.jpeg)
له ئاوێنه‌که‌ى (به‌ختیارعه‌لی)دا ده‌رباره‌ى (ڕۆمانى ده‌ریاس و لاشه‌کان)
.jpg)
6 ساڵ لەمەوپێش
داستان به‌رزان
له جێیه‌کدا ئه‌ده‌ب ده‌بێته ئاوێنه‌یه‌ک بۆ بینینى خۆمان، ئه‌و ئاوێنه‌یه‌ى هیچ ڕه‌حمێکمان پێناکات و ده‌ست ده‌خاته سه‌ر هه‌موو کاڵوکرچی و برین و ناته‌واوییه‌کانمان، په‌لکێشمان بۆ شوێنگه‌لێکى ناوه‌وه‌ى خۆمان که بیرمانچوونه‌ته‌وه، وێنه‌یه‌کى ڕاسته‌قینه‌ى خۆمانمان نیشان ده‌دات که لاى خۆمان په‌نهانه، یان خۆمان لێ نه‌بانکردووه، به‌و ئومێده‌ى بیرچووبێته‌وه.
ڕۆمانى (ده‌ریاس و لاشه‌کان) بۆ زۆرینه‌ى کۆمه‌ڵگاى کوردى ئه‌و ئاوێنه بێڕه‌حمه‌یه که حه‌قیقه‌تى زۆرینه ده‌خاته‌ڕوو، به‌بێ ئارایشتکردن و فریودان، به‌بێ خاترگرتن و له‌به‌رچاوگرتنى هه‌ر بارودۆخێک، که له ڕاستیشدا ئه‌مه ئیشی هه‌ر ئه‌ده‌بێکى ڕاسته‌قینه‌یه، که بیه‌وێت ڕاسته‌خۆ له‌گه‌ڵ خوێنه‌ردا په‌یوه‌ندى ببه‌ستێت و به‌رچاوى بخات که له چ ژیانێکدا ده‌ژی؟ ئه‌م ڕۆمانه‌ش بۆ خوێنه‌ره‌کانى ئه‌و کاره ده‌کات و له قوڵایی خۆیانه‌وه پێیان ده‌ڵێت: له چ زه‌لکاوێکدا خه‌ون به هاتنى فریادڕه‌سه‌وه ده‌بینن؟ فریاڕه‌سێک که هه‌رگیز نایه‌ت و ته‌نانه‌ت ئه‌گه‌ری هه‌یه بوونیشی نه‌بێت!
مرۆڤى ڕۆژهه‌ڵاتى به‌وپێیه‌ى خاوه‌ن ڕۆحێکى بارگاوییه به ئایین ئه‌مه وایکردووه که نه‌توانێت خاوه‌ن ڕۆحێکى باڵابێت، به‌ڵکو ڕه‌گوڕیشه‌ى هه‌موو بیرکردنه‌وه‌کانى ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ ناو ئه‌فسانه و چیرۆکه خورافییه‌کانى ئایین، بۆیه به‌رده‌وام وه‌هم ڕووبه‌رێکى زۆر له کیانى پێکده‌هێنێت، بیرۆکه‌ى ڕزگارکه‌ریش له‌لاى ئه‌م مرۆڤه هه‌مان ئه‌و بیرکه‌یه‌یه که ئایینه‌کان هه‌ریه‌که‌و به‌جۆرێک بانگه‌شه‌ى بۆ ده‌که‌ن، له‌م ڕۆمانه‌دا (به‌ختیار عه‌لی) ئه‌و ڕووبه‌ره فراوانه له خورافه و وه‌هممان زیاتر نیشانده‌دات و باشتر پێمان ده‌ڵێت: سه‌یرکه له چ خه‌یاڵپڵاوییه‌کدا نوقمبووین و خه‌ونه‌کانمان چه‌ند نێوانێکى زۆریان له‌گه‌ڵ ڕاستیدا هه‌یه؟
له کاتى خوێندنه‌وه‌ى ڕۆمانى (ده‌ریاس و لاشه‌کان)دا مرۆڤى شوێنکه‌وته‌ى خواوه‌نده‌کانى سه‌رزه‌مین و فریادڕه‌سه بێماناکان خراپتر له‌هه‌ر کاتێک شه‌رم له خۆی ده‌کات و ڕاده‌مێنێت که چه‌ند بچوکه، چه‌ند گرگنه، ئه‌مه‌ش له‌م ڕۆمانه‌دا ده‌گاته ئاستێک که نووسه‌ر ده‌سبه‌رداری هه‌ندێک لایه‌نى ته‌کنیکى گێڕانه‌وه و شێوازه‌کانى ڕۆمان بووه له پێناو ئه‌وه‌ى ته‌واوى فیکر و تێڕوانینى له باره‌ى چه‌مه‌کانى وه‌ک (خورافه، فریادڕه‌س، سه‌رۆک حیزب و سه‌رۆک خێڵه‌کان و خواوه‌نده ده‌ستکرده‌کانى مرۆڤ، دونیابینى خورافیانه‌ى مرۆڤى ڕۆژهه‌ڵات...) به خوێنه‌ر بگه‌ێنێت، که ئه‌مه‌ش چێژى خۆی هه‌یه و مه‌رج نییه هه‌موو کات ڕۆماننوس خوێنه‌رانى له دونیایه‌کى یۆتۆپی و خه‌یاڵئامێزدا نوقم بکات یاخود به ته‌کنیکى ئاڵۆز و شێوازى گێڕانه‌وه‌ى جیاواز بارگاوى بکات، به‌ڵکو بۆ ڕۆمانێک که ده‌یه‌وێت واقیقی کۆمه‌ڵگایه‌ک بخاته‌ڕوو هه‌ر ده‌بێت به‌وجۆره واقیعى کۆنسێپته‌کانى خۆی به‌یان بکات.
بۆ من نووسه‌رانى سه‌ر به‌مجۆره ڕوانینه هه‌میشه جێگه‌ى بایه‌خبوون، ئه‌وه‌ى شانۆنامه‌نووسی ئێریله‌ندى (سامۆئیل بیکێت) له میانى شانۆنامه هه‌ره به‌ناوبانگه‌که‌یدا(به‌ده‌م چاوه‌ڕوانى گۆدۆوه) ده‌یڵێت، هه‌مان ڕوانگه‌یه که پێی وایه (هیچ شتێک له ئارادا نییه، هیچ شتێک ڕوودانادات...) بۆ منیش ئه‌وه‌ى له کاتى خوێندنه‌وه‌ى ئه‌م ڕۆمانه‌دا خۆشحاڵی ده‌کردم ئه‌وه‌بوو له‌و کاته‌وه‌ى ئاشنام به جیهانبینى نووسه‌رێکى گرنگى وه‌ک بیکێت مرۆڤێک نیم بڕوام به هیچ فریادڕه‌سێک هه‌بێت (ئاینى، کۆمه‌ڵایه‌تى، سیاسی...) به‌ڵکو ئه‌وه‌ى باوه‌ڕى ته‌واوى من پێکده‌هێنێت ئه‌وه‌یه مرۆڤ بۆ هه‌میشه له چاڵیکى تاریکدایه و گیرۆده‌یه و هه‌ر هه‌وڵێکیش بۆ ده‌رچوونى له‌و چاڵه جارێکیتر ڕۆیشتنه بۆ ناو چاڵێکى دیکه یان سوڕانه‌وه‌یه له هه‌مان چاڵدا، ده‌نا هیچ شتێک ئه‌م بوونه‌وه‌ره مه‌حکوم و سزادراوه له چاڵه تاریکه‌کان ڕزگار ناکات، ئه‌وه‌ى هه‌یه هه‌وڵدانه بۆ دۆزینه‌ى مانایه‌ک بۆ ئه‌و تاریکییه‌ى چاڵه‌کان له ڕۆحماندا دروستیان کردووه، که به بڕواى زۆرێک له نوسه‌ران و هونه‌رمه‌ندان ئه‌و کارانه‌ى وه‌ک ئه‌ده‌ب و هونه‌ر ده‌کرێن دروستکردنى ئه‌و مانایه‌ن.
وه‌کو دیکه هه‌میشه تێڕوانینێکى گاڵه‌تچاجاڕانه‌م هه‌بووه بۆ ئه‌و ئایدۆلۆژیستانه‌ى پێیان وابووه شتێ یان ڕووداوێک هه‌یه و ده‌توانێت ڕزگارمان بکات، ئه‌مه‌ش به‌و مانایه نییه ڕۆحی به‌ره‌نگاری له خۆماندا بکوژین، به‌ڵکو به ماناى ئه‌وه‌ى ڕووده‌دات شتێک نییه له توانایدا هه‌بێت ژیانى ئێمه له‌م ڕۆژهه‌ڵاته پڕ له وه‌همه‌دا بگۆڕێت، چونکه مرۆڤ له‌سه‌ر ئاستێکى فراوانتر گیرۆده‌یه و ئاسان نییه هه‌روا به ئاسانى وه‌رچه‌خان به‌خۆیه‌وه ببینێت. گۆڕانکارییه‌کان به تایبه‌ت له ڕۆژهه‌ڵاتدا ته‌نیا له شێوه‌دا ڕووده‌ده‌ن و له ناوه‌ڕۆکدا دووباره‌کردنه‌وه‌ى هه‌مان سیستمن، که زۆرینه‌ى کات سیستمێکى سته‌مکارییه، که نووسه‌ری ئه‌م ڕۆمانه‌ش پێشتر له میانى زنجیره‌یه‌ک وتاریدا ده‌رباره‌ى سته‌مکاری ورتر ئه‌مه‌ی خستۆته‌ڕوو، له‌م ڕۆمانه‌شدا هه‌مان دیدگا به‌یان ده‌کات، به‌ڵام ئه‌مجاره‌یه له ڕێگه‌ى ئه‌ده‌به‌وه.
ڕۆمانى (ده‌ریاس و لاشه‌کان) ئه‌و ئاوێنه توند و بێڕحمه‌یه که مرۆڤى ڕۆح بچوکى ئه‌م کۆمه‌ڵگایانه‌ى ئێمه له‌به‌رامبه‌ریدا باشتر لاوازى و گرگنى خۆیان ده‌بینن، ئه‌وانه‌ى که به‌رده‌وام به‌دواى لاشه‌کانه‌وه‌ن و خه‌ون به هه‌ستانه‌وه و گه‌ڕانه‌وه‌یانه‌وه ده‌بینن، به‌و هیوایه‌ى له‌و دۆخه ناهه‌موواره‌ى تێی که‌وتوون ده‌ریان بهێنێت، به‌بێ ئه‌وه‌ى خۆیان کار بۆ ڕزگاربوونیان بکه‌ن، هیچ نه‌بێت له‌و خواوه‌ندانه‌ى که له‌سه‌ر زه‌وى بۆ خۆیانیان خوڵقاندووه، ئه‌وانه‌ش که ئه‌م تێڕاوانینه‌یان هه‌یه ئه‌وانه‌ن که‌مترین کات له قوڵایی بوونى خۆیان ڕاماون، ئه‌وانه‌ن که به‌رده‌وام به‌دواى کاراکته‌رانێکه‌وه‌ن وه‌ک هۆکارێک بۆ ڕزگاربوون، ئه‌وان نه‌بێت ئه‌مان خۆیان هیچ مانایه‌کیان نییه.
ئه‌م جۆره‌ش له مرۆڤ ته‌نیا له کایه‌ى سیاسه‌تدا نا به‌ڵکو له هه‌رکایه‌کى دیکه‌شدا ئاماده‌ییان هه‌یه، خودى نووسه‌ری ئه‌م ڕۆمانه‌ش بۆخۆی لاى که‌سانێک ئه‌و باوکه یان ئه‌و ده‌سه‌ڵاته خواوه‌ندانه‌یه که پێیان وایه ده‌توانێت له چاوتروکانێکدا له ڕێگه‌ى دانپێدانانێک یان ناوهێنانێکه‌وه بیانکاته شتێکى سه‌رسوڕهێنه‌ر، وه‌ک بڵێی ئه‌م پیاوه دارێکى جادوویی پێبێت یان تواناى ئه‌نجامدانى په‌رجووى هه‌بێت، که بۆخۆی له چه‌ندین چاوپێکه‌وتن و گوتاردا دژایه‌تى بۆ پیرۆزکردن و به خواوه‌ندکردن نیشانداوه، که هه‌تاکو ئه‌م ساته‌وه‌خته‌ش ئه‌وه یه‌کێک له خاڵه‌کانى سه‌رکه‌وتنى ئه‌م نووسه‌ره‌یه.
.png)
