فەلسەفە بەزمانی کوردی

-لەکلاسیکەوە تامۆدێرن-

6 ساڵ لەمەوپێش



شوان ئەحمەد

بەهاری ئەمساڵ، ئێوارەیەک لەدانیشتنێکی سێقۆڵی لەگەڵ هاوڕێیانی ئازیز (زانیار محەمەد و پشتیوان عەلی)دا، وتم: (گەر لەم عێراق و کوردستانەی خۆماندا، ڕێزی مرۆڤی بەهرەمەندو داهێنەری تێدابگیرایە، ئەوا دەبوو ئێستا لەشارەکانی عێراقدا چەندین پەیکەر، بۆ کۆمەڵناس و ئەقڵێکی گەورەی وەک دکتۆر عەلی وەردی و تەلارسازێکی بەناوبانگ و دەستڕەنگینی وەک زەها حەدید دروستبکرانایەو لەکوردستانی خۆشماندا، هەمان شت بۆ دکتۆر محەمەد کەمال، وەک فەلسەفەکارو ئەکادیمیستێکی پسپۆڕ بکرایە).
بەتەواوکردنی قسەکانم، ئەوان دەستبەجێ‌ و بەزەردەخەنەیەکەوە وەڵامیاندامەوە کە: (ئەوەی دکتۆر محەمەد کەمال کاری تێدادەکرێت و زۆر نابات تەواو دەبێت).
وائەمڕۆو لێرەدا، هەموومان بەئەنجامگەیشتنی ئەو کارە دەبینین و ئەمەش بۆخۆی ئاوڕدانەوەو ڕێزلێنانە، لەهەوڵ و ڕەنج و ماندووبونی مرۆڤێک کەدەروێشانەو خاکیانەو بێدەنگانە، بەردەوام بەگیانێکی بەرپرسانەوە کاردەکات، تاڕۆحی فەلسەفی لەمرۆڤی کوردا بەئاگابێنێت.
مرۆڤێک کە لەخەمی ئەوەدایە، زمانی فەلسەفی کوردی بێنێتە ئاراو ئەو پرۆسەیەش وەک خۆی لەکتێبی (نیشتمانی فەلسەفەو لەلاپەڕە 126دا جەختی لێدەکاتەوە)، بەپێویستیەکی مێژوویی دەبینێت و بەئەرکی سەرشانی تەواوی ڕۆشنبیرانی کوردی دەزانێت.
بەڵام لەڕاستیدا لەناو سەرجەم نوسەران و ئەکادیمیستان و ڕۆشنبیرانی کورددا، کەس وەک دکتۆر محەمەد کەمال ئەو خەمەی لەکۆڵ نەناوە. ئەوێک کە بەسەرێک سەودا لەگەڵ فەلسەفەی کلاسیکدا دەکات (بڕوانە نوسین و وەرگێڕانەکانی دەربارەی ئەفلاتۆن و ئەرستۆ و... هتد)، بەسەرێکیش خەریکی تاووتوێکردنی فەلسەفەی مۆدێرنە (وەک نوسین و وەرگێڕانەکانی، لەمەڕ کانت و هیگڵ و فریدریک نیتشە و ئەدمۆند هۆسێرل و مارتن هایدیگەر)، بۆ ئەوەی کورد وەک میللەتێک لەکاروانی شارستانی دوانەکەوێت و پایەو مەقامی وەک نەتەوەیەک، هەر پەراوێزی مێژوو نەبێت.
* سوپاس بۆ هونەرمەندی بەسەلیقە کاک چێنەر نزار و لەخۆ بوردوویی کاک زانیارو کاک پشتیوان، کەوەک چەند گەنجێکی بەرپرسیارو دڵسۆز، لەپشت بەئەنجامگەیاندنی ئەم کارەوە بوون. 
ئاخر ئەمە بۆخۆی پێزانین و بیرهێنانەوەی مرۆڤێکە، ئەوەندەی بیردەکاتەوەو تێوریزە دەکات و دەنوسێت و کتێبی فەلسەفی قەوارە ئەستورمان بەردەست دەخات، نیو ئەوەندە خۆیمان پیشان نادات و لەم جیهانی دیجیتاڵ و سۆشیال میدیاو خۆنمایشکردنەدا، ئەو بزرەو لەسەر مێزو کورسیەکەی خۆی، خەریکی بیرکردنەوەو پێشکەشکردنی زادی فەلسەفیە بەخوێنەرانی میللەتەکەی.
 (لەلاپەڕە132 نیشتیمانی فەلسەفەدا) زۆر خاکیانە، دەڵێت: (من یەکێکم لەوانەی لەبواری فەلسەفەدا، چەند هەوڵدانێکم هەیەو هەرگیز خۆم بەفەیلەسوف دانەناوەو هەمیشە خوێندکارو عاشقی ئەو ڕێگایە بووم. من دەروێشێکی ڕوتەڵەی فەلسەفەم، نەک شێخی تەریقەت).
بەڵام نا، لێرە بەدوا ئەوانەی لەبەردەم پەیکەرەکەتدا دەوەستن و ئاگاداری نوسین و بەرهەمە سەنگین و بەنرخەکانتن، بەڕێزەوە ناوت دەڵێنەوەو کارەکانیشت بەرزدەنرخێنن و دەڵێن: (ڕۆژگارێک کەخەڵکانێک سەرقاڵی دزینی خێروبێری وڵات و قاچاخچێتی نەوت و نیشتمانفرۆشی و نائومێدکردنی ڕۆڵەی کوردبوون،  ئەم عارفە هەر لەخەمی داگیرساندنی مۆمێکدا بوو، بۆ دڕدان بەتاریکی و بۆ زیندووکردنەوەی ڕۆحی فەلسەفی لەمرۆڤی کورددا).
ئەم وتارە ئێوارەی ١٣/٧/٢٠١٨، لەمەراسیمی پەردەلادان لەسەر پەیکەری ئەکادیمیست و فەلسەفەکاری کورد (د.محەمەد کەمال)، پێشکەشکراوەو لەلایەن کاک جوتیار ژاژڵەییەوە خوێندرایەوە.
 

place for reklam
بابه‌تی په‌یوه‌ندیدار