بزانن كه‌ به‌وه‌ جه‌ماوه‌ری تۆراوی خۆیان ئاشت ده‌كه‌نه‌وه‌، لێره‌دا پێویسته‌ جه‌ماوه‌ری خۆیان و خه‌ڵكیش بیانووی كشانه‌وه‌یان به‌ هه‌ند وه‌رنه‌گرن، به‌ڵكو به‌ بڕیارێكی هه‌ڵه‌ و له‌ كاتێكی نه‌گونجاودا ته‌ماشای بكه‌ن. ده‌بێ گۆڕان و هه‌موو حیزبێك ئه‌و حه‌قیقه‌ته‌ مێژووییه‌ بزانن كه‌ ئه‌وه‌ی تا ئێستا كورد نه‌یتوانیوه‌ ببێته‌ نه‌ته‌وه‌ و ببێته‌ خاوه‌ن ده‌وڵه‌تی سه‌ربه‌خۆ، ناڕێكی و ناحه‌زی و دووبه‌ره‌كی ناوخۆ بووه‌، حه‌قیقه‌تێكی دیكه‌ش هه‌یه‌ كه ئه‌ویش دابه‌شبوونی حیزب بۆ دوو حیزب یا زۆرتر، یا دروستبوونی ئه‌و جۆره‌ حیزبه‌ تازانه‌ی په‌یدا بوون، چاوه‌ڕوان ناكرێ له‌ به‌رژه‌وه‌ندی نه‌ته‌وه‌ و نیشتمان بن، به‌ڵكو زیاتر تۆوی نه‌هامه‌تی، سه‌رنه‌كه‌وتن و لاوازبوون به‌رامبه‌ر به‌ دوژمنان نه‌خشه‌ ده‌كێشن. ڕۆژ به ‌ڕۆژیش له‌ ئامانجی سه‌ره‌كی دوورمان ده‌خاته‌وه‌ و زۆرتر كورد ده‌به‌نه‌ چغزی نا یه‌كڕیزی و هه‌را و هوریای میدیای كۆمه‌ڵایه‌تی، كه‌ به‌ ئاسته‌م حه‌قیقه‌تی تێدایه‌. له‌ كۆتاییدا ده‌بێ بوترێته‌وه‌ كه‌ به‌ بڕیاری هه‌ڵه‌ی كشانه‌وه‌ له‌ حكومه‌ت له‌ كاتێكی نا گونجاودا، له‌ هیچ شوێنیكی جیهاندا ڕوو نادا له‌ هه‌رێم و له‌ناو كورددا نه‌بێ، به‌وه‌ش (گۆڕان) باجێكی مێژوویی ده‌دا. ئه‌و بڕیاره‌ی گۆڕان تاكه‌ بڕیارێك نییه‌، مخابن حیزبی باشوور كه‌ زۆربه‌یان حیزبی شه‌قام و كینه‌ و توڕه‌ین نه‌ك حیزبی سه‌ركردایه‌تی ده‌سته‌بژێر، بۆیه‌ كێشه‌كانی خۆیان كردووه‌ به‌ قه‌یرانی نه‌ته‌وه‌ و نیشتمان.

من هه‌رگیز ناڵێم و نانووسم واز له‌ حكومه‌ت بێنن و ڕه‌خنه‌ی لێ مه‌گرن، به‌ڵام به‌ دڵناییه‌وه‌ حیزبی كوردی به‌ تایبه‌تی و خه‌ڵكی كورد به‌ گشتی، پێویسته‌ فێری ئه‌وه‌ بن، حورمه‌ت له‌ په‌رله‌مان و له‌ حكو‌مه‌ت و له‌ قانوون بگرن، بۆیه‌ بۆ ئه‌و دوو دامه‌زراوه‌ سه‌ره‌كی و ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ری، كه‌سانی شیاو، لێهاتوو، شاره‌زا، دڵسۆز و ئازا پێویستن ئه‌و شوێنانه‌ به‌ڕێوه‌به‌رن، دیاره‌ ئه‌مه‌ش به‌وانه‌ ده‌كرێ كه‌ له‌ سه‌ركردایه‌تی حیزبه‌كاندا، خۆیان ئه‌و سیفه‌تانه‌یان تێدا بێ.

 

14ی تشرینی یه‌كه‌می 2024

له‌نده‌ن         ‌ ‌   ‌‌

place for reklam
بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار