ئیسرائیل و حـ.ـە.ما.س دووشەممە بارمتەکانیان ئازاد دەکەن

4 كاتژمێر لەمەوپێش
دۆناڵد ترەمپ رایگەیاند، لەگەڵ نێوەندگیرەکان گەیشتوونەتە رێککەوتن بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگی غەززە. ئەمەش دوای دوو ساڵ لە جەنگ.
دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، ئیسرائیل و حەماس قۆناخی یەکەمی پلانی ئاشتییان لە غەززە واژۆ کردووە. ترەمپ جەختی کردەوە "ئەمە مانای وایە بەم زووانە هەموو دیلەکان ئازاد دەکرێن" و ئیسرائیلیش هێزەکانی بۆ هێڵێکی رێککەوتوو دەکشێنێتەوە وەک یەکەم هەنگاو بەرەو ئاشتییەکی بەهێز و هەمیشەیی.
بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل دەڵێت: ئەمڕۆ رۆژێکی مەزنە بۆ ئیسرائیل و لە کۆبونەوەی ئەمڕۆدا داوا کابینەی حکومەت دەکات بۆ پەسەندکردنی رێککەوتنەکە و گێڕانەوەی سەرجەم بارمتەکانمان بۆ ماڵەوە.
ناتانیاهۆ لە بەیاننامەیەكدا، سوپاسی سەربازانی ئیسرائیل و هەموو هێزە ئەمنییەکان كردووە، کە بەوتەی خۆی، بەهۆی ئازایەتی و قوربانیدانی ئەوانەوە گەیشتوینەتە ئەم رۆژە.
وتیشی: لە قوڵایی دڵەوە سوپاسی سەرۆک ترەمپ و تیمەکەی دەکەم بۆ ئەنجامدانی ئەم ئەرکە پیرۆزە بۆ ئازادکردنی بارمتەکانمان.
ئاماژەی بەوەشكردووە: پشتیوان بەخوا خوا پێکەوە بەردەوام دەبین لە گەیشتن بە هەموو ئامانجەکانمان و فراوانکردنی ئاشتی لەگەڵ دراوسێکانمان.
ناتانیاهۆ لە بەشێكی تری بە یاننامەكەدا رایگەیاندووە: بە پەسەندکردنی قۆناغی یەکەمی پلانەکە، هەموو بارمتەکانمان دەگەڕێندرێنەوە ماڵەوە، ئەمە سەرکەوتنێکی دیپلۆماسی و سەرکەوتنێکی نیشتمانی و ئەخلاقییە بۆ دەوڵەتی ئیسرائیل.
جەختیشكردووە:بەهۆی ئیرادەی چەسپاو و کردەوە سەربازییە بەهێز و هەوڵە گەورەکانی دۆست و هاوپەیمانی گەورەمان، سەرۆک ترەمپ، گەیشتوینەتە ئەم خاڵە وەرچەرخانە یەكلاكەرەوەیە.
ناتانیاهۆ سوپاسی ترەمپیشی کردووە بۆ سەرکردایەتییەکەی و هاوبەشییەکەی و پابەندبونی چەسپاوی بە سەلامەتی ئیسرائیل و ئازادی بارمتەکانيان.
هاوكات نوسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل بەیاننامەیەکی بڵاوکردەوەو تیایدا هاتووە: ناتانیاهۆ و دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا پیرۆزباییان ئاڵوگۆڕ کردووە بەبۆنەی واژۆکردنی سەرکەوتوانەی رێککەوتننامەی ئازادکردنی سەرجەم بارمتەکان.
بەگوێرەی بەیاننامەکە، ناتانیاهۆ بانگهێشتی ترەمپی کردووە بۆ سەردانیكردنی ئیسرائیل و پێشكەشەكردنی وتارێك لە كنێستنی ئیسرائیل.
وردەکارییەکانی قۆناغی یەکەمی رێککەوتنەکە
دوای چەندین رۆژ دانوستانی ناڕاستەوخۆ بە نێوەندگیریی ئەمریکا، میسڕ، تورکیا و قەتەر، هەردوولا لەسەر قۆناغی یەکەم رێککەوتوون کە ئەم خاڵانە لەخۆدەگرێت:
ئازادکردنی بارمتە و زیندانییەکان: لە بەرانبەر ئازادکردنی 20 بارمتەی زیندوی ئیسرائیلی، ئیسرائیل زیاتر لە هەزار زیندانیی فەڵەستینی ئازاد دەکات، کە 250 کەسیان سزای زیندانیی هەتاهەتاییان هەیە و هەزار و 700 کەسی دیکەشیان دوای 7ـى تشرینی یەکەمی 2023 دەستگیرکراون.
کشانەوەی ئیسرائیل: هێزەکانی ئیسرائیل دەکشێنەوە بۆ ئەو هێڵەی کە لەسەری رێککەوتوون.
ئاگریەست و هاوکاری: شەڕ و پێکدادانەکان رادەگیرێن و رێگە بە گەیاندنی هاوکارییە مرۆییەکان بۆ کەرتی غەززە دەدرێت.
واژۆکردن: سەرچاوەیەکی ئاگادار رایگەیاندووە، واژۆکردنی فەرمیی رێککەوتنەکە ئەمڕۆ پێنجشەممە لە میسڕ بەڕێوەدەچێت.
پلانی ترەمپ بۆ داهاتووی غەززە
رێککەوتنەکە بەشێکە لە پلانێکی گەورەتری ترەمپ بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ، کە ئەم خاڵانە لەخۆدەگرێت:
ئازادکردنی هەموو بارمتەکان.
داماڵینی چەک لە بزووتنەوەی حەماس.
کشانەوەی تەواوەتیی هێزەکانی ئیسرائیل لە کەرتی غەززە.
بەڕێوەبردنی غەززە لەلایەن لیژنەیەکی فەڵەستینیی تەکنۆکرات و شارەزایانی نێودەوڵەتی.
دامەزراندنی "ئەنجوومەنی ئاشتی" بە سەرۆکایەتیی ترەمپ و ئەندامێتیی تۆنی بلێر، سەرۆک وەزیرانی پێشووی بەریتانیا، بۆ سەرپەرشتیکردنی ئیدارەی نوێ.
دوورخستنەوەی حەماس لە هەر رۆڵێک لە بەڕێوەبردنی غەززەدا.
کاردانەوەکان
رێککەوتنەکە کاردانەوەی ناوخۆیی و نێودەوڵەتیی بەدوای خۆیدا هێنا:
بنیامین نەتانیاهوو: سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، حکومەتەکەی کۆدەبێتەوە بۆ پەسەندکردنی رێککەوتنەکە و گەڕاندنەوەی بارمتەکان.
خەڵکی غەززە: دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵەکە، هاوڵاتییان لە ناوچەی مەواسی لە باشووری کەرتی غەززە دەستیان بە ئاهەنگگێڕان کرد. هاوڵاتییەک وتی: "کاتێک هەواڵەکەم بیست، نەمتوانی کۆنتڕۆڵی خۆم بکەم و فرمێسک بە چاوەکانمدا هاتە خوارەوە".
نەتەوە یەکگرتووەکان: ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس، سکرتێری گشتیی نەتەوە یەکگرتووەکان، پێشوازیی لە رێککەوتنەکە کرد و داوایکرد بگەنە ئاگربەستێکی هەمیشەیی و وتی، "دەبێت ئازارەکان کۆتاییان پێبێت".
