لەگەڵ سەرهەڵدانی بایکۆت و ناڕەزایەتییەکان، لەلایەن فەرمانبەران بەگشتی و توێژی مامۆستایان بەتایبەتی دژی دواکەتن و خواردن و لێبڕینی موچەو پێنەدانی شایستە داراییەکانی مەچەخۆران لەلایەن دەسەڵاتدارانی هەرێمی کوردستانەوە، هاوکات دوابەدوای هاتنەگۆڕێی دەنگۆی گواستنەوەی دابەشکردنی موچە لەهەرێمەوە بۆ ژێر رکێفی دەسەڵاتی بەغدا؛ کاربەدەستانی هەرێم کەوتنە دژایەتیکردنی داواکارییەکی لەو جۆرەو بەهەوڵێک بۆ شکاندنی شکۆی قەوارەی هەرێم ناوزەدیان کرد.

بەڵام لەڕاستیدا ئەوەندەی پەرچەکردارو تەنگەتاوبوونی ئەو بەرپرسانە لەم پرسەدا شکۆی قەوارەی هەرێمی شکاند، لەوەدا کەهەوڵەکەیان پەردەی لەسەر رووی راستەقینەی جۆری قەڵەمرەوییەکەیان و ئەقڵییەتی ئەمان بۆ فەلسەفەی فەرمانڕەوایی هەڵماڵی، هەرگیز ئەوەندە داواکردنی پێدانی موچە لەلایەن حکومەتی ناوەندییەوە زیانی بەشکۆی قەوارەکە نەگەیاند.

چونکە ئەم برادەرانە بەم هەڵوێستەیان لەهەمووانیان گەیاند، ئەوەی لەم هەرێمە دەسەڵاتی بەدەستە بریتی نییە لەدەسەڵات (authority)، بەڵکو  بریتییە لەهێز (power).

هەڵبەت لەفەرهەنگی فەلسەفەی سیاسیدا، جیاوازییەکی ریشەیی هەیە لەنێوان ئەم دوو زاراوەیەدا، خۆ ئەگەر ئەو بەرپرسانەی دەسەڵاتی ئەم هەرێمەیان بەدەستە، تەنها پڕ بەکوچکە چایێک لەکاتی رابواردنی خۆیان بگرتبایەو زانستی سیاسیان بخوێندایەتەوە، تێدەگەیشتن کەهیچکات دەسەڵات و حکومەت، بەدابینکردنی بژێوی و قوتی هاووڵاتییەکانی شکۆی ناشکێت، ئیدی باسەرچاوەی ئەو بژێوییە لەهەر شوێن و لەهەر لایەنێکەوە بێت، بەڵکو ئەوەی شکۆی حکومەتی پێدەشکێت بێتوانستی و دەستەوستانی دەسەڵاتدارەکانیەتی، لەدابینکردنی نان بۆ بەردەست و هاووڵاتییەکانی.

ئەرستۆتالیس کەناسراوە بەباوکی سیاسەت، زۆر بەسادەیی لەپەرتوکە سیاسییەکەی(polatica)دا، ئەمە روون دەکاتەوەو دەڵێت : « ئامانج لەسیاسەتکردن لەبنەڕەتدا، دابینکردنی خۆشگوزەرانییە بۆ تاکەکان و دوا هەنگاوی کاری سیاسیش، بریتییە لەدروستکردنی حکومەت، چونکە حکومەت و دەسەڵات وەک ئەو دەڵێت؛ دەتوانێت ئەوپەڕی خۆشگوزەرانی بۆ خەڵک دابین بکات».

کەواتە سیاسەتکردن و دروستکردنی دەوڵەت و حکومەت، بۆ دابینکردن و تێرکردن و خۆشگوزەرانیی خەڵکە، نەک بۆ برسیکردن و نقومکردنیان لەدوودڵی و رارایی و خەفەت و مەراق و بێزاری. بۆیە کاتێک ئەم دەسەڵاتە دێت و ناتوانێت ئەمە بکات، ئەوا ناڕاستەوخۆ پێمان دەڵێت ئەو شتەی ئەو پێوەی سەرقاڵە نەدەوڵەتداری و نە بەڕێوەبردنی حکومەتە، بەڵکو جۆرێکە لەگرتنەدەستی هێز(power)، نەک دەسەڵات (authority).

هەڵبەت جاک ماریتاین ( Jaques Maritain)، کەیەکێکی دیکەیە لەفەیلەسوفەکانی فەلسەفەی سیاسی سەردەمی مۆدێرنە، جیاوازییەکی ناوازە لەنێوان ئەو دوو زاراوە سیاسییە (هێز یاخودpower )و(دەسەڵات یاخود authority)دا دەکات، ئەو دەڵێت: مێژووی هێز دەکەوێتە سەردەمی دۆخی سروشتی، واتە پێش دەرکەوتنی دەسەڵات و دروستبوونی حکومەت، بەو مانایەی لەسەردەمی نوێدا هەیە. هەر ئەوکاتەی کۆمەڵێک لەخەڵکی بەپاڵنەرو دەمارگیری خێڵ یا نەتەوە، یان ئایین یان رەنگ یاخود رەگەز کۆدەبنەوەو پاڵ لێکدەدەن و بەزەبری هێز دەکەونە چەوساندنەوەی زۆرینەی خەڵک و لێسەندنی سەرانەو سەپاندنی باج و خەراج و بردن و دزین و تاڵانکردن و رووتانەوەی خەڵکی رەشۆک و بێدەسەڵاتی زۆرینەی ژێردەستیان.

واتا هێز لەخودی خۆیدا لەزەوتکردن و چەوساندنەوەو داگیرکردنی مافی کەسانی دیکەوە دەستپێدەکات، بۆیە دەرهێنانی هەرشتێک لەدەستی ئەو هێزەو گێرانەوەی بۆ خاوەنەکەی لەلۆژیک و تێگەیشتنی ئەو هێزەدا گوزارشت لەلاوازی و شکاندنی شکۆی ئەو دەکات.

کەواتە لەسۆنگەی ئەو دوو تێڕوانینەی سەرەوەی هەریەک لەئەرستۆتالیس و جاک ماریتاین تێدەگەین، کەشوناسی ئەوانەی لەم هەرێمەدا بڕیار بەدەستن (هێز)ەو ئەقڵییەتیان هێشتا نەگەیشتووەتە ئەم سەردەمەو مرۆڤگەلێکن لەواتای دەسەڵات و حکومەت و دەوڵەتداری تێنەگەیشتوون، هەربۆیە موچە بەهی خۆیان دەزانن و دەرهێنانیشی لەچەنگی ئەواندا بەئاماژەیەک بۆ کەمکردنەوەی هەژموون و هێزی داسەپاوی چەندساڵەی خۆیان و لەکەدارکردنی شکۆی خۆیان دەزانن.

هەرچی چەمکی دەسەڵات (authority)و حکومەتیشە، بەمانا نوێ (مۆدێرن)ەکەی، وەک جاک ماریتاین ئاماژەی بۆدەکات؛ لەپاش ئەو مێژووەوە، واتە لەدوای دەرکەوتنی (هێز)ەوە، دەستپێدەکات، ئەویش دوای ئەوەی هێزە خۆسەپێنەکان تەنگ بەخەڵک هەڵدەچنن، ژیان لەخەڵک تاڵدەکەن، هەروەکو ئەوەی لەئێستادا کاربەدەستانی هەرێم پیادەی دەکەن، ئیدی مرۆڤە بەشخوراوو چەوساوەکان کۆدەبنەوەو هەموویان رازی دەبن، کەبەشێک لەئازادی و هێزی خۆیان بەدروستکردنی دامەزراوەیەک بدەن، کەبتوانێت مافی ژیان و بژێوی بۆ هەمووان دابین بکات و لەمەترسی و چەوساندنەوەی (هێزەکان) رزگاریان بکات.

بۆیە هێز(power) دروستکراوی کەمینەیەکی خۆسەپێنەو هی ئەم سەردەمە نییە، گەندەخۆرەو ئەوەی ئەوی هێشتووەتەوە زەوتکردن و ئازاردانی خەڵکانی ژێردەستی خۆیەتی و دەسەڵات (authority) و حکومەتی راستەقینەش لەلایەن خەڵکەوە بەگشتی دروستدەکرێت و لەپێدانی ماف و گێڕانەوەیەوە دەستپێدەکات.

 لێرەوە (هێز) باش دەزانێت، خەڵک بەلێوەرگرتنەوەی هەرشتێک لەو، هەنگاوێک لەمردن و کۆتایی هێنان بەسەردەمی ئەوو هەنگاوێکیش لەدروستکردنی دەسەڵات و گەیشتن بەسەردەمێکی نوێ و دروستکردنی دەسەڵاتێکی خەمخۆری خەڵک نزیک دەبێتەوە.

هەر ئەمەشە نهێنی ترسی کاربەدەستانی هەرێم لەدەرهێنانی موچە لەچنگی خۆیان و کۆتاییهاتنی ئەو چاخەی ئەوانی تێدا دەژین.