.PNG)
هاوڵاتی بەمەبەستی گفتوگۆكردن لەسەر ئەو هێرش و دەستدرێژییانەی دەكرێنە سەر خاكی عێراق،ئێوارەی ئەمڕۆ كۆبونەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەستیپێكرد داوای دەرکردنی هێزە بیانییەکان کرا و و فراکسیۆنەکانی كورد و سوننە بەشداریان لە دانیشتنەکەدا نەکرد . په‌رله‌مانی عێراق له به‌یاننامه‌یه‌كدا سەبارەت بە کۆبونەوەکە راگه‌یاند كه دانیشتنه به سه‌رۆكایه‌تیی موحسن مه‌نده‌لاوی، سه‌رۆكی په‌رله‌مان به وه‌كاله‌ت به‌رێوه‌چووه و تیایدا داوای له حكومه‌تی سودانی كرد، بڕیاری ژماره 18ی ساڵی 2020 جێبه‌جێ بكات كه تایبه‌ته به ده‌ركردنی هێزه بیانییه‌كان له عێراق و كۆتایی هێنان به ئه‌ركه‌كانیان. ئەو بڕیارەش دوای ئەوە درا کە له ده‌ستپێكی دانیشتنه‌كه‌دا مه‌نده‌لاوی داواكارییه‌كی به واژووی 100 په‌رله‌مانتار ئاراسته‌ی هه‌ردوو لیژنه‌ی یاسایی و ئاسایش و به‌رگریی په‌رله‌مان كرد كه پێشنیازه یاسایه‌كی تایبه‌ته به ده‌ركردنی هێزه بیانییه‌كان له عێراق.. بۆ کۆبوونەوەی پەرلەمانی عێراق لەبارەی هێرشەکانی سەر خاکی عێراق، 160 واژۆ کرابوو کە زۆرترینیان شیعەکان و بەشێکی کەمی سوننەکان بوون، بەڵام لە دانیشتنی ئەمڕۆ کەمتر لە 100 پەرلەمانتار ئامادەبووە. هاوکات هه‌ندێك میدیای عێراقی باس له‌وه ده‌كه‌ن كه په‌رله‌مانتارانی سوننه و كورد جگه له په‌رله‌مانتاره كورده‌كانی سه‌ربه ره‌وته ئیسلامییه‌كان، ئاماده‌ی دانیشتنه راوێژكارییه‌كه نه‌بوون ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه كه ئێواره‌ی چوارشه‌ممه‌ی رابردوو 7ی شوباتی 2024، فڕۆكه‌یه‌كی بێفڕۆكه‌وانی ئۆتۆمبیلێكی له به‌غدا كرده ئامانج كه چوار كه‌سی تێدابوو، له‌و گورزه‌دا دوو سه‌ركرده‌ی كه‌تیبه‌كانی حزبوڵا به‌ناوه‌كانی (ئه‌بوباقر ساعدی و ئه‌ركان عه‌لیاوی) كوژران و چواری دیكه‌ش برینداربوون ،دواتر فه‌رمانده‌یی ناوه‌ندیی هێزه‌كانی ئه‌مریكا رایگه‌یاند كه وه‌شاندنی ئه‌و گورزانه له تۆڵه‌ی كوشتنی ئه‌و 3 سه‌ربازه‌ی وڵاته‌كه‌ی بووه كه له‌ماوه‌ی رابردوودا له سنوری نێوان ئوردن و سوریا كوژران.
هاوڵاتی بڕیارە ئەمڕۆ لەسەر داوای زیاتر لە ١٠٠ ئەندام پەرلەمانی عێراق له باره‌ی كۆتاییهێنان به ئه‌ركی هاوپه‌یمانان و هێزه‌كانی ئه‌مەریكا له ناوچەکە كۆببێته‌وه. بەپێی کارنامەی کۆبوونەوەکە، ئەمڕۆ شەممە ١٠ی شوباتی ٢٠٢٤ پەرلەمانی عێراق کاتژمێر ٥:٠٠ی ئێوارە کۆدەبێتەوە و له باره‌ی ده‌ستدرێژییه‌كانی سه‌ر سه‌روه‌ریی عێراق و کۆتایی هاتن بە ئەرکی هێزەکانی ئەمەریکا و هاوپەیمانان گفتوگۆدەکات. ئەم کۆبوونەوەیە لەسەر پێشنیار و داوای ژماره‌یه‌ك په‌رله‌مانتاری لایه‌نه شیعییه‌كانه، كه زیاتر له ١٠٠ واژۆیان بۆ ئه‌نجامدانی ئەم کۆبوونەوە نائاساییە کۆکردەوە. داواكاری و پێشنیار بۆ ئه‌نجامدانی كۆبوونه‌وه‌ی په‌رله‌مانی عێراق، له دوای ئه‌و هێرشه دێت كه شه‌وی ٧ی ئه‌م مانگه له لایه‌ن ئه‌مەریكا كرایه سه‌ر چه‌ند به‌رپرسێكی حزبوڵڵای عێراق له ناو به‌غدا و تێیدا سێ كه‌س كوژران، كه یه‌كێكیان سه‌ركرده‌یه‌كی باڵای حزبه‌كه بوو.
هاوڵاتی دەستەی دەستپاکی عێراق ئاشکرایکرد بەرپرسێکی بانكی رافیدەین لە ساڵی ڕابردوو بە نایاسایی بڕی زیاتر لە ٢٣٠ ملیۆن دیناری بردووە، ئاماژە بەوەشکراوە دادگا ئەو بەرپرسەی سزاداوە. ئەمڕۆ هەینی ٩ی شوباتی ٢٠٢٤ دەستەی دەستپاکی عێراق ڕایگەیاند "لە ئەنجامی گرتنەبەری رێكارە یاساییەكان دەستەی دەستپاکی بەرامبەر بە جێگری بەڕێوەبەری لقی خالیدییەی بانكی رافیدەین، دەركەوتووە ساڵی ٢٠٢٣ بە شێوەیەكی نایاسایی بڕی ٢٣٢ ملیۆن و ٦٨٤ هەزار و ٨٢٠ دینار کە دەکاتە ١٧٧ هەزار و ٦٢٢ دۆلاری ئەمەریكی لە بانك بردووە". دەستەی دەستپاکی عێراق ئاماژەی بەوەشکرد "توانراوە پارەکە بگەڕێندرێتەوە بۆ بانکەکە، هەروەها بە بڕیاری دادگا و لەسەر بنەمای مادەی ٣٦ی یاسای سزادانی عێراقی تایبەت بە سپیكردنەوەی پارە تۆمەتبارەكە ١٥ ساڵ سزای زیندانیكردن و بڕی ١٠ ملیۆن دینار سزادراوە".
هاوڵاتی وتەبێژی فەرماندەیی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق رایگەیاند، گفتوگۆکانی نێوان لیژنەی باڵای سەربازی عێراق و ئەمەریکا بۆ تاوتوێکردنی پرسی کشانەوەی هێزەکانی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە عێراق دەستپێدەکەنەوە. وتەبێژی محەممەد شیاع سوودانی، سەرۆکوەزیرانی عێراق لە راگەیێندراوێکدا لەبارەی کۆبوونەوەی دووەمی لیژنەی باڵای سەربازیی عێراق و ئەمریکا رایگەیاند، "بۆ تاوتوێکردن و دانانی خشتەی کۆتاییهێنان بە ئەرکی هاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە عێراق، رۆژی یەکشەممەی داهاتوو، 11ـی شوباتی 2024، لیژنەی دوو قۆڵیی سەربازیی تەکنیکیی نێوان عێراق و ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەست بە کۆبوونەوەکان دەکەنەوە." هاوکات لەسەر هەمان پرس، جۆوڵ ڤاوڵ، فەرماندەی هێزەکانی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش، لە راگەیەندراوێکدا لەبارەی بابەتەکەوە ئاشکرایکرد: "هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی رۆژی یەکشەممە، 11ی شوبات، لە بەغدا لەگەڵ هێزە چەکدارەکانی عێراق، دەست بە گفتوگۆی گرووپەکانی سەر بە لیژنەی باڵای سەربازیی دەکاتەوە." هەروەها دەشڵێت: " هەڵسەنگاندن بۆ بەرەوپێشچوونمان لە ئەرکی هاوبەشمان بۆ لەنێوبردنی داعش دەکەین، هەروەها گۆڕانی داهاتووی ئەرکەکەمان تاوتوێ دەکەین. هەر ئەمڕۆش نوسینگە راگەیاندنی محەمەد شیاع سودانی، سەرۆكوەزیرانی عێراق ڕایگەیاند سودانی لە كۆبونەوەکەیدا لەگەڵ وەزیری بەرگری ئیسپانیا، وتویەتی هێزەکانی عێراق توانای پێشکەوتویان لە روبەڕوبونەوەی تیرۆر بەدەستهێناوە و چیدیکە داعش جێگەی مەترسی نیە. راشیگەیاندووە، ئەركی هێزەكانی هاوپەیمانان لە عێراق كۆتایی پێ هاتووە.
هاوڵاتی کەمێک لەمەوبەر لە رێگەی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانەوە ئۆتۆمبێلێك لە باشووری لوبنان بۆردومانکرا و میدیاکانی ئەو وڵاتەش دەڵێن، بەهۆیەوە سەركردەیەكی باڵای حزبوڵڵای لوبنانی بەناوی عه‌باس ئه‌لدبس و پاسەوانێكی بەسەختی بریندار بوون. كه‌ناڵی "سكای نیوز عه‌ره‌بی" له زاری سه‌رچاوه‌یه‌كی ئه‌منییه‌وه بڵاویكرده‌وه ئۆتۆمبێله‌كه له‌نزیك په‌یكه‌ری حه‌سه‌ن كامل سه‌باح له ده‌روازه‌ی شاری نه‌بتییه‌ی لوبنانی به ئامانجگیراوه و تیایدا به‌رپرسێكی سه‌ربازی حزبوڵا به‌سه‌ختی برینداربووه له‌گه‌ڵ كه‌سێكی تردا كه یاوه‌ری بووه. سه‌رچاوه‌كان به سكای نیوز-یان راگه‌یاندوه كه "عه‌باس ئه‌لدبس ناسراو به (حاجی عه‌بدوڵا) به‌رپرسی سه‌ربازی حزبوڵا له بۆردوومانه‌كه‌دا به‌ئامانج گیراوه ". هەر لەم بارەیەوە کەناڵی حەدەس بڵاویکردەوە عەباس ئەدلبس لە هێرشەکەی ئیسرائیلدا بۆ سەر ئۆتۆمبێلەکەی کوژراوە. ئەوە لە کاتێکدایە شەوی رابردوش لە ناوجەی مەشتەلی بەغدا ئۆتۆمبێلێکی دیکە بۆردومانکرا و بەهۆیەوە دوو فەرماندەی باڵای کەتائیبی حیزبوڵڵای عێراقی کوژران و کەسیکی دیکەش بریندار بوو.
هاوڵاتی دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق رایگەیاند، لە پارێزگای بەسرە ڕێگریکرا لە بەقچاغبردنی زیاتر لە سێ ملیۆن لیتر سوتەمەنی و لە کەرکوکیش بۆرییەکی شاراوەیان کۆنترۆڵکردووە کە بۆ دزینی سوتەمەنی بەکارهێنراوە. دەزگای ئاسایشی نیشتمانی عێراق ئەمڕۆ پێنجشەممە لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، زانیارییان پێگەیشت لەبارەی بونی گەراجێک لە ناوچەی زوبەیری پارێزگای بەسرە کە بۆ بەقاچاخبردنی سوتەمەنی بەکاردەهێنرێت و دەستیان بەسەر 97 تەنکەردا گرت کە بڕی سێ ملیۆن و 492 هەزار لیتر سوتەمەنی تێدا بو و ئامادە دەکرابو بۆ بەقاچاخبردن، هەر لەو پرۆسەیشدا 68 کەس دەستگیرکران. ئەوەش خراوەتە روو، تیمەکانیان لە پارێزگای کەرکوکیش توانیان یەکێک لە بۆرییە سەرەکییەکانی گواستنەوەی نەوت کۆنتڕۆڵ بکەن دوای ئەوەی زانیاریان پێگەیشت کە بۆرییەکە بەکارهاتووە بۆ دزینی نەوت لە نزیک رێگای بەستنەوەی بەغدا و کەرکوک. ئاسایشی نیشتیمانی عێراق ئەوەشی ڕونکردۆتەوە کە'' بۆرییەکە بۆ دزین و بە قاچاغبردنی نەوتی سپی بەکارهاتبوو''.
هاوڵاتی ژمارەیەک ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق نووسراوێکیان ئاڕاستەی سەرۆکایەتیی ئەنجومەنەکە کردووە و تیادا داوای دانیشتنێکی نائاساییان کردووە لەبارەی دەرکردنی هێزەکانی ئەمەریکا لە عێراق. ئەمڕۆ پێنجشەممە ٨ی شوباتی ٢٠٢٤ لە نووسراوێکدا ١٠٠ ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق داوایان لە سەرۆکایەتیی ئەنجومەنەکە کرد دانیشتنێکی نائاسایی ئەنجام بدات بۆ خوێندنەوەی دووەم بۆ پرۆژە یاسای کردنەدەرەوەی سەرجەم هێزە بیانییەکان لە خاکی عێراق، لەدوای ئەو هێرشانەی کرایەسەر هێزە ئەمنییەکان و حەشدی شەعبی کە بووە هۆی کوژرانی بەرپرسێکی باڵای حەشدی شەعبی. لەنوسراوەکە ئاماژە بەوەشکراوە، پێویستە حکومەت ئەو یاسایە جێبەجێبکات کە ٥ی کانونی دووەمی2020 دەرکراوەو تایبەتە بە کۆتاییهێنا بە ئەرکی سەرجەم هێزەکانی هاوپەیمانان لە عێراق.
هاوڵاتی وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق ڕایدەگەیەنێت، هێزەکانی ئەمەریکا نابەرپرسانە هەمووشتێک ئەنجام دەدەن، ئاماژە بەوەشدەکات ئەم کارانە پاڵ بە حکومەتی عێراقەوە دەنێت بۆ کۆتایی هاتنی ئەرکی ئەم هاوپەیمانێتییە. یەحیا رەسوڵ، وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق ڕایگەیاند "هێزەکانی ئەمریکا چەندین جار، نابەرپرسانە، هەموو شتێک ئەنجام دەدەن کە لێکتێگەیشتنەکان و دەستپێکردنی گفتوگۆی دوولایەنە تێکدەدەن، لەکاتێکدا ئۆپەراسیۆنێکی تیرۆرکردنی ڕوونیان ئەنجامدا و هێرشی ئاسمانیان کردە سەر گەڕەکێکی نیشتەجێبوونی بەغدای پایتەخت بەبێ گوێدانە ژیانی هاوڵاتییانی مەدەنی و یاسا نێودەوڵەتییەکان". ئاماژەی بەوەشکرد "ئەم هێرشانەی ئەمەریکا هەڕەشه له ئاشتیی مەدەنی دەکات و سەروەری عێراق پێشلدەکات، هەروەها دەبێتە پاڵنەرێک بۆ ئەوەی حکومەتی عێراق بۆ کۆتایی بە ئەرکی ئەو هاوپەیمانێتییەی لەنێواه هەردوو وڵات هەیە". ئەم وتانەی وتەبێژی فەرماندەی گشتی هێزە چەکدارەکانی عێراق لە دوای هێرشەکەی شەوی ڕابردووی ناوچەی مشتەلی شاری بەغدا دێت کە ئۆتۆمبێلێک کرایە ئامانج و لە ئەنجامدا دوو سەرکردەی حزبوڵڵای عێراقی و دوو پاسەوانیان کوژران.
هاوڵاتی شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنی عێراق چوونە شوێنی ڕووداوەکەی شاری بەغدا دەستیانکردووە بە لێکۆڵینەوە و ئاماژە بەوەشدەکات، ئەوانەی لەناو ئۆتۆمبێلەکەدا بوون سەرجەمیان گیانیان لەدەستداوە. لە ڕاگەیەندراوێکدا شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنی عێراق ڕایانگەیاند “تیمێکی تەکنیکی تایبەتمەند لە دەزگا ئەمنییەکان دەستیانکردووە بە لێکۆڵینەوە لە ڕووداوێک کە ئۆتۆمبێلێکی مەدەنی لە ناوچەی مەشتەل لە ڕۆژهەڵاتی بەغدای پایتەخت ئەمشەو ٧ی شوباتی ٢٠٢٤ کراوەتە ئامانج". ئاماژە بەوەشکراوە "لێکۆڵینەوە دەستیپێکردووە بۆ دیاریکردنی شێواز و سەرچاوەی بە ئامانجگرتنەکە، دوات زانیاریی زیاتر لەبارەی ڕووداوەکەوە دەخەینەڕوو". ئەمشەو چوارشەممە ٧ی شوباتی ٢٠٢٤ گروپە چەکدارەکانی عێراق ئاشکرایانکرد لە ناوچەی مەشتەلی بەغدا ئۆتۆمبێلێک تەقیوەتەوە، هەروەها بەشێک لە میدیا عێراقییەکانی دیکە ئاماژە بەوەدەکەن، ئەو ئۆتۆمبێلە لە ڕێگەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئەمەریکاوە کراوەتە ئامانج و چوار کوژراوی لێکەوتووەتەوە، بەپێی زانیارییە بڵاوکراوەکان ئەو ئۆتۆمبێلە سەربازانی کەتائیبی حزبوڵڵای عێراقی تێدا بووە. هاوکات میدیای کەتائبی حزبوڵڵای عێراقی ڕایگەیاندووە "ئەبو باقر ئەلساعدی و ئەرکان ئەلعلیاوی، کە دوو فەرماندەی حزبوڵڵان و بەرپرسن لە گواستنەوەی چەک و ئۆپەراسێۆنەکانی دەرەوە، لە هێرشەکەی ناوچەی مەشتەلدا کوژران". لەبارەی هێرشەکەوە وەزارەتی بەرگریی ئەمەریکا "پنتاگۆن" پەیامێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند "ئاگاداری هێرشەکەی سەر بەغداین و بەمزووانە وردەکارییەکەی ئاشکرادەکەین".
هاوڵاتی ئەمشەو لە بەغدا لە ناوچەی مەشتەل ئۆتۆمبێلێک لەلایەن فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئەمەریکاوە کرایە ئامانج ژمارەیەک کوژراو و برینداری لێکەوتەوە. بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی ڕۆیتەرز، ئەمشەو چوارشەممە ٧ی شوباتی ٢٠٢٤ گروپە چەکدارەکانی عێراق ئاشکرایانکردووە لە ناوچەی مەشتەلی بەغدا ئۆتۆمبێلێک تەقیوەتەوە. هەروەها بەشێک لە میدیا عێراقییەکانی دیکە ئاماژە بەوەدەکەن، ئەو ئۆتۆمبێلە لە ڕێگەی فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئەمەریکاوە کراوەتە ئامانج و چوار کوژراوی لێکەوتووەتەوە، بەپێی زانیارییە بڵاوکراوەکان ئەو ئۆتۆمبێلە سەربازانی کەتائیبی حزبوڵڵای عێراقی تێدا بووە. هاوکات میدیای کەتائبی حزبوڵڵای عێراقی ڕایگەیاندووە "ئەبو باقر ئەلساعدی و ئەرکان ئەلعلیاوی، کە دوو فەرماندەی حزبوڵڵان و بەرپرسن لە گواستنەوەی چەک و ئۆپەراسێۆنەکانی دەرەوە، لە هێرشەکەی ناوچەی مەشتەلدا کوژران". لەبارەی هێرشەکەوە وەزارەتی بەرگریی ئەمەریکا "پنتاگۆن" پەیامێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند "ئاگاداری هێرشەکەی سەر بەغداین و بەمزووانە وردەکارییەکەی ئاشکرادەکەین".
هاوڵاتی دەستەی دەروازە سنوورییەکانی عێراق و وەزارەتی ناوخۆی ئێران، رێککەوتنێکی نوێیان لەسەر پرسی داخستنی مەرزە لاوەکییەکان و بازرگانی و کردنەوەی دەروازەی سنووریی نوێ و رێگەگرتن لە کاری قاچاخچێتی واژۆکرد. بەگوێرەی رێککەوتنەکە، ئێران پابەند دەبێت کە رێگە بە کردنەوەی هیچ دەروازەیەکی سنووریی نوێ نەدات، بەبێ رەزارمەنی و هەماهەنگی لەگەڵ دەستەی دەروازە سنوورییەکانی عێراق. یەکێکی دیكە لە خاڵەکانی رێککەوتنەکەی عێراق و ئێران، دەستنیشانکردنی ئەو دەروازە لاوەکییانەیە، کەوا بۆ کاری قاچاغچێتی بەکاردەهێندرێت بەدرێژایی سنووری نێوان هەردوو وڵات بەمەبەستی داخستنیان. دەستەی دەروازە سنوورییەکانی عێراق ئاماژەی بەوەشکردووە، رێککەوتن کراوە عێراق ساڵنامەی کشتوکاڵی خۆی پێشکەش بە ئێران بکات، تاوەکو لەلایەن بەرپرسانی تارانەوە رێگری بکرێت لە هەناردەکردنی ئەو بەرهەمە کشتوکاڵییانەی قەدەغە دەکرێن. بەپێی رێککەوتنی نێوان دەستەی دەروازەی سنوورییەکانی عێراق و لایەنی ئێرانی، کاردەکرێت بۆ کاراکردنی گواستنەوەی ترانزێت لە ئێرانەوە بۆ وڵاتانی دیكە لە رێگەی عێراقەوە. یەکێکی دیكە لە خاڵەکانی رێککەوتنی نێوان عێراق و ئێران، قەدەغەکردنی وەرگرتنی باجی نایاساییە لە دەروازە سنوورییەکان.
هاوڵاتی دوا بە دوای قسەکانی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی کۆشکی سپی، وەزارەتی دەرەوەی سعوودیە راگەیاندنێکی بڵاو کردەوەو جەختی کردەوە، تا ئەو کاتەی ئیسرائیل دروستبوونی دەوڵەتی سەربەخۆی فەلەستین بە فەرمی دەناسێنێت، ئامادە نییە پەیوەندی دیپلۆماسی لەگەڵ ئەو وڵاتە ببەستێت. وەزارەتی دەرەوەی سعوودیە رۆژی سێ شەممە ٦ی شوبات لە راگەیاندنێکدا بە ئاماژە بە گفتوگۆکانی نێوان ریاز و واشنتۆن دەربارەی رەوتی ئاشتی نێوان عەرەب و ئیسرائی وتی، هەڵوێستی روونی خۆمان لەم بارەوە گەیاندۆتە ئەمریکا. لەم راگەیاندنەدا وەزارەتی دەرەوە سعوودیە جەخت ئەکاتەوە کە پەیوەندی دیپلۆماسی نێوان سعوودیە و ئیسرائیل بەمەرجێک دروست دەبێت کە ئیسرائیل دان بە دەوڵەتی سەربەخۆی فەلەستیندا بنێت بە پێی سنوورە بە فەرمی ناسراوەکانی ١٩٦٧ و بە پێتەختی ئۆرشەلیمی رۆژهەڵات. هەروەها پێویستە ئیسرائیل هێرشەکانی بۆ کەرتی غەزە رابگرێت و " هێزە داگیرکەرەکانی ئیسرائیل لە کەرتی غەزە بکشێنەوە". چەند کاتژمێر پێش ئەم راگەیاندنەی وەزارەتی دەرەوەی سعوودیە جۆن کێربی، وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی کۆشکی سپی وتبووی، جۆ بایدن کۆمەڵێک پەیامی پۆزەتیڤی پێ گەیشتووە بەوەی سعوودیە و ئیسرائیل دەیانەوێت گفتووگۆکانیان دەربارەی ئاسایی کردنەوەی پەیوەندییەکان دەست پێ بکەنەوە. وەزارەتی دەرەوەی سعوودیە لەم راگەیاندنەدا بە رەتکردنەوەی وتەکانی جۆن کێربی ئەڵێت، داوا لە ئەندامانی هەمیشەیی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان دەکات دەوڵەتی فەلەستین بە فەرمی بناسێنن. پرسی ئاساییکردنەوەی پەیوەندی نێوان سعوودیە و ئیسرائیل لە ساڵی ٢٠٢٠ دەستی پێکرد دوای ئاسایی بوونەوەی پەیوەندی نێوان ئیماراتی یەکگرتووی عەرەبی و بەحرەین لەگەڵ ئیسرائیل. رۆیتەرز لە زاری سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە نووسیویەتی سعوودیە دوای دەستپێکی جەنگی نێوان ئیسرائیل و حەماس، پرسی ئاسایی کردنەوەی پەیوەندی لەگەڵ ئیسرائیلی ناوەتە لاوە. پێش هێرشی حەماس بۆ سەر ئیسرائیل لە رۆژی ٧ی تشرینی یەکەم کە بەو هۆیەوە نزیک بە ١٢٠٠ هاوڵاتی ئیسرائیلی کوژران و دەرەنجام هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر غەزەی لێکەوتەوە، سعوودیە و ئیسرائیل لە ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانیان نزیک ببوونەوە. رۆژی ٤ی تشرینی یەکەم، ٣ رۆژ پێش هێرشی حەماس، عەلی خامنەیی رێبەری باڵای کۆماری ئیسلامی لە کۆبوونەوە لەگەڵ باڵیۆزی وڵاتانی ئیسلامی هێرشی کردە سەر ئەو وڵاتە ئیسلامیانەی پەیوەندیان لەگەڵ ئیسرائیل ئاسایی ئەکەنەوەو بە "قومار لە سەر گای دۆڕاو" ناوی برد و هەروەها وتی بەرەی بەرگری لە ئێستادا لە هەموو کات بەهێزترەو ئیسرائیل لە شکستایە.
هاوڵاتی وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی ئەمریکا لەکۆشکی سپی داوای لێبوردن دەکات و دەڵێت عێراقمان ئاگادار نەکردۆتەوە لە هێرشەکەی شەوی ٢ی شوبات کە کرایە سەر عێراق. لەدوای هێرشەكانی ئەمریکا بۆ سەر عێراق، جۆن كێربی، وتەبێژی ئاسایشی نەتەوەیی لە كۆشكی سپی رایگەیاندبوو، بەر لە ئەنجامدانی هێرشەكان، بەرپرسانی عیراق ئاگاداركراونەتەوە، بەڵام لەو قسەیەی پاشگەزبووەوە و لە دوایین لێدوانیدا لەکۆشکی سپی له کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا وتی “داوای لێبوردن لە لێدوانێکی هەڵە دەکەم کە واشنتۆن پێش جێبەجێکردنی بۆردومانە ئاسمانییەکەی چەند رۆژێک لەمەوبەر لەعێراق، بەغدای لەو هێرشە ئاگادارکردبێتەوە، لە راستیدا ئەو زانیارییە هەڵەبوو داوای لێبوردن دەکەم”. درەنگانی شەوی 2ى شوباتی 2024 وه‌ك كاردانه‌وه‌ی كوشتنی سێ سه‌ربازی خۆى له‌بنكه‌ی (تی-22)ی سنوری ئوردن، ئه‌مریكا هێرشه‌كانی بۆ سه‌ر بنكه و باره‌گاكانی گروپ و میلیشیاكان له‌عێراق و سوریا ده‌ستپێكرد، تێیدا 85 پێگە و میلیشیاکان و چەندین کۆگای درۆن و موشەکیش لەو دوو وڵاته وێرانكران. دواى ئه‌و هێرشه‌ش کێربی ڕایگەیاند، وڵاتەکەی پێش ئەنجامدانی ئەو هێرشانە، حکومەتی عێراقی ئاگادارکردوەتەوە و ئەمەش چەندجارێک لەلایەن عێراقەوە رەتکرایەوە، له‌به‌رامبه‌ر ئه‌و لێدوانه‌دا، كێربى داواى لێبوردنى كرد.
هاوڵاتی بانکی ناوەندیی عێراق ئاشکرایکردووە، ڕێوشوێنەکانی فرۆشتنی دۆلار بە گەشتیاران بە نرخی رەسمی دەگۆڕێت. عەلی عەلاق، پارێزگاری بانکی ناوەندیی عێراق بە ئاژانسی هەواڵی عێراقییەی ڕایگەیاند "بانکی ناوەندیی لە دۆخێکی دڵنیاییدایە بۆ وەڵامدانەوەی داواکارییەکانی کڕینی دۆلار و دووپاتیکردەوە کە یەدەگی پێویستیان ھەیە". ئاماژەی بەوەشکردووە "تێبینی زۆرمان لەسەر سیستمی ئێستای پارەدان بە گەشتیاران ھەیە، بەوپێیەی کە بەم سیستمە زەحمەتە گەشتیاریی ڕاستەقینە دۆلار بەدەستبھێنێت، ھەر بۆیە میکانیزمی نوێ لەو بارەیەوە جێبەجێدەکەین و گۆڕانکاریی لە ڕێکارەکاندا دەکەین". پارێزگاری بانکی ناوەندیی عێراق وتیشی "دۆخى بانکی ناوەندیی سەقامگیرە، بۆ وەڵامدانەوەی داواکارییەکانی کڕینی دۆلار یەدەگی پێویستمان ھەیە".
هاوڵاتی سیاسەتمەدارێك دۆخەكە بە "مەترسی" بۆ سەر كابینەكەی سودانی دادەنێت ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان ئەمڕۆ کاتژمێر 10ـی سەرلەبەیانی بە کاتی نیویۆرك، کە دەکاتە کاتژمێر 6ى ئێوارە بەکاتی هەرێمى كوردستان کۆبوونەوەیەکی تایبەت بە دۆخی عێراق دەکات. هاوكات، بەرەبەیانیی ئەمڕۆش، ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان لەسەر داوای رووسیا، لە بارەی هێرشەکانی ئەمریکا بۆ سەر گرووپە چەکدارەکانی عێراق و سووریا کۆبووەوە. لە کۆبوونەوەکەدا، رووسیا و چین، ئەمریکایان تۆمەتبارکرد بەوەی بەو هێرشانە، سەقامگیریی رۆژهەڵاتی نێوەڕاستی تێکداوە. ئەبوبەكر كاروانی، نوسەر و سیاسەتمەدار، تایبەت بە هاوڵاتی راگەیاند، هێرشەکانی ئەمریکا بۆ نیشاندانی هێزو دەسەڵات و جدییەت بوو لەوەڵامدانەوە بۆ ئەوهێرشانەی دەکرێتە سەریان پێشی وایە، هەوڵدان بۆ تێکشکاندنی بەشێك لەژێرخانی میلیشیاکانی لایەنگری ئێران، بۆ ئەوەی مەترسیان لەسەر هێزەکانی ئەمریکا کەمتر ببێتەوە، پێدەچێت هێرشی تریشی بەدووادا بێت، بۆ ئەوەی وەڵامدانەوەی ئەمجارە جیاوازتر بێت، لەسۆنگەی ئەو زیانە گیانیە زۆرەی بەر ئەمریکا کەوت. لەهاوڵاتییەوە مەترسییەكیش بۆ سەركابینەكەی سودانی رادەگەیەنێت و دەڵێت، کاریگەری لەسەر پەیوەندییەکانی نێوان ئەمریکاو ئێران دەبێت، ئاڵۆزتریان دەکات، فشار بۆسەر حکومەتەکەی سوودانی لەهەردوولاوە، واتە لەلایەن ئەمریکاو گروپە سیاسی ومیلیشیاکانی نزیك لەئێران زۆرتر دەبێت . درەنگی شەوی هەینی تاوەکو بەرەبەیانی رۆژی شەممە، ئەمریکا هێرشی کردە سەر 85 پێگەی گرووپە چەکدارەکانی لایەنگری ئێران لە عێراق و سووریا، ئەوەش لە تۆڵەی کوژرانی سێ سەربازی، کە لە 28ـی کانوونی دووەم، لە بنکەیەکی ئوردن کەوتنە بەر هێرشی درۆنێکی بۆمبڕێژکراو. ئەمریکا لەو هێرشانەدا پێگەی سوپای پاسداران و گرووپە چەکدارە عێراقی و سوورییەکانی کردە ئامانج، هێرشە ئاسمانییەکانی ئەمریکا ناڕەزایی حکومەتەکانی عێراق و سووریای لێکەوتەوە، لە پاڵ ئێران کە رەتیدەکاتەوە هیچ رۆڵێکی لە هێرشە درۆنییەکەی مانگی رابردوودا هەبووبێت.
.jpg)
.jpg)
