تاریق فاتیح

لەو کاتەوەی بەڕێز "لاهور شێخ جەنگی" وەک سەرکردەیەکی سیاسی دەرکەوتووە، چ لەناو یەکێتی و چ لە دەرەوەی یەکێتی، بەش بە حاڵی خۆم گوێبیست و بینەری زۆربەی چاوپێکەوتن و وتارەکانی بووم، بەڵام لە هەر وتەیەکی زیاتر، ئەم دێڕەی سەرنجی ڕاکێشاوم کە لێرەدا کردوومە بە ناونیشانی وتارەکە.

پێش ئەوەی بە وردی بێمە سەر لێکدانەوە و ڕاڤەکردنی ئەم ڕستەیە، پێویستە ئاماژە بەوە بدەم لە دوای ڕاپەڕینەوە، لەناو دونیای سیاسەتکردن و حکومڕانی دونیای ئێمەدا، چەندین جار ڕستە و دروشمی لەم شێوەیە بەرز کراونەتەوە و کراون بە پەیڕەو و کارنامەی سیاسی، بەڵام هیچ کات لە قاڵب و فۆڕمی ڕستە نەترازاون و تەنیا وەک دروشمێک لەناو فەزای سیاسی و کۆمەڵایەتیماندا دەنگیان داوەتەوە و هیچ کاتێک بەر سیاقی کۆمەڵایەتی نەکەوتوون و لەناو ژیانی ئێمەدا ڕەنگیان نەداوەتەوە. بۆیە بۆ زۆرینەی هاوڵاتیانی ئەم هەرێمە ئەو ڕاستییە ڕوونە، کە هەر لە سەرەتاکانی ڕاپەڕین و هاتنە سەر دەسەڵاتی هەردوو حزبی باڵادەست، زۆرینەی هەرە زۆری دروشمەکان نەک بە تەنیا پڕۆگرامەکانی حزب و لافیتەی سەر دیوارەکانیان جێ نەهێشتووە، بەڵکو بەردەوام وێنەی هەڵگەڕاوە و پێچەوانەی دروشم و ئەجێندا سیاسییەکان لە دونیای ئێمەدا بەرجەستەبوون و بوون بە تەوقێکی خنکێنەر بۆ گەردنی میللەتی ئێمە. لێرەدا ناچمەوە سەر دەستنیشانکردنی یەک بە یەکی ئەو دژیەکیانەی لەناو دروشمی هێزە باڵادەستەکانی هەرێم و کردارەکانیاندا هەن، بەڵکو دەمەوێت لانی کەم زەمینەیەکی مێژوویی بڕەخسێنم، تا لە میانەیەوە ڕستەکەی "لاهور شێخ جەنگی" توێکاری بکەم، کە بۆ دۆخی قەیراناوی و پڕ لە گیروگرفتی سیاسی و ئابووری و کۆمەڵایەتیی وەک ئێستای ئێمە، هەم گرنگییەکی زۆر  و هەم مەترسی ئێجگار گەورەی هەیە.

بێگومان ئەگەر لەڕێی بیرکردنەوە و تێڕامانەوە، لە ناوەڕۆکی ئەم ڕستەیەی ناوبراو ورد ببینەوە، بەر دوو دیوی جیاوازی مانایی و تێگەیشتن لە ڕستەکە دەکەوین؛ یەکەمیان ئەوەیە کە ئەم ڕستەیە لە زاری سەرکردەی ڕەوتێکی نوێی ئۆپۆزسیۆنەوە دەکرێت، بۆ خۆی وەک سیاسییەکی کارامە و کاریزمی؛ وشیاری بەو دۆخە نائومێد و کوشندەیە هەیە کە لە ڕابردوودا حزبەکانی دەسەڵات وەک دوو دەسەڵاتی گەورەی وێرانکردنی وێنەی کوردایەتی، لەناو میللەتی ئێمەدا بەرهەمیان هێناوە. دووەمیشیان ئەوەیە؛ کە ئەم سەرکردە سیاسییە، بە زمانێکی ڕەوان دەیەوێت بڵێت، سیاسەتی "بەرەی گەل" وەک هێزێکی ئۆپۆزسیۆن، کار لەسەر گەڕاندنەوەی ئومێد و ڕزگاربوون لەو نائومێدییە کوشندەیە دەکات، کە وەک دەردێکی کوشندە درکی بە بڵاوبوونەوەی کردووە لەناو هاوڵاتیانی کوردستاندا. هەڵبەت سەرەڕای گرنگی ئەم درک پێکردنە، کە بۆ خۆی شاهیدیی ئەوە دەدات لە وشیارییەکی سیاسی و کاریزمی بە ئەزموونەوە دێت، بەڵام هێشتا ئەم ڕستەیە لە چوارچێوەی دروشمدایە و بۆ ئەوەی ببێتە گوتاری سیاسی و بڕواتە ناو کۆمەڵگەوە، پێویستی بە سەرلەنوێ بیرکردنەوە و داڕشتنەوەی ماناکانی سیاسەت و ئۆپۆزسیۆن هەیە، چونکە ئەوەی لە ئێستادا میللەتی ئێمەی دووچاری نائومێدی کردووە، تێکشکانی خەون و خەیاڵەکانێتی لە لایەن هێزە ئۆپۆزسیۆنەکانی ڕابردوو و هەنووکەوە، بە دیاریکراویش لە لایەن هەردوو سەرکردەی دیار؛ ڕەوانشاد "نەوشیروان مستەفا" و "بەرهەم ساڵح"ـەوە. بێگومان لەگەڵ دروستبوونی بزوتنەوەی گۆڕاندا هاوڵاتیانی ئێمە، وەک سەرەتاکانی ڕاپەڕین ئومێد و گوڕوتینی ژیانیان تێگەڕایەوە، لەو ڕووەوە کە دروستبوونی ئەم بزوتنەوەیەیان وەک هێزێکی گوزارشتکەر لە خواست و ویستەکانی خۆیان دەبینی. بەڵام وەک لای هەمووان ڕوونە زۆری نەخایاند ئەم شەوقی ئومێدە خامۆش کرا و بزوتنەوەی گۆڕان لە دوای کۆچی ڕەوانشادەوە، بە تەواوی ئاڕاستەی گۆڕا و نەیتوانی وەک هێزێکی داکۆکیکار لە ماف و ئازادییەکانی هاوڵاتیانی ئەم نیشتمانە درێژە بە خۆی بدات. دواتر ئێمە بینەری هاتنەدەرەوەی د.بەرهەم ساڵح بووین، کە هەمدیسان ئەویش نە ئەجێندا و پلانە حزبییەکانی خۆی بۆ جێبەجێ کرا، نە توانیشی ببێتە زمانحاڵی خەڵک. بێگومان باسی هێز و لایەنەکانی دیکەی وەک هێزە "ئیسلامییەکان" و "نەوەی نوێ" ناکەم، کە لە کارنامەی سیاسیاندا هێندەی خەریکی داکۆکیکردنن لە شووناسە بچوکەکانی خۆیان، نیوهێندە ئەجێندا و کارنامەی نیشتیمانییان نەبووە، هەڵبەت ئەمە بە لەبەرچاوگرتنی "نەوەی نوێ" لەوەدا؛ کە هێزێکی تەواو پۆپۆلیستی و نمایشییە، واتە هەرچەندە بانگەشەی سیاسەتکردن لە بەرەی خەڵکدا دەکات، بەڵام دوور و نزیک پەیوەندی بە سیاسەتی ڕزگارییەوە نییە بۆ هاونیشتیمانیانی ئێمە لەو دەردی نائومێدییە کوشندەیەی کە باڵی بەسەر دونیای ئێمەدا کێشاوە.

ئەمانەم بۆیە ڕوون کردەوە، تا لێرە بە دواوە کۆی سەرنجم لەسەر ڕستەکەی "لاهور شێخ جەنگی" چڕ بکەمەوە و بێمە سەر باسکردنی ئەو ئەگەرانەی کە دەکرێت لە سۆنگەیانەوە لێکدانەوەی ڕستەیەکی لەم شێوەیە بۆ هێز و قەوارەیەکی سیاسی نوێی ئۆپۆزسیۆنیی وەک "بەرەی گەل"، ببنە زەمینەی جێبەجێکردن و تەنیا لە سنووری کڵێشەی درووشمێکی بێگیاندا نەمێنێتەوە.

١ــ بەر لە هەر شتێک پێویستە "بەرەی گەل" دیدێکی نوێی بۆ سیاسەتکردن هەبێت، ئەمەش تەنیا لە ئاستی ناونان و گوزارشتکردندا نا؛ بە دەستەواژە و دەربڕینەکانی وەک" ئێمە لە هێزە سیاسی و ئۆپۆزسیۆنەکانی دیکە جیاوازین"، "ئێمە بە جۆرێکی دیکە سیاسەت دەکەین"، "ئێمە بۆ ئەوە هاتووین قەیرانەکان چارەسەر بکەین" و ....تا دواییی. بەڵکو دەبێت "بەرەی گەل" لەسەر بنەمای تێگەیشتنێکی نوێ و سەردەمییانە، خاڵی دەستپێکردنی جیاکردنەوەی خۆی لە هێزە سیاسی و ئۆپۆزسیۆنەکانی دیکە لە سیاسەتکردندا، لە خزمەتکردنی خەڵکەوە دەستپێبکات. ئەمەش بەوە دەبێت کە بەرەی گەل فۆڕم و ناوەڕۆکێکی دیکە لە سیاسەتکردن دابهێنێت، کە تێیدا هاوڵاتیان و هاونیشتیمانیانی ئەم وڵاتە ببنە ئەولەوییەت و "بەرەی گەل" نوێنەرایەتی خەڵک بکات، نەک خەڵک و هاوڵاتیان بکاتە پرد، بۆ ئەوەی لە ڕێگەیانەوە دوای چەند خوولێکی هەڵبژاردن، بە هەمان ڕیتمی هێزە سیاسییە ئەزمونکراوەکانی دیکەی دونیای ئێمە، لەبەر پڕۆژە و دەستکەوتە حزبییەکانی، بە تەواوی هاوڵاتیان و لایەنگرەکانی؛ لە یادەوەری خۆیدا بسڕێتەوە.

٢ــ  تێپەڕاندنی سیاسەتی حزبە باڵادەستەکان، پێشمەرجی سەرەکییە بۆ ناونشینکردنەوەی هەر گفت و بەڵێنێکی سیاسی و ئایدیۆلۆژی کە "بەرەی گەل" و سەرکردەکەی، بیانەوێت جێبەجێی بکەن. ئەمەش بەوە دەبێت شانازییەکی شۆڕشگێڕانە بەسەر هاوڵاتیاندا نەکەن، کاتێک بڕیارە ببنە هێزێکی سیاسیی نوێ و لانیکەم خۆشگوزەرانی بۆ خەڵکی بەشمەینەتی ئەم وڵاتە دابین بکەن. واتە بۆ ئەوەی ئومێد و شکۆ بۆ خەڵکی ئەم وڵاتە بگەڕێتەوە، دەبێت هاوڵاتیی ئێمە لەو هەستی بە کۆیلەبوونە حزبیە ڕزگاری ببێت کە سی ساڵ زیاترە هەردوو حزبی باڵادەست، سەرقاڵی تۆخکردنەوە و زەقکردنەوەیین. مرۆڤی کورد وەک هەر مرۆڤێکی دیکەی ئەم دونیایە پێویستە ڕێزی داواکاری و خواست و خەون و خەیاڵەکانی بگیرێت، بەبێ ئەوەی شوناسی حزبی بۆ بەدیهاتنی داواکارییەکانی بکرێتە مەرج.

٣ــ پێویستە "بەرەی گەل" مۆدێلی کلاسیکیی سیاسەتکردن بە شێوازی ستوونی وەلاوە بنێت و قووڵایی فیکریی و ئایدیۆلۆژی خۆی لەسەر بنەمای فیکری نوێ بۆ سیاسەتکردن دابڕێژێت؛ کە بریتییە لە سیاسەتکردن بە شێوازی ئاسۆیی. بێگومان جیاوازیی نێوان ئەم دوو شێوازەی سیاسەتکردن هێندەی جیاوازیی نێوان بیابان و دەریایە. چونکە سیاسەتکردن بە شێوازی کلاسیکی و بە فۆڕمی ستوونی، یاخود ئەوەی لە فیکری نوێدا پێی دەوترێت؛ سیاسەتی مۆنۆلۆگ یان تاکبێژی، جۆرە سیاسەتێکە کە کۆی کۆمەڵگە و نەتەوە یەکسان دەکات بە سەرۆک و سەرۆکیش یەکسان دەکات بە کۆی نیشتیمان! ئەمەش واتە هەر هاوڵاتییەک ناڕەزایەتی هەبێت، ڕاستەوخۆ دەبێتە خۆفرۆش و خاکفرۆش. بەبێ ئەوەی هیچ ڕێزێک بۆ جیاوازیی دەستە و گرووپە کۆمەڵایەتییە جیاوازەکان دابنرێت و ڕێزی کەرامەت و شکۆی مرۆڤانەیان بگیرێت. بەڵام لە سیاسەتی ئاسۆییدا یاخود لە سیاسەتی دیالۆگ و گفتوگۆدا، سەرۆک عەرشی نییە و لە لووتکەی پیرۆزی خۆیەوە شانازیی بەسەر هاوڵاتیاندا ناکات، بەڵکو دێتە ئاستی خەڵک و لەگەڵیاندا دەکەوێتە گفتوگۆ و ڕێزی فرەیی و جیاوازیی بیروبۆچوونەکان دەگرێت و بێهەوانتە و بە میزاجی حزبی؛ مۆری ناپاک و خۆفرۆشیان لێ نادات.

٤ــ یەکێکی دیکە لەو خاڵە جەوهەری و بنەڕەتییانەی کە پێویستە "بەرەی گەل" کاری لەسەر بکات، ئەوەیە واز لە دروشمبازیی بێناوەرۆک بهێنێت، لەبری ئەوە، بیر لە داڕشتنی جیهانبینییەکی لێوڕێژ بە ماناکانی دیموکراسی و قبووڵکردنی جیاوازی بکاتەوە، ئەمەش لە ڕێگەی ڕاوێژکردن بە کەسانی پسپۆڕ و شارەزا و ڕۆشنبیرانەوە، نەک دژی ڕەخنە بوەستێتەوە و لە جیاتی کارکردن لەسەر چارەسەرکردنی کەموکوڕییەکان، ببێتە بکوژ و لەناوبەری دەنگە دڵسۆز و جددی و خەمخۆرەکانی ئەم وڵاتە.

٥ــ پێداچوونەوە بە مەفهوومی حزبدا وەک یەکەی سیاسەتکردن و خزمەتکردن، لە ڕێگەی کردنەوەی خوولی بەهێزکردنی توانای کادران و ئەندامانی حزبەوە، هەڵبەت بە شێوازێک کە دوور بێت لە شێوازی باو و سواوی حیزبەکان کە دروستکردنی شانە و کەرت و ڕێکخستنە، بەڵکو لە ڕێگەی ئەنجامدانی کۆڕ و سیمیناری بەسوود و وانەوتاری بەپێزەوە، کە بوار بۆ پێگەیاندنی نەوەیەکی نوێی گەنج و پڕ لە وزە بڕەخسێنرێت و ئامادە بکرێن بۆ سەرکردایەتیکردن و فێرکردنی بەرپرسیارێتیی نیشتیمانی، چونکە لە سایەی حزبی کوردییەوە مانای حزب لە ئێستای دونیای ئێمەدا، گۆڕاوە بۆ کۆمپانیای بازرگانیکردن و فەرامۆشکردنی بەرپرسیارێتی بەرانبەر خەڵک و هاوڵاتیان. بۆیە یەکێک لە ئەرکە هەنوکەییەکانی "بەرەی گەل" پێویستە ئەوە بێت، زەمینە بۆ گەنجان دەستەبەر بکات و تەنیا سەرنجی لەسەر کەسانی سەرەکیی ناو حزب نەبێت، چونکە خاڵی وەرچەرخان لە مەفهوومی حزبدا لەو خاڵەوە دەستپێدەکات بکەرە سەرەکییەکانی ناو حزب وەک بکەری هەمیشەیی و پیرۆز نەبینرێن، بەڵکو وەک کۆمەڵێک توانا تەماشا بکرێن و گۆڕین و لابردنیان یەکسان نەبێت بە لەناوچوون و پاشەکشەی هەموو شتێک.

٦ــ گۆڕینی تێڕوانین و ستراتیژی کارکردن لە ئاستی ڕێکخستنی پەیوەندییەکانی سیاسەت و ئابوری و نەوت و مووچە و بژێویی هاوڵاتیاندا، ئەمە یەکێکە لەو خاڵە سەرەکیانەی کە وا دەکات، گۆڕانێکی ڕیشەیی لە گوتاری حزبی کوردیدا بهێنێتە ئاراوە، بەو مەرجەی لەسەر بنەمایەکی ئەقڵانی و دوور لە بەرژەوەندیی کەسی و حزبی، سەرلەنوێ دابڕێژرێنەوە. لە هیچ ویژدانێکی زیندووی ئەم نیشتیمانە شاراوە نییە کە چۆن کەمینەیەکی سیاسیی کوردی، لە ماوەی ئەم چەند ساڵەی حکومڕانیاندا چ پاشاگەردانییەکیان دروست کردووە. بۆیە ئەگەر "بەرەی گەل" وەک هێزێکی نوێی سیاسی، بیەوێت نەبێتە درێژەپێدەری ئەو کارەساتانەی سەرانی حکومڕان خوڵقاندوویانە، دەبێت زۆر خەمخۆرانە، پەیوەندیی حزب لەگەڵ سامانی نیشتیمانیدا لەسەر بنەمای سوود و بەرژەوەندیی هاوڵاتیان ڕێک بخاتەوە و نیشتیمان لە ماڵی حزبەوە بکاتەوە بە ماڵی هاوڵاتیان.

لە کۆتاییدا ماوەتەوە بڵێم؛ بۆ ئەوەی سەنگی ئەو ڕستەیەی "لاهور شێخ جەنگی"، کە کراوە بە ناونیشانی ئەم وتارە، وەک دروشمێکی بێ ناوەرۆک و زووتێپەڕ نەمێنێتەوە؛ پێویستە "بەرەی گەل" و کۆی ئەو کەسانەی تێیدا بیر دەکەنەوە و کار دەکەن، زۆر بە وردی ڕەچاوی ئەم وردەکارییە فیکریی و لۆژیکیانە بکەن کە ئاماژەمان پێ کردن. ئەگەر نا، لە جیاتی ئەوەی ببنە هۆکاری گەڕاندنەوەی ئومێد و داڕێژەرانی سیاسەتی ڕزگاری، هێندەی دیکە ئەو دۆخی نائومێدییە قووڵتر دەکەنەوە کە لە ئێستادا هەیە و دەبنە لەمپەر و ئاستەنگ بۆ هەر هەوڵێکی دیکەی گۆڕانکاریش؛ کە بیەوێت لە دوای ئەمانەوە دروست ببێت.