سبەینێ ساڵی نوێی خوێندن دەسپێدەکات

هاوڵاتی حەشدی شەعبی لە ڕاگەیەندراوێکدا ژمارەی قوربانیانی هێرشەکەی ئەمریکای بۆ سەر بازگەکانیان لە عێراق  بڵاوکردەوە و بەرپرسانی ئەمریکاش هەڕەشەی بەردەوامیدان بەو جۆرە هێرشانە بۆ سەر گرووپە چەکدارەکان دەکەن. ئەمڕۆ شەممە  3ی شوباتی 2024، دەستەی حەشدی شەعبی لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، "بەهۆی هێرشە دووژمنکارییەکە"ی ئەمریکا بۆ سەر بارەگاکانیان لە سنووری قەزای قائیمی رۆژئاوای عێراق، 16 کەسیان کوژراون و 36ی دیکە برینداربوون؛ ئاماژە بەوەش دەکات، "گەڕان بەدوای ژمارەیەک تەرم بەردەوامە". دەستەی حەشدی شەعبی ئاماژەی بەم شوێنانە کردووە کە لە هێرشەکەدا کراونەتە ئامانج کە بریتین لە بارەگای گەڕۆکی ئۆپەراسیۆنەکانی ئەنبار و کەتیبەکانی پاڵپشتی لیوای 13 ( 7 کوژراو و 7 بریندار )؛ بارەگای پشتیوانیی لۆجستی(بریندارێک)؛ پێگەی تۆپی دوورهاوێژ (کوژراوێک و 4 بریندار)؛ پێگەی چەکدارانی زرێپۆش ( 3 کوژرا و 10 بریندار)؛ پێگەی کەتیبەی تانک ( 4 بریندار)؛  دوو پێگەی سەر بە لیوای 45 ( 11 بریندار)؛ نەخۆشخانەی عیسام بەلداوی ( 5 کوژراو). لەم بارەیەوە  جۆی بۆچینۆ، وتەبێژی پێشووی فەرماندەیی ناوەندیی هێزەکانی ئەمریکا رایگەیاند "پێموایە هێرشەکان دەچنە هەفتەی داهاتووش، چەند رۆژێک دەخایەنێت. چەند رۆژێک دەبێت نەوەک چەند هەفتەیەک، هیوادارم هێرشەکان گەورەتر و بەهێزتر بن، لەوە تووندتر بێت و (ئەمریکا) هێرش بکاتە سەر ئەو ئامانجانەی، گرنگن چونکە ئەو ئامانجانەی ئێستا هیچ گرنگییەکیان نییە."  بەشێکی زۆری بەرپرسانی ئەمریکاش دەڵێن، ئەو جۆرە هێرشانە بۆ سەر گرووپەکان بەردەوام دەبن. بە وتەی ئەمریکا ئەو شوێنانەی کراونەتە ئامانج، بریتی بوون لە ناوەندەکانی فەرمان و کۆنترۆڵی ئۆپەراسیۆنەکان، ناوەندەکانی هەواڵگری، کۆگەکانی رۆکێت، مووشەک و درۆن و دامەزراوەکانی تایبەت بە لۆجیستیی گرووپە میلیشیاکان و ئەوانەی سەر بە سوپای پاسدارانی ئێرانن، کە پیلانیان بۆ هێرشەکانی دژی ئەمریکا و هێزەکانی هاوپەیمانان داڕشتبوو. هێرشەکە نیوەشەوی رابردوو ئەنجامدرا و نیو کاتژمێری خایاند. فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمریکا بڵاویکردەوە، دەڵێت، "85 شوێن لەلایەن هێزەکانمان لە عێراق و سووریا کراونەتە ئامانج و 125 مووشەک تەقێندراون. هێرشەکان بۆ سەر چەند ناوچە و دامەزراوەیەکی گرنگی گرووپەکانی سەر بە سوپای پاسدارانی ئێران بووە."

هاوڵاتی لە مانگی کانونی دووەمی ٢٠٢٤دا لە شارەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران زیاتر لە ١٥٠ کەس لەلایەن هێزە ئەمنییەکانەوە دەستگیرکراون. بەپشتبەستن بە ئاماری تۆمارکراو لە ناوەندی ئامار و بەڵگەنامەکانی ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هەنگاو، لە ماوەی مانگی کانونی دووەمی ٢٠٢٤ لایەنی کەم ١٥٢ کەس لەلایەن هێزە حکومەتییەکانی ئێرانەوە لە سەرانسەری ئەو وڵاتەدا دەستگیرکراون. هەر بەپێی ئامارە بێت، لە مانگی ڕابردوودا ٨١ هاوڵاتی کورد لە لایەن هێزە ئەمنییەکانی ئێرانەوە دەستگیرکراون، هەروەها هەر لەو مانگەدا ٣٤ تورک، ١٤ بەلووچ و ژمارەیەک ھاوڵاتی عەرەب و گیلەک دەستگیکراون، هەروەها لەنێو دەستگیرکراوەکاندا ١٢ ژن و یەک منداڵی تیادابووە. وەک ڕێکخراوی هەنگاو ئاماژەی پیکردووە، لە مانگی یەک ٢٠ چالاکوانی ئایینی و هەشت خوێندکار و دوو مامۆستای زانکۆ و سێ ڕۆژنامەنوسیش دەستگیرکراون.

هاوڵاتی  لە هێرشەکەی شەوی رابردووی ئەمەریکا بۆسەر گروپە میلیشیاکانی سەر بە ئێران لە عێراق بەرپرسێکی باڵای حەشدی شەعبی کوژرا. میدیاکانی سەر بە گروپە چەکدارەکانی نزیک لە ئێران ڕایانگەیاند "لە هێرشەکەی شەوی رابردووی ئەمەریکا بۆ سەر قائیم، عەباس دەڕاجی، بەرپرسی پاڵپشتیی لۆجیستیی حەشدی شەعبی کوژراوە". هەروەها میدیاکانی نزیک لە حەشدی شەعبی باس لە کوژران و برینداربوونی زیاتر لە 10 چەکداری دیکەی حەشدی شەعبی دەکەن لە شاری قائیمی پارێزگای ئەنبار کە لەلایەن هێزەکانی ئەمەریکاوە کراوەتە ئامانج، جگە لەوەی ئەم هێرشانە زەبرێکی گەورەی بە چەکدارانی حەشدی شەعبی، بە تایبەتی حزبوڵڵا گەیاندووەو سەرجەم کۆگای چەک و تەقەمەنییەکانیان کراونەتە ئامانج و بەتەواوەتی لەناوبراون. درەنگانی شەوی رابردوو لە تۆڵەی کوژرانی سێ سەربازی ئەمەریکی لە ئوردن، لەسەر فەرمانی جۆ بایدن، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، چەند بنکەیەکی سوپای پاسداران و میلیشیاکانی نزیک لەو سوپایە لە عێراق و سوریا کرانە ئامانج.

هاوڵاتی ڕوانگەی سوری بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە كه‌مێك له‌مه‌وبه‌ر ئه‌مریكا به‌ فڕۆكه‌ى بێ فڕۆكه‌وان هێرشى كرده‌سه‌ر11  باره‌گاى گروپه‌ چه‌كدارییه‌كانی سەر بە ئێران له‌ ناوچه‌كانى مه‌یادین و ئه‌لبوكه‌مال سەر بە پارێزگای درێره‌زوور له‌ سووریا و بەرپرسێکی وەزارەتی بەرگریی ئەمریکا- پێنتاگۆنیش دەڵێت، "ئێمە لە پشت هێرشەکانەوە نین". لەگەڵ گەیشتنەوەی تەرمی سێ سەربازە کوژراوەکەی سوپای ئەمریکا بە ویلایەتی دێلاوەر و پێشوازیکردنی جۆ بایدن، سەرۆکی ئەمریکا لێیان، میدیاكانی سوریا بڵاویانكرده‌وه‌، ئه‌مشه‌و ناوچەکانی ئەلبوکەمال و مەیادین لە پارێزگەی دێرەزور بۆردومان كراون کە ئه‌و ناوچانه‌ به‌وه‌ ناسراوه‌ گروپی چەکداری نزیک لە ئێرانی تێدان. رامی عەبدولرەحمان بەرێوەبەری روانگەی سوریا بۆ مافی مرۆڤ رایگەیاند، وا دەردەکەوێت بۆردومانەکان لەلایەن فڕۆکەی جەنگی ئەمریکییەوە ئەنجامدرابێت، بۆردومانەکانیش ناوچەکانی ئەلبوکەمال و مەیادینی رۆژهەڵاتی سوریای گرتوەتەوە. میدیا جیهانییه‌كانیش ده‌ڵێن كه‌  بۆردومانه‌كان لەلایەن ئەمریکاوە ئەنجامدراوەو ئامانج لێی گروپه‌ چه‌كدارەکانی نزیكن له‌ ئێرانە، هاوکات به‌پێی ئه‌و زانیارییانه‌ی ده‌ست روانگه‌ی سوری كه‌وتوه‌، بۆردومانه‌كه‌ له‌لایه‌ن ئه‌مریكاوه‌ ده‌كرێت و 11 پێگه‌ی گروپه‌ چه‌كداره‌كانی سه‌ربه‌ ئێران له‌ خۆرهه‌ڵاتی سوریا كراونه‌ته‌ ئامانج و خاپوور كراون، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ش كه‌ هێشتا هیچ لایەنێک بەرپرسیارێتی ئەو بۆردومانەی بە فەرمی لە ئەستۆ نەگرتووە، بەرپرسێکی وەزارەتی بەرگریی ئەمریکاش وتویەتی ، "ئێمە لە پشت ئه‌و گورزانه‌وه‌ نین". بەپێی زانیارییە سەرەتاییەکانیش، لەئەنجامی هێرش و بۆردومانەکان، تائێستا 6 کەس کوژراون و ژماپەیەکی دیکەش برینداربون.  لە ماوەی رابردو بنکەیەکی سەربازی ئەمریکا لە باکوری رۆژهەڵاتی ئوردن بۆردومانکرا و بەهۆیەوە سێ سەربازی ئەمریکی کوژران و 40 سەربازی دیکەش برینداربون. لە دوای ئەو روداوە ئیدارەی ئەمریکا بەڵێنی تۆڵەکردنەوەی دا، لەو بەرەیشەوە لوید ئۆستن وەزیری بەرگری ئەمریکا رایگەیاند، وەڵامدانەوەی ئەمریکا بە چەند ئاستێک و بە چەند جارێک دەبێت.  

هاوڵاتی به‌رپرسێكی عێراق بۆ تۆڕی NBC Newsی ئه‌مریكیی ئاشكرا كردوه‌ كه‌ گروپه‌ چه‌كداره‌كانی عێراق باره‌گاكانیان چۆڵكردوه‌و چه‌كه‌كانیشیان گواستوه‌ته‌وه‌ و ده‌یانه‌وَت خۆیان له‌ گورزه‌كانی ئه‌مریكا له‌ عێراق و سوریا بپارێزن كه‌ به‌نیازه‌ له‌ وه‌ڵامی هێرشه‌كه‌ی ئوردن بیكاته‌ سه‌ریان. تۆڕی میدیایی (ئێن بی سی نیوز)ی ئەمریکی ئێوارەی ئەمرۆ  لە زاری بەرپرسێکی عێراقییەوە بڵاویکردەوە، گروپە چەکدارە عێراقییەکان بارەگاکانیان چۆڵکردوە و چەکەکانیان گواستوەتەوە، وەک ئامادەکارییەک بۆ لێدانەکانی ئەمریکا لە عێراق  و سوریا. هەر لەو بارەیەوە رۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆرناڵی ئەمریکی بڵآویکردەوە، ئەمریکا ئامرازەکانی بەرگریکردنی لە بنکەی سەربازی ئەردەن پتەوکردوە، لە ئێستاشدا ئامادەکاری بۆ وەڵامدانەوەی ئەو هێرشە دەکات کە بەهۆیەوە سێ سەرباز کوژران و 40 سەربازی دیکەش برینداربون. هه‌ر له‌سه‌ر وه‌ڵامه‌ چاوه‌ڕوانكراوه‌كه‌ی ئه‌مریكا بۆ گروپه‌ چه‌كداره‌كانی عێراق، ئاژانسی هەواڵی  سكای نیوز به‌پێی لێدوانی به‌رپرسێكی وه‌زاره‌تی ده‌ره‌وه‌ی ئه‌مریكا بڵاویكرده‌وه‌ كه‌ فڕۆكه‌ی جەنگی له‌ به‌ریتانیاوه‌ به‌ره‌و ناوچه‌ی خۆرهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست كه‌وتونه‌ته‌ڕێ، به‌تایبه‌ت فڕۆكه‌ی جەنگی بی1 كه‌ له‌ بنكه‌ی سه‌ربازیی لایكنهیس-ی ئاسمانیی له‌ به‌ریتانیاوه‌ به‌رزبووه‌ته‌وه‌ به‌ره‌و ناوچه‌كه‌ به‌ڕێكه‌وتوه‌. ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌ كه‌ دوێنێ پێنجشه‌ممه‌ به‌رپرسانی ئه‌مریكا رایانگه‌یاندبوو كه‌ ره‌زامه‌ندی له‌سه‌ر پلانێك وه‌رگیراوه‌ بۆ وه‌شاندنی زنجیره‌ گورزێك له‌ دامه‌زراوه‌ ئێرانییه‌كانی ناو عێراق و سوریا.

هاوڵاتی میدیای حووسییەکان دەڵێت، ئەمریکا و بەریتانیا زنجیرەیەک هێرشیان کردووەتە سەر چەند ئامانجێک لە یەمەن. میدیای حووسییەکان ئەمڕۆ هەینی، 2-2-2024، بڵاویکردەوە، "ئەمریکا و بەریتانیای دووژمنکار سێ هێرشیان کردە سەر ناوچەی جەر لە پارێزگای حەجە لە باکووری رۆژهەڵاتی یەمەن" ، تا ئێستاش ئەمریکا و بریتانیا هیچ زانیارییەکیان لەبارەی ئۆپەراسیۆنی ئەمجارەیانەوە ئاشکرا نەکردوە. پێشتریش عەبدولمەلیک حوسی سەرکردەی گروپی حوسییەکانی یەمەن لە پەیامێکدا رایگەیاند، هێرشەکانی ئەمریکا و بریتانیا بۆ سەر یەمەن شکستی هێناوە و کاریگەرییان لێ ناکات و توانا جەنگییەکانیان کەمناکاتەوە. ئاماژەی بەوەشکرد، بەلێن دەدەن بەردەوام دەبن لە هێرشەکانیان بۆ سەر دەریای سور و کەنداوی عەدەن، تا ئەو کاتەی ئیسرائیل جەنگی غەززە رادەگرێت و گەماڕۆکان لەسەر ئەو ناوچەیە هەڵدەگیرێت، لە تشرینی دووەمی رابردووەوە حووسییەکانی یەمەن دەستیان بە هێرشکردنە سەر کەشتییەکانی نێو دەریای سوور کرد و دەڵێن، "هێرشەکانمان هاوسۆزییە بۆ گەلی فەلەستین." دوایین هێرشی حووسییەکان دوێنێ پێنجشەممە بوو. فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمریکا - سێنتکۆم بڵاویکردەوە، " درۆنێکی حووسییەکانی یەمەنیان خستەخوارەوە، بێ ئەوەی هیچ زیانێکی هەبێت. " هەرچەندە ئەمریکا هەڕەشەی لە حووسییەکان کردووە کە ئەگەر واز لە هێرشەکانیان نەهێنن، لە 16ی شوبات دەیانخاتە لیستی تیرۆرەوە، بەڵام حووسییەکان لە کردنە ئامانجی کەشتییەکان بەردەوامن. لە 19ی تشرینی دووەمەوە حووسییەکان 30 جار بە درۆن و مووشەک هێرشیان کردووەتەسەر کەشتییەکان لە دەریای سوور، لە بەرامبەریشدا ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی لانیکەم هەشت جار هێرشیان کردووەتە سەر حووسییەکانی یەمەن.   ئه‌وه‌ش له‌كاتێكدایه‌ دوێنێ پێنجشەممە فەرماندەیی ناوەندی سوپای ئەمریکا رایگه‌یاندبووه‌ كه‌ درۆنێکی حوسییەکانی یەمەنیان خستەخوارەوە، بێ ئەوەی هیچ زیانێکی هەبێت. 

هاوڵاتی ئەمریکا سزای بەسەر دامەزراوەیەکی ئێرانی و چوار دامەزراوەی هۆنگ کۆنگیدا سەپاند بە تۆمەتی ئەوەی رۆڵیان هەبووە لە پەرەپێدانی سیستمی مووشەکی بالسیتی و درۆنی ئێرانیدا. ئەمڕۆ هەینی، وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكا بڵاویکردوەتەوە: بەتۆمەتی کڕینی تەکنەلۆژیا و پێداویستی بۆ پڕۆگرامی موشەکی و درۆنی ئێرانی،  ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا سزای چەند كۆمپانیایەكی ئێرانی و چینی داوە. ئەمەش لەکاتێکدا رۆژی چوارشەممە (31ـی کانوونی دووەمی 2024) وەزارەت گەنجینەی ئەمەریکا سزای بەسەر سێ دامەزراوە و کەسایەتی لە تورکیا و لوبنان سەپاند کە تۆمەتباری کردوون بە فرۆشتنی کاڵا بۆ پارەدارکردنی سوپای پاسداران و حزبوڵڵا. گەنجینەی ئەمەریکا ئاماژەی بەوەدا، دامەزراوەکان و حکومەتی سووریا بە فرۆشتنی کاڵای ئێرانی سەدان ملیۆن دۆلارییان دەستکەوتووە و فرۆشتنی ئەو کاڵایانە بووەتە سەرچاوەی داهاتی فەیلەقی قودسی سوپای پاسداران، حزبوڵڵا و  گرووپە چەکدارەکانی دیکە لە ناوچەکەدا. هەروەها وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریکا سزای بەسەر حوسێن موئنیس، سەرۆکی بزووتنەوەی ماف لە پەرلەمانی عێراقیشدا سەپاند کە تۆمەتباری کردبوو بەوەی کەلوپەلی بۆ سوپای پاسداران گواستووەتەوە. وەزارەتەکە جەختی لەوەشکردەوە، ئەمەریکا بەردەوام دەبێت لە راگرتنی چالاکییە نایاساییەکانی ئێران و گرووپە چەکدارەکانی نزیک لەو وڵاتە کە ئامانجیان تێکدانی سەقامگیری ناوچەکەیە.

هاوڵاتی  بەپێی هەواڵێک کە ماڵپەڕی تەسنیم-ی سەر بە سوپای پاسداران بڵاویکردووەتەوە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ هەینی ٢ی شوباتی ٢٠٢٤ بە هۆی هێرشی مووشەکی ئیسرائیل بۆ باشووری سوریا ئەندامێکی سوپای پاسداران کوژراوە. رۆژنامەی جۆرزالیم پۆست و رادیۆی ئەرتەشی ئیسرائیل بە پشت بەستن بە سەرچاوە خۆجێیەکان، ئەم هەواڵەیان پشتڕاست کردووەتەوە و ڕایانگەیاندووە "هێرشەکە کراوەتە سەر بنکەیەکی گەورەی کۆماری ئیسلامی لە ناوچەی زەینەبییەی دیمەشق". بە پێی زانیارییەکانی ماڵپەڕی تەسنیم لەم هێرشەدا کە کاتژمێر ٤:٢٠ بەیانی کراوەتە سەر ئەم بنکەیەی سوپای پاسداران، ئەندامێکی فەیلەقی قودس، سەر بە سوپای پاسداران کە کۆماری ئیسلامی وەک راوێژکاری سەربازی ناویان دەبات بە ناو (سەعید عەلیدادی ) کوژراوە. ماڵپەڕی هەواڵی سوری کە ماڵپەڕێکی سەر بە ئۆپۆزیسیۆنی دەوڵەتی ناوەندە، رایگەیاند "بەرەبەیانی رۆژی هەینی هێرش کراوەتە سەر ناوچەی سەیدە زەینەب و ئەم ناوچەیە لە مانگەکانی رابردوودا چەندجار لە لایەن ئیسرائیلەوە کراوەتە ئامانج. نوور ئەبوو حەسەن، رۆژنامەنووسێک لە باشووری سووریاوە نووسیویەتی "چەند شوێنێک لە نزیک (عەقرەبە) لەباشووری دیمەشق کراوەتە ئامانج". رێکخراوی چاودێری مافی مرۆڤی سوریا، گروپێکی دژبەری حکومەتی بەشار ئەسەد کە بنکەکەیان لە بەریتانیایە و لەوێوە چاودێڕی رووداوەکانی سوریا دەکات ڕایگەیاند، بەهۆی هێرشەکانی ئەم بەیانییەوە سێ کەس کوژراون ، یەکیان ئێرانییە و کەسێکتریان عێراقییە و کەسی سێهەم لە لایەنگرانی ئێرانە. رۆژی ٢٥ی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٣ بە هۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە بۆ زەینەبییەی دیمەشق، رەزی مووسەوی، ئەندامی باڵای سوپای پاسداران کوژرا، چوار هەفتە دواترپێنج ئەندامی سوپای قودس کە یەکێکیان سادق ئومیدزادە، بەرپرسی بەشی هەواڵگری سوپای قودس بوو بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە لە سوریا کوژران. ناوەندی هەواڵی رۆیتەرز لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا باسی لەوەکرد، سوپای پاسداران بەشێکی بەرچاو لە هێزەکانی خۆی لە سوریا کێشاوەتەوە و زیاتر پشت بە هێزەکانی حیزبوڵڵای لوبنان دەبەستێت لە ناوچەکە

هاوڵاتی وەزارەتی نەوتی عێراق داهاتی مانگی کانونی دووەمی ئەمساڵی ئاشکراد و ڕایدەگەیەنێت مانگی رابردوو تێكڕای نه‌وتی فرۆشراو ١٠٣ ملیۆن و ٥٠٨ هەزار و ٤٣٨ بەرمیل بووە. ئەمڕۆ هەینی ٢ی شوباتی ٢٠٢٤ وەزارەتی نەوتی عێراق رایگەیاند " مانگی رابردوو تێكڕای نه‌وتی فرۆشراو ١٠٣ ملیۆن و ٥٠٨ هه‌زار و ٤٣٨ به‌رمیل بووه، هەروەها كۆی داهاتی ئەو مانگە بریتیی بووه‌ له‌ هه‌شت ملیار دۆلار كه‌ نرخی هه‌ر به‌رمیلێك نه‌وتیش به‌ ٧٧،٥٣٦ دۆلار هه‌ژماركراوه‌". ئاماژە بەوەشکراوە "داهاتی مانگی کانونی دووەم یە ملیار و ٢٥ ملیۆن و ٦١٦ هەزار دۆلار بووە، هەروەها کۆی بڕی هەناردەکراوی نەوتی خاو بۆ مانگی یەک لە کێڵگە نەوتییەکانی ناوەڕاست و باشووری عێراق ١٠٢ ملیۆن ٢٥  هەزار بەرمیل بووە، هاوکات بڕی هەناردەکراو بۆ ئوردن ٤٦٤ هەزار بەرمیل بووە". رۆژی ١٥ی كانوونی دووه‌می ٢٠٢٤ ئاژانسی ئێس ئاند پی گلۆبال پلاتس بڵاویکردەوە "عێراق لە مانگی یەکی ئەمساڵدا لە رۆژێکدا ٦٠ هەزار بەرمیل نەوتی بەرهەمهێنراوی زیادیکردووە، زیادبوونی بەرهەمهێنانەکەش لە هەرێمی کوردستانەوە بووە".

  جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق بڕیاریدا سزای ئەو ئەندام پەرلەمانانە بدات کە بەبێ مۆڵەت ئامادەی دانیشتنی ئەنجومەنەکە نابن. موحسین مەندەلاوی، جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ڕایگەیاند "داوای له‌ ئه‌ندامانی په‌رله‌مان كرد ده‌نگ له‌سه‌ر بڕیارێك بده‌ن بۆ بڕینی بڕی یه‌ك ملیۆن دینار له‌ مووچه‌ی هه‌ر په‌رله‌مانتارێك ئه‌گه‌ر بۆ ماوه‌ی یه‌ك رۆژ به‌بێ مۆڵه‌ت له‌ دانیشتنه‌كانی په‌رله‌ماندا ئاماده‌ نه‌بێت". جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق ڕوونیشکردووەتەوە "بڕیاره‌كه‌ ده‌نگی له‌سه‌ر دراو له‌ دانیشتنی داهاتووی په‌رله‌مانه‌وه‌ ده‌كه‌وێته‌ بواری جێبه‌جێكردنەوە".

هاوڵاتی ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەرز لە زاری چەند سەرچاوەیەکەوە ڕایگەیاند ئێران بەهۆی هێرشەکانی ئیسرائیلەوە ژمارەی ئەفسەرەباڵاکانی سوپاکەی لە سوریا کەمدەکاتەوەو زیاتر پشت بە میلیشیا شیعەکان دەبەستێت. ئاژانسی هەواڵی ڕۆیتەر ئەمڕۆ پێنجشەممە لە زاری پێنج سەرچاوەی جیاوازەوە بڵاویکردەوە، کە ئێران بە بڕیارێکی بەپەلە ژمارەی ئەفسەرە باڵاکانی لە سوریا کەمدەکاتەوە دەشڵێت بڕیارەکەی ئێران بۆ خۆبه‌دورگرتنه‌ له‌ شه‌ڕی راسته‌وخۆ له‌گه‌ڵ ئه‌مریكا. سوپای پاسدارانی ئێران 10 ساڵ لەمەوبەر بۆ یارمەتیدانی بەشار ئەسەد، سەرۆکی سوریا لە شەڕی ناوخۆیی سوریا چوه‌ ناو خاكی سوریاوه‌، به‌ڵام له‌ كۆتایی ساڵی رابردوه‌وه‌ هێرشه‌كانی ئیسرائیل بۆ سه‌ر هێزه‌كانی ده‌یان ئه‌ندامی سوپای پاسدارانی كردوه‌ته‌ ئامانج و كوژراون لەنێویاندا یەکێک لە جەنەڕاڵە باڵاکانی هەواڵگریی سوپای پاسداران بوو. باس له‌وه‌شكراوه‌، دەسەڵاتدارانی ئێران نیگەرانی خۆیان گەیاندوەتە حکومەتی سوریا ئاخۆ چۆن زانیاریی بەرپرسانی ئێرانی لەناو هێزەکانی سوپای سوریا دزەی پێکراوەو ڕاوێژكارانى سوپاى پاسداران دەکرێنە ئامانج؟. ئاژانسەکە ئاماژەی بەوەشکردووە کە ئێران هیچ نیازێکی نییە سوریا بەجێبهێڵێت به‌ڵام ده‌یه‌وێت رێگری له‌ فراوانی شه‌ڕ بكات له‌ رۆژهه‌ڵاتی ناوه‌ڕاست كه‌ به‌هۆی هێرشی گروپه‌ چه‌كداره‌كان له‌ عێراق و سوریا بۆ سه‌ر هێزه‌كانی ئه‌مریكا نزیکبۆتەوە. یەکێک لە سەرچاوەکانیش، کەبەرپرسێکی باڵای ئاسایشی ئێرانە ڕایگەیاندووە، فەرماندە باڵاکانی ئێران لەگەڵ دەیان ئەفسەری پلە ناوەنددا سوریایان بەجێهێشتووە. سەبارەت بە چارەنوسی ئەو ئەفسەرانەش ڕۆیتەر دەڵێت ،سێ لە سەرچاوەکان باسیانلەوەکردووە کە، ئەفسەرەکانی گەڕاونەتەوە ئێران ئۆپەراسیۆنەکانی سوریا لە دوورەوە بەڕێوە دەبەن و لەلایەن  حزبوڵڵاوە یارمەتی دەدرێن، سەرچاوەیەکی دیکەش دەڵێت، بەرپرسێکی  نزیک لە ئێران باسی لەوەکردووە کە ژمارەیەک ئەفسەر ماونەتەوەو تەنها ئۆفیسەکانیان جێهێشتووە و خۆیان ون کردووە و جموجۆلەکانیان کەمکردۆتەوە.  جێی ئاماژەیە دوابەدوای هەڵگیرسانی جەنگی نێوان ئیسرائیل و بزووتنەوەی حەماس لە کەرتی غەزە ، ملیشیا و گروپە چەکدارەکانی نزیک لە ئێران نزیکەی 160 هێرشی جۆراوجۆریان کردۆتە سەر هێزەکانی ئەمریکا لە عیراق و ئێران و یەکێک لە هۆکارەکانی جموجۆڵەکانی ئەم دواییەی ئێرانیش خۆئامادەکردنێتی بۆ وەڵامدانەوەکەی ئەمریکا بۆ ئەم هێرشەی دوای کە کرایە سەربنکەیەکیان( تاوەر ٢٢ )لە ئوردن کەتیایدا چەند سەربازێکی ئەمریکی کوژران و ژمارەیەکی زۆریش بریندار بووون.

هاوڵاتی ئیدارەی گشتیی گومرگی چین بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشییەوە بڕیاریدا هاوردەکردنی ئاژەڵ لە عیراقەوە قەدەغەبکرێت. بەپێی هەواڵێکی ئاژانسی ڕۆیتەرز، ئیدارەی گشتیی گومرگی چین لە ٢٦ی کانونی دووەمی ٢٠٢٤وە بەهۆی بڵاوبوونەوەی نەخۆشی "زمانی شین" لە ئاژەڵانی زیندوودا بە تایبەت مانگا و مەڕ، بڕیاریداوە هاوردەکردنی ئەو جۆرە ئاژەڵانە بۆ وڵاتەکەی لە عیراقەوە قەدەغە بکات. نەخۆشی زمانی شین نەخۆشییەکی ڤایرۆسییە تووشی مەڕ و مانگا دەبێت و لە رێگەی مێرووەکانەوە دەگوازرێتەوە، هەروەها رێژەی تووشبوونی ئەم نەخۆشیە لە مانگا زۆرترە بەراورد بە مەڕ، ماوەی نەخۆشییەکە یاخود هەوکردنەکە زیاتر لە هەفتەیەک دەخایەنێت.  

هاوڵاتی ئەبو حسێن حەمداوی ئەمینداری گشتی لیواکانی حزبوڵای عێراق رایگەیاند،لەپێناو شەرمەزارنەکردنی حکومەتی عێراق ، بەردەوام دەبن لە پاراستنی مافی فەڵەستینییەکانی غەزە بە رێگای دیکە، بڕیاریان داوە سەرجەم هێرشەکانیان بۆ سەر هێزەکانی ئەمریکا لە ناوچەکە رابگرن. کەتایبی حیزبوڵڵا دەڵێت، لەمەودوا و تا کاتێکی نادیار، تەنیا ئەگەر هێرش بکرێتە سەریان دەست دەکەنەوە و وەڵام دەدەنەوە. ڕاگەیەندراوەکەی حیزبوڵآ  دوای ئەوە دێت جۆ بایدن سەرۆكی ئەمریكا لە لێدوانێكدا بۆ ڕۆژنامەوانان ئێوارەی ئەمڕۆ سێشەممە لە واشنتن رایگەیاند، بڕیاری پێویستم لە بارەی شێواز و چۆنێتی وەڵامدانەوەی هێرشەكەی ئوردن دا، بەڵام پێویست بە شەڕی گەورە لە ڕۆژهەڵاتی نێوەڕاست ناكات و وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتیمانی ئەمەریكاش رایگەیاند: دەكرێت وەڵامدانەی هێرشەكەی سەر سەربازەكانمان لە  ئوردن بەچەند قۆناغێك بێت. لەبارەی تێوەگلانی ئێران لە هێرشەکانیش وەک ئەمریکا ئاماژەی پێدەکات  لە ڕاگەیەندراوەکەیدا حیزبوڵا دەڵێت،"کۆماری ئیسلامی ئاگاداری چۆنیەتی هێرشەکانیان نین و زۆرجار روبەروی فشار دەبونەوە و تۆمەتبار دەکران بە فراوانکردنی ئاڵۆزییەکان". لە راگەیەنراوی ئەبو حسێن حەمداوی باس لەوەشکراوە، بەردەوام دەبن لە بەرگریکردن لە خەڵکی غەززە بە رێگای جیاواز، شەڕکەرەکانی حزبوڵاش رادەسپێرێن کە بەرگری سادە لە خۆیان بکەن، ئەگەر هاتو ئەمریکییەکان تەنگیان پێ هەڵچنین. 

هاوڵاتی بەمەبەستی سنورداركردن و هەڵگرتنی چەك لەلایەن هاوڵاتیانەوە حكومەتی عێراق بڕی یەك ملیار دیناری بۆ كڕینەوەی چەك تەرخان كردوە. ئەمڕۆ سێشەممە، تیمی راگەیاندنی حکومەتی عێراق بڵاوی کردەوە، لە ئێستادا لە هەنگاوی یەکەمدان بۆ نەهێشتنی چەکی بێ مۆڵەت لە عێراقدا و تۆمارکردنی سەرجەم چەکەکان.  وەک لە ڕاگەیەندراوەکەشدا هاتووە بڕی یەک ملیار دینار بۆ هەموو فەرمانگەیەکی پۆلیس تەرخانکراوە بۆ کڕینەوەی چەکی بی مۆڵەت لە هاوڵاتیان. هەر لەم بارەیەوە، لیوا حەیدەر مەجید، لە تیمی راگەیاندنی حكومەتی عێراق رایگەیاند: هەڵمەتی سنورداركردن و رێكخستنەوی چەك بەسەرپەرشتی ئەمینداری گشتی ئەنجومەنی وەزیران و بەهاوكاری وەزارەتی ناوخۆ دەستیپێكردوە كە مەبەست لێی قەتیسكردنی چەكە لە دەستی دەوڵەتدا. وتیشی: سنورداركردن و رێكخستنەوەی هەڵگرتنی چەك لەلایەن هاوڵاتیانەوە، یەكێكە لە بەرنامەكانی حكومەت كە پێویستە ئەو هاوڵاتیانەی چەكیان هەیە جۆی چەكەكە و خاوەندارێتیەكەی تۆمار بكەن و هەڵمەتەكە بەپێی یاسا و بڕیاری (24045ـی ساڵی 2024) حكومەتە . ئەمەش لە کاتێکدایە، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ٢٤ـی ئەم مانگە رایگەیاند، لە رێگەی وەزارەتی دارایی عێراقەوە یەک ملیار دیناریان بۆ هەر فەرماندەییەکی پۆلیس لە شارەکانی عێراق جگە لە هەرێم تەرخان کردووە بۆ کڕینەوەی چەکی بێ مۆڵەت لە هاوڵاتیان.  

هاوڵاتی  بورهان ناسر نەمراوی وەك ئەندامی پەرلەمان سوێندی یاسایی خواردو كورسییە بەتاڵەكەی محەمەد حەلبوسی لەپەرلەمانی عێراق پڕكردەوە.  بورهان نەمراوی لەناو لیستی هاوپەیمانی تەقەدم كە حەلبوسی سەرۆكایەتیی دەكات، ئەو كاندیدە بووە كە زۆرترین دەنگی لە پارێزگای نەینەوا بەدەستهێنابوو‌، بەڵام سەرنەكەوتبوو‌ بۆ پەرلەمان. رۆژی 14ی تشرینی دووەمی 2023، بەهۆی سكاڵایەكی پەرلەمانتار (لەیس دلێمی)، دادگای باڵای فیدراڵی عێراق كۆتایی بە ئەندامێتیی محەمەد حەلبوسی لە پەرلەمانی عێراق هێنا، بەمەش هەر كورسییەكەی حەلبوسی وەك پەرلەمانتار چۆڵ بوو، وەك سەرۆكی پەرلەمتانیش هەرچەندە كۆبوونەوەیەكی پەرلەمانی عێراق بۆ هەڵبژاردنی كاندیدێك بۆ ئەو پۆستە ئەنجامدراوە، بەڵام بەهۆی ئەوەی هەڵبژاردنەكە كەوتە قۆناغی دووەم و بوونی سكاڵاش لەسەر ئەو كاندیدەی زۆرترین دەنگی بەدەستهێنا، كۆبوونەوەی پەرلەمانی عێراق بۆ هەڵبژاردنی سەرۆكی نوێ چاوەڕێی بڕیاری كۆتایی دادگای فیدراڵی دەكات.