عەتا شەمێرانی

هێرش بۆ سەر کێڵگەی غازی کۆرمۆر لە سلێمانی٫  تەنها ڕووداوێکی ئەمنی تێپەڕ نییه، بەڵکو لاپەڕەیەکی نوێیه لە مێژووی دوور و درێژی ململانێی وزە لە عێراقدا. لە سەرەتای سەدەی بیستەمەوە ڕووداوەکان سەلماندوویانە کە سەرچاوە سروشتییەکانی ئەم وڵاتە هەمیشە کلیلی دەسەڵات بوون،لە هەمان کاتدا دەروازەیەکی ململانێ بوون. هەموو نزیکبوونەوەیەک لە مەلەفی نەوت یان غاز پەنجەرەیەکی بۆ نائارامی سیاسی یان پەیامی سنووربەزێن کردۆتەوە، وەک ئەوەی مێژوو بڵێت: ئەوەی کۆنترۆڵی وزە بکات، خۆڕسکانە بڕیارەکە کۆنترۆڵ دەکات!!

کاتی هێرشەکە ناتوانرێت بە ڕێکەوت هەژمار بکرێت. عێراق مشتومڕێکی گەرمی لەسەر یاسای نەوت و گاز بەخۆیەوە دەبینێت کە لە ساڵی 2007ەوە دواخراوە و هەرێمی کوردستانیش بەرەو پێکهێنانی حکومەتێکی نوێ هەنگاو دەنێت کە ڕەنگە بۆ یەکەمجار لە ڕێگەی غازەوە خاوەنی چەقۆیەکی موزایەدەی ئابووری ڕاستەقینە بێت. لە هەمان کاتدا، بەرژەوەندی نێودەوڵەتی لە ئەگەری ئەوەی ناوچەکە ببێتە دابینکەرێکی وزەی پۆتانسێل بۆ ئەوروپا، کە بەدوای بەدیلەکانی غازی ڕووسیادا دەگەڕێت، گەشە دەکات. هەموو ئەمانە مەیدانی کۆرمۆر لە پێگەیەکی ستراتیژی هەستیاردا دادەنێن، نەک تەنیا لە ڕووی ئابوورییەوە، بەڵکو لە هاوسەنگی هێزی سیاسیشدا.

ئەو فڕۆکە بێفڕۆکەوانەی کە هێرشەکەی ئەنجامدا، پێویستی بە هیچ واژۆیەک نەبوو؛ تەنها بوونی لە ئاسماندا واژۆی خۆی بوو. ئەمە تەنیا تەقەیەک نییە؛ پەیامێکە کە دەڵێت "بڕیاری وزە بەبێ ئامادەبوونی ئێمە نادرێت". بەم شێوەیە هەمان هاوکێشە کە عێراق دەیان ساڵە دەیناسێتەوە سەرهەڵدەداتەوە: هەرکاتێک چەمکی دەوڵەتی یەکگرتوو لە پێگەیشتن نزیک بووەوە، لۆژیکی هێز خۆی دووپات دەکاتەوە، سنووری یارییەکە دیاری دەکات. بۆیە ئامانجەکە تەنها کێڵگەیەکی غاز نەبوو، بەڵکو متمانەی وەبەرههێنەرەکانی ئەو بوارەش لەق دەکات!!

لە ڕووی مێژووییەوە دەتوانرێت ئەم هێرشە لە ژێر ڕۆشنایی سێ پاڵنەری سەرەکییدا لێکبدرێتەوە: 

یەکەم: زلهێزەکانی ناوچەکە ترسیان لەوە هەیە کە هەرێم ببێتە یاریزانێکی سەربەخۆ لە بازاڕی وزەدا، چونکە غاز ئاماژەیە بۆ ئایندەیەکی سیاسی کە ناتوانرێت پشتگوێ بخرێت!

دووەم: ناوەندەکانی دەسەڵات لەناو بەغدا پێیان وایە بڕیارەکانی وزە دەبێ لە دەستی حکومەتی ناوەندیدا بمێننەوە، نەک حکومەتێکی هەرێمایەتی کە ڕەنگە خاوەنی هێزی کاریگەری لەسەر هاوسەنگی نیشتمانی بێت!!

سێیەم: گروپە چەکدارەکان کە پشت بە ئابوورییەکی سێبەر دەبەستن و هەموو پڕۆژەیەکی گەورەی وەبەرهێنان وەک هەڕەشەیەکی ڕاستەوخۆ بۆ سەر کاریگەری و سەرچاوەی دارایی خۆیان سەیر دەکەن!

ئەوەی لە کۆرمۆر دەگوزەرێت پێکدادانێکە لە نێوان دوو گێڕانەوەی مێژووییدا: گێڕانەوەی ڕابردوو کە لە ڕێگەی فشاری ئەمنی و پەیامی ئیمزا نەکراوەوە سیاسەت بەڕێوە دەبات، هەروەها گێڕانەوەی داهاتوو کە پشت بە ئابووری و هاوپەیمانییە نێودەوڵەتییەکان و وەبەرهێنانی درێژخایەن دەبەستێت. شەڕی ڕاستەقینە لەنێوان فڕۆکەیەکی بێفڕۆکەوان و کێڵگەیەکی نەوتی نییە، بەڵکو لەنێوان دوو شێوەی بیرکردنەوەی سیاسیدایە: یەکێکیان غاز و ئابووری وەک ڕێگایەک بۆ بنیاتنانی مۆدێلێکی نوێ بۆ عێراق دەبینێت، یەکێکی دیکەشیان وەک هەڕەشەیەکی وجودگەرایی بۆ سەر سیستمی نەریتیی نفوز دەبینێت!!

بۆیە پێدەچێت هێرشکردنە سەر کۆرمۆر تاقیکردنەوەیەکی مێژوویی بێت: ئایا دەکرێت ئایندەیەکی ئابووری لە ژینگەیەکی سیاسیدا بنیات بنرێت کە هێشتا بە ئامرازەکانی ڕابردوو بەڕێوەدەچێت؟ ئایا هەرێم دەتوانێت لە لۆژیکی کاردانەوەوە بگۆڕێت بۆ لۆژیکی کردەی ستراتیژی؟ یان ڕابردوو هێشتا توانای ئەوەی هەیە هەموو پڕۆژەیەک بخاتە خوارەوە پێش ئەوەی تەنانەت بتوانێت فڕینیش بکات؟!!

مەترسی ڕاستەقینە لە لەناوبردنی ئاسانکارییەکدا نییە، بەڵکو لە لەناوبردنی متمانەدایە. وەبەرهێنەرانی بیانی پێویستیان بە ڕوونکردنەوەی سیاسی نییە؛ یەک لێدانی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بەسە بۆ ئەوەی بە بێدەنگی بڕۆنەوە. ناوچەکە کە خەون بە شوێنێکەوە دەبینێت لە داهاتووی وزەی جیهانیدا، ڕەنگە خۆی لە ساتێکی سەرەکیدا ببینێتەوە: یان بە سەقامگیری و ڕوونی پڕۆژەکەی دەپارێزێت، یان بە بارمتە بۆ "ئاسمانێکی کراوە" بەجێدەهێڵرێت کە ئاماژەکانی هاتوچۆ پشتگوێ دەخات!!

ئەمڕۆ کۆرمۆر زیاترە لە تەنها کێڵگەیەکی غاز... پرسیارێکە لە هەوادا هەڵواسراوە:

ئایا عێراق دەتوانێت لاپەڕەیەکی نوێ لە مێژووی خۆیدا بنووسێت بەبێ ئەوەی پەنا بۆ توندوتیژی ببات؟!!یان ڕابردوو هێشتا دەسەڵاتی ڤیتۆی بەدەستەوەیە... تەنانەت بەسەر خودی داهاتووشدا؟!!