سبەینێ ساڵی نوێی خوێندن دەسپێدەکات

هاوڵاتی ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز لە زاری چەند سەرچاوەیەکەوە ڕایگەیاند ئێران بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە ژمارەی ئەفسەرەباڵاکانی سوپاکەی لە سوریا کەمدەکاتەوەو زیاتر پشت بە میلیشیا شیعەکان دەبەستێت. ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەر ئەمڕۆ پێنجشەممە لە زاری پێنج سەرچاوەی جیاوازەوە بڵاویکردەوە، کە ئێران بە بڕیارێکی بەپەلە ژمارەی ئەفسەرە باڵاکانی لە سوریا کەمدەکاتەوە دەشڵێت بڕیارەکەی ئێران بۆ خۆبه‌دورگرتنه‌ له‌ شه‌ڕی راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا. سوپای پاسدارانی ئێران 10 ساڵ لەمەوبەر بۆ یارمەتیدانی بەشار ئەسەد، سەرۆکی سوریا لە شەڕی ناوخۆیی سوریا چوه‌ ناو خاكی سوریاوه‌، به‌ڵام له‌ كۆتایی ساڵی رابردوه‌وه‌ هێرشه‌كانی ئیسرائیل بۆ سه‌ر هێزه‌كانی ده‌یان ئه‌ندامی سوپای پاسدارانی كردوه‌ته‌ ئامانج و كوژراون لەنێویاندا یەکێک لە جەنەڕاڵە باڵاکانی هەواڵگریی سوپای پاسداران بوو. باس له‌وه‌شكراوه‌، دەسەڵاتدارانی ئێران نیگەرانی خۆیان گەیاندوەتە حکومەتی سوریا ئاخۆ چۆن زانیاریی بەرپرسانی ئێرانی لەناو هێزەکانی سوپای سوریا دزەی پێکراوەو ڕاوێژكارانى سوپاى پاسداران دەکرێنە ئامانج؟. ئاژانسەکە ئاماژەی بەوەشکردووە کە ئێران هیچ نیازێکی نییە سوریا بەجێبهێڵێت به‌ڵام ده‌یه‌وێت رێگری له‌ فراوانی شه‌ڕ بكات له‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست كه‌ به‌هۆی هێرشی گروپه‌ چه‌كداره‌كان له‌ عێراق و سوریا بۆ سه‌ر هێزه‌كانی ئه‌مریكا نزیکبۆتەوە. یەکێک لە سەرچاوەکانیش، کەبەرپرسێکی باڵای ئاسایشی ئێرانە ڕایگەیاندووە، فەرماندە باڵاکانی ئێران لەگەڵ دەیان ئەفسەری پلە ناوەنددا سوریایان بەجێهێشتووە. سەبارەت بە چارەنوسی ئەو ئەفسەرانەش ڕۆیتەر دەڵێت ،سێ لە سەرچاوەکان باسیانلەوەکردووە کە، ئەفسەرەکانی گەڕاونەتەوە ئێران ئۆپەراسیۆنەکانی سوریا لە دوورەوە بەڕێوە دەبەن و لەلایەن  حزبوڵڵاوە یارمەتی دەدرێن، سەرچاوەیەکی دیکەش دەڵێت، بەرپرسێکی  نزیک لە ئێران باسی لەوەکردووە کە ژمارەیەک ئەفسەر ماونەتەوەو تەنها ئۆفیسەکانیان جێهێشتووە و خۆیان ون کردووە و جموجۆلەکانیان کەمکردۆتەوە.  جێی ئاماژەیە دوابەدوای هەڵگیرسانی جەنگی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماس لە کەرتی غەزە ، ملیشیا و گروپە چەکدارەکانی نزیک لە ئێران نزیکەی 160 هێرشی جۆراوجۆریان کردۆتە سەر هێزەکانی ئەمریکا لە عیراق و ئێران و یەکێک لە هۆکارەکانی جموجۆڵەکانی ئەم دواییەی ئێرانیش خۆئامادەکردنێتی بۆ وەڵامدانەوەکەی ئەمریکا بۆ ئەم هێرشەی دوای کە کرایە سەربنکەیەکیان( تاوەر ٢٢ )لە ئوردن کەتیایدا چەند سەربازێکی ئەمریکی کوژران و ژمارەیەکی زۆریش بریندار بووون.

هاوڵاتی ئیدارەی گشتیی گومرگی چین بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەوە بڕیاریدا هاوردەکردنی ئاژەڵ لە عیراقەوە قەدەغەبکرێت. بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی ڕۆیتەرز، ئیدارەی گشتیی گومرگی چین لە ٢٦ی کانونی دووەمی ٢٠٢٤وە بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی "زمانی شین" لە ئاژەڵانی زیندوودا بە تایبەت مانگا و مەڕ، بڕیاریداوە هاوردەکردنی ئەو جۆرە ئاژەڵانە بۆ وڵاتەکەی لە عیراقەوە قەدەغە بکات. نەخۆشی زمانی شین نەخۆشییەکی ڤایرۆسییە تووشی مەڕ و مانگا دەبێت و لە رێگەی مێرووەکانەوە دەگوازرێتەوە، هەروەها رێژەی تووشبوونی ئەم نەخۆشیە لە مانگا زۆرترە بەراورد بە مەڕ، ماوەی نەخۆشییەکە یاخود هەوکردنەکە زیاتر لە هەفتەیەک دەخایەنێت.  

هاوڵاتی ئەبو حسێن حەمداوی ئەمینداری گشتی لیواکانی حزبوڵای عێراق رایگەیاند،لەپێناو شەرمەزارنەکردنی حکومەتی عێراق ، بەردەوام دەبن لە پاراستنی مافی فەڵەستینییەکانی غەزە بە رێگای دیکە، بڕیاریان داوە سەرجەم هێرشەکانیان بۆ سەر هێزەکانی ئەمریکا لە ناوچەکە رابگرن. کەتایبی حیزبوڵڵا دەڵێت، لەمەودوا و تا کاتێکی نادیار، تەنیا ئەگەر هێرش بکرێتە سەریان دەست دەکەنەوە و وەڵام دەدەنەوە. ڕاگەیەندراوەکەی حیزبوڵآ  دوای ئەوە دێت جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا لە لێدوانێكدا بۆ ڕۆژنامەوانان ئێوارەی ئەمڕۆ سێشەممە لە واشنتن رایگەیاند، بڕیاری پێویستم لە بارەی شێواز و چۆنێتی وەڵامدانەوەی هێرشەكەی ئوردن دا، بەڵام پێویست بە شەڕی گەورە لە ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست ناكات و وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی ئەمەریكاش رایگەیاند: دەكرێت وەڵامدانەی هێرشەكەی سەر سەربازەكانمان لە  ئوردن بەچەند قۆناغێك بێت. لەبارەی تێوەگلانی ئێران لە هێرشەکانیش وەک ئەمریکا ئاماژەی پێدەکات  لە ڕاگەیەندراوەکەیدا حیزبوڵا دەڵێت،"کۆماری ئیسلامی ئاگاداری چۆنیەتی هێرشەکانیان نین و زۆرجار روبەروی فشار دەبونەوە و تۆمەتبار دەکران بە فراوانکردنی ئاڵۆزییەکان". لە راگەیەنراوی ئەبو حسێن حەمداوی باس لەوەشکراوە، بەردەوام دەبن لە بەرگریکردن لە خەڵکی غەززە بە رێگای جیاواز، شەڕکەرەکانی حزبوڵاش رادەسپێرێن کە بەرگری سادە لە خۆیان بکەن، ئەگەر هاتو ئەمریکییەکان تەنگیان پێ هەڵچنین. 

هاوڵاتی بەمەبەستی سنورداركردن و هەڵگرتنی چەك لەلایەن هاوڵاتیانەوە حكومەتی عێراق بڕی یەك ملیار دیناری بۆ كڕینەوەی چەك تەرخان كردوە. ئەمڕۆ سێشەممە، تیمی راگەیاندنی حکومەتی عێراق بڵاوی کردەوە، لە ئێستادا لە هەنگاوی یەکەمدان بۆ نەهێشتنی چەکی بێ مۆڵەت لە عێراقدا و تۆمارکردنی سەرجەم چەکەکان.  وەک لە ڕاگەیەندراوەکەشدا هاتووە بڕی یەک ملیار دینار بۆ هەموو فەرمانگەیەکی پۆلیس تەرخانکراوە بۆ کڕینەوەی چەکی بی مۆڵەت لە هاوڵاتیان. هەر لەم بارەیەوە، لیوا حەیدەر مەجید، لە تیمی راگەیاندنی حكومەتی عێراق رایگەیاند: هەڵمەتی سنورداركردن و رێكخستنەوی چەك بەسەرپەرشتی ئەمینداری گشتی ئەنجومەنی وەزیران و بەهاوكاری وەزارەتی ناوخۆ دەستیپێكردوە كە مەبەست لێی قەتیسكردنی چەكە لە دەستی دەوڵەتدا. وتیشی: سنورداركردن و رێكخستنەوەی هەڵگرتنی چەك لەلایەن هاوڵاتیانەوە، یەكێكە لە بەرنامەكانی حكومەت كە پێویستە ئەو هاوڵاتیانەی چەكیان هەیە جۆی چەكەكە و خاوەندارێتیەكەی تۆمار بكەن و هەڵمەتەكە بەپێی یاسا و بڕیاری (24045ـی ساڵی 2024) حكومەتە . ئەمەش لە کاتێکدایە، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ٢٤ـی ئەم مانگە رایگەیاند، لە رێگەی وەزارەتی دارایی عێراقەوە یەک ملیار دیناریان بۆ هەر فەرماندەییەکی پۆلیس لە شارەکانی عێراق جگە لە هەرێم تەرخان کردووە بۆ کڕینەوەی چەکی بێ مۆڵەت لە هاوڵاتیان.  

هاوڵاتی  بورهان ناسر نەمراوی وەك ئەندامی پەرلەمان سوێندی یاسایی خواردو كورسییە بەتاڵەكەی محەمەد حەلبوسی لەپەرلەمانی عێراق پڕكردەوە.  بورهان نەمراوی لەناو لیستی هاوپەیمانی تەقەدم كە حەلبوسی سەرۆكایەتیی دەكات، ئەو كاندیدە بووە كە زۆرترین دەنگی لە پارێزگای نەینەوا بەدەستهێنابوو‌، بەڵام سەرنەكەوتبوو‌ بۆ پەرلەمان. رۆژی 14ی تشرینی دووەمی 2023، بەهۆی سكاڵایەكی پەرلەمانتار (لەیس دلێمی)، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق كۆتایی بە ئەندامێتیی محەمەد حەلبوسی لە پەرلەمانی عێراق هێنا، بەمەش هەر كورسییەكەی حەلبوسی وەك پەرلەمانتار چۆڵ بوو، وەك سەرۆكی پەرلەمتانیش هەرچەندە كۆبوونەوەیەكی پەرلەمانی عێراق بۆ هەڵبژاردنی كاندیدێك بۆ ئەو پۆستە ئەنجامدراوە، بەڵام بەهۆی ئەوەی هەڵبژاردنەكە كەوتە قۆناغی دووەم و بوونی سكاڵاش لەسەر ئەو كاندیدەی زۆرترین دەنگی بەدەستهێنا، كۆبوونەوەی پەرلەمانی عێراق بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكی نوێ چاوەڕێی بڕیاری كۆتایی دادگای فیدراڵی دەكات.

هاوڵاتی  باڵیۆزی ئەمریكا رایگەیاند ئەمریكا بانكی هودای سزادا كە وەك دامەزراوەیەكی سەرەكی بۆ سپیكردنەوەی پارە دۆلاری ئەمریكی دەستبكەوێت و پشتیوانی رێكخراوە تیرۆریستییە بیانیەكانی وەك فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێرانی بكات.  ئەلینا رۆمانۆسكی، باڵیۆزی ئەمریكا لەعێراق لەتۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس لەبارەی سزادانی بانكێكی عێراقی لەلایەن وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكاوە بڵاویكردەوە " وەزارەتی خەزێنەی ئەمریكا ئەمڕۆ بانكی هودای وەك دامەزراوەیەكی سەرەكی بۆ سپیكردنەوەی پارە ناساند، هەوڵدەدات دۆلاری ئەمریكی دەستبكەوێت و پشتیوانی رێكخراوە تیرۆریستییە بیانیەكانی وەك فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێرانی بكات، هەروەها سزای ئابووری بەسەر بەڕێوەبەری رێپێدراوی بانكەكەدا سەپێندرا". باڵیۆزی ئەمریكا ئەوەشی نوسیوە "ئەم رێكارانە هاوكاری هاریكاری سیستمی دارایی عێراقی و پرۆژە بازرگانییەكانی عێراق دەكات تا خراپ بەكارنەهێنرێن، كارەكانمان لەگەڵ حكومەتی عێراقی ئایندەی ئابوری عێراق بەهێز دەكا  

هاوڵاتی باڵیۆزی ئەمریكا رایگەیاند ئەمریكا بانكی هودای سزادا كە وەك دامەزراوەیەكی سەرەكی بۆ سپیكردنەوەی پارە دۆلاری ئەمریكی دەستبكەوێت و پشتیوانی رێكخراوە تیرۆریستییە بیانیەكانی وەك فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێرانی بكات.  ئەلینا رۆمانۆسكی، باڵیۆزی ئەمریكا لەعێراق لەتۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس لەبارەی سزادانی بانكێكی عێراقی لەلایەن وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكاوە بڵاویكردەوە " وەزارەتی خەزێنەی ئەمریكا ئەمڕۆ بانكی هودای وەك دامەزراوەیەكی سەرەكی بۆ سپیكردنەوەی پارە ناساند، هەوڵدەدات دۆلاری ئەمریكی دەستبكەوێت و پشتیوانی رێكخراوە تیرۆریستییە بیانیەكانی وەك فەیلەقی قودسی سوپای پاسدارانی ئێرانی بكات، هەروەها سزای ئابووری بەسەر بەڕێوەبەری رێپێدراوی بانكەكەدا سەپێندرا". باڵیۆزی ئەمریكا ئەوەشی نوسیوە "ئەم رێكارانە هاوكاری هاریكاری سیستمی دارایی عێراقی و پرۆژە بازرگانییەكانی عێراق دەكات تا خراپ بەكارنەهێنرێن، كارەكانمان لەگەڵ حكومەتی عێراقی ئایندەی ئابوری عێراق بەهێز دەكات".  

هاوڵاتی  حكومەتی عێراق ئیدانەی هێرشەكەی سەر سنوری ئوردن و سوریا دەكات كە بەهۆیەوە سێ سەربازی ئەمریكا كوژران. باسم عەوادی، گوتەبێژی حكومەتی عێراق راگەیەنراوێكی بڵاوكردەوەو لەبەشێكیدا دەڵێت "حكومەتی عێراق ئیدانەی ئەو هێرشەی ئەمدواییە سەر سنووری سووریا و ئوردن دەكات و بەنیگەرانییەكی زۆرەوە بەدواداچوون بۆ پێشهاتە ئەمنییە مەترسیدارەكانی ناوچەكە دەكات". ئەوەشی خستوەتەڕوو "لەكاتێكدا عێراق داوای كۆتاییهێنان بەتوندوتیژی دەكات و ئامادەیی خۆی دەردەبڕێت بۆ كاركردن لەسەر داڕشتنی رێسای بنەڕەتی مامەڵەكردن بۆ ئەوەی ناوچەكە بەدووربگرێت لە كاریگەری زیاتر و رێگریكردن لە فراوانبوونی بازنەی ململانێكان". وتەبێژی حكومەتی عێراق لە راگەیەنراوەكەیدا ئەوەشی وتوە " رەنگدانەوەی ئەم پێشهاتانە هەڕەشە لەسەر ئاشتی و ئاسایشی هەرێمی و نێودەوڵەتی دەكات و هەوڵەكانی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر لاواز دەكات و  بازرگانی و ئابووری و دابینكردنی وزە دەخاتە مەترسییەوە".

هاوڵاتی  وەزارەتی نەوتی عێراق رەتیدەكاتەوە حكومەتی فیدراڵ و حكومەتی هەرێمی كوردستان لەسەر تێچووی بەرهەمهێنانی نەوت رێكەوتبن. عاسم جیهاد، وتەبێژی وەزارەتی نەوتی عێراق لە لێدوانێكدا رایگەیاند “شتێكی لەو شێوەیە لە ئارادا نییەو ئاگامان لێی نییە رێككەوتن كرابێت، هەر شتێك هەبێت خۆمان رایدەگەیەنین".لە رۆژی 25ـی ئازاری 2023ـەوە هەناردەی نەوتی هەرێمی کوردستان لە رێگەی بەندەری جەیهانی تورکیاوە راگیراوە، ئەوەش دوای بڕیاری دادگای ناوبژیوانی نێودەوڵەتی لە پاریس، کە دۆسیەی نێوان بەغداد و ئەنقەرەی یەکلایکردەوە و بڕیاریدا تورکیا پابەند بکرێت بە قەرەبووکردنەوەی عێراق بە بڕی ملیارێک و 400 ملیۆن دۆلار.

هاوڵاتی دوای ئەوەی جۆ بایدن سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا رایگەیاند ، هێرشەکەی سەر بنکەی بورجی 22 لە باکووری رۆژهەڵاتی ئەردەن لەلایەن ملێشیاکانی سەر بە ئێران ئەنجام دراوە  ، دەنگی نارەزایەتی کۆمارییەکانی ناو ئەمریکا تا دێت زیاتر دەبێت و داوای گۆرزێکی سەربازی راستەخۆ بۆ سەر ئێران دەکەن. لە وەلامی ئەو داواکارییانەش ، "ئادەم ئێرلی" وتەبێژی پێشووی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا وتی :" ئەمە پرسیاری ملیۆن دۆلارییە". ناوبراو لە لێدوانیکیدا بۆ کەناڵی "ئەلعەرەبییە" ، وتی : ئەم داوایە داوایەکی رەوایە ، چونکە لە لایەکەوە گروپی حزبوڵای عیراقی بنکە و بارەگانی ئەمریکا دەکەنە ئامانج و لەلایەکی دیکەوە حوسییەکان چەند جارێک هەوڵییان داوە پاپۆرە ئەمریکییەکان بە ئامانج بگرن و سەرەرای وەڵامەکانی ئەمریکا بەڵام ئەو هێرش و پەلامارانە هێشتا بەردەوامن. هەروەها ناوبراو ئەو پرسیارەشی خستە روو کە ئاخۆ ستراتیژی ئەمریکا لە لێدانی وەکیلەکانی ئێران لە ناوچەکە سەرکەوتوو بووە ؟ "ئیتر کاتی ئەوە هاتووە زەرەروزیانەکانی دوژمن گورچکبر بن و هیڕش بکرێتە سەر ئێران" ئادەم ئیرلی وا دەڵێت. بە بروای ناوبراو تاران کووشتنی وەکیلەکانی لە ناوچەکە بەلاوە گرنگ نییە و رەنگە گەر راستەوخۆ ئێرانییەکان بکرێنە ئامانج بارودۆخەکە بگۆرێت . لەلایەن خۆیەوە لیندسی گراهام سیناتۆری ئەمریکی لەسەر واڵی تایبەتی خۆی لە پیگەی ئەلەکترۆنی "ئێکس" نووسی : هەر ئێستا لە ئێران بدەن، بە بەهێزی هێرشی بکەنەسەر. لەلایەن خۆیەوە ئێران لە رێی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی وڵاتەکەیەوە ، بێ بەری بوونی خۆی لە هەر جۆرە هێرشێک بۆ سەر بنکەی بورجی 22 راگەیاند و ناسر کەنعانی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران وتی : "  ئەم تۆمەتانە ، تۆمەتی سیاسین و مەبەستی سەرەکی لێیان  سەروژێر کردنی راستییەکانی ناوچەکەیە". جێی ئاماژەیە هێرشەکەی سەر بنکەی بورجی 22 ، بە مەترسیدارترین هێرشی گروپە چەکدارەکانی سەر بە ئێران ئەژمار دەکرێت کە لە ئاکامدا 3 سەربازی ئەمریکی کوژران  و34 سەربازی دیکەش بریندار بوون و چاودێران ترسی فراوان بوونی جەنگی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماسییان هەیە کە لە جەنگێکی ناوچەیی بۆ جەنگێکی هەرێمی بەرفراوان کە ئێرانیش بگرێتەوە پەرە بسێنێت.

هاوڵاتی ئەمرۆ دووشەمە 29/1/2024 ئاژانسەکانی هەواڵی سوریا رایانگەیاند ، کە بەرگرییە ئاسمانییەکانی سوریا لە بەرامبەر هێرشێکی موشەکی سوپای ئیسرائیل لە باشووری دیمەشق کەوتوونەتە کار. سەرچاوەیەکی نزیک بە هاوپەیمانەکانی ئێرانیش لە سوریا بە ئاژانسی هەوالی رۆیتەرزی راگەیاند ، کە هێرشەکە بۆ سەر ناوچەیەکی تایبەت بە سوپای پاسدارانی ئێران ئەنجام دراوە. هاوکات ڕامی عه‌بدولڕه‌حمان به‌ڕێوه‌به‌ری رێكخراوی‌ روانگه‌ی سوری بۆ مافه‌كانی مرۆڤ به‌ سكای نیوز عه‌ره‌بی وت: "ته‌قینه‌وه‌ی به‌هێز له‌ ده‌وروبه‌ری دیمه‌شقی پایته‌خت ڕوویاندا، كه‌ پێده‌چێت سوپای‌ ئیسرائیل یه‌كێك له‌ كێڵگه‌كانی ده‌وروبه‌ری ناوچه‌ی سه‌یده‌ زه‌ینه‌بی باشووری‌ دیمه‌شقی‌ كردبێته‌ ئامانج كه‌ به‌ یه‌كێك له‌ باره‌گاكانی میلیشیای حزبوڵای لوبنان و سوپای پاسدارانی ئێران داده‌نرێت". وتیشی‌: "به‌رگرییه‌ ئاسمانییه‌كانی سوپای سوریا هه‌وڵی ڕووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی مووشه‌كه‌كانیان دا و تا ئێستا هیچ زانیارییه‌ك سه‌باره‌ت به‌ قوربانییه‌ گیانییه‌كان نییه‌". هەر لەم بارەیەوە میدیا فه‌رمییه‌كانی ئێران بڵاویان كرده‌وه‌ كه‌ له‌ ئه‌نجامی‌ هێرشه‌كانی‌ نزیك مه‌زارگه‌ی سه‌یده‌ زه‌ینه‌ب له‌ سوریا دوو كه‌س كوژراون و ژماره‌یه‌كی دیكه‌ش بریندار بوون. له‌ تۆڕه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانیش دیمه‌نی به‌ئامانجگرتنی باره‌گاكانی سوپای پاسدارانی ئێران له‌ ناوچه‌ی سه‌یده‌ زه‌ینه‌ب بڵاوكرایه‌وه‌:    

هاوڵاتی لە کاتێکدا رۆژ بە رۆژ کێشە و ئاڵۆزییەکانی  ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەراست روو لە تووندی دەکات و لە ساتەوەختێکی هەستیاردا بۆ ئیدارەکەی جۆ بایدنی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کە ئیدارەکەی زیاد لە جارێک ئەوەی راگەیاندووە بە تووندی بەرپەرچی هەر هێرشێک بداتەوە کە دەکرێتە سەر هێزەکانیان لە رۆژهەڵاتی ناوەراست و بە تایبەتیش لە عیراق و سوریا ، لە هێرشێکی ملیشیا شیعەکانی سەر بە ئێران بۆ سەر بورجی 22 و سەرسنووری ئەردەن و سوریا 3 سەربازی ئەمریکی کوژران و 34 سەربازی دیکەش بریندار بوون. چاودێرە سیاسییەکان ئەم هێرشەیان بە مەترسیدار لە قەڵەمدا و رایانگەیاند، لە دوای جەنگی ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماسی فەڵەستینی لە 7ی ئۆکتۆبەری 2023 ، ئەمە یەکەمین جارە کە ژمارەیەک سەربازی ئەمریکی بە دەستی ملیشیاکان دەکوژرێت و بە دلنیاییەوە ئیدارەکەی جۆ بایدن بێ دەنگ نابن و بە تووندی وەڵامی هێرشەکە دەدەنەوە و رەنگە ئەمجارە بە راستەخۆ ئێران بە ئامانج بگیرێت. بە تایبەتیش هێرشەکە لە کاتێکدا کراوە کە جۆ بایدن هەموو هەوڵێکی خۆی دەدا بە مەبەستی سەرکەوتن لە هەڵبژاردنە سەرۆکایەتییەکەی ئەمریکا کە  بڕیارە لە مانگی نۆڤەمبەری داهاتوو بەرێوە بچێت ، و دۆناڵد ترەمپی کاندیدی کۆمارییەکان چەندین جار جۆ بایدنی بە کەسێکی دودڵ و ڕاڕا وەسف کردووە و جۆبایدنی بە باکارهێنانی شێوازە کاری فشەڵ لەبەرامبەر تاراندا تۆمەتبار کردووە . کەواتە بژاردەکانی بەردەم جۆ بایدن لە بەرامبەر هێرشەکەی ملیشیاکانی سەر بە ئێران چۆن دەبێت؟ بە بڕوای شیکار و چاودێرە سیاسی و سەربازەکان ، لە ئێستادا ئیدارەکەی جۆ بایدنی سەرۆکی ئەمریکا سی بژاردەی لە بەردەمدایە کە بریتین لە یەکەم/ هێرشێکی تووند و بەرفراوان بکەنە سەر بنکە و مۆڵگەی ملیشیاکانی سەر بە ئێران لە سوریا و عیراق . دووەم/ هێرش کردنە سەر بنکە و بارەگاکانی ئێران لە سوریا. سێیەم/ چەند بنکەیەکی سەربازی و تایبەتی لە ناخۆی ئێران بە ئامانج بگرن ، کە ئەم بژاردەیە ، بژاردەیەکی سەرەکی نییە.   لەلایەن خۆیەوە "جوویل رایبون" ی نیردەی تایبەتی ئیدارەکەی ترەمپ بۆ سوریا بە رۆژنامەی "وۆل ستریت ژۆرنال" ی رایگەیاند، هێرشەکەی سەر بورجی 22 هەموو هێڵە سوورەکانی تێپەراند و دەبێت واشنتۆن بە راستەوخۆ و بە تووندی تۆڵە لە ئێران بکاتەوە ، گەر بێتو ئەم کارە ئەنجام نەدات ئەوا هێرشی ملیشیاکانی بۆ سەر هێزە ئەمریکییەکان بەردەوام دەبێت. لە لایەن خۆیەوە "ئارۆن دەیڤید میلەر" لە دامەزراوەی کارنیج بۆ ئاشتی جیهانی ئەوەی خستە روو  لە ئیستادا چەند رێگەیەکی وەڵامدانەوەی هێرشەکە هەیە کە بریتین لە بە ئامانج گرتنی بەرپەرسە باڵاکانی ئێران لە سوریا و عیراق ، یان هێرشکردنە سەر پاپۆرە ئێرانییەکانی ناو کەنداوی عەرەبی . ناوبراو وتی : " لە ئێستادا ئەوەی کە پیویستە بکرێت بریتییە لەوەی کە ئیدارەکەی جۆ بایدن نامەیەکی راستەوخۆ بۆ ئیرانییەکان بنێرێت و تێیانگەیەنێت وەڵامی ئەم جۆرە هێرشانە وەلامێکی زۆر تووندتر دەبێت لە هێرشەکانی پێشووتر . هەروەها هەر لەبارەی هێرشەکەی بورجی 22  و کوژران و برینداربوونی سەربازە ئەمریکییەکان ، کۆمارییەکانی ئەمریکا داوایان لە ئیدارەکەی جۆ بایدن کرد کە هێرشێکی راستەخۆ بکاتە سەر چەن ئامانجیک لە ناوخۆی ئێران. لەمبارەیەوە "تۆم کۆتۆن" ی سیناتۆری کۆماری ویلایەتی ئەرکنساس و ئەندامی لیژنەی کاروباری سەربازی و هەوالگری ئەنجومەنی پیران ی ئەمریکا وتی : " دەبێت تۆڵەکەی ئەمریکا ، چ لە ناوخۆی ئێران و چ لە هەموو ناوچەکانی رۆژهەڵاتی ناوەراست ، تۆڵەیەکی سەربازی تووند بێت لە دژی هێزە تیرۆریستییەکانی ئێران. جێی ئاماژەیە دوابەدوای هەڵگیرسانی جەنگی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماس لە کەرتی غەزە ، ملیشیا و گروپە چەکدارەکانی نزیک لە ئێران نزیکەی 160 هێرشی جۆراوجۆریان کردۆتە سەر هێزەکانی ئەمریکا لە عیراق و ئێران.

هاوڵاتی وەزارەتی دەرەوەی ئێران رەتیدەکاتەوە تاران هیچ دەستێکی لە هێرشەکەی سەر ئەمریکییەکان هەبێت و دەڵێت، "ئەو دەنگۆیانە ئامانجی سیاسییان هەیە" و ئەمریکاش تاوتوێی بژاردەکانی دەکات بۆ وەڵامدانەوە. ناسر كەنعانی وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران سەبارەت بە تۆمەتەكانی سەر ئێران لە بوونی پەیوەندییان بە هێرشەكەی شەوی ڕابردووی سەر بنكەیەكی سەربازی ئەمریكا ڕایگەیاند، تاران دەستوەردانی خۆی لە هێرشەكەی شەوی ڕابردووی سەر بنكەیەكی سەربازی ئەمریكا لە نێوان ئوردن و سووریادا ڕەتدەكاتەوە، كە بووە هۆی كوژرانی سێ سەرباز و برینداربوونی ٣٠ سەربازی دیكە. ئاماژەی بەوەش كرد، ئەم تۆمەتانە ئامانجێكی سیاسییان هەیە و ئامانجیان هەڵوەشاندنەوەی ڕاستی ڕووداوەكانی ناوچەكەیە. شەوی ڕابردووهێرشکرایە  سەر بنکەی تاوەر-22 ی هێزەکانی ئەمریکا لەسەر سنووری ئوردن-سووریا لە ڕێگەی فڕۆكەیەكی بێ فڕۆكەوانەوە ، كە بووە هۆی كوژرانی سێ سەرباز و برینداربوونی ٣٠ سەربازی دیكە.، بەپێی ئامارەكانی پنتاگۆن، دوو هەزار و ٩٠٠ سەربازی ئەمریكی لە بنكە سەربازییەكانی ئوردندا هەن. هاوکات بەرپرسێکی ئەمریکیش باسی لە وەڵامدانەوەی ئەو هێرشە کردو رایگه‌یاند، ئێستا بژاردەکان تاوتوێ ده‌كرێن و لە بەیاننامەیەکی پنتاگۆنیشدادا هاتووە، کە هەشت سەربازی ئەمەریکی گواستراونەتەوە بۆ نەخۆشخانەیەکی سەربازی لە دەرەوەی ئوردن بۆ وەرگرتنی چارەسەر. لە راگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوەشکراوە کە پێگەی سەربازی "تاوەری 22" کە دەکەوێتە باکووری رۆژهەڵاتی ئوردن، 350 سەربازی ئەمەریکی لەخۆدەگرێت، وەک بەشێک لە هێزەکانی سوپا و هێزی ئاسمانی، کە ئەرکیان بەرەنگاربوونەوەی داعشە. لای خۆشیەوە ئوردن ئیدانەی ئەو هێرشەکەی سەر بنکەکەی ئەمەریکای کرد. ئەمە یەکەم جارە لە دەستپێکردنی شەڕی ئیسرائیل و حەماس لە 7-10-2023ـەوە سەربازی ئەمریکی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە ئەنجامی هێرشی درۆنی یان مووشەکی دەکوژرێت و تائێستا هیچ گرووپ یان رێکخراوێک بە فەرمی بەرپرسیارێتی خۆی لەو هێرشە نەگرتووەتە ئەستۆ.

هاوڵاتی  لەئەنجامی هێرشێكی درۆنی بۆ سەر بنكەیەكی سەربازی ئەمریكا لەسنوری ئەردەن – سوریا سێ سەربازی ئەمریكی كوژران و 24ی تریش بریندار بوون. جۆ بایدن، سەرۆكی ئەمریكا لەبارەی هێرشكەی بنكە سەربازییەكەیان رایگەیاند "ئەو هێرشەی كە كرایە سەر هێزەكانمان و بووە هۆی كوژرانی سێ سەربازی ئەمریكا، لەلایەن گروپە توندڕەوە پشتگیریكراوەكان لەلایەن ئێرانەوە كە كار لە سوریا و عێراق دەكەن ئەنجامدراوە". سەرۆكی ئەمریكا  بەڵێنیشیدا "سزای بەرپرسانی ئەو هێرشە دەدەن كە هێزەكانی ئەمریكایان كردە ئامانج لەكاتی گونجاو و بەو رێگەیەی كە خۆیان هەڵیدەبژێرن". هاوكات وەزارەتی بەرگری ئەمریكا رایگەیاند"لەهێرشی درۆنێكدا بۆ سەر بنكەیەكی سوپای ئەمریكا لەسنوری ئەردەن - سوریا، سێ سەربازی ئەمریكا كوژران و 24 سەربازی دیكەش برینداربوون".  ئەمەش یەكەم هێرشە دەكرێتە سەر هێزەكانی ئەمریكا لە ئەردەن.  

هاوڵاتی وەزارەتی ناوخۆی عێراق  چالاکییە ئەمنییەکانی دیواری کۆنکرێتی ناوچەی باغؤسی نێوان سنوری عێراق و سوریا ڕاگەیاند و دەشڵێت لە رێگەی ئەو دیوارەوە رێگری لە کردەوەکانی قاچاخ و چەکدارانی داعش دەکرێت، ئەرکی ئاسایشی دیوارەکەش لە دەستی هێزەکانی پاسەوانی سنور دەبێت. ئەمڕۆ یەکشەممە، عەبدولئەمیر شەمەری وەزیری ناوخۆی عێراق لە مەراسیمێکدا ئەو دیوارە کۆنکرێتییەی کردەوە کە بۆ پاراستنی ئاسایشی سنوورەکانی لەگەڵ سوریادا دروستیکردووە. لەوبارەیەوە وەزارەتی ناوخۆی عێراق رایگەیاند، ئەو دیوارە کۆنکرێتییە دەکەوێتە سنوری رۆژئاوای عێراق و رۆژهەڵاتی سوریا، بنیادنانی ئەو دیوارەش لە ریزی ئەو پتەوکارییە ئەمنییانەیە کە لەلایەن وەزارەتی ناوخۆی عێراقەوە، بۆ بەهێز کردنی ئاسایشی سنورەکان جێبەجێکراوە ئەوەشخراوەتەڕو، ئەو دیوارە هاوکار دەبێت لە رێگریکردن کردەوەکانی قاچاخ و بەرەنگاربونەوەی چەکدارانی داعش، ئەرکی ئاسایشی دیوارەکەش دەسپێردرێت بە هێزەکانی پاسەوان سنور. هاوکات بە وتەی تەحسین خەفاجی وتەبێژی فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکانی عێراق دیوارەکە درێژەپێدەری دیوارێکی پێشووە کە دوو ساڵ لەمەوبەر کاری لەسەر کراوە، درێژییەکەی ٥٠ کیلۆمەتر دەبێت و ١٥ ملیار و ١٤٠ ملیۆن و ٤٠٠ هەزار دیناری تێدەچێت، بڕیاریشە جێبەجێکردنی دیوارەکە بەردەوام بێت تاوەکو تەواوی ٦٠٠ کیلۆمەتری سنووری عێراق و سوریا بگرێتەوە.