بەهۆی بەفرەوە دەیان هاوڵاتى لە رێگەوبانەکان گیریان خواردووە

هاوڵاتی دواى نزیکەى شەش مانگ  دادگاى تێهەڵچونەوەى دهۆک، بڕیارى لەسێدارەدانى بۆ تۆمەتبارانى کوشتنى ئەرکان خەیرەدینى 35 ساڵ دەرکرد. لەم بارەیەوە کەسێکی نزیک لە ئەرکان خەیرەدین ئەم بڕیارەی دادگای بۆ هاوڵاتی  پشتڕاستکردەوەو وتی، هەریەک لە هاوژین و براکەی ئەرکان خەیرەدین ڕۆژی پێنجشەممەی رابردوو سزای لە سێدارەدانیان بۆ دەرچووە . گوتیشی، هەردوو تاوانبارەکە دانیان بە تاوانەکەیاندا ناوە.  ئەرکان خەیرەدین، کارمەندى ئاسایشى بەردەڕەش بوو، شەوى 20/1/2023 لە سەنتەرى قەزاى بەردەڕەش بە کوژراوى تەرمەکەى لە ماڵەکەى خۆیدا دۆزرایەوە، هەر دواى رووداوەکە هاوسەر و براکەى وەک تۆمەتبارى رووداوەکە دەستگیر کران.   رۆژێکیش دوای رووداوەکە، هێمن سلێمان، گوتەبێژی پۆلیسی دهۆک رایگەیاند، "ئەرکان خەیرەدین لە نێو ماڵی خۆیدا بە چەقۆ کوژراوە دوای بەدواداچوون و کۆکردنەوەی بەڵگەی پێویست لە ماوەی کەمتر لە 24 کاتژمێردا بکوژ ئاشکرا کرا و دەرکەوت رووداوەکە پێشوەختە لە لایەن هاوژین و براکەی پلانی بۆ دانراوە."

هاووڵاتی، هەوراز حوسێن  کۆمپانیای ئەپڵ هەردوو ئەپلیکەیشنی سرێدس و وەتسئاپی لە نێو ئەپ ستۆر لە چین سڕییەوە؛ دوای ئەوەی بەرپرسانی پەکین بە هۆکاری مەترسیی ئاسایش ئەو دوو تۆڕە کۆمەڵایەتییەیان قەدەخەکرد. رۆژی یەکشەممە 21-4-2024، کۆمپانیای ئەپڵ رایگەیاند، لە رۆژی هەینییەوە هەردوو ئەپلیکەیشنی وەتسئاپ و سرێدسی لە خزمەتگوزاری ئەپ ستۆر لە نێو ئامێرەکانی ئەپڵ سڕیوەتەوە. سڕینەوەی ئەو ئەپلیکەیشنانە نیگەرانییان لەسەر ئاڕاستەی حکومەتی چین بەرامبەر ئازادی رادەربڕین دروستکردووە. هەروەها پێشبینی دەکرێت کاریگەریی گەورە لەسەر فرۆشی بەرهەمەکانی کۆمپانیای ئەپڵ لە چین دروستبکات کە دووەم گەورەترین بازاڕی ئەو کۆمپانیایەیە لە دوای ئەمریکاوە. کۆمپانیای ئەپڵ ئاماژەی بەوەکردووە، "دەزگای بۆشایی ئەلیکترۆنیی چین فەرمانیان کردووە لەبەر مەترسی لەسەر ئاسایشی نیشتمانیی چین، ئەپلیکەیشنەکان بسڕینەوە". ئەپڵ دەشڵێت، "ناچارین شوێن یاساکانی ئەو وڵاتە بکەوین کە کاری تێدا دەکەین، هەرچەندە نەشمانەوێت." هەردوو ئەپلیکەیشنی وەتسئاپ و سرێد لەلایەن کۆمپانیای مێتاوە خاوەنداری دەکرێن کە فەیسبووکیش بەشێکە لەو خێزانە. بڕیاری قەدەخەکردنی ئەو دوو تۆڕە ئەمریکییە دوای هەوڵی بەرپرسانی ئەمریکا دێت بۆ قەدەخەکردنی تیکتۆک لەو وڵاتە، کە تۆڕێکی کۆمەڵایەتی باوە و لەلایەن کۆمپانیای بایت دانسەوە خاوەنداری دەکرێت و بنکەی سەرەکی لە پەکینی پایتەختی چینە.

هاوڵاتی کۆڵبەرێک کوژرا و دووانی دیکەش برینداربوون هاوڵاتی لە سنووری بانە بەهۆی تەقەی راستەوخۆی هێزەکانی سوپای پاسدارانی ئێرانەوە کۆڵبەرێک کوژرا و دوو کۆڵبەری دیکەش برینداربوون. ئەمڕۆ یەکشەممە 21-4-2024، رێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو بڵاویکردەوە، سوپای پاسداران لە سنووری بلەکێی سەر بە شاری بانە تەقەیان لە ژمارەیەک کۆڵبەر کردووە و کە بەهۆیەوە کۆڵبەرێک کوژراوە و دوو کۆڵبەری دیکەش برینداربوون. هەنگاو ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو کۆڵبەرەی کوژراوە ناوی شوانە ئەحمەدپوورە و تەمەنی 34 ساڵە و خێزاندارە و باوکی منداڵێک بووە. تەرمی ناوبراو بۆ نەخۆشخانەکانی شاری سلێمانی لە هەرێمی کوردستان گواستراوەتەوە. رێکخراوەکە ناسنامەی دوو کۆڵبەرە بریندارەکەی ئاشکرا نەکردووە. کاری کۆڵبەری لە رۆژهەڵاتی کوردستان لە نێو بەشێک لە هاوونیشتمانیاندا پیشەیەکی باوە، بەڵام بە شێوەیەکی بەرچاو لەلایەن سوپای پاسدارانی ئێرانەوە هێرشیان دەکرێتە سەر. مانگی رابردوو رێکخراوی هەنگاو بڵاویکردووەتەوە، تەنیا لە 3 مانگی یەکەمی ئەمساڵدا زیاتر لە 41 کۆڵبەر لە ناوچە شاخاوییەکانی نێوان رۆژهەڵات و باشووری کوردستان کوژراون و 291 کەسی دیکە برینداربوون. رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردپا دەڵێت، لە 2023دا 341 کۆڵبەر کوژراون و لە 12ساڵی رابردووشدا 589 کۆچبەر کوژراون.

هاوڵاتی/ هەوراز حوسێن لە کۆریای باکوور گۆرانییەک لەسەر کیم جۆن ئون، سەرۆکی ئەو وڵاتەدا دەرکراوە کە بە "باوکی میهرەبان" پێیدا هەڵدەدات. ڤیدیۆ کلیپەکە رۆژی چوارشەممە 17ی ئەم مانگە لە تەلەفزیۆنی ناوەندیی کۆریاوە پەخشکراوە. چەند چینێکی جیاواز لە منداڵ و گەنج و پیر لە کلیپەکە و گوتنەوەی گۆرانییەکەدا بەشدارن. بەشێکی دیکەی گۆرانییەکە دەڵێت، "با گۆرانی بڵێین بۆ کیم جۆن ئون، سەرکردە گەورەکە"؛ لە بەشێکی دیکەدا دەڵێت، "با شانازی بە کیم جۆن ئونەوە بکەین، باوکە میهرەبانەکە'. تیمێکی ئۆرکێسترا و گۆرانیبێژیش راستەوخۆ گۆرانییەکەیان گوتەوە کە کیم جۆن ئون خۆی لە تەماشاکەرانیان بوو. گۆرانییەکە لە ئاهەنگێکدا گوترایەوە کە بەبۆنەی دروستکردنی 10 هەزار خانووی نوێ بۆ هاووڵاتیان گێڕدرابوو. بنەماڵەی کیم لە دوای جەنگی جیهانی دووەمەوە حکومڕانی کۆریای باکوورن و بەردەوام هەوڵی بەهێزکردنی پێگەی خۆیانداوە. لە کۆریای باکووردا دیموکراسی نییە و دەستاودەستکردنی دەسەڵات لە نێو بنەماڵەی کیم نەوە دوای نەوەیە.

هاوڵاتی/هەوراز حوسێن شەوی رابردوو سوپای ئیسرائیل بۆردومانی کەمپی رەفحەی لە باشووری غەززە کردووە و بەهۆیەوە 18 کەس گیانیان لەدەستداوە کە 14یان منداڵبوون. رۆژی یەکشەممە 21-4-2024، بەرپرسانی تەندروستیی غەززە رایانگەیاند، سوپای ئیسرائیل لەکاتی شەودا بۆردومانی کەمپی رەفحەی لە غەززە کردووە کە نزیکەی 2 ملیۆن و 300 هەزار هاووڵاتی فەڵەستینی تێیدا ئاوارەن. پزیشکانی نەخۆشخانەی کوەیتی رایانگەیاندووە، بۆردوومانەکە بە دوو جار روویداوە؛ لە جاری یەکەمدا پیاوێک و هاوژینەکەی و منداڵێکی 3 ساڵانیان کوژراون. ژنەکە دووگیان بووە و توانراوە منداڵەکە بە زینوویی لە سکی دایکە مردووەکەی دەربهێنن. لە بۆردوومانی دووەمدا 13 منداڵ و 2 ژن کوژراون کە هەموویان سەر بە یەک خێزان بوون. بۆردومانەکانی ئیسرائیل لە شەوی رابردوودا بۆ سەر کەمپی رەفحە لەکاتێکدایە، شەوێک بەر لەم بۆردومانانەش، لە هێرشێکی دیکەی هاوشێوەدا 9 کەس لەو کەمپە کوژراون کە 6یان منداڵ بوون. بە گوێرەی ئاماری نەخۆشخانەکانی غەززە، شەڕی نێوان حەماس و ئیسرائیل تاوەکو ئێستا بووەتە هۆی گیانلەدەستدانی زیاتر لە 34 هەزار فەڵەستینی و برینداربوونی زیاتر 76 هەزار و 901 کەسی دیکە. ئەمە جگە لەوەی 80٪ی خەڵکی غەززە ئاوارەی نێوخۆی کەرتەکە بوون. شەڕی نێوان حەماس و ئیسرائیل دوای ئەوە هات، 7ی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردوو چەکدارانی حەماس هێرشیان بۆ سەر ئیسرائیل کرد و 1200 هاووڵاتی ئیسرائیلییان کوشت و 250ی دیکەشیان بە بارمتە گرت.

هاوڵاتی/ سازگار ئەحمەد ئەندامێکی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک رایدەگەیەنێت کۆبوونەوەی کۆتایی نێوان سەرۆک وەزیرانی عێراق و سەرۆکی یەکەمی لایەنە سیاسییەکان کەرکوک ئەنجام نەدراوە، ئاماژە بەوەشدەکات لایەنەکان دەیانەوێت بە زووترین کات حکومەتی خۆجێی کەرکوک پێکبهێنرێت. پەروین فاتیح، ئەندامی ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک بە هاوڵاتی راگەیاند "کۆبوونەوەی کۆتایی نێوان محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق و سەرۆکی یەکەمی لایەنە سیاسییەکان کەرکوک ئەنجام نەدراوە، کۆبوونەوەکە بەهۆی سەردانەکەی سودانی بۆ ئەمەریکا دواکەوت، هەروەها پێدەچێت دووبارە کۆبوونەوەکە بەهۆی هاتنی سەرۆکی تورکیا بۆ عێراق دووبارە دوابکەوێت". ئاماژەی بەوەشکرد "لە ماوەی رابردوودا دوو کۆبوونەوە لەنێوان سەرۆکی لایەنە براوەکانی کەرکوک لە هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق و محەمەد شیاع سودانی کراوە و لایەنەکان لەبارەی پێکهێنانی حکومەتی خۆجێی و هەڵبژاردنی پارێزگاری کەرکوکەوە پرۆژەکانیان پێشکەش بە سەرۆک وەزیران کردووە". ئەوەشی خستەڕوو "سەرجەم لایەنەکان بە کورد و عەرەب و تورکمانییشەوە دەیانەوێت بە زووترین کات حکومەتی جۆجێی کەرکوک پێکبهێنرێت و پارێزگار دیاریبکرێت، بەپێی ئەو پرۆژەیەی کە سەرجەم لایەنەکان لەسەری رێکدەکەون". لە رۆژی ١٨/١٢/٢٠٢٤ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق ئەنجام درا دوای راگەیاندنی ئەنجامەکان لەلایەن کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراقەوە لە بەشێک لە پارێزگاکانی عێراق حکومەتی خۆجێی پێکهنراوە و پارێزگار دیاریکراوە، بەڵام تاوەکو ئێستا لە کەرکوک لایەنەکان نەیانتوانیوە بگەنە رێککەوتن.

هاوڵاتی رۆژی شەممە ٢٠ی نیسانی ٢٠٢٤ ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا چەند یاسایەکی دژ بە کۆماری ئیسلامی پەسەند کرد، لەوانە یاسای "ژینا" (مەهسا) و ئەمە بۆ دووەەمجارە لە چوارچێوەی "یاسای ئاشتی سەدەی ٢١" لەگەڵ کۆمەڵێک رەشنووسی دیکە لە لایەن ئەنجومەنی نوێنەرانەوە  پەسەند دەکرێت. یاسای مەهسا لە چەند رۆژی داهاتوودا لە ئەنجومەنی پیرانی ئەمەریکا دەکەوێتە دەنگدانەوە، لە ئەگەری پەسەندکردنی ئەم رەشنووسە لە ئەنجومەنی پیران و واژۆکردنی لەلایەن جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمەریکاوە کۆمەڵێک گەمارۆی نوێ بەسەر ئێراندا دەسەپێندرێت. پێشتر و لە ١١ی ئەیلولی ٢٠٢٣  ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا بە ٤١٠ دەنگی بەڵێ و ٣ دەنگی دژ، رەشنووسی "یاسای ژینا (مەهسا)"ی پەسەند کرد، ئەم ڕەشنووسە لە کۆمیتەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ئەمەریکا هەندێ ئاڵوگۆڕی تێداکرا.  ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا، رۆژی شەممە ٢٠ی نیسانی ٢٠٢٤ هەمان ڕەشنووسی پێشتری "یاسای ژینا"ی پەیوەست کرد بە پاکێجی یارمەتییە دەرەکییەکانەوە. ئەنجومەنی نوێنەرانی ئەمریکا هیوادارن رەشنووسی پێشنیارکراو بۆ سزادانی کۆماری ئیسلامی لەگەڵ پاکێجی یارمەتیدان بە ئۆکراین و ئیسرائیل، پێکەوە لە ئەنجومەنی پیران پەسەند بکرێت. لەئەگەری پەسەندکردنی "یاسای ژینا " لە ئەنجومەنی پیران، سەرۆککۆماری ئەمریکا، پێویستە سەرجەم ئەو بەرپرسە ئێرانیانەی پێشێلکاری مافی مرۆڤن لەوانە، عەلی خامنەیی ، رێبەری کۆماری ئیسلامی، ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆککۆماری ئێران، بخاتە لیستی گەمارۆکانەوە. ئەم یاسایە هەروەها ئەمریکا ناچار ئەکات بەوەی هەر ٩٠ رۆژ جارێک راپۆرتێک دەربارەی ئەو کەسانەی پێشێلکاری مافی مرۆڤن لە ئێران، عەلی خامنەیی و ئیبراهیم رەئیسی و نووسینە و دامەزراوەکانی سەر بە ئەوان، بخاتە بەردەست کۆنگرە.

هاوڵاتی سۆما پوور محەمەدی، مامۆستای زمانی کوردی و ئەندامی دەستەی بەڕێوەبەری رێکخراوی کولتووری- کۆمەڵایەتی نۆژین لە شاری سنە سزای ١١ ساڵ زیندانیکردنی بەسەردا سەپا. بەپێی هەواڵێک کە ماڵپەڕی هەنگاو بڵاویکردووەتەوە، سۆما پوور محەمەدی مامۆستای زمانی کوردی و ئەندامی دەستەی بەڕێوەبەری رێکخراوی کولتووری- کۆمەڵایەتی، نۆژین، لە لایەن لقی ١ی دادگای ئینقلابی شاری سنەوە، بە تۆمەتی دروستکردنی گروپ بە مەبەستی تێکدانی ئاسایشێ نەتەوەیی ئێران، سزای ١٠ ساڵ زیندان و دوور خستنەوە بۆ زیندانی کرماشانی بەسەردا سەپا. هەروەها ئەم چالاکە کولتوورییە لە دۆسییەیەکیتردا و بە تۆمەتی تێکدانی ئاسایشی وڵات، لە لایەن لقی ١٠٦ی دادگای تاوانەکانی شاری سنەوە، سزای یەک ساڵ زیندانی بەسەردا سەپاوە و بەگشتی سزای ١١ ساڵ زیندانیکردن دراوە. ئیدریس مینبەری هاوژینی "سۆما پوور محەمەدی" پێشتر لەلایەن لقی ١٠٦ی دادگای سنەوە، سزای یەک ساڵ زیندانی بەسەردا سەپا بوو، هەروەها زارا محەمەدی، یەکێکیتر لە ئەندامانی ئەنجومەنی نۆژین بوو کە سزای ١٠ ساڵ زیندانی بەسەردا سەپا.

هاوڵاتی  بەڕێوەبەرایەتیی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان رەوشی کەشوهەوای شارەکانی بڵاوکردەوە و بەپێی پێشبینییەکان بێت سبەینێش بارانبارین بەردەوام دەبێت. به‌پێی راپۆرتی كه‌شناسیی هه‌رێم بێت، ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه‌ 21ی نیسانی 2024 ئاسمان نیمچە هەور دەبێت پاشان دەگۆرێت بۆ هەوری تەواو بارانبارین لە پارێزگای سلێمانی دەستپێدەکات، دواتر بەشێوەیەکی گشتی نمە بارانی پچر پچر لە کات و شوێنی جیاواز دەبارێت لە دوانیوەرۆدا لە پارێزگای هەولێر و دهۆک  تاوە باران و هەورە تریشقە دەبێت وە لەکاتەکانی شەودا باران بارین نامینێت و کەشەکە سەقامگیر دەبێت، هەروەها پلەکانی گەرما نزم دەبێتەوە نزیکەی سێ بۆ چوار پلە بەراورد بە تۆمارکراوەکانی دوێنێ". له‌ باره‌ی كه‌شوهه‌وای سبه‌ینێ دووشه‌ممه‌ 22ی نیسانی 2024، كه‌شناسیی هەرێم ئاماژەی بەوەکردووە، ئاسمان لە نێوان پەڵە هەور و نیمچە هەور دەبێت، پاشان لە کاتەکانی دوانیوەرۆ لە ناوچە شاخاوییە سنورییەکانی رۆژهەڵاتی هەرێم نمە باران و تاوە باران دەبێت، لە کاتەکانی شەودا کەشەکە سەقامگیر دەبێت، هەروەها پلەکانی گەرما بەرز دەبێتەوە بە رێژەى دوو بۆ سێ پله‌ بەراورد بە تۆمارکراوەکانی ئەمرۆ. بەرزترین پلەکانی گەرمای ئه‌مڕۆی شاره‌كانی هه‌رێم: هەولێر: 30 سلێمانی: 29 دهۆک: 29 زاخۆ: 30 هەڵەبجە: 30 کەرکوک: 32 سۆران: 26 حاجی ئۆمەران: 17 گه‌رمیان: 34

هاوڵاتی راوێژکاری پێشووی ئاسایشی نیشتمانیی ئەمەریکا رەخنە لە هێرشەکەی ئەم دواییەی ئیسرائیل دەگرێت بۆسەر شاری ئەسفەهانی ئێران و بە هێرشێکی هەڵە ناوی دەبات. جۆن بۆڵتن، راوێژکاری پێشووی ئاسایشی نیشتمانیی ئەمەریکا لە میانەی چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ رۆژنامەی "شەرقولئەوسەت" رەخنەی لە هێرشەکەی ئیسرائیل کرد بۆ سەر ئەسفەهان و رایگەیاند "هێرشەکەی ئیسرائیل بۆسەر بۆ سەر شاری ئەسفەهانی ئێران هەڵە بوو، چونکە پێموایە ئیسرائیل لەژێر فشارێکی گەورەدا بوو لەلایەن ئیدارەی بایدنەوە بۆ کەمکردنەوەی وەڵامدانەوەی هێرشەکانی ئێران تاوەکو گرژییەکانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست زیاتر نەبن، بەڵام ئەگەر مەبەستەکە نیشاندانی هێزی ئیسرائیل بووبێت بۆ راگرتنی هێرشەکانی داهاتووی ئێران، دڵنیام ئەو ئەرکەیان بە ئەنجام گەیاندووە". راوێژکاری پێشووی ئاسایشی نیشتمانیی ئەمەریکا  رەخنەی لە نەبوونی هیچ ستراتیژێکی ئەمەریکی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست گرت و جەختی لەسەر پێویستی رووبەڕووبوونەوەی “بازنە ئاگرین" کرد کە ئێران لەگەڵ بریکارەکانی لە ناوچەکەدا دامەزراندووە. هەروەها بۆڵتن بە دووری نەزانی لە ئایندەدا ئیسرائیل هێرشی دیکە بکاتە سەر ئێران، بەڵام داوای کرد هێرشەکان بەهێز بێت و وتی “پێدەچێت وەڵامدانی لاواز ئیسرائیل بخاتە مەترسییەوە".

هاوڵاتی وەزارەتی دارایی عێراق بە نوسراوێکی فەرمیی داوای داهاتی ناوخۆی چەند مانگی ڕابردوو لە هەرێمی کوردستان دەکات . بەگوێرەی سەرچاوەیەک کە قسەی بۆ میدیای گۆڕان کردووە،  وەزارەتی دارایی عێراق لە نوسراوێكی فەرمیدا داوای لە هەرێمی کوردستان كردوە بڕی (950) ملیار دینار لە داهاتی ناوخۆی هەرێم رادەستی ئەو وەزارەتە بکات و بە گوێرەی زانیارییەکانیش  تا ئێستا حکومەتی هەرێمی کوردستان وەڵامی داواکەی بەغدادی نەداوەتەوە. ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بەوەشکردووە کە، ئەو بڕە پارەیەی وەزارەتی دارایی عێراق لە هەرێمی داوادەکات داهاتی ناوخۆی مانگەكانی رابردوە و حکومەتی هەرێم رادەستی بەغدادی نەکردوە. جێگەیباسە رۆژی شەممە، 23ی ئازاری 2024، ئاوات شێخ جەناب، وەزیری دارایی و ئابووریی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە دیدارێکی میدیاییدا ڕایگەیاند، مانگانە نزیکەی 300 بۆ 350 ملیار دینار داهاتی ناوخۆیان هەیە و  لە سەرەتای مانگی چواری ساڵی رابردووەوە 45 ملیۆن و 800 هەزار بەرمیل نەوتیان داوەتە عێراق.

هەوراز حوسێن/ هاووڵاتی رووسیا باس لەوە دەکات، لە بەرپەرچدانەوەی هێرشێکی درۆنی ئۆکراینا بۆ سەریان، 50 درۆنیان خستووەتە خوارەوە. لە هێرشەکەدا دوو هاووڵاتی و ژنێکی دووگیان کوژراون. رۆژی هەینی 20-4-2024، وەزارەتی بەرگریی رووسیا رایگەیاند، شەوی رابردوو 50 درۆنی ئۆکراینایان خستووەتە خوارەوە. باسیش لەوە دەکات، ئەمە یەکێک لە بەربڵاوترین هێرشەکانی ئۆکراینایە بۆ سەر خاکی رووسیا لە دوای دەستپێکی جەنگی نێوان ئەو دوو وڵاتە لە شووباتی 2022. وەزارەتی بەرگری رووسیا ئاماژەی بەوەکردووە، 26 لە درۆنەکان لە هەرێمی بێلگۆرۆد، 10 دانە لە بریانسک، 8 لە کورسک، 2 لە توولا خراونەتە خوارەوە و ئەوانی دیکەش لە هەریەک لە هەرێمەکانی سمۆلێنسک، ریازان، کالوگا و مۆسکۆ تێکشکێنراون. ڤیاچیشڵاف گلادکۆڤ، سەرۆکشارەوانی هەرێمی بێلگۆرۆد کە هاوسنووری ئۆکراینایە رایگەیاندووە، دوو هاووڵاتی سڤیل لە هێرشە درۆنییەکەدا لەو هەرێمە گیانیانلەدەستداوە. لە دواتریشدا رایگەیاندووە، ژنێکی دووگیان و کۆرپەکەی سکی کە لەگوندێکی هەرێمی شێبێکینۆ بەهۆی هێرشێکی ئۆکرایناوە برینداربوون، هەردووکیان گیانیانلەدەستداوە. بەرپرسێکی ئۆکرایناش هێرشەکەی بۆ میدیای بەریتانی پشتڕاستکردەوە و رایگەیاند، هێرشیان کردووەتە سەر ژمارەیەک بنکەی پیشەسازی گرنگی رووسیا کە هاوکاری سوپای رووسیا بوون. رووسیا هێرشەکانی ئۆکراینا بە تیرۆر ناودەبات. سەرۆکشارەوانی هەرێمی سمۆلێنسکی رووسیا رایگەیاندووە، درۆنێکی ئۆکراینی کۆگایەکی سووتەمەنی کردووەتە ئامانج و لە ئەنجامدا ئاگری گرتووە. هەروەها کاژمێر 2:00ی سەرلەبەیانی، ڤاسیلی ئانۆخین، سەرۆکشارەوانی هەرێمی کاردیم رایگەیاندووە، یەکێک لە درۆنەکان بنکەیەکی سووتەمەنییان لەو هەرێمە کردووەتە ئامانج و بەهۆیەوە ئاگری گرتووە. جەنگی رووسیا و ئۆکراینا لە 24ی شوباتی ساڵی 2022 دەستیپێکرد و تاوەکو ئەمڕۆ بەردەوامی هەیە، رووسیا لەو کاتەوە 119 هەزار کیلۆمەتر دووجا خاکی ئۆکراینای لە رۆژهەڵاتی وڵاتەکەوە داگیرکردووە و ئەوە ساڵێکیشە ئۆکراینا جگە لە بەرگریکردن جارووبار هێرشی ئاسمانی و مووشەکی بۆ ناو خاکی رووسیا دەکات.

هەوراز حوسێن /هاوڵاتی  هەڵبژاردنی پەرلەمانی هیندستان دەستیپێکرد و پارتی بهاراتیا جاناتای سەرۆکوەزیران و هاوپەیمانییەکی 25 پارتی رکابەریی بۆ بردنەوەی زۆرتین کورسی پەرلەمانی ئەو وڵاتە دەکەن. رۆژی هەینی 19-4-2023، هەڵبژاردنی پەرلەمانیی هیندستان دەستیپێکرد و نارێندرا مۆدی، سەرۆکوەزیرانی ئەو وڵاتە هەوڵدەدات بۆ سێیەم جار لەسەریەک حکومەتی ئەو وڵاتە لە ژێر دەسەڵاتی پارتەکەیدا بهێڵێتەوە. نزیکەی 969 ملیۆن خەڵک لە هیندستان مافی دەنگدانیان هەیە و ئەم هەڵبژاردنە بە گەورەترین پرۆسەی دیموکراسی لەسەر زەوی دەناسرێت. لەبەر زۆری ژمارەی دەنگدەر و دانیشتوانی هیندستان، هەڵبژاردنەکە بە 7 قۆناخی جیاواز بەڕێوەدەچێت و 6 هەفتەی پێدەچێت؛ ئەنجامی کۆتاییش لە 4ی حوزەیرانی ئەمساڵ رادەگەیێنرێت. ئەنجوومەنی نوێنەرانی هیندستان کە بە لۆک سەبا ناسراوە لە 543 ئەندام پێکدێت. ئەو رۆژانەی بۆ هەڵبژاردن دیاریکراون بریتین لە 19ی نیسان، 26ی نیسان، 7ی ئایار، 13ی ئایار، 20ی ئایار، 25ی ئایار و 1ی حوزەیرانی 2024. بۆ ئەوەی پارتێک بتوانێت ببێتە حوکمڕانی هیندستان، پێویستە 272 کورسیی لۆک سەبا بەدەستبێنێت، لە هەڵبژاردنی رابردوو کە لە 2019 بەڕێوەچوو، پارتەکەی نارێندرا مۆدی 303 کورسی بردەوە. ئاڕاستەی پارتەکەی مۆدی وایە، هەژموونی هیندوویی نیشتمانپەروەری بەسەر دامەزراوەکانی ئەو وڵاتەدا بسەپێنێت و ئۆپۆزسیۆنیش ئەمە بە داماڵینی هیندستان لە دیموکراسی و رەوتە سێکیولارییەکەی پێشووی لێکدەداتەوە. هاووپەیمانێتییە 25 پارتەکە، کە گەورەترینیان پارتی کۆنگرێسی نیشتمانی هیندییە بانگەشە بۆ کەمکردنەوەی نایەکسانی و رێگریکردن لە، وەک خۆیان دەڵێن بنبڕکردنی دیموکراسی لە نێو دامەزراوەکانی حکومەتی هیندستان دەکەن. لە ماوەی ئەو 10 ساڵەی مۆدی لە دەسەڵاتدا بووە، لەلایەن رێکخراوەکانی مافی مرۆڤەوە رەخنەی ئەوەی لێگیراوە هەژموونی هیندوویی نیشتمانپەروەری دەسەپێنێت و هەوڵی کەمکردنەوەی ئازادییە دیموکراسییەکان لەو وڵاتە دەدات. کەچی دوایین راپرسیی ئاژانسی پیوی ئەمریکی ئەوە نیشاندەدات، هەشتیەکی هیندییە پێگەیشتووەکان ئاڕاستەی سیاسیی سەرۆکوەزیرانیان بە دڵە. ئەوەش بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە لە دوای هاتنە سەر دەسەڵاتی لە 2014، مۆدی دەستی لە تەرخانکردنی خەرجییەکی زۆردا بۆ ژێرخانی ئەو وڵاتە هەیە. لەوانە دروستکردنی شاڕێ، وێستگەی کارەبا، پرۆژەی ئاوی و دروستکردنی ملیۆنان خانوو بۆ هاووڵاتیان. لە ژێر دەسەڵاتی مۆدیدا، هیندستان ریکۆردی خێراترین گەشەی ئابووری لە جیهان شکاندووە و بووەتە یەکێک لە زلهێزەکانی جیهان. ئەو رەخنانەشی لێیدەگیرێن، بەرزبوونەوەی رێژەی بێکارییە لە نێو گەنجان، نایەکسانی و دروستکردنی ئیسلامۆفۆبیایە لە نێو خەڵکدا کە ناسەقامگیری بۆ سەر ژیانی 230 ملیۆن موسڵمان دروستکردووە.

هاوڵاتی وەزیری بەرگریی عێراق رایگەیاند، وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا واژۆی لەسەر رێککەوتنی تایبەت بە پڕچەککردنی هێزە ئاسمانییەکان و هێزەکانی بەرگریی ئاسمانیی عێراق کردووە.  سابت محەمەد عەباسی وەزیری بەرگری عێراق بە ئاژانسی هەواڵی عێراقی راگەیاند، محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە دیدارێکدا لەگەڵ وەزیری بەرگری ئەمریکا گفتوگۆی کردوە لە بارەی پشتیوانی کردنی بەغدا بە فڕۆکەی ئێف 16، هەروەها واژۆکردنی گرێبەستی کڕینی فڕۆکەی ستونی لە جۆری بیڵ، هەروەها ئارەزویان هەیە بۆ کڕینی سیستمی ئەندرۆترۆنی بەرگریکەری دژی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان. باسی لەوەشکردووە کە  54 كۆمپانیا كە زۆربەی زۆریان بیانین ئاواتەخوازن وەبەرهێنان لە عێراق بكەن و  كەرەستە سەربازییەكانیان بخەنە بازاڕەوە بۆ عێراق.  وەزیری بەرگریی عێراق لەبارەی  رێککەوتنی چوارچێوەی ستراتیژیی نێوان عێراق و ئەمریکا بەو ئاژانسەی وتووە، "چەند قۆناغێکمان بڕی، ئەوەش دوای ئەنجامدانی دوو کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی. رێککەوتنەکە گەشەی بەخۆیەوە بینیوە و بەمنزیکانە کۆبوونەوەی دیکەشمان دەبێت". هاوکات  لەبارەی پێکەوە کارکردنی سوپای وڵاتەکەی و هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیش رایگەیاند، لە کۆبوونەوەکاندا "جەختمان لە هەماهەنگیکردن لەگەڵ هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی لەبواری هەواڵگری و بەردەوامی پێکەوەکارکردن و هاوئاهەنگییەکان کردوەتەوە. هەندێکجاریش پێویستیمان بە پاڵپشتیی ئاسمانیشیان دەبێت". دوای 7 رۆژ مانەوەی ئەمڕۆ  شەممە، 20ی نیسانی 2024، محەمەد شیاع سودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق، پاش ئەنجامدانی چەندین دیداری دیپلۆماسی و ئابووری و سیاسی، لەسەر ئاستی باڵا لەگەڵ بەرپرسانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا، گەیشتەوە بەغدادی پایتەختی عێراق.  

هەوراز حوسێن/ هاووڵاتی ئەمریکا دەڵێت بەرنامەی خۆراکیی نەتەوەیەکگرتووەکان قایلبووە لە رێگەی دەریاوە هاوکاری مرۆیی و خۆراک بگەیێنێتە دەست ئاوارەکانی غەزە؛ بەو مەرجەی پنتاگۆن بەندەرێکی لە غەزە بۆ دروستبکات. رۆژی هەینی 20-4-2024، ئاژانسی ئەمریکا بۆ بەرەوپێشچوونی نێودەوڵەتی بە میدیای ئەو وڵاتەی راگەیاند، ئەمریکا و پرۆگرامی خۆراکی جیهانی کار لەسەر ئەوە دەکەن هاریکاریی مرۆیی بە شێوازێکی "سەربەخۆ، بێلایەن و یەکسان" بگەیێننە دەست ئاوارەکانی کەرتی غەزە, جێگەیباسە تاوەکو ئێستا پرۆگرامی خۆراکی جیهانی لێدوانی لەو بارەیەوە نەداوە. لە دوای 7ی تشرینی یەکەمی 2023ـەوە کە حەماس هێرشی کردە سەر ئیسرائیل و 1200 هاووڵاتی سڤیلی کوشت و 250ی دیکەشی بە بارمتە گرت، شەڕی نێوان ئیسرائیل و حەماس دەستیپێکردووە. رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان باس لەوە دەکەن، لەو کاتەوەی شەڕەکە دەستیپێکردووە، 70٪ی دانیشتووانی کەرتی غەزە دووچاری برسێتی و قات و قڕی بوونەتەوە. هێزی ئەمریکا کە ئێستا کەشتی و سەربازیان لە دەریای نێوەڕاست هەیە، بەندەرێکی کاتی لە کەناراوەکانی کەرتی غەزە دروستدەکەن. درێژی بەندەرەکە 550 مەترە و پنتاگۆن دەڵێت، توانای گەیاندنی 2 ملیۆن ژەم خۆراکی رۆژانەی بۆ خەڵکی غەزە دەبێت. لە دروستکردنی بەندەرەکەدا 1000 سەربازی ئەمریکی بەشداردەبن و ئەمریکاش داوای لە ئیسرائیل کردووە ئاسایشی کەناراوەکان بپارێزێت. دوای دەستپێکی هێرشەکانی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردووی ئیسرائیل بۆ سەر غەزە کە ئامانج لێی لەناوبردنی حەماسە، نزیکەی لە 33 هەزار و 800 هاووڵاتی و سەرباز کوژراون و لەنێویاندا سەدان کارمەندی نەتەوەیەکگرتووەکان هەبوون کە کاریان گەیاندنی هاریکاریی مرۆیی بووە. نەتەوەیەکگرتووەکان دەڵێت، یەک ملیۆن و 700 هەزار هاووڵاتی لەنێوخۆی غەزەدا ئاوارەبوون.