غافڵگیرکردنی ئێران و فراوانکردنی ئامانجەکان ؟

11 كاتژمێر لەمەوپێش
ئەبوبەکر کاروانى
دوای ئەوەی لەوتاری پێشووماندا ئاماژەمان بەوە کرد کە، ئەوەی ناودەبرا بە گفتوگۆ لەگەڵ تاراندا، بەشێکی جیانەکراوەی نەخشەی لەوەوپێش دارێژراوی لێدانی بوو، ئەمرۆ مەسەلەکە زۆرتر روونتربۆوە، ئەویش کاتێك ناتەنیاهۆ وتی، لەنیسانەوە کاتی ئەم پەلامارەم دیاریکردبوو ئەمرۆ جێبەجێمان کرد، واتە کوت ومت لە سەرەتای گفتوگۆکان و دوای کۆتایهاتنی ئەو شەست رۆژەی ترامپ بۆ گفتوگۆ لەگەڵ ئێران دیاریکردبوو، دواهەمین وادەی دیاریکراوی گفتوگۆکانیش کەبریاربوو لە رۆژی یەکشەممەی داهاتوو لەمەسقەت بەرێوە بچن، بۆ چەواشەکردن وسەرلێشێواندن وغافڵگیرکردنی ئێران بەکارهێنران، بەومانایەی خەووخەیاڵێك درووست کرا کەچەندین ناوەندو سیاسی بەشداریان تێداکرد، کە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران ئەگەر رووش بدات، لەدوای راگەیاندنی شکستی گفتوگۆکانوەوە دەبێت، سەرۆکی ئەمریکاش باسی لەنزیکی رێکەوتن لەگەڵ ئێران کرد، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا رایگەیاند هیچ ئاماژەیەك لەبەردەستدانییە باس لەهێرشی نزیکی ئیسرائیل بۆ سەر ئێران بکات.
بەوەش ئیسرائیل هەمان چیرۆکی تیرۆرکردنی نەسروڵڵای لەگەڵ سەرکردە سەربازی وزانا ئێرانییەکان بەهاوکاری هاوپەیمانە خۆرئاواییەکانی دووبارە کردەوە، چوونکە لەوێش واتە لەلوبنان فەرەنسییەکان لەگفتوگۆدابوون لەگەڵ ناوبراو بۆ ئاگربەستێکی کاتی،ئەویش رازیبوبوو بەوەستاندنی پەلاماردانی ئیسرائیل بۆ ماوەی بیست ویەك رۆژ، لەوسەروبەندەداو گوایە لەهەمان چوارچێوەدا، نەتەنیاهو سەردانی واشنتۆنی کرد، کەچی لەهەمان کاتداو لەوێوە بریاری تیرۆرکردنی حەسەن نەسرووڵلای دەرکرد!
شکستی هەواڵگریی ئێران
هێرشەکەی ئەمرۆی ئیسرائیل بۆسەر ئێران و ئەوهەموو تیرۆرەی لێیکەوتەوە، بەشکستێکی گەورەی هەواڵگیری ئێران دادەنرێت، درێژەی ئەوەش بوو لەلوبناندا دژ بەسەرکردەو کادرەکانی حیزبووڵڵا روویدا. بەڵگەشە لەسەردەستگەیشتنی مووساد بەناودڵی هەندێ لە دەزگا هەستیارەکانی کۆماری ئیسلامی ئێران، بەجۆرێك ئەگەر ئەم لاوازییە ستراتیژییە نەبوایە، رەنگە ئاسان نەبووایە ئیسرائیل بەوئاسانییە دەستی بەو هەموو سەرکردەو زانایە بگات و ئەو زەبرە گەورە بووەشێنێت. زانیاری وئاماژەکان پێمان دەڵێن، ئامادەیی وکاریگەری موساد وەك دەزگای سەرپەرشتیاری ئیختیراقەکە لەناوخۆی ئێراندا قووڵ و فراوان و هەمەلایەنە بووە، لەلایەکەوە بەدووبارە کردنەوەی ئەزموونی ئۆکرانیا بۆسەر فرۆکەخانەودامەزراوەکانی رووسیا، لەقووڵایی ئەم وڵاتەدا ئەمیش سەرکەوتووبووبێت لەوەی هەروەك خۆیان دەڵێن، چەك وچۆڵی پێویست بەرنە ناوئێرانەوەو لەنزیکەوەو هاوکات لەگەڵ هێرشەکاندا پەلاماری ئامانجەکان بدەن، دەستیان بەکۆمپیوتەرو هۆیەکانی پەیوەندی دام ودەزگاو کاربەدەستە ئێرانییەکان راگەیشتبێت وبەوردی ئاگایان لەهەموو نەخشەو جموجۆڵێکیان بێت، لەهەمووشی سەیرترو ترسناکتر ئەوەیە واپێشبینی دەکرێت مووساد دەستی لەرێکخستنی خوودی ئەودانیشتنەو کۆکردنەوەی سەرکردە سەربازییەکان لەوشوێنەدا هەبێت کەتیایدا کۆبوونەوەو کۆمەڵ کوژکران. ئەوەش ئەوەدەخاتە روو ئیختیراقەکە دەبێت لەئاستی کەسی یەکەمی هەندێ لەجوومگە هەرەهەستیارو سەرەکیەکانی نیزامدابووبێت، تەنانەت گوومانەکان گەیشتوونەتە ئەوەی بەشێ لە سیستمی بەرگری وڵاتەکەش لەوچوارچێوە کارە هەواڵگیرییەداناکارا کرابێت.
رووخاندن وگۆرینی رژێم وەك ئامانجی ستراتیژی ئیسرائیل؟
رەنگە بۆهەندێکمان ئەم گریمانەیە زۆر باوەر پێکراو نەبێت، بەڵام پەرەسەندنەکان دەستکاری زۆر هەڵسەنگاندن، دیدو ئامانجیان کردووە، بۆیە ئێمەش لەسۆنگەی بوونمان لەدڵی ناوچەکەداو کاریگەری رووداوەکان بەسەرمانەوە، دەبێت خەیاڵمان فراوانتر بکەین، لا نی کەم ئەم پرسە وەك ئەگەرێك لەشرۆڤەو بەرەنجامگیرییەکاندا حسابی بۆ بکەین.
چونکەناتەنیاهۆ، بەجددی بیر لەپیادەکردنی نەخشەی ئیسرائیلی گەورە دەکاتەوە، دەیەوێت لەئاواتپێخوازراوێکەوە بیکات بە ئامانجێکی سیاسی بەرنامە بۆدارێژراوی قۆناغبەند وکاری بۆ بکات، ئەوەی لەم سەرەرێگەشدا بەکۆسپی دەزانێت کۆماری ئیسلامی ئێران وهاوپەیمانەکانییەتی. بۆیە وادەبینم لەئێستادا نەتەنیاهۆ بازنەی ئامانجەکانی تاسنووری بیرکرنەوە لە رووخاندن وگۆرینی خودی رژێمی دەسەڵاتداری ئێران فراوان کردووە، بەتایبەتیش کە لە بەرەنجامی سەرکەوتنی شەپۆلی یەکەمی گورزە سەربازی وهێرشەکانی سووپاکەیدا، هەست بە هێزو سەرکەوتن دەکات. وادەبینێت رێگای لەبەردەمدا تەخت بووە،تاکو ئەوەی دەیخوازێت وئاواتی بووە بەدیبهێنێت بەگۆرینی رژێمیشەوە، لێرەشەوە رەنگە سەرەتا ژێرخانی بەرنامەئەتۆمییەکەو سەری بەرنامەکەو سەرکردەکانی سووپاو هێزە چەکدارەکان وبەرنامە مووشەکییەکەی ئێران بەئامانج بگرێت، بۆئەوەی توانای کاردانەوەی ئێران سنووردار بکات و بەرنامە ئەتۆمییەکەش ئەوەندەی پێی دەکرێت خاپوور بکات، وەك کارت لەدەستیدا بسسوتێنێت، لەوەی بخات چیدی بابەتی گفتگۆو سات و سەودا لەسەرکردن بێت. هەربۆیە ئەمرۆش سەرۆکی ئەمریکا وتی، ئێمە چیدی گفتوگۆ لەگەڵ ئێران لەسەر پرۆگرامە ئەتۆمییەکەی ناکەین، بەڵکو تەنها لەسەر شێوازی کۆتایپێهێنانی ئامادەین لەگەڵیدا قسەبکەین.
لەئەگەری کاردانەوەی ئێران وئامادە نەبوون بۆ وەڵامدانەوەی خواستەکانی ئیسرائیل وئەمریکا، چاوەرێ دەکرێت ئیسرائیل لەقۆناغی دووەمدا پەلاماری دام ودەزگانی وزەوئا بووری ئێران بدات وهەوڵی ئیفلیجکردنی وڵاتەکە لەم روەوە بدات، ئەگەر ئەوەش ئاڵای سپی بەئێران هەڵنەکرد و هەر سووربوو لەسەر هەڵوێستەکانی و سازشی جەوهەری لەسەر بەرنامە ئەتۆمی ومووشەکییەکەی نەکردو دەستبەرداری هێزە پرۆ ئێرانییەکان یاخود گرووپە چەکدارە هاوپەیمانەکانی لەناوچەکەدا نەبوو، دەست بەجێبەجێکردنی قۆناغی سێهەمی هێرشەکانی بۆسەر ئێران بکات، کەئەویش ئەوەیە سەرکردە سیاسییە پلەیەکەکان بەئامانج بگرێت، بەجۆرێك رژێم نەتوانێت چیدی خۆی نوێبکاتەوەو بیخاتە بەردەم قەراغی رووخانەوە، لەگەڵ کارکردن لەسەر جووڵاندنی شەقامی نارازی بۆ بەدەستەوە گرتنی جڵەوی دەستپێشخەری لەپێناو هێنانە سەرکاری رژێمێکی هاوپەیمانی خۆی هاوشێوەی شای پێشوو. وادەبینم لەئێستادا نەتەنیاهۆ کاربۆم قۆناغ وئامانجە رادیکاڵەدەکات و دۆخەکەش بەوئاقارەدا ئاراستە دەکات، هەمووئەمەی وتمان ئەوەیە کەناتەنیاهۆ بیری لێدەکاتەوەو هەوڵی بەدیهێنانی دەدات چەندی بەدیدێت و دەتوانرێت ئەوە مەسەلەیەکی ترە.
دەمێنێتەوە ئەوەی سەرکردەسیاسییەکانی ئێستای ئێران چی دەکەن، داخۆ لەپێناو پارێزگاریکردن لەنیزام ئامادەن دەستبەرداری هەموو ئەوشتانەبن تاکو ئێستا بەهێڵی سوورو مەسەلەگەلی سەروەری وبەشێ لە شەرەفی میللیان داناون؟ یاخود وابیردەکەنەوە، ئەگەر بریاری گۆرینی رژێم لەتاران هەبێت، ئەم سازشانە تەنها مێژوو کەسێتیان لەبەر چاوی بنکەی جەماوەری نیزام دەشێوێنێت و هیچ لەچارەنووسیان ناگۆرێت؟ جۆرو قەوارەو کاریگەری کاردانەوەو تۆڵەکردنەوەی چاوەروانکراوەکەی ئێرانیش لەئیسرائیل، لەم چوار چیوەدا گرنگی تایبەت بەخۆی هەیە، چوونکە ئەگەر وەکو لێدوانی سەرکردە ئێرانییەکان ئاماژەی پێدەکەن، کاریگەرو ئازاردەرو گێرەوە بێت، ئەوا دەکرێت بیر لەگێرانەوەی جۆرێك لەهاوسەنگی هێزو بەرپەرچدانەوە و دووبارە دەستپێکردنەوەی شێوازێك لە گفتووگۆکان بکەینەوە، بەڵام ئەگەر بەپێچەوانەوە بوو، پێدەچێت ئێران بخرێتە بەردەم دووانەی تاڵی خۆبەدەستەوەدان و درێژەکێشانی هێرشەکانی هێرشەکان و کاولکاری زیاترو کارکردنی ئیسرائیل بۆ بەدیهینانی ئامانجە رادیکاڵەکەی کەوەك وتمان گۆرینی رژێمە. لەهەموو حاڵەتەکاندا روداوو پەرەسەندنەکان لەناوچەکەدا گەیشتوونەتە خاڵێکی هەستیاری وا، زەحمەتە هاوشێوەی رابردوو، چارەسەری نیوە ناچڵ قبووڵ بکەن بەڵکو بەرەو بەلاداخستنی ململانیکان دەرۆن بەهەر بارێکدا بێت، دەشکرێت لەم چوار چیوەدا وێنای هەندێ قۆناغی راگوزەری لێرەو لەوێ بکەین؟.
