هاوڵاتی

ئەمریکا جارێکی تر وەک ئەندام گەڕایەوە ناو رێکخراوی یونسکۆ، دوای ئەوەی لەسەردەمی سەرۆکی پێشووی ئەو وڵاتە لە رێکخراوەکە کشایەوە.

سانتیاگۆ ئیرازابال سەرۆکی رێکخراوی یونسکۆ سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان رایگەیاند، دوای ئەوەی ئەمریکا بە فەرمانی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی پێشووی ئەو وڵاتە لە رێکخراوی یونسکۆ کشایەوە، ئیدارەی ئێستای کۆشکی سپی بەسەرۆکایەتی جۆ بایدن داواکارییەکی نوێی پێشکەشکرد بۆئەوەی جارێکی تر وەک ئەندام لە رێکخراوەکە وەربگیرێتەوە.

له‌میانی به‌ڕێوه‌چوونی كاره‌كانی كۆنگره‌ی له‌ناكاوی رێكخراوی یونسكۆی سه‌ر به‌ نه‌ته‌وه‌ یه‌كگرتووه‌كان 132 وڵات ده‌نگیان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ڕانه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا دا بۆ ناو رێكخراوه‌كه‌، كه‌ له‌وه‌ته‌ی سه‌رده‌می دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی پێشووی ئه‌مه‌ریكاوه‌ له‌ رێكخراوه‌كه‌ كشابووه‌وه‌، هاوكات 15 وڵاتی دیكه‌ی ئه‌ندام ده‌نگیان له‌ به‌رژه‌وه‌ندی گه‌ڕانه‌وه‌كه‌ نه‌دا، له‌ دیارترین ئه‌و وڵاتانه‌یش رووسیا، سووریا، ئێران و چین بوون.

ئه‌مه‌ریكا ئه‌ندامی دامه‌زرێنه‌ری یونسكۆیه‌ و تاوه‌كو ساڵی 2011 یه‌كێك بوو له‌ گرنگترین به‌شداربووانی بوودجه‌ی ئه‌و رێكخراوه‌، كاتێك ئه‌ندامیه‌تی ته‌واوی به‌ فه‌ڵه‌ستین دا له‌ناو رێكخراوه‌كه‌دا، ئه‌مه‌یش بووه‌ هۆكاری وه‌ستانی هۆكاره‌كانی به‌گوێره‌ی یاسای ئه‌مه‌ریكا.

ئه‌مه‌ریكا به‌ر له‌ وه‌ستان و هه‌ڵپه‌ساردنی به‌شدارییه‌كانی له‌ ساڵی 2011، بڕی نزیكه‌ی 22%ـی بوودجه‌ی ئه‌و رێكخراوه‌ی دابین ده‌كرد، كه‌ بڕه‌كه‌ی ده‌گاته‌  75 ملیۆن دۆلار.

دۆناڵد تره‌مپ، سه‌رۆكی پێشووی ئه‌مه‌ریكا ساڵی 2017 له‌پاڵ ئیسرائیلدا، بڕیار كشانه‌وه‌ی وڵاته‌كه‌ی له‌ رێكخراوه‌كه‌ رایگه‌یاند و ئه‌و رێكخراوه‌ی به‌ دژ و نه‌یاری ئیسرائیل له‌ قه‌ڵه‌م دا و ساڵی 2018 بڕیاره‌كه‌ی برده‌ بواری كرده‌یی.