.jpeg)
کوردەکان بۆ تێکدەشکێن؟
5 ساڵ لەمەوپێش
کورد رەنگە تاکە میللەتی سەر رووی زەوی بێت، کەئەزمون لەشکست و تێکشکانی خۆی و خیانەتی دۆستەکانی وەرنەگرێت.
هەرئەوەش وایکردوە کەبەدرێژایی زیاد لەسەدەیەک، نەتوانێت ببێتە خاوەن دەوڵەت. بەردەوام ناپاکی و دووبەرەکی ناوخۆیی وایکردووە، نێچیرێکی ئاسان بێت، بۆ راوکردن لەلایەن دوژمنەکانیەوە.
کاتێک کوردەکان خۆیان نەتوانن متمانەو باوەڕ لەنێو خۆیان بنیاد بنێن، ئیدی چی پێویست دەکات، لۆمەو سەرزەنشتی دەوڵەتانی دژ بەکورد بکەن.
کوردانی باشور
دوای نزیکەی ٢٩ ساڵ لەحوکمی خۆ بەڕێوەبەریی و رەتبون بەچەندین قۆناغی جیاوازدا، دەبینن هێشتا باشور نەبۆتە خاوەن بناغەیەکی چەسپی و پتەو، لەڕووی ئابوریی و سیاسی و سەربازیی و فەرهەنگییەوە، کۆی سیستەمەکەی هێندە فشەڵە، کەهیچ داهاتویەکی گەشی لێ بەدی ناکرێ. هێشتا نەبۆتە خاوەن ئابورییەکی نیمچە سەربەخۆش، کەتەنانەت بتوانێت لەسەر پێی خۆی بوەستێت و موچەی کارمەندانی هەرێم دابین بکات، بێ پشتبەستن بەدەسەڵاتی ناوەندی.
لەڕووی سیاسییەوە، هەرحزبەو رووی نزاکانی بۆ دەوڵەتێکی دراوسێیە، کەهێشتا دیارنییە خۆشیان چ جۆرە گەمەیەک دەکەن.
لەڕووی سەربازییشەوە، ئەوا هەرجێی باس نیە، کەچ جۆرە فرە چەکداریەک بەربڵاوە. هەرحزبەو خاوەن چەکدارو پۆلیس و ئاسایشی خۆیەتی، لەوەش بەولاوەتر، لەناو چەکدارە حزبیەکاندا، بەرپرسەکانیش خاوەن چەکدارو ئابوری و دەسەڵاتی تایبەت بەخۆیانن.
لەباری فەرهەنگ و رۆشنبیریی و راگەیاندندا مەیدانێکی وێرانەیە، هێشیا راگەیاندنێکی نیشتمانی بوونی نیە، بەڵکو دەیان دەزگاو راگەیاندنی حزبی وەها بێ کەڵک هەن، کەشیرازەی کۆمەڵگاو تاکی کوردیان تێکداوە. بونەتە هۆی هێنانی فەرهەنگی بێگانەو نامۆ بەدابونەریتی کوردەواری. رۆشنبیرو رۆژنامەوان و قەڵەم بەدەستەکانیان، کردون بەدەیان بەرەی دژبەیەک و بۆ مەرامی خۆیان بەکاریان دێنن.
شکستەکانی باشور
دوای روخاندنی رژێمی بەعس، دەرفەتێکی زێڕین بۆ کورد هاتە پێشەوە، بەوەی هەرچی دەسەڵات و دامەزرەوای عێڕاق هەبوو هەڵوەشایەوە، تەنها کورد بوو کەهێزی یەکەمی نێو عێڕاق بن لەهەموو روویەکەوە.
سەرباری ئەزموونی شەڕی ناوخۆو دووبەرەکی نێو ماڵی کورد، بەڵام کوردەکان
چ لەڕووی سیاسیەوە یاخود سەربازییەوە، دەیانتوانی زۆر لەوە زیاتر بکەن ئەو کاتە، کەئێستا ناتوانن بیکەن.
لەغیابی تەڵەبانی لەمەیدانی هەرێم و سەقاڵبونی بەکورسی سرۆک کۆمارییەوە
هەردوک بارزانی مام و برازا، کەسی یەکەم و دووەمی هەرێم بون لەماوەی نزیکەی پازدە ساڵدا، ئەو هەموو کات دەرفەتەیان لەدەستداو نەیانتوانی سوپایەکی نیشتمانی بۆ هەرێم دابمەزرێنن.
سوپاو هێزێک کەبیتوانیبایە شنگال لەداعش و ناوچەکانی ماددەی سەدوچل لەهێزێکی میلیشیای وەک حەشدی شەعبی بپارێزێت.
ریفراندۆم
لەسەرو وەختی کۆتایی داعش و پەرتەوازەی نێو ماڵی کوردو شەق تێهەڵدان لەدەرگای پارلەمان، بارزانی جاڕی ریفراندۆمی تاکلایەنەی هەرێمی راگەیاند. ئەو کەسەرۆکی هەرێم و برازاکەی سەرۆک وەزیران بوو، نەیانتوانی بەپێی دەستور کەرکوک و ناوچەکانی ماددەی سەدوچل بگەڕێننەوە، کەریفراندۆمیش کرا، چونکە ئەوان هێزو سوپای یەکگرتوی کوردیان بنیاد نەنابوو، نەیانتوانی چەند سەعاتێک بەرگری لەخاک و خەڵکی ئەو ناوچانە بکە، لەبەرامبەر هێزێکی فشەڵی میلشیاکانی عێراق.
بەپێچەوانەوە لەعەفرین و خۆرئاوا، هێزە کوردییەکان شەڕ لەگەڵ تورکیای دووەم گەورە هێزی ئەندامی ناتۆو فڕۆکەی هەرە پێشکەوتوی سەردەم و چەکدارە توندڕەوەکابی سوریا دەکەن،. کەچی ئەوانەی باشور پاش ئەو هەموو ساڵە، نەیانتوانی بەرگەی شەڕی چەند سەعاتێک حەشد بگرن، کەهیزێگی میلیشیاو کەم ئەزمون بون.
چەمانەوەی سەرکردەکان
لەجەنگی سەربازیدا، ئەوە ئازایەتی نیە کەژمارەی قوربانیدان زۆربێ، بەڵکو دەبێ زۆرترین زەڕبە لەدوژمن بدەی و خۆت بێ زیان بی، کەچی سەرکردە بەزیوەکانی بەرەی جەنگ، بەکوڕی خەڵکی دەڵێن خۆ نەچەمێنن، بۆ ئەوەی گولەی دوژمن بیانپێکێ و خۆیان پێ بکەنە پاڵەوان. لەکاتێکدا گرنگرین تاکتیکی شەڕ ئەوەیە کەنەهێڵی دوژمن بتپێکی و خۆت قایم و مەڵاس بدەی لەسەنگەردا، بەڵکو تۆ ئەو بپێکی، نەک هەستیە سەرپێ، ببی بەنیشانەی چەکی دوژمن، پێویستە ئەو سەرکردانەی فەرمان دەدەن خۆ نەچەمێنن، کەمێک دەرس و ئەزمون لەفلیم و مەشقە سەربازیەکان وەرگرن، کاتێک دەنگی تەقینەوە یاخود دەکەونە بۆسەی دوژمنەوە، جەنگاوەرەکان فەرمان دەکەن خۆتان بەزەوی دادەن یان هاوار دەکەن get down .
لەکاتێکدا سەرکردەکانی باشور، خۆیان دوای بەقوربانی کردنی کوڕی میللەت، لەبەردەم عەمامە بەسەرەکانی حەشدو بەرپرسەکانی بەغداد دەچەمانەوە، شان و مەچەکی بکوژی کوڕی خەڵکیان ماچ دەکرد. بۆیە لەجەنگدا دەبێ، جەنگاوەرو شەڕکەر بچەمێتەوە، بەڵام سەرکردەی سیاسی نابێت لەکاتی گفتوگۆدا خۆ بچەمێنێتەوە.
ئەزموونی خۆرئاوا
هەموو پارچەکانی کوردستان، گرێدراوی کوردستانی باکورن، بۆیە تا ڕەگی کێشەکان لەوێ چارەنووسیان دیاری نەکرێ، زەحمەتە ئەزموونی باشورو خۆرئاواو رۆژهەڵاتی کوردستان، بەتەواوی بچەسپن.
بێدەنگی و متبونی بیست ملیۆن کورد لەباکور، لەکاتی داگیرکردنی عەفرین و ئەو داگیرکارییەی ئەمڕۆش لەناوچەکانی دیکەی خۆرئاوا، وای لەتورکیای ئەردۆغان کردووە، بێ سڵەمینەوە لەشەقامی باکور هێواش هێواش بەناوی پاراستنی ئاسایشێ نیشیمانیەوە، هەرچی ئەزموونی خۆرئاواو باشور هەیە، بەبیانوی بنەبڕکردنی تیرۆر لەباری بەرێ.
خۆ ئەگەر کوردانی خۆرئاوا ٥٢ رۆژ لەعەفرین و چەند هەفتەیەک لەشارو شارۆچکەکانی دیکە، بەرەنگاری پێشکەوتوترین تانک و تۆپ و تەیارەی تورکیا بووبێتنەوە، مەگەر نەخوازە بگاتە باشور کەسەرکردەکانی سەقاڵی بازرگانی و بیرە نەوت و کۆمپانیای مەزنن، بەچەند ساعاتێک هاوشێوەی شەنگال و کەرکوک، بێ تەقە رادەستی دەکەن.
کورد بۆ پلانی نیە؟
جێگای داخە کورد چونکە پلانی نیە، وەک هەمیشە هەنگاوە ناکامەکانی خستویەتیە نێو زەلکاوە قوڵەکانەوە. لەکاتێکدا دەبێ خۆی دان بەهەڵەکانی خۆیدا بنێت، بەڵام لۆمەی دەوڵەتان و زلهێزەکانی دونیا دەکات.
لەباشور سەرکردەکان هێندە بێ پلانن، کەخۆشیان نازانن کاتێک شەو دەخەون، بەیانی چارەنوسی خۆیان و میللەتەکەیان چی دەبێ!
خۆیان عێڕاقیان بنیاد نایەوە، نەیانزانی دیسانەوە دەبێتە مۆتەکە بۆیان. خۆیان دەیانگوت ئێمە هەواڵی کەوتنی موسڵ و داعشمان بەبەغداد دابوو، کەچی بێ خەبەر لەوەی داعش بۆ گیانی کورد دروستکرابوو.
دیسانەوە خۆیان جارێکی دیکە پێش لەشکری عێراق کەوتن و هاوکاریان بون، لەگرتنەوەی شاری موسڵ، بەوەش دیسانەوە عێراقیان بەهێزکردەوەو نیوەی خاکی هەرێمیان تێدا دۆڕاند.
دوو هەڵەی زەقی کورد لەباشورو خۆرئاوای کوردستان ئەوەبوو، کەکورد هاوکار بوو لەگرتنەوەی موسڵ لەعێراق و گرتنەوەی شاری رەقەو منبج و باهۆزلەسوریا.
راستە ئەو شوێنانە مۆڵگەی تیرۆریستان بون، بەڵام دەکرا کورد لەقازانجی خۆی سودیان لێ وەرگریت، بەوەی ئەو شوێنانە هێشتا مەترسی زیاتریان بۆ سەر حوکمەتی عێڕاق و دەسەڵاتی سوریا زیاتر بوو نەک کورد. بۆیە سوریاو عێڕاق وابەئاسانی دەستکراوە نەدەبوون بۆئەوەی دەسەڵاتی خۆیان بگەڕاندبایەوە، ناوچە کوردوستانیەکان.
چارەنووس بەرەو کوێ؟
تادێت ئەمانجەکانی تورکیا روونتر دەبێتەوە، بەوەی دەوێت ئەزموونی کوردەکان لەهەرکوێیەک هەبێت، لەباری بەرێت. بێگومان ئەویش بەهاوکاری وڵاتانی دراوسێ و بێهەڵویستی جدی کۆمەڵگای نێودەوڵەتی.
نەشڵەژانی شارو شارۆچکەکانی باکورو پشتگیری نەکردنی بەشەکانی دیکە لەو ساتەوەختە هەسیارەدا، وای لەئەردۆغان کردوە، هەنگاو بۆ دەرەوەی سنورەکانی بنێ بۆ جینۆسایدو سڕینەوەی کورد.
بەپێی نەخشەو پلانەکانی تورکیا، دوور نیە کەرکوک و موسڵ و بەشێک لەشارەکانی هەرێم، نەکەونە بەر هێرشی داگیرکاری تورکیا ئەگەر لەسنورکانی سوریا نەوەستێندرێ.
ئەگەر لەخۆرئاواوە بیانوی یەپەگەو هەسەدەیە، لەباشوریش بیانوی پەکەکەو بونی لەناوچەی شەنگال و هەرەها ئەو گرێبەستە نەوتیانەی لەگەڵ هەرێم کردونی ئەگەر بێت و نەوت رادەستی بەغداد بکرێ، ئەو تێیدا زەرەرندمەند بێت، دەیانکاتە رەوایەتی هاتنی بۆ باشور، هەرچەندە ئێستا بەچاوساغی حزبێکی باشور، وجودی هەیە.
لەجێی هەموو ئەو ئەگەرانە کەچاوەڕواندەکرێ رووبدەن، دەبێ ئەو حوکمەتە لەرزۆکەی باشور واز لەپشک پشکێنەو پلەو پۆستی زیاتر بۆ ئەم و ئەو بهێنێت. تۆزێک گەورەتر بیر بکەنەوە، کاتی شەڕی سۆشیال میدیاو شەڕە گەڕەک و رێگری لەیەکترکردن نیە. بۆ ئەوەی دیسانەوە توشی شکسێکی دیکەی وەک شەنگال و کەرکوک نەبنەوە.
رۆژێک زووتر نیە، پارێزگارێک بۆ کەرکوک هەڵبژێرن، ئەواتا دوێنێ پارێزگارێک نوێ بۆ بەغداد هەڵبژێردرا، هێزە چەکدارەکان دەستەبژێربکەن و سوپایەکی نیشتمانی بۆ هەرێم دابمەزرێنن.
ئیشی ئەو سوپایە دەبێت بەردەوام لەمەشق و راهێنان دابێت. زۆرو بۆر نەبێت، بەڵکو بتواندرێت لەڕووی پێداویستی موچەوە ژیانیان فەراهەم بکرێت.
سوپای هەرێم رۆژانە سەرقاڵی لێدانی خەندەق و تونێل و دروستکردنی شوێنی خۆحەشاردان و خۆ قایمکردن بێت لەسنورەکان و شوێنە ستراتیجیەکان، چونکە ئەگەری هەرهێرشێکی وڵاتان بەتانک و تەیارە، کورد هێشتا هێزی بەرگری ئاسمانی و فڕۆکەو چەکی پێشکەوتووى نیە، بۆ بەرگری لەخۆکردن بۆ ئەوەی لەئەگەری هەر هێرشێک تا زیانی کەمتربێت، مەتەرێزو کونەشاخ و رێڕەوی ژێر زەوی باشترین شوێن دەبن.
چواردە ساڵ دەسەڵاتی کوردی لەکەرکوک ناوچەکانی ماددەی سەدوچل بوو، دەبوو وەها سنورێکی قایمی دروستبکردایە لەسەر زەوی و ژێرزەوی کە نەک هەر سوپایەکی فشەڵی وەک عێراق و میلیشا شیعەکان نەتوانن بیبڕن، بەڵکو دەوڵەتانیش نەیانتوانیبا بەئاسانی نزیکی بکەنەوە.
ئیستاش دوو ساڵە کەرکوک لەژێردەستی هێزە کوردیەکان نیە، دەبوو بەرنامەو پلانی سیاسی و سەربازی وەها دابندرایە، کەبەئاسانترین شێوە بتواندرایەدەسەڵاتی کوردی بگەڕێتەوە.
دەبوو دەیان خەندەق و تونێلی سەربازیی ژێرزەوی بۆ نزیک کەرکوک و ناوچەکان ماددەی سەدوچل لێدرابایە
کوردو سیاسەتی ئیسرائیل
کورد بۆ دەرس وەرگرتن لەشکست و دووبەرەکی ناوخۆ، پێویستە ئەزموون لەگەلی ئیسرائیل وەربگرێ، ئەوان هەرگیز شەڕی ناوخۆو خیانەت لەیەکتر ناکەن، لەکاتێکدا هاوشێوەی کورد، چواردەوریان بەنەیار دەوردراوە.
سەرباری بەردەوامی جەنگی ئەوان لەگەڵ عەرەبەکان، بەڵام رۆژێک ئەزموونی دیموکراسی خۆیان و حوکمی سەرۆک و بەرپرسەکانیان درێژ نەکردۆتەوە، جولەکە لەهەرکوێیەکی سەرزەوی هەبێت، گرێ دراوی خاک و وڵاتی خۆیانن، رۆژێک کەسێکیان لەسەر بیروڕای جیاواز رێگری یاخود شاربەدەر ناکرێت لەوڵاتی خۆیان.
هەموو جولەکەیەک هەرلەسەرەتای تەمەنیەوە، رادەهێندرێت کەچۆن بەرگری لەخۆی و خاکەکەی بکات، بەرامبەر دوژمنەکانی. زۆربەی جولەکەی ناوچەکانی هاوسنور لەگەڵ عەرەبەکان، راهێنان و مەشقی سەربازییان بینیوە، بۆئەوەی لەکاتی تەنگانەدا بتوانن بەرگری بکەن.
کورد ئەگەر وەک میللەتی جولەکە، بەرنامەڕێژیی و ستراتیجی دروست و درێژخایەنی خۆی رێک نەخات، هیچ گەرەنتیەک نیە کەدەسەڵاتی ناوەند بەهاوکاری ئێران و وڵاتانی دیکەی دژە کورد، جارێکی دیکە دەسەڵاتی خۆیان بەسەر باشوردا بسەپێننەوە.
دەستورو یاسا لەوڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست جگە لە ئیسرائیل، مەرەکەبی سەرکاغەزە، ئەگەر بەو ئومێدەوە پشتی لێ بکەن.
هەروەک چۆن بەپێوەری دەستوری عێڕاق، ماددەی سەدوچل، تۆزقاڵێک حیسابی بۆ نەکراوە تائێستا.
کورد هاوشێوەی جولەکە، دەبێ بەرامبەر دوژمنەکانی، خۆی بەکەم تواناو خاوەن سۆزو بەزەیی نیشان نەدات.
چیتر بەفەرشی سورو مێزی رازاوە، گوڵبارانی بێگانە نەکات.
لەولاشەوە دوژمنایەتی پارچەکانی دیکەی کوردستانو دۆستەکانی نێوخۆ بکات.
تاڕێڕەوی سیاسی و ئابوری و فەرهەنگی نێو خۆی هەرچوارپارچەکە یەک نەخرێت، تای تەرازوی کورد، لاسەنگ دەبێت.
هەوڵ و هەنگاو بۆ دروستکردنی هەرێمێک، یاخود قەوارەیەکی سەربەخۆ، بە قسەی باق و بریقی سەرکردەکان دروست نابێت، ئەگەر بەکردارو کردەوە لەسەر زەوی بناغەیەکی تەندروستی بۆ ڕۆنەندرێ.
.jfif)
