ڕەووف محەمەد ئالانی

لەدوای ساڵی ٢٠١٤ هەرێمی کوردستان تووشی خۆپیشاندان و ناڕەزایەتی چین و تووێژەکانی کۆمەڵگەکەی بووەتەوە، زۆربەی ئەو ناڕەزایی و خۆپیشاندانانە بەهۆی نەدانی مافەکانی خەڵک بووە بەتایبەت موچە، جگە لەخۆپیشاندانەکانی ١٧ی شوباتی ٢٠١١ کەزیاترهاندانی ئۆپۆزسیۆنی ئەوکاتەو گۆڕانکاری ناوچەیی و شەپۆلەکانی بەهاری عەرەبی بوو، ئەو ناڕەزایەتیە، تاقە ناڕەزایەتی بوو کە لایەنی پەیوەندیدار بەپەرلەمان و حکومەتەوە بێنە سەرخەت وەڵام بدەنەوە، لەدانیشتنێکی پەرلەماندا کرا بەپاکێجێکی ١٧ خاڵی و ئاراستەی دەسەڵاتی جێبەجێکردن کرا، بەڵام هیچ لەو خاڵانە نەچوونە بواری پڕاکتیکیەوە، هەربۆیە خەڵک بێهیواو بێئومێدە لەحکومەت داوا رەواکانی بسەلمێنێت.

زۆربەی ناڕەزایەتییەکان تووێژی مامۆستایان پێی هەستاون، ئەو شەپۆلی ناڕەزایەتیەش بەر ناوچەیەک لەهەرێم کەوتووە، ئەویش سلێمانی و گەرمیان و راپەڕین و هەڵەبجەیە، ئەوەش سەلماندنی دوو زۆنی و دوو ئیدارەیی دەسەلمێنێت، لەبەرئەوە حکومەت یەک سیستمی کارگێڕی و بەڕێوەبردنی هەیە، ناکرێت لەوکاتەی هەموو مامۆستایان و فەرمانبەران بێبەشبکرێن، تەنها بەشێکیان لەناوچەیەکی دیاریکراو ناڕازی بن.

بۆ ئەمەش کۆمەڵێ فەکتەر بوونیان هەیە، گرنگترینیان شێوازی مامەڵەی دەسەڵاتی ئەو زۆنە نیشاندەدات، کە تاچەند قبوڵی ناڕەزایەتی دەکات، لەگەڵ ئەوەشدا لەمێژوودا هەندێ شوێن واناسراوون کەهەمیشە سرک و یاخین.

سلێمانی لەسەرەتای دروستبوونیەوە ئەم ناسنامەیەی هەبووە، بۆیە شاعیری ناودار (کامەران موکری) نازناوی (شاری هەڵمەت و قوربانی) بەمشارە دەبەخشێت، بەڵام من مەبەستم ئەوە نیە لەخەبات و قوربانی و جوامێری و ئاست بەرزی شارەکانی تر کەمبکەمەوە، زیاترتیشکخستنە سەر ئەوەی زۆربەی ناڕەزایی و خۆپیشاندان و بایکۆت لەو سنوورە بووە.

لەمکاتەشدا وانزیکی هەفتەیەکە بایکۆتی خوێندن و نەکردنەوەی دەرگاکانی قوتابخانەو خوێندنگەکانی سنووری سلێمانی بەردەوامە، لەگەڵ ئەوەی لەناوچەکانی تر دەرگاکانی قوتابخانەو خوێندنگەکان کراونەتەوە بە رووی قوتابیان و خوێندکاراندا، لەهیچ شوێنێکی دنیا نیەو نەبووە حکومەت خەمی پرسێکی لەوجۆرە نەخوات و لێی بێدەنگ بێت، مەگەر وڵاتە دیکتاتۆ و خۆسەپێنەکان.

لەهەرشوێنێکی دنیا پرۆسەی پەروەردە پەکبخرێت و پەراوێز بکرێت، ئەوە نیشانەی کەوتن و وێرانی ئەو کۆمەڵگەیەیە، لەسەر ئەم وتەیە پیرەمێردی گەورە دەڵێ:

رێی راست ئەمەیە گەر راستت ئەوێ

کە دیوار رووخا، بانیش ئەکەوێ

بەڕای من لەم پەندەدا دیواری کایەکانی کۆمەڵگە پەروەردەیە، جا ئەگەر دەسەڵاتدارانی ئەم هەرێمە بیرنەکەنەوەوهەست بەمەزنی پەروەردە نەکەن، وابزانن کێشە نابێت بۆیان، زۆر بەهەڵەداچوون، چونکە لەدنیادا بان(سەقف)ی هیچ بینایەک بەبێ دیوار ناوەستێت.

ئەم شێوازی بەڕێوەبردن و کارگێڕیەی هەرێم تاسەر بەمجۆرە بڕناکات، کەوادەڵیم لەدڵەوە نیگەرانم، بەڵام حوکمڕانیەک نەتوانێ دڵی مامۆستاو موچەخۆرانی خۆی رازی بکات، ئەوە چ حوکمڕانیەکە؟ لەکاتێکدا لەوڵاتێکی پڕ ساماندا بیت، گومان و دوودڵی و نامۆیی هەموو کۆمەڵگەی باشوری کوردستانی گرتووەتەوە، کە ئەم دەسەڵاتە جگە لەخۆیان هیچ خەمێکی تریان نیە. (عومەرموختار) تێکۆشەری لیبیاو سەرکردەی قوربانی مافەکانی خەڵکی ئەو وڵاتە، لەسەر دوودڵی و گومان وتوویەتی: (دوودڵی گەورەترین بەربەستە لەبەردەم سەرکەوتن).

لەسەروو هەموو شتێکەوە دەبوایە حکومەت ببوایە جێی رەزامەندی خەڵک و متمانەی ببەخشیایە، نەک بەجۆرێک بێت کەس دانی خێری پێدانەنێت، پێموایە ئەمەش زۆرخراپە بۆی.

(گۆتە ١٧٤٩ – ١٨٣٢)ی نووسەردەڵیت: (ئەگەر متمانەت بەخۆت هەبێت، ئەوا متمانە بەکەسانی تر دەبەخشیت).

دۆخی ناڕوون و ناڕێک و نادادی هەرێمی کوردستان بەرەو ئاقارێکی پر لەمەترسی و ناخۆشی و دڵەڕاوکێ و روو لەچاڵی تاریکی و ون بوون دەکات، بەدەست کۆمەڵێ حزب و بەناو سەرکردەی بێخەم و بێئاگا لەخەڵکی ئەم هەرێمە.

ناچارم، خەمساردی و بێنمەتی و بێباکی بەرپرسانی کورد وایکردووە کە لەگەڵ شاعیری جوانەمەرگ و خەمخۆری کورد (ئەحــمەد موختار جــاف)دا پڕ بەدەمی هاواربکەم و بڵێم:

لادە شــاعیــر تۆ لە بـــاسـی عشــقبـازی و ســەیـرکە

چـــۆن خـەریـکن چـەنـد کەســـێ ئێـــستا وەتەن وێـران ئەکەن

جـاھـیـلان بـۆ ئیسـتیفادەی زاتی خـۆیان ڕۆژ و شـەو

لـەم مـوحـیـگە مەنـعی عیــلم و ســنعەت و عیـرفــان ئەکەن

ڕوو ڕەشــی دوونـیا و قیــامەت ئەو نەفــامانەن کـەوا

ھەجــووی قەوم و میــللەتـی خۆیان بە پــارە و نان ئەکەن

ئـاسـمان ئێسـتا وەھــا چەرخــاوە جــاھـل غـــالیــبە

گــوربــە و ڕێــوی خــەیـــاڵـــی مـەرتەبەی شـــێران ئەکەن

چــەن کەسێــکی تــازە پیـا کەوتوو لە کــوورە دەرچـــوون

پیــاو کە چـــوو بـۆ ئیـش لە پێــــشـدا یـوقــلمـەی گیرفان ئەکەن

خەڵــکە، بەعــزێ کەس لـە ئینــسانیەت چیــان دیــوە زەرەر

وا ھەمیــــشە مـەشــقی وەحـــشی و پەیـــڕەوی حـەیــوان ئەکەن.

لەم دۆخە هەستیارەدا دڵنیام هەموو تاکێکی ئەم کۆمەڵگیە، ئەو هەستەی کە ئەحمەد موختار بەگی جاف دەریبڕیوە، هەیەتی و ئەم دەسەڵاتە بەو شێوازە دەبینێت.