کاکە جوان بەرەکەیی

ڕووە ڕوونەکەی سیاسەت هونەرە بۆ بەڕێوەبردنی دەوڵەت، بۆ ڕێکژینی هەموو چینێکی ناو قەوارەی دەوڵەت. سیاسەت لە پێناو بەرهەمهێنانی خۆشگوزەرانی هونەرێکی بەرزە. باهۆزی گۆران بۆ دەوڵەتێکی سەرکەوتوو ئاخێزگەکردنی سیاسەتێکی تۆکمەدارە، بەڵام ئەگەر سیاسەت لە شکڵ و شوباهەت و پەیڕەوی خۆی لایدا، هیچ دەستکەوتێکی شاییستە فەراهەم نابێت. بڕیارە دەستکەوتهێنەکان لە کادێنی سیاسییە نیشتیمانییەکان فەراهەم دەبێت بۆ سازماندانی پێکەوە ژیان. ئەو کێشانەی پەیوەندیدارن بە کۆی کۆمەلگاوە، سیاسەت ڕێگایەکی گونجاوە بۆ قەراردانێکی دروست و بنبڕکردنیان، کۆڵەگەی سیاسەتکردن دیالۆگ و دیداراتە، دوورە لە پاوانخوازی و هێزی سەربازی. سیاسەتمەداری نیشتیمانی جێگای ئومێد و گەشبینی گەلی کۆڵکەوتووە، رێکخەر دەبێت سیاسی بێت بۆ ئەلیسیالۆژی گەل. بەرهەڵستکاری سیاسییەکان لەبەرامبەر هەر بنەمایەک لە بەرژەوەندی گەل پیرۆزییە. پارتەسیاسییەکان حکومەت پێکدەهێنن و هەر پارتەسیاسییەکان بەرنامە و داخوازییەکان بە شێوەیەکی ئۆرگانیزەکراو لە ڕاستایی وەدیهێنانی خواستە خەنیکەرەکان دادەڕێژن، بۆیە هەر بەڕێوەبردن و کارگێڕییەکی چوست و کارامە کلیلی سەرکەوتنی ئەو پارتەیە کە سەرکردایەتی کردووە، بە پێچەوانەشەوە هەر پێشڤەچوونێکی کەسی سیاسی بۆ گیرفان پڕکردن بێت و لە پێناو گەل و بایەخدان بە دەوڵەت نەبێت، ئەرکە سست بکرێ و دووربخرێتەوە. ڕێبەری سیاسی دەبێت هەل دروست بکات بۆ کارکردن لە پێناو ئامانجەکەیدا، نەک چاوەرێی سوتفەی زەمانە بکات. بەهێزترین چەک بۆ سیاسییەکان ئیرادە و هەوڵدانە، ئەرکە لەسەر ڕێبەری سیاسی بەڵێن و کرداریان هاوساز بێت، دەبێت کەسی سیاسی بە یەک چاو و بە یەکسانی سەیری سەرجەم نەتەوە و پێکهاتەکانی نێو قەوارەی دەوڵەت بکات. گرینگە ئایدیۆلۆژیای کارێزما وابێت لەم سەردەمەدا کە  ناسیۆنالیزم و رەگەزپەرستی پێچەوانەی رێسا و ئاکاری سیاسەتکردن ببینێت، دەبێت سێبەری کارێزمای سیاسی بە هەموو چین و پێکهاتە نیشتمانیەکان بگات. هەرکات کارێزمای سیاسی بە کردار پرەنسیپی یەکسانی پراکتیکە بکات، کۆسپ و چەڵەمە و رێگریەکان دەشکێنێت و سەرکەوتنی گەورەی مسۆگەر دەکا. هەڵبەت شەخسیەتێکی نێودەوڵەتی بۆ دروست دەبێت، بەڵام دەبێت مەغرووریەت و لەخۆگۆرانی زاتی سیاسی بە هۆی پلە و پۆست، ئاکار و بەها پیرۆزیەکانی خزمەتکردن وننەکات، چونکە شوێنەواری خزمەتکردن ئاوەدانی و خۆشگوزەرانی و هێنانەکایەی ژیانێکی شایستە و بەرقەرارکردنی ئارامی و ئاوەدانی ئەوی گەیاندووە بەو مەقامە.

کوردستان لە سایەی زەنگینبوونی بە سامانە سروشتییەکان و بوونی پارتە سیاسییەکان و پشتگیری نێودەوڵەتی، هەرێمێکی خۆبەڕێوەبەرە و  نوێنەرایەتی نەتەوەی کورد دەکات. پارچە داگیرکراوەکانی دیکەی کوردستان، وەک ئومێدێکی نیشتیمانی تەماشای دەکەن. نەتەوەی کورد و هەرێمی کوردستان بە هەوڵی سیاسییەکان، بە تەواوی جیهان ناسێندراوە، پەیوەندی دیبلۆماسی لەگەڵ زۆرینەی وڵاتان هەیە، جیهان تاڕادەیەک گرنگی پێدەدات. قەوارەی هەرێم پارێزراوترین شوێنە بۆ سەرجەم ئاین و پێکهاتەکان، دورە لە جوابەجەنگێ و مارزکاری ئاینی و ئیتنیکی. لە بەستێنی کوردستان سیاسەت تاڕادەیەک ئامادەیە و سیاسەتمەداری باشی تیادا هەڵکەوتووە، مێرخاسی چاک کە لە کەونارانەوە بە سومحەیەکی بەرزەوە بناژۆکەری بنیاتنانی کوردستانی کردووە، پارێزگاری لە قەشێل و نانەژێرپێ و دژی چەوسانەوەی کورد تێکۆشانی کردووە، بێگومان بە بڕواداری و یەکگرتوویی گەل ئەم پێکنانی و لەباریە فەراهەم بووە، هەرچەندە زۆرێک لە سیاسەتمەدارانی ئەمڕۆ مافخۆرن، ڕێگرن، سەرانەخۆرن، هاتوونەتە سەرحازری و تازەزادن، لە سیاسەتکردن و  پێگە و پۆستیان بۆ ماوەییە، بۆ خۆشـژینی خۆیان و مانەوەیان، چالاکییەکانیان و وتراوەکانیان تەنیا هاتەران و پاتەرانە. ئەم سیاسەتمەدارانە بە پاوانخوازی و هێزی سەربازی خۆیان سەپاندووە بەسەر گەل و سامانی دەوڵەت، ئایدۆلۆژیایان خۆپڕکردنە، نەک خزمەتکردن، ئەمانە ئەستێوەرن و هیچ ئومێدێکی خەنیکەریان لێناکرێت، هۆکارێکن بۆ تێکچوونی دیمۆگرافیا و دۆخی سیاسی و دیبلۆماسی و ڕوخاندنی ژێرخانی ئابووری هەرێم و زیادبوونی نەهامەتی و ناڕەحەتی.

زۆربەی کات ئەو کێشانەی سیاسییەکان پێیان یەکلایی نەکراوەتەوە، هەڵبژاردن و دەنگی گەل یەکلایی کردۆتەوە. چارەسەر و چارەنوسی میللەتێک لە ڕێگای هەڵبژاردنەوە پڕاکتیکە دەکرێت، هەڵسەنگاندنی پارتە سیاسییەکان لەلایەن میللەتەوە و دەنگدان پێیان ئەرکێکە بەرانبەر بە خۆت، بۆ مسۆگەرکردنی خۆشگوزەرانی و هێنانەکایەی ژیانێکی شایستە، چونکە کاتێک من دەنگم بە تۆدا تۆ بەرپرسی بەرانبەر بە من، منیش بەرپرسم بەرانبەر بە ژیان و گوزەرانی خۆم، بۆیە مرۆڤ دەبێت بزانیت دەسەڵاتی داوە بە کێ؟ تەنیا لە ڕێگای هەڵبژاردنەوە، دەتوانیت دەسەڵات بگۆڕیت، کودەتا و شۆڕش دووبارە ماڵوێرانی و نەهامەتییەکی دیکەی نوێیە، جێهێشتنی نیشتیمان هەتیوییە، هێزی دەنگ و ئیرادەی گەل و مەرەکەبی قەڵەم هێزی سەربازی و دەسەڵاتی خۆسەپێن خامۆش دەکات. لە سیستەمی دیموکراسیدا، جیاوازییەکان بەهەند دەگیرێن، لە پێگە و جێگەی جەماوەر ڕێز دەگیرێت و دەرفەتی یەکسان بۆ هەمووان دەڕەخسێت، حوکمی سەرەکی ئەم سیستەمە ئەوەیە، کە هیچ کەس بۆی نییە دەسەڵات مۆنۆپۆل بکات، بگرە دەسەڵات هەمیشە لە ژێر چاودێری و کۆنتڕۆڵی میللەت دایە، هەر بۆیە پەیڕەو و پڕۆگرامی ئەو پارتە سیاسییەی تۆ دەسەڵاتی پێ دەدەیت، دەبێت بزانیت هەڵگری چ ئامانجێکە و نیەت و مەرامی چییە؟ چارەنوسی تۆ بەرەوکوێ دەبات؟ تەنیا دەبێت ئەوەمان لە بیربێت کە پێویستی ئەمرۆی کورد بە مێرخاسێکە کە کوردستان لە قۆناغی شۆڕشەوە ببات بۆ قۆناغی شارستانی و حوکمی یاسا و دەستەڵاتی دامەزراوەیی، بەڵام دەبێت ئەو ‹سیباستیان›ە کوردە لە کوێ بێت؟ دەبێت کەی ئەو بەیانییە تەم و مژاوییە بێت کە تیایدا دەگەڕێتەوە؟! ئایا لەگەڕانەوەیدا، دەبێت بیناسینەوە یان بیخەنە بەر ڕەحمی ڕمەکان؟