شوان ئەحمەد

لەنێو ئەدەبیاتی جیهانیدا، کافکا وەک دیاردەیەک و وەک نوسەرێکی ناوازەو تایبەتمەند سەیر دەکرێت. ئەوێک کە تەنها چل و یەک ساڵێک ژیاو تا لەژیانیشدا بوو برێکی کەم لەبەرهەمەکانی بڵاوکردەوە، توانی پێچێکی گەورە بەنوسینی ڕۆمان و چیرۆک و یاداشت نامەو نامە نوسین بکاتەوەو لەو بوارانەدا، شتێکی نوێ و دانسقە بهێنێتە ئارا.
کافکا هەم ژیانی ڕۆژانەی خۆی و هەم بەرهەمەکانی، هەتا ئێستاش هەروەک تەلیسمێک سەیردەکرێت و سەرباری هەموو ئەو لێکۆڵینەوەو باس و خواسانەی لەبارەیەوە کراون، هێشتا وەک ئەوە وایە هیچی لەبارەوە نەوترابێت و شتێکی ئەوتۆی لەبارەوە نەزانین.
پێنچ شەش ساڵێکی دیکە، لەسەدەیەکی تەواوەتی بەسەر مەرگی ئەودا نزیک دەبینەوەو لەو ماوە دوورو درێژەشدا، سەدان کتێب و وتارو توێژینەوەو نامەی ماستەرو دکتۆرای لەسەر نوسراوە، کەچی هێشتا کافکا ناسان و هەوادارانی، تینووی زانیاری دیکەو پەرۆشی باس و خواسی تازەترن دەربارەی خاوەنی (کۆشک و دادگایی و ئەمریکا و بەدگۆڕان).
لەم کتێبەدا (هەموو شتێ دەربارەی فرانتس کافکا)، دوو کافکاناس هەوڵدەدەن شتی زیاتر و زۆرتر، لەبارەی ئەو داهێنەرە مەزنەوە بەردەست بخەن. ڕەینەر شتاخی ئەڵمانی و ئیبراهیم وەتفی سوری، هەریەک  لای خۆیەوە وەک دوو کافکاناس و وەک دوو عاشقی گەورەی ئەو نووسەرە ئاڵۆزو تەلیسماوییە، هەوڵدەدەن هەندێ ڕوبەرو هەندێ پانتایی ژیانی و بەرهەمەکانی، ڕونبکەنەوەو تیشک بخەنە سەر ئەو پنتانەی، هەتا ئەمڕۆ بەنادیاری ماونەتەوە.
ڕەینەر شتاخ  بەنامەی  دکتۆرایەک (ئەفسانەی ئیرۆسانەی کافکا- ٢٧٧ لاپەرە، ساڵی ١٩٨٧) و لەگەڵ کتێبێکی سێ بەرگی دیکەشدا کە سەرو دوو هەزار لاپەرەیەک دەبێت (تایبەتە بەژیاننامەی کافکا) و بەرهەمی هەژدە ساڵ کارکردنیەتی (ساڵەکانی بڕیار ٢٠٠٢ ، ساڵانی دوای دانپیادانان ٢٠٠٨ ، ساڵە بەراییەکان ٢٠١٤).
هەروەها ئیبراهیم وەتفی بەکتێبێکی چەند بەرگی قەوارە ئەستوور کە (بڕیار و تونچی و بەدگۆڕان و نامە بۆ باوک و ئەمریکا و دادگایی و نامە و یاداشتەکان) لەخۆ دەگرێت و پرۆژەی تەمەنیەتی، قۆڵیان لێهەڵماڵیووەو توانیویانە زۆرێک لەنهێنی ژیان و بەرهەمەکانی، فرانتس کافکامان بۆ ئاشکرا بکەن.
پڕکێشی کردنی ئەوەی دەتوانرێت هەموو شتێ دەربارەی خاوەنی بەدگۆڕان و دنیا سەیرو سەمەرەکەی بوترێت، ڕەنگە جۆرێک لەزیادەڕۆیی پێوە دیاربێت (ئاخر کێ دەتوانێت هەموو شتێ دەربارەی فرانتس کافکا بڵێ و دوایین قسە دەربارەی ژیان و بەرهەمەکانی بکات؟).
وەلێ ئەم دوو کافکا ناسە (شتاخ و وەتفی)، لەرێی خوێندنەوەی بەردەوام و بەخەرجدانی ئەو هەموو هەوڵە لەگەڵ جیهانە سەیرو سەمەرەکەی کافکاو بەرهەم و نوسینەکانی و ئەوانەشی لەبارەیەوە نوسراون، توانیویانە زۆر نهێنیمان بۆ ئاشکرا بکەن و زۆر نەوتراومان پێ بڵێن کەپێشتر ئێمە گوێ بیستی نەبووین و لێی بێئاگابووین.
ئەم کتێبە گەر هەموو شتێکیش لەبارەی فرانتس کافکاوە نەخاتە ڕوو، ئەوا لانی کەم زانیاری نوێمان لەبارەیەوە بەردەست دەخات. کتێبەکە چەند وتارو گفتوگۆیەک لەخۆ دەگرێت، هەم لەبارەی پرۆژەکەی ڕەینەر شتاخەوە، هەم لەبارەی پەیوەندی دوورو درێژی ئیبراهیم وەتفی بە دنیای فرانتس کافکاوە.
بەو ئومێدەی هەوادارانی کافکا زیاتر لە ژیان و بەرهەمەکانی ئەو داهێنەرە گەورەو دانسقەیە نزیک بکاتەوەو ئەوشتانەیان لەبارەی ئەوەوە پێ بڵێت کە پێشتر گوێ بیستی نەبوون.
(ئەم کتێبە ئێستا لە کتێبخانەکانی کوردستاندا دەست دەکەوێت).