ئۆجەلان پەیامى پیرۆزبایی بۆ گەلى کورد دەنێرێت

"راگەیاندنی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان لە 27ی شوبات بە ناونیشانی "بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی"، رێگای هەموو هێزەکانی ئازادی و دیموکراسی رووناک دەکاتەوە و وەک مانیفێستۆی سەردەمە. لەبەر ئەوەی مانیفێستۆی کۆمەڵگەی دیموکراتی بۆ گەلەکەمان و مرۆڤایەتی زیاد کردووە، بە رێزەوە سڵاو لە رێبەر ئاپۆ دەکەین. جێبەجێکردنی نێوەڕۆکەکەی بە شێوەیەکی سەرکەوتوو زۆر گرنگە لەگەڵ بانگەوازی باسکراودا دیارە کە لە کوردستان و رۆژهەڵاتی نێوەڕاست پرۆسەیەکی مێژوویی دەستی پێکردووە. ئەمە کاریگەریەکی گەورەی لەسەر پێشکەوتنی بەڕێوەبەرایەتی دیموکراتی و ژیانی ئازاد لە سەرانسەری جیهاندا دەبێت. پەیوەست بەمەوە بەرپرسیاریەتی دەکەوێتە سەر شانی هەموومان؛ پێویستە هەر کەس ئەرک و بەرپرسیاریەتیەکانی خۆی جێبەجێ بکات. بێگومان کردنی بانگەوازێک بەم شێوەیە زۆر گرنگ بوو؛ ئێستا جێبەجێکردنی ناوەڕۆکەکەی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە زۆر گرنگە. ئێمە وەک پەکەکە راستەوخۆ بەشداری نێوەڕۆکی بانگەوازی باسکراو دەبین و رایدەگەیەنین کە ئێمە بەپێی پێداویستیەکانی بانگەوازەکە هەڵسوکەوت دەکەین و جێبەجێیان دەکەین. بەڵام بۆ سەرکەوتن پێویستە مەرج و پێداویستیەکانی سیاسەتی دیموکراتی و زەمینەی یاسایی دابین بکرێن. هێزی بەڕێوەبردنی خەبات و هاوئاهەنگی پەکەکە کە داڕێژراوە دەدرێتە گەل زۆر ئاشکرایە کە پەکەکە، بووەتە بزووتنەوەی راستی و پاڵەوانە گەورەکانی نیو سەدەی دوایی کوردستان. هەموو شتێک بە خەباتێکی گەورەی پاڵەوانەتی، فیداکاری، قوربانیدان و رەنجی زۆر بەدەست هاتووە. ئێمە هەموو شەهیدە پاڵەوانەکانی ئەم خەباتی ئازادییە بە رێز، خۆشەویستی و سوپاسگوزاریەکی گەورە بەبیر دێنینەوە. ئێستا ئێمە بە هەمان گیان و باوەڕ دەستکەوتە مێژووییەکانی باسکراو دەگوازینەوە بۆ قۆناغێکی نوێی خەبات. ئەو ژیرییەی کە رێبەر ئاپۆ پێشکەشی کردووە و ئەزموونی گەورەی پەکەکە دروستی کردووە، باشی، راستی، جوانی و هێزی بەڕێوەبردنی خەباتی ئازادی لە رێگەی سیاسەتی دیموکراتیەوە دەداتە گەلەکەمان. بە رادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات لەم چوارچێوەیەدا، بۆ ئەوەی بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی جێبەجێ بکرێت، ئێمە لە ئەمڕۆوە ئاگربەست ڕادەگەیەنین. بە ڕادەیەک کە هێرش نەکرێتە سەرمان، هیچ هێزێکمان چالاکی چەکداری ئەنجام نادات. هەروەها جێبەجێکردنی بابەتەکانی وەک چەک دانان تەنها بە پێشەنگایەتی پراکتیکی ڕێبەر ئاپۆ دەکرێت. بۆ سەرکەوتنی کۆنگرە پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی بەڕێوەی ببات هەروەها ئێمە ئامادەین کە بەپێی داواکاری ڕێبەر ئاپۆ کۆنگرەی پارتی بەڕێوە ببەین. بەڵام بۆ جێبەجێکردنی ئەمە پێویستە مەرج و پێداویستیە گونجاوەکان دابین بکرێن و بۆ سەرکەوتنی کۆنگرەش پێویستە ڕێبەر ئاپۆ خۆی پێشەنگایەتی کۆنگرە بکات و بەڕێوەی ببات. تا ئێستا لەگەڵ هەموو هەڵە و کەموکوڕیەکان ئێمە بەڕێوەبەرایەتی شەڕمان کرد؛ بەڵام تەنها رێبەر ئاپۆ دەتوانێت بەڕێوەبەرایەتی سەردەمی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بکات. پێویستە مەرج و پێداویستیەکانی ئازادی جەستەیی، ژیان و کارکردنی ئازاد دابین بکرێن ڕاستیە بەرچاوەکان زۆر ئاشکرا نیشان دەدەن کە بۆ ئەوەی بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە جێبەجێ ببێت، بۆ دیموکراتیکردنی تورکیا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لەسەر بنەمای چارەسەری دیموکراتی کێشەی کورد، بۆ پێشخستنی بزووتنەوەی دیموکراسی گڵۆباڵ، پێویستە مەرجەکانی ڕێبەر عەبدوڵڵا ئۆجەلان بۆ ئەوەی بتوانێت بە شێوەیەکی جەستەیی ئازاد بژیت و کار بکات دابین بکرێن، هاوڕێکانیشی لەناویاندا بتوانن بەبێ بەربەست لەگەڵ ئەو کەسانەی دەیانەوێت پەیوەندی دروست بکەن. ئێمە هیوادارین کە پێداویستیەکانی ئەمە لەلایەن دامەزراوە پەیوەندیدارەکانی دەوڵەتەوە جێبەجێ بکرێن. بانگەواز کۆتایی نییە دەستپێکێکی نوێیە گەل و دۆستە بەڕێزەکانمان! بانگەوازی ڕێبەر ئاپۆ بێگومان کۆتایی نییە، بە پێچەوانەوە دەستپێکێکی نوێیە. وەک کە لە ڕاگەیاندنەکەدا زۆر سەرنجڕاکێش دەوترێت و بە شێوەیەکی ئاشکرا دەخاتە بەرچاو کە ئەو شتانەی کە پێویست بوو لە 35 ساڵی رابردوودا بەتایبەتی لەم 20 ساڵەی دواییدا بکرابان، بەڵام بەو رادەیەی دەخوازرێت لە کاتی خۆیاندا نەکراون، ئێستا پێویستە بێگومان بکرێن. لەم بوارەدا پێویستە بانگەوازی ڕێبەرایەتی، هۆکارەکانی، تایبەتمەندی و ئەرکەکانی پرۆسە نوێیەکە کە دەستی پێکردووە بە دروستی و تەواوی تێبگەین و پێویستە پێداویستیەکانی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکەین. پێویستە بە بەرپرسیاریەتی و جیددیەتێکی گەورەوە نزیک لە ناوەڕۆکی بانگەوازەکە ببینەوە و زۆر گرنگە کە لە هەموو بوارێکدا بە شێوەیەکی سەرکەوتووانە جێبەجێ بکرێت. پێویستە هەموومان بۆ سەرکەوتنی بانگەوازی ڕێبەرایەتی خۆمان بە بەرپرس بزانین با لەبیرمان نەچێت کە بارگرانیەکەی هەرە زۆر ڕێبەر ئاپۆ هەمیشە خستوویەتیە سەر شانی خۆی، ڕێگامان ڕووناک دەکاتەوە و پێشەنگایەتیمان دەکات. ئێستا بە 'بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراتی' هەنگاوێکی نوێ دەنێت و بۆ هەموو ژێردەستەکان بەتایبەتی ژنان و لاوان پرۆسەیەکی نوێی خەبات دەست پێدەکات. لەبەر ئەمە با تایبەتمەندیەکانی ئەم پرۆسە نوێیە بە دروستی تێبگەین و لەسەر بنەمای ئەوەی کە هەردەم لە بەرامبەر هەر جۆرە ساختەکاری و هێرشێک ئامادە بین، ئەرکەکانی بە سەرکەوتوویی جێبەجێ بکەین. با ڕێکخستنبوونی دیموکراتی و خەباتی ئازادیمان لە هەموو بوارێکدا بە ئازایەتی و فیداکاریەکی گەورەوە لە کوردستان، ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و لە چوار لای جیهان گەش بکەین. پێویستە هەموومان بۆ سەرکەوتنی بانگەوازی ڕێبەرایەتی خۆمان بە بەرپرس بزانین. بانگەوازی بەهێزتر پشتگیری لە 8ی مارس و نەورۆز بکەن ئەوەتا، چووینە مانگی مارسێکی نوێوە و هەیەجانی 8ی مارس و نەورۆز دەژین. ئێمە شۆڕشی ئازادی ژنان لەسەر بنەمای ژنناسی پێش دەخەین و لەسەر هێڵی شارستانیەتی دیموکراتی ژیانی کۆمەڵگای ئەخلاقی و سیاسی رێکدەخەین. هەوڵ دەدەین ڕاستی ئاپۆیی بە شێوەیەکی دروست و تەواو تێبگەین و شۆڕشی ڕاستی کە شۆڕشی بیرکردنەوە و شێوازی ژیانە پێشبخەین. بانگەوازی دوایی ڕێبەر ئاپۆ لە راستیدا بانگەوازی بەهێزتر پشتگیری لە 8ی مارس و نەورۆز بکەن و بە هەیەجانێکی گەورەوە پیرۆزی بکەن. لە هەر کەسێک زیاتر پێویستە ژنان و لاوان ئەم بانگەوازە بە دروستی تێبگەن، بە بەهێزی پشتگیری لێبکەن و پێداویستیەکانی جێبەجێ بکەن. لەسەر ئەم بنەمایانە ئێمە 8ی مارس ڕۆژی ژنانی کرێکار و نەورۆز لە هەموو ژنان و لاوان، گەلەکەمان و دۆستەکانمان پیرۆز دەکەین و بانگەواز لە هەر کەسێک دەکەین کە بە گیانی 8ی مارس و نەورۆز پشتگیری لە بانگەوازی رێبەرایەتی بکەن و لە هەموو بوارێکدا خەباتی ئازادی گەش بکەن! بژی پێشەنگی پاڵەوانی گەلەکەمان پەکەکە! "بژی رێبەر ئاپۆ!"

  بانکی ناوەندی عێراق دراوێکی ئەلیکترۆنی تایبەتی خۆی دەخاتە بازاڕی مامەڵەکانەوە، راوێژکارێکی سەرۆک وەزیرانیش ئەوە بە بازدانێکی گەورە لە سیستمی مامەڵە و شەفافیەت و رێگریی کردن لە سپیکردنەوەی پارە ناودەبات. مەزهەر محەمەد ساڵح، راوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیرانی عێراق لە لێدوانێکیدا بۆ ئاژانسی هەواڵی فەرمی عێراق (واع) رایگەیاند: بانکی ناوەندی دراوێکی ئەلیکترۆنی تایبەتی خۆی دروست دەکات و هەنگاو بە هەنگاو دەبێتە جێگرەوەی دراوی کاغەزی، ئەو هەنگاوە بازدانێکی گەورە و جۆرییە لە سیستمی مامەڵە و پارەدانی ئەلیکترۆنی نیشتیمانی. ئاماژەی بەوەکردووە؛ ئەو هەنگاوە چەندین سودی هەیە لەوانە کەمکردنەوەی دزەکردن و تێچووی چاپ بکرن و دانانی سنورێک بۆ ئاڵوگۆڕی دراو لە دەرەوەی سیستمی بانکی، سەرەڕای کەمبونەوەی پێویستی بۆ چاپکردنی پارە بە بەردەوامی و بەرهەمهێنان و دابەشکردنی دراوی کاغەزی. راوێژکاری سەرۆک وەزیران پێیوایە؛ دراوی ئەلیکترۆنی شەفافیەت دەستبەر دەکات  دەتوانرێت کۆنتڕۆڵی مامەڵەی دراو بکرێت، لەگەڵ چاودێریی نەختینەی ژمارەیی و ئاڕاستەی مامەڵەکان، سەرەڕای ئەوەی بەکارهێنانی ئاسانە و وەبەرهێنانیش تێیدا ئاسانە، بە ئاسانی چاودێریی سەرمایە و ئاڵوگۆڕ لەگەڵ دەرەوەی وڵات دەکرێت و پاڵپشتییەکی بەهێزی روبەڕوبونەوەی سپیکردنەوەی پارەشە. مەزهەر محەمەد ساڵح راوێژکاری دارایی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاند: دراوی ئەلیکترۆنی پارێزگاریی لە ئەرکە نەریتی و کلاسیکییەکانش دەکات وەک یەکەیەکی ژمێریاری، لەگەڵئەوەی لە رێگەی ئینتەرنێت و مۆبایلی زیرەکیشەوە مامەڵەی پێوەدەکرێت، ئەوەش هاوبەشییەکی باشە بۆ پەرەپێدانی ژێرخانی دارایی زیاتر سەقامگیر و پێشکەوتوو.

هاوڵاتى ئەمڕۆ شەممە کۆتایی دێت بە قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنی ئاگربەست کە لە ١٩ی مانگى یەکى ڕابردوو لە کەرتی غەززە لە نێوان ئیسرائیل و حەماس کەوتە بواری جێبەجێکردنەوە، بەڵام هێشتا هەنگاوەکانى قۆناغی دووەم ڕوون نییە. سەبارەت بەو کۆبوونەوەو گفتوگۆکانى دوێنێ لە قاهیرە لە نێوان شاندەکانی ئیسرائیل، قەتەر و حەماس سەبارەت بە قۆناغی دووەم، زۆر شت ئاشکرا نەکراوە. دوو سەرچاوەی ئەمنی میسریش دوێنێ ئاشکرایان کردوە کە شاندی ئیسرائیل لە قاهیرە هەوڵی درێژکردنەوەی قۆناغی یەکەمیان دا بۆ ماوەی ٤٢ ڕۆژی دیکە. بەڵام ئەوان پشتڕاستیان کردەوە کە حەماس ئەم هەوڵانەی درێژکردنەوەی درێژکردنەوەی ڕەتکردۆتەوە، بەگوێرەی ئاژانسی ڕۆیتەرز، داوای گواستنەوەی بۆ قۆناغی دووەمی کردووە وەک ئەوەی لەسەری ڕێککەوتوون. ئەمرۆ ماوەى 42 ڕۆژەڕێککەوتنی ئاگربەستی غەززە جێبەجێدەکرێت، میدیاکانی ئیسرائیل بڵاویانکردەوە، بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ئەگەری دەستپێکردنەوەی شەڕەکە تاوتوێ دەکات، دوای کۆتاییهاتنی قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنەکە. ماڵپەڕی ئیسرائیل هایۆم ڕایگەیاندووە کە ناتانیاهۆ ڕاوێژکاری ئەمنی سەبارەت بە زیندانییەکان و دەستپێکردنەوەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان لە کاتی کۆتایی هاتنی ئاگربەست ئەنجام دەدات. دەزگای پەخشی ئیسرائیل لە زاری سەرچاوەیەکی ئاگادار لە دانوستانەکانی سەر زیندانییەکان بڵاویکردەوە، قەتەر و میسر کار لەسەر داڕشتنی چارەسەرێک دەکەن بۆ پڕکردنەوەی بۆشاییەکان، هەروەها نێوەندگیرییەکان ئیسرائیلیان هۆشداری داوە لەوەی ئەگەر دانوستانەکان لەسەر قۆناغی دووەم دەست پێنەکەن، ئاگربەستەکە درێژ ناکرێتەوە. لە کاتێکدا کە قاهیرە شاهیدی دانوستانی چڕ و پڕە سەبارەت بە جێبەجێکردنی قۆناغەکانی داهاتووی ڕێککەوتنی ئاگربەست، کەناڵی ١٣ی ئیسرائیلی لە زاری بەرپرسانەوە ڕایگەیاند کە دانوستانەکانی قاهیرە باش نەبوون.

  وەزارەتی نەوتی عێراق داوا لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکان و کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنەری نەوت دەکات سەردانی بەغداد بکەن بۆ گەیشتن بە رێککەوتن و لێکتێگەیشتن لەسەر کێڵگە نەوتییەکانی هەرێم. ئەمڕۆ شەممە (1ـی ئازاری 2025) وەزارەتی نەوتی عێراق لە بەیاننامەیەکدا، داوای لە وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی هەرێمی کورستان و کۆمەڵەی پیشەسازی نەوتی هەرێمی کوردستان (ئەپیکۆر) کرد رۆژی سێشەممەی ئەم هەفتەیە سەردانی بەغداد بکەن بۆ گفتوگۆکردن و راگۆڕینەوە لەسەر چەندین دۆسیەی تایبەت بە نەوتی هەرێمی کوردستان، لە ناویاندا گرێبەستە نەوتییەکانی نێوان وەزارەتی سامانە سروشتییەکان و کۆمپانیاکانی بەرهەمێنەری نەوت بۆ ئەوەی بگەنە لێکتێگەیشتنی هاوبەش سەبارەت بە پەرەپێدانی کێڵگە نەوتییەکان بە بەرزترین شێوە بە جۆرێک خزمەتی بەرژەوەندی نیشتیمانی بکات. بانگهێشتەکە داوای ئەوە هات، دوێنێ هەینی حەیان عەبدولغەنی وەزیری نەوتی عێراق رایگەیاند: لە چەند سەعاتی داهاتوودا کۆمپانیای بە بازاڕکردنی نەوتی عێراق (سۆمۆ) دەست بە هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان دەکات بۆ بەندەری جەیهانی تورکیا و رۆژانە بە تێکڕا 185 هەزار بەرمیل نەوت هەناردە دەکرێت لە قۆناغی سەرەتادا و دواتر هەنگاو بە هەنگاو رێژەکە زیاد دەکرێت. لەبەرامبەردا کۆمەڵەی ئەپیکۆر کە لە هەشت کۆمپانیای سەرەکیی بەرهەمهێنانی نەوتی هەرێمی کوردستان پێکدێت و 60%ـی کۆی بەرهەمی نەوتی هەرێمی کوردستان بەڕێوەدەبات، رایگەیاند: تا ئەنجامدانی رێککەوتنی نوێ و گرەنتینەکردنی مافەکانیان ئامادەنین نەوت هەناردە بکەنەوە. کۆمەڵەى پیشەسازى نەوتى کوردستان (ئەپیکۆر) لە تۆڕى ئێکس ئاماژەى بەوەکرد، کۆمپانیاکانی نەوت ئامادەن دەستبەجێ دەست بە هەناردەکردن بکەنەوە هەرکاتێک رێککەوتنی فەرمی کرا بۆ دابینکردنی گەرەنتی پارەدان بۆ هەناردەکردنی ڕابردوو و داهاتوو کە لەگەڵ مەرجە یاسایی و بازرگانییە گرێبەستییەکانی ئێستایاندا بگونجێت، تا ئێستا هیچ پەیوەندییەک لەم بارەیەوە بە کۆمپانیاکانی ئەندامی ئەپیکۆر نەکراوە. جەختی کردووەتەوە، کۆمپانیاکانی ئەندامی ئەپیکۆر هیچ ڕێککەوتنێکیان نەکردووە کە ببێتە هۆی دەستپێکردنەوەی هەناردەکردنی نەوت لەمڕۆدا. رۆژی 23 ـی شوباتى 2025، وەزارەتی سامانە سروشتییەكانی هەرێمی كوردستان رێککەوتنى کۆتایی لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عێراق لەسەر هەناردەكردنەوەی نەوت بەپێی بڕی بەردەست رایگەیاند. حەیان عەبدولغەنى وەزیرى نەوتى عێراق لەچەند رۆژى رابردوودا بە تەلەفزیۆنى فەرمى عێراقى راگەیاند: لەچەند رۆژى رابردوودا دانوستانیان لەگەڵ وەزارەتى سامانە سروشتییەکانى هەرێمى کوردستان کردووە و گەیشتوون بەوەى پەلەبکەن لە هەناردەکردنەوەى نەوت لە رێگەى بۆرى نەوتى عێراق-تورکیاوە.

  چوار سەرچاوەی ئاگادار لە هەوڵەکانی ئیسرائیل ڕایانگەیاندووە، ئیسرائیل لۆبی و فشار دەخاتە سەر حکومەتى ئەمریکا، بۆ ئەوەی سوریا بە لاوازی و لامەرکەزی بمێنێتەوە، لەنێویاندا ڕێگەبدات، بە حکومەتى ڕووسیا دوو بنکە سەربازییەکەی لەو وڵاتە بهێڵێتەوە بۆ بەرەنگاربوونەوەو کەمکردنەوەى کاریگەریی تورکیا لە سووریا. ئەو سەرچاوانە بە ئاژانسى ڕۆیتەرزیان وتووە: پەیوەندییە زۆرجار ئاڵۆزەکانی تورکیا لەگەڵ ئیسرائیل لە سەردەمی شەڕی غەززەدا کەوتۆتە ژێر گرژی و  فشارێکی توندو زۆرەوە و بەرپرسانی ئیسرائیل بە واشنتنیان ڕاگەیاندووە، فەرمانڕەوا ئیسلامییە نوێیەکانی سوریا کە لەلایەن ئەنقەرە پاڵپشتی دەکرێن، هەڕەشەن بۆ سەر سنوورەکانی ئیسرائیل. ئەم فشارانە ئاماژەن بۆ هەڵمەتێکی هاوئاهەنگی ئیسرائیل بۆ کاریگەری لەسەر سیاسەتی ئەمریکا لە قۆناغێکی گرنگدا بۆ سوریا، لە کاتێکدا فەرمانڕەوا نوێیەکان لە سوریا هەوڵی چەسپاندنی سەقامگیری دەدەن و وا لە واشنتۆن دەکەن سزاکان هەڵبگرێت. سێ سەرچاوەی ئەمریکی و کەسێکی دیکەی ئاگادار بەو پەیوەندییانە دەڵێن ئیسرائیل بۆچوونەکانی خۆی گەیاندووەتە بەرپرسانی باڵای ئەمریکا لە کاتی کۆبوونەوەکانیدا لە واشنتۆن لە مانگی شوباتدا، کۆبوونەوەکانی دواتر لە ئیسرائیل لەگەڵ نوێنەرانی کۆنگرێسی ئەمریکا. هەروەها دوو لە سەرچاوەکان دەڵێن، خاڵە سەرەکییەکان لە "کاغەزێکی سپی"ی ئیسرائیلیدا بۆ هەندێک لە بەرپرسانی باڵای ئەمریکا ئاشکراکراون. هەموو سەرچاوەکان بەهۆی هەستیاری دیپلۆماسییەوە بە مەرجی ئەوەی ناویان نەهێنرێت قسەیان کردووە. ئارۆن لوند، هاوڕێی دامەزراوەی بیرکردنەوەی سەدە ئینتەرناشناڵ کە بنکەکەی لە ئەمریکایە، دەڵێت: "ترسی گەورەی ئیسرائیل ئەوەیە کە تورکیا بچێتە سوریاو ئەو فەرمانڕوا نوێیانەى سوریا بپارێزێت، کە دواتر لە کۆتاییدا دەبێتە بنکەیەک بۆ حەماس و چەکدارانی دیکە". وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا و ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی وەڵامی پرسیارەکانیان بۆ ئەم چیرۆکە نەدایەوە. نووسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل و وەزارەتەکانی دەرەوە لە سوریا و تورکیا دەستبەجێ وەڵامی داواکارییەکانی بۆ لێدوانیان نەدایەوە. سەرچاوەکان دەڵێن تا چەند ڕوون نەبووەتەوە کە ئیدارەی دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا تا چەند بیر لە پەسەندکردنی پێشنیارەکانی ئیسرائیل دەکاتەوە. کەمێک لەبارەی سوریاوە وتووە، ئەمەش نادڵنیایی بەجێهێشتووە لەسەر هەردوو داهاتووی سزاکان و ئایا هێزەکانی ئەمریکا کە لە باکووری ڕۆژهەڵاتى سوریا جێگیرکراون دەمێننەوە یان نا.

  دانوستانی ناڕاستەوخۆی نێوان ئیسرائیل و گرووپی حەماس سەبارەت بە "قۆناغی دووەمی ئاگربەستی غەززە" لە قاهیرە دەستیپێکردووە بۆ ئەوەی بەر لە کۆتایی هاتنی قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنی ئاگربەست، بتوانرێ درێژە بە ئاگربەستەکە بدرێت. دوو سەرچاوەی ئاسایشی میسر ئەمڕۆ هەینی 28ی مانگی دوو ڕایانگەیاند کۆبوونەوەکان لە قاهیرە بە مەبەستی وتووێژ لەسەر قۆناغی دووهەمی ئاگربەست لە غەززە دەستیپێکردووە و ئامانجی شاندی ئیسرائیلیش لە دانوستانەکان درێژکردنەوەی قۆناغی یەکەمی ڕێککەوتنی ئاگربەستی غەززەیە بۆ ماوەی 42 ڕۆژی دیکە. سەرچاوەکان بە ئاژانسی ڕۆیتەرزیان ڕاگەیاندووە حەماس دژایەتی درێژکردنەوەی ڕێککەوتنەکە دەکات و پێداگری دەکات لەسەر ئەوەی کە لە سەرەتادا ڕێککەوتنی لەسەر کراوە و ئەوەش دەستپێکردنی قۆناغی دووەمی ئاگربەستەکەیە. قۆناغی دووهەم ئەو هەنگاوانە لەخۆ بگرێت کە دەبنە هۆی کۆتایی هاتنی هەمیشەیی شەڕەکە. قۆناغی یەکەمی ئاگربەستەکە کە 42 ڕۆژی خایاند، ڕۆژی شەممە 1ی مانگی سێ لەکاتێکدا کۆتایی دێت کە بڕیار بوو هێزەکانی ئیسرائیل لەو ڕۆژەدا دەست بە کشانەوە بکەن، بەڵام نووسینگەی سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل ڕایگەیاندووە کە ئەمە ڕوونادات. دوو سەرچاوەی میسری ڕۆژی هەینی بە ئاژانسی ڕۆیتەرزیان ڕاگەیاندووە، ئیسرائیل بە مەبەستی درێژکردنەوەی قۆناغی یەکەمی ئاگربەست بۆ ماوەی 42 ڕۆژی دیکە هاتۆتە دانوستانەکانی قاهیرە. هەروەها ئاژانسی ڕۆیتەرز بە پشتبەستن بە "دوو سەرچاوەی ئیسرائیلی" ڕایگەیاندووە، وڵاتەکە داوا دەکات بە درێژکردنەوەی ئاگربەستی قۆناغی یەکەم لە بەرامبەر ئازادکردنی زیندانییە ئەمنییەکانی فەلەستین، هەر هەفتە، سێ لە بارمتە زیندووەکانی ئازاد بکرێن. ڕێکخراوی هەواڵگری و ئاسایشی میسر ڕۆژی پێنجشەممە لە بەیاننامەیەکدا ڕایگەیاند، بەرپرسانی ئیسرائیل، قەتەر و ئەمەریکا "دانوستانی چڕ"یان سەبارەت بە قۆناغی دووەمی ئاگربەست لە قاهیرە دەستپێکردووە. لە ڕاگەیەندراوەکەی میسردا ئاماژەی بەوەشکردووە نێوەندگرەکان باس لە "رێگاکانی زیادکردنی هاوکارییە مرۆییەکان بۆ غەززە" دەکەن، ئەمەش لە چوارچێوەی هەوڵێک بۆ کەمکردنەوەی ئازارەکانی خەڵک و پشتیوانیکردن لە سەقامگیری ناوچەکە. ئیسرائیل چاوەڕێ دەکات 59 هاووڵاتی ڕفێنراوی خۆی ئازاد بکات کە تا ئێستاش لەلایەن گروپی توندڕەوی حەماس و چەکدارانی دیکەی غەززە بە بارمتە گیراون، هەرچەندە دان بەوەدا دەنێت کە زیاتر لە 30 کەسیان کوژراون. ئەگەر بۆ قۆناغی دووەم ڕێککەوتن بکرێت، ئەوا لەو ماوەیەدا بارمتە زیندووەکانی ئیسرائیل ئازاد دەکرێن و لە قۆناغی سێیەم و کۆتاییدا تەرمی بارمتە کوژراوەکان ڕادەست دەکرێن. حەماس پێداگری لەسەر کۆتایی هاتنی تەواوەتی شەڕ و کشانەوەی سەرجەم هێزەکانی ئیسرائیل لە غەززە دەکات و سەرەڕای ئەوەی لە مانگی ئۆکتۆبەری ساڵی 2023 هێرشە لەناکاوەکەی بۆسەر ئیسرائیل کە بووە هۆی شەڕێکی بێ وێنە و بەرفراوانی ئیسرائیل لە غەززە، هێشتا بانگەشەی ئەوە دەکات کە پێویستە حوکمڕانی غەززە بکات و چەکەکانی بپارێزێت. شتێک کە ئیسرائیل و ئەمەریکا بە توندی دژایەتی دەکەن.

  سەرۆكی پارتی گەلی كۆماری (جەهەپە) رایگەیاند، رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆمارى تورکیا ئاگادارى سات بەساتى دانوستانەکان بووە لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجەلان و خاوەندارێتى لە پڕۆسەکە بەستووەتەوە بەسەرکەوتنییەوە. ئۆزگور ئۆزەل سەرۆکی جەهەپە، ئەمڕۆ هەینى لە لێدوانێکى ڕۆژنامەوانیدا وتى: من بە دروستی نازانم پارتێکی دەسەڵاتدار و ئەردۆغانى سەرۆکی وڵات لە ساڵی ٢٠٢٥دا گاڵتە بە عەقڵی میللەت بکات. لە چونکە زیاتر لە ساڵێکە دانوستان ئەنجام دەدەیت. شاندێکی چوار کەسین ، لەگەڵتان دەبن لەو کۆبوونەوانەدا کە ئەنجامی دەدەن. ئەو وتیشى: ئەو چوار کەسە بەشدارى دانوستانەکانیان کردووە لەگەڵ ئۆجەلان و یەکێکیان دەسەڵاتى تەواوەتى هەبووە و پڕۆسەکەش زیاتر لە ساڵێکە لەنێوان دەوڵەت و ئیمراڵى بەڕێوەدەچێت. جەختیشیکردووەتەوە، ئەردۆغان بەوردى و سات بەسات ئاگادارى دانوستانەکان بووە و جەختیکردووەتەوە کە ئەگەر پڕۆسەکە سەرکەوتنى بەدەستهێنا ئەوا ئەردۆغان خاوەندارێتى لێدەکات، لە ئێستاشدا تیمێکى یاسایی کار لەسەر ئەو پرسە دەکەن. ئۆزگور ئۆزال سەرۆکی گشتیی جەهەپە پێشتر لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس رایگەیاند، پێویستە ژینگەی متمانە بڕەخسێنرێت تاکوو چارەسەری پرسەکان بە رێگەی سیاسەتەوە بکرێت. سەرۆکی جەهەپە راشیگەیاند، پارتەکەیان لە دژی هەموو جۆرە تیرۆر و توندوتیژییەکن و پێویستە پرسی کورد لە تورکیا لەژێر چەتری پەرلەمان بە بەشداری تەواوی پارتە سیاسییەکان چارەسەر بکرێت.

سەرۆکی پارتی ئاییندە لەبارەی بانگەوازەکەی ئۆجەلان دەڵێت،بۆ بەهێزکردنی بەرەی نێوخۆ و رزگاربوون لە تیرۆر، هەر بانگەوازێک بکرێت و هەر هەنگاوێک بنرێت، ئەرێنییە هاوکات جەخت لەسەر ئەوەدەکاتەوە، بۆ بەجێگەیاندنی بانگەوازەکە، دەبێت پەند لە رابردوو وەربگیرێت.   ئەحمەد داودئۆغڵو، سەرۆکی پارتی ئاییندەی تورکیا، لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی ئێکس، لەبارەی بانگەوازەکەی ئۆجەلانەوە پەیامێکى بڵاوکردەوەو تیایدا دەڵێت ''لە دۆخێکی وەهادا کە ناوچەکەمان لەنێو گێژاودایە، بۆ بەهێزکردنی بەرەی نێوخۆ و رزگاربوون لە تیرۆر، هەر بانگەوازێک بکرێت و هەر هەنگاوێک بنرێت، ئەرێنییە''.   شاندی ئیمراڵیی دەم پارتی رۆژی پێنجشەممە، 27ی شوباتی 2025 لە ئیستەنبووڵ کۆنفراسێکی رۆژنامەڤانی سازکرد و بانگەوازەکەی ئۆجەلانی بۆ رای گشتی خوێندەوە. بانگەوازەکە سەرەتا بە کوردی لەلایەن ئەحمەد تورک و دواتریش لەلایەن پەروین بوڵدان، پەرلەمانتاری دەم پارتی لە بازنەی وان، بە تورکی خوێندرایەوە.   سەرۆکی پارتی ئاییندە دەڵێت: ''بۆ بەجێگەیاندنی ئەم بانگەوازە، دەبێت وانە لە رابردوو وەربگیرێت و نەخشەڕێگەیەکی کرداری بخرێتەڕوو، دەبێت پرۆسەکە لە پەرلەمان بە پاڵپشتی هەموو لایەنە سیاسییەکان و پێکهاتە کۆمەڵگەییەکان درێژەی پێبدرێت''.   عەبدوڵڵا ئۆجەلان، لە بانگەوازەکەدا بۆ پەکەکە گوتوویەتی، ''کۆنگرەکەتان ببەستن و بڕیار بدەن. پێویستە هەموو گرووپەکان چەک دابنێن و پەکەکە خۆی هەڵبوەشێنێتەوە''.  

  سەرجەم ڕۆژنامەکانى جیهان و بەتایبەتى تورکیا، لەلاپەڕەى یەکەم و بە مانشێتى گەورە، گرنگى تایبەتیان داوە بە پەیامەکەى ئـ.ـۆجالان و لە ژمارەى ئەمڕۆیاندا بڵاویانکردوەتەوە. بەڵام ئەو ڕۆژنامەمانەى نزیکن لە حکومەت کاریگەری بانگەوازەکەی عەبدوڵڵا ئۆجالان بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەیەکی دیموکراسییان لەسەر بووە، زیاتر سەرنجیان لەسەر پرسی "چەک دانان" بووە. شاندی ئیمرالی پارتی یەکسانی و دیموکراسی گەلان دوێنێ پێنج شەممە، بۆ جاری سێیەم لەگەڵ عەبدوڵڵا ئۆجالان ڕێبەری پەکەکە لە دوورگەی ئیمرالی کۆبووەوە، ئەحمەد تورک پەیامەکەی خوێندەوە. ئەوەش دوای ئەوەی شاندە حەوت کەسییەکە سەردانی ئیمراڵییان کرد. لە پەیامەکەیدا، ئۆجەلان رایدەگەیێنێت، "لە کەشوهەوای ئێستادا، کە بە بانگەوازی بەڕێز دەوڵەت باخچەلی دروست بووە و ئەو ئیرادەیەی کە بەڕێز سەرۆک کۆمار نیشانیداوە و هەڵوێستە ئەرێنییەکانی پارتە سیاسییەکانی دیکە بەرامبەر بەم بانگەوازە، من بانگەواز بۆ چەکدانان دەکەم و بەرپرسیارێتی مێژوویی ئەم بانگەوازە دەگرمە ئەستۆ". ڕۆژنامەی Yenî Yaşamê: ڕۆژنامەکە بە مانشێتی "بانگەواز بۆ کۆمەڵگایەکی دیموکراسی" بڵاوکرایەوە و لە درێژەی قسەکانیدا وتی؛ "بانگەوازە مێژووییەکەی عەبدوڵڵا ئۆجالان، ڕێبەری پەکەکە، بە وێنەیەک کە لەگەڵ شاندی ئیمراڵی پارتی دیموکراتی کوردستان گیراوە، ئاشکرا کرا".  ڕۆژنامەى Bîrgun: ڕۆژنامەی بیرگون هەروەها بانگەوازە مێژووییەکەی بەم قسانە کرد: "پەیامەکەی ئۆجەلان ڕاگەیەندرا". بانگەوازێک بۆ چەک. شاندی پارتی دیم کە سەرکردایەتی دانوستانەکانی ئیمرالی دەکات، بانگەوازەکەی ئۆجەلانیان کە دانانی چەک لەخۆدەگرێت، لەگەڵ ڕای گشتیدا هاوبەش کرد. ڕۆژنامەى ئێڤرێنسێل: بە مانشێتی "هەموو گروپەکان چەک دابنێن، پارتی هەڵبوەشێتەوە" هاتە دەرەوە. پاشان ناوەڕۆکی پەیوەندییەکە بە وردی ڕوونکرایەوە. حوریەت: بە مانشێتی "واز لە چەکەکانتان بێنە و خۆتان هەڵبوەشێننەوە" هاتە دەرەوە و تەواوی بانگەوازە مێژووییەکەی لەخۆگرتبوو. جمهوریەت: ڕۆژنامەکە بانگەوازێکی بۆ "بانگەوازێک بۆ دانانی چەک" بڵاوکردەوە و وردەکارییەکانی دەقەکەی لەخۆگرتبوو. ڕۆژنامەی میللی: ئەو بانگەوازەی لە لاپەڕەی یەکەمی خۆیدا بە مانشێتی "ئۆجالان: دەبێت هەموو گروپەکان چەک دابنێن و پەکەکە هەڵبوەشێتەوە" خستووەتە ڕوو. هەروەها مانشێتی هەواڵەکە سەرنجی بۆ بانگەوازی ئاشتی و کۆمەڵگایەکی دیموکراسی ڕاکێشا. یەنی شەفەق: مانشێتەکە "ئەگەر ساتەوەختی مێژوویی دڵسۆزانە بێت، پێویستە پارتی هەڵبوەشێتەوە". یەنی چاغ: بە مانشێتی "نۆرەی ئۆجەلانە لە پەرلەمان قسە بکات". بڕیار: بە مانشێتی "ئەو بانگەوازەی ئۆجەلان چاوەڕێی کردبوو: با پەکەکە خۆی هەڵبوەشێتەوە". تورکیا: بە مانشێتی "ئیمرالی: پەکەکە ئەرکی خۆی تەواو کردووە". پەیوەندییەکە تەواو بووە. "کاتی کۆتاییهێنانە." دەرکەوت.

  ئیسرائیل کاتز، وەزیری بەرگری ئیسرائیل ڕایگەیاند هێزی ئاسمانی وڵاتەکەی ڕۆژی سێشەممە پێگەکانی حکومەتی نوێی سوریای کردۆتە ئامانج. وەزیری بەرگری ئیسرائیل وتی ئەم هێرشانە دوای هەوڵەکانی حکومەتی نوێی سوریا هات بۆ جێگیرکردنی هێزەکانی لە ناوچەی ناسەربازی نزیک سنووری ئیسرائیل. کاتز ڕایگەیاندووە ئیسرائیل ڕێگە نادات لە ناوچەی ناسەربازی پێشێلکاری و هەڕەشە سەرهەڵبدات. ئەو وتیشی "بوونی هێزەکانی سوپای ئیسرائیل لە ناوچە ستراتژیکەکانی باشووری سووریا بۆ ڕێگری لە نفوزی کۆماری ئیسلامی ئێران و هەڕەشە تیرۆریستیەکان تا کاتێکی نادیار بەردەوام دەبێ." وەزیری بەرگری ئیسرائیل ڕایگەیاند کە باشووری سوریا پێویستە ناوچەیەکی ناسەربازی بێت، وتیشی پەیامەکان بۆ ئەم مەبەستە نێردراوە و سوپای ئیسرائیل خۆی ئامادە دەکات بۆ ئەوەی ئەمە ڕووبدات. کاتز لە درێژەی قسەکانیدا وتی "ئێمە بڕیارێکی دەستبەجێمان دا بۆ ئەوەی ئێران نەتوانێت ڕژێمی سوریا ڕزگار بکات و میلیشیاکان بهێنێتە ناوەوە." وتیشی "لە هەموو کەناڵە پێویستەکانەوە پەیاممان نارد ئەگەر بێن هێرش دەکەینە سەریان". سەبارەت بە حکومەتی نوێی سوریاش ئاماژەی بەوەدا کە ئەحمەد ئەلشەرع تەنها عەبا و جل و شێوەی قسەکردنی گۆڕاوە و ئیسرائیل متمانەی بە حکومەتی نوێی سوریا نییە.

  وەزارەتی دەرەوەى عێراق، پێشوازیی لە پەیامەکەى ئـ.ــۆجەلان دەکات و دەڵێت: ئەم هەنگاوە ئەرێنی و گرنگە بۆ گەیشتن بە سەقامگیری لە ناوچەکە. لەڕاگەیەندراوێکیدا، وەزارەتى دەرەوەى عێراق، ڕایگەیاند: ئەم دەستپێشخەرییە هەنگاوێکی زۆر گرنگە بۆ بەرزکردنەوەی ئاسایش، نەک تەنها لە عێراق، بەڵکو بۆ تەواوی ناوچەکە. وەزارەتەکە جەختی لەوە کردووەتەوە، چارەسەری سیاسی و دیالۆگ باشترین ڕێگایە بۆ چارەسەرکردنی ناکۆکی و کۆتاییهێنان بە ململانێکان، بەشێوەیەک کە خزمەت بە بەرژەوەندیی هەموو لایەنەکان بکات و پێکەوەژیانی ئاشتیانە بەرزبکاتەوە". هەروەها لەبەشێکى دیکەدا وەزارەتى دەرەوەى عێراق ئاماژەی بەوەشکردووە، "پشتیوانیکردنی بۆ هەموو هەوڵەکان بە ئامانجی چارەسەرکردنی کێشەکان لەڕێگەی گفتوگۆوە". ئاماژەی بەوەشکرد، "هیوادارە ئەم بانگەوازە وەربگێڕدرێتە هەنگاوی کردەیی و خێرا بۆ هێزەکانی حزبەکە بۆ دانانی چەکەکانیان"، نوێکردنەوەی "پابەندبوونی حکومەتی عێراق بە پەیوەندییە بەهێزەکان لەگەڵ تورکیای دراوسێ، کە لەسەر بنەمای ئەو بناغانەیە کە باوەڕمان پێیانە لە چوارچێوەی پەیوەندی مێژوویی و جوگرافی، ڕەچاوکردنی بەرژەوەندییە هاوبەشەکان، و پرەنسیپی دەستوەردان نەکردن". دوێنێ 27ی شوباتی 2025، پەیامێکی عەبدوڵا ئۆجەلان رێبەری زیندانیکراوی پەکەکە لەلایەن شاندی ئیمراڵییەوە خوێندرایەوە، کە دوای چەکدانان و هەڵوەشاندنەوەی پەکەکەی کردبوو.

لەیەکەم لێدوانى بەرپرسانى ئەمریکا، بۆ بانگەوازەکەى ئـ.ـۆجەلان، وتەبێژى کۆشکی سپی پێشوازی لە بانگەوازەکە دەکات و پێى وایە  یارمەتیدەر دەبێت بۆ هێنانەدی ئاشتی. برایان هیوز، وتەبێژی ئەنجومەنی ئاسایشی نیشتمانی کۆشکی سپی، لەلێدوانێکى ڕۆژنامەوانیدا دەڵێت: ئەمە پێشهاتێکی بەرچاوە و هیوادارین یارمەتیدەر بێت بۆ ئارامکردنەوەی هاوپەیمانە تورکییەکانمان، پێمان وایە یارمەتیدەر دەبێت بۆ هێنانەدی ئاشتی بۆ ئەم ناوچەیە پڕ لە کێشەیە". ئێوارەى پێنج شەممە، عەبدوڵڵا ئـ.ـۆجەلان ڕێبەری زیندانیكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان پەیامە چاوەڕوانكراوەكەی بڵاوكردەوە، لەناوەڕۆکى پەیامەكەیدا داوای چەكدانان لە پەكەكە و خۆهەڵوەشاندنەوە دەكات. ڕێبەری زیندانیكراوی پەكەكە دەشڵێت دوای بانگەوازی بەڕێز دەولەت باخچەلی و بەو ئیرادەیەی بەڕێز سەركۆمار نیشانی دا و بە هەڵوێستی ئەرێنی پارتە سیاسییەكان، بەرپرسیارێتی ئەو بانگەوازە مێژوویییە هەڵدەگرم و داوای چەك دانان دەكەم.  

  ساڵح موسلیم، ئەندامی دەستەی سەرۆكایەتی پارتی یەکێتیی دیموکرات - پەیەدە، ڕایدەگەینێت، تائێستاش پێویستمان بە هەڵگرتنی چەكە لەگەڵ دووبارەبوونەوەی دەستدرێژییەكانی توركیا، سەركردایەتی پەكەكە بەبێ لێكۆڵینەوە داواكەی ئۆجەلان جێبەجێ ناكەن. ئەمڕۆ پێنجشەممە، 27-2-2025، شاندی دەم پارتی لە ئیستەنبووڵ پەیامی ئاشتیی ئۆجەلانیان راگەیاند. ئەحمەد تورک پەیامەکەی خوێندەوە. ئەوەش دوای ئەوەی شاندە حەوت کەسییەکە ئەمڕۆ سەردانی ئیمراڵییان کرد. لە پەیامەکەیدا، ئۆجەلان رایدەگەیێنێت، "لە کەشوهەوای ئێستادا، کە بە بانگەوازی بەڕێز دەوڵەت باخچەلی دروست بووە و ئەو ئیرادەیەی کە بەڕێز سەرۆک کۆمار نیشانیداوە و هەڵوێستە ئەرێنییەکانی پارتە سیاسییەکانی دیکە بەرامبەر بەم بانگەوازە، من بانگەواز بۆ چەکدانان دەکەم و بەرپرسیارێتی مێژوویی ئەم بانگەوازە دەگرمە ئەستۆ". لە چاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ کەناڵى عەرەبیە، ئێوارەى ئەمرۆ ساڵح موسلیم، ئەندامی دەستەی سەرۆكایەتی پەیەدە، وتى: ئەگەر ڕێگەی كاری سیاسییان بداینایە پێویستی بەوەنەدەكرد چەك هەڵبگرین، ئێستاش ئەگەر هۆكارەكانی هەڵگرتنی چەك نەمان دایاندەنێین". پەیامەكەی ئۆجەلان كە داوای ڕەخساندنی زەمینەیەكی دیموكراسی دەكات و لەهەمانكاتدا داوای هەڵوەشاندنەوەی سەرجەم گروپەكانی پەكەكە دەكات شیكردنەوەی زۆر هەڵدەگرێت، تائێستا پەكەكە وەڵامی داواكەی نەداوەتەوە، بەڵام میدیاكانیان بە گرنگییەوە باس لە پەیامەكەی ئۆجەلان دەكەن.

  مارکۆ ڕوبیو، وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا، بە ئاماژەدان بە ڕادەستکردنی تەرمی چوار بارمتەی ئیسرائیلی لەلایەن گرووپی حەماسەوە، ڕایگەیاند حەماس دەبێت دەستبەجێ ئەو  59 بارمتەیە بگەڕێنێتەوە، لەوانە ئەو چوار ئەمەریکاییەی کە ماونەتەوە. وتەکانی وەزیری دەرەوەی ئەمەریکا لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئیکس دوای ئەوە بڵاوکرایەوە کە بەرپرسێکی ئاسایشی ئیسرائیلی ڕایگەیاند تەرمی چوار بارمتە کوژراوەکە ڕادەستی  ئیسرائیل کراون. بەرپرسێکی ئاسایشی ئیسرائیل بە پشتبەستن بەو زانیاریانەی لە خاچی سوورەوە دەستی کەوتووە ڕایگەیاند، تابوتەکانی چوار بارمتە کوژراوەکە لە دەروازەی کەرەم شالۆن ڕادەستی هێزەکانی ئیسرائیل کراون. پێدەچێت ئیسرائیل لێکۆڵینەوەی پزیشکی دادوەری بۆ تەرمەکان لە نزیک سنوور ئەنجام بدات بۆ ئەوەی بزانێت ئایا گرووپی تیرۆریستی حەماس بارمتەکانی وەک خۆیان گەڕاندووەتەوە وەک ئەوەی پێشتر ڕێککەوتنیان لەسەر کراوە یان نا. ئەو بڕیارە دوای ئەوە هات کە گرووپی تیرۆریستی حەماس هەفتەی ڕابردوو تەرمی ژنێکی خەڵکی غەززەیان لە جیاتی شێری بیباس ڕادەستی ئیسرائیل کرد و بانگەشەی ئەوەی کرد کە گواستنەوەکە لە ئەنجامی هەڵەیەک بووە و ڕۆژی دواتر تەرمی دایکە کوژراوەکە ڕەوانەی ئیسرائیل کرد. ڕۆژی شەممەی ڕابردوو ئیسرائیل ئازادکردنی نزیکەی 620 زیندانیی ئەمنیی فەلەستینی دواخست و بە هۆی دواکەوتنی ڕادەستکردنی تەرمی شێری بیباسی بارمتەی ئیسرائیلی و هەروەها نمایشێک کە لەلایەن گرووپی تیرۆریستی حەماس لەگەڵ بارمتە ئازادکراوەکان بەڕێوەچوو. لە میانەی هێرشی تیرۆریستیی حەماس لە ساڵی 2023 بۆ سەر ئیسرائیل، هەزار و 200 کەسی مەدەنی کە زۆربەیان خەڵکی ئیسرائیلی بوون کوژران و زیاتر لە 250 کەسی دیکە کە بەساڵاچوو و ژن و منداڵیشیان تێدایە، بە بارمتە گیران. دوابەدوای ئەم هێرشە تیرۆریستییە، ئیسرائیل بە مەبەستی لەناوبردنی حەماس و ئازادکردنی بارمتە ڕفێنراوەکان، لەشکرکێشی بۆ سەر غەززە دەستیپێکرد.

شاندی ئیمراڵی پەیامی ئۆجالانیان بڵاوکردەوە، بفەرموون لە دەزگای میدیایی هاوڵاتییەوە گوێبیستی دەقی پەیامەکە بن: بانگەواز بۆ ئاشتی و کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی پارتی؛ لە سەدەی بیستەم دامەزراوە، توندوتیژترین سەدەی مێژووە. ئەو ژینگەیەی کە پەکەکە تێیدا دروست بوو، ژینگەی دوو شەڕی جیهانی، سۆسیالیزمی ڕاستەقینە و سەردەمی شەڕی سارد بوو لە جیهاندا. لەو چوارچێوەیەدا نکۆڵیکردن لە واقیعی کورد و قەدەغەکردنی ئازادییەکان و بەتایبەت ئازادیی بیرکردنەوە ڕوویدا. واقیعی سیستەمی سۆسیالیستی واقیعی سەدە کاریگەری لەسەر ئەم پێکهاتە هەبووە لە ڕووی تیۆری و بەرنامە و ستراتیژی و تاکتیکەوە. لە ساڵانی نەوەدەکاندا بە هۆی هۆکاری ناوخۆیی و داڕمانی سۆسیالیزمی واقیعی و تێکچوونی نکۆڵی لە ناسنامە لە وڵاتدا و پێشهاتەکانی ئازادیی بیرکردنەوە بووە هۆی ئەوەی پارتی مانای خۆی لەدەست بدات و زیاتر خۆبەدەستەوەدەر بێت. بۆیە وەک ئەوانی تر گەیشتووەتە کۆتایی تەمەنی و پێویستی بە کۆتاییهێنانە. پەیوەندی کورد و تورکیا؛ بەدرێژایی زیاتر لە هەزار ساڵ لەمێژوودا، تورک و کورد هەمیشە بەپێویستیان زانیوە خۆبەخشانە لە هاوپەیمانییەکدا بمێننەوە بۆ ئەوەی بوونی خۆیان بپارێزن و دژی زلهێزە هەژموونییەکان بوەستنەوە. دوو سەدەی ڕابردووی مۆدێرنیتی سەرمایەداری ئامانجی شکاندنی ئەم هاوپەیمانییە بووە. ئەو هێزانەی کە کاریگەرییان لەسەر بووە، لەگەڵ بناغە چینییەکانیان، ئەمەیان وەک بنەمایەک وەرگرتووە. ئەم پرۆسەیە بەهۆی لێکدانەوە یەکسانەکانی کۆمارەوە خێراتر بووە. ئەرکی سەرەکی ڕێکخستنەوەی ئەو پەیوەندییە مێژووییە کە ئەمڕۆ تێکچووە، بە گیانی برایەتی و یەکڕیزی، بەبێ ئەوەی بیروباوەڕەکانمان پشتگوێ بخەین. پێویستی کۆمەڵگایەکی دیموکراسی حاشا هەڵنەگرە. پەکەکە درێژترین و بەرفراوانترین بزووتنەوەی یاخیگەر و توندوتیژانە لە مێژووی کۆماردا. چونکە ڕێگای سیاسەتی دیموکراسی داخرا، پارتی بەهێزتر بوو و پشتیوانی پەیدا کرد. دەوڵەتە نەتەوەیی و فیدراسیۆنە جیاکراوەکان، ئۆتۆنۆمی ئیداری و چارەسەری کولتووری کە دەرئەنجامی پێویستی ناسیۆنالیزمی توندڕەون، ناتوانن وەڵامی کۆمەڵناسی کۆمەڵگەی مێژوویی بن. ڕێزگرتن لە شوناسەکان، ئازادی بیرکردنەوە، ڕێکخستنی دیموکراسی و گەشەسەندنی کۆمەڵایەتی-ئابووری و سیاسی هەموو پێکهاتەکان تەنیا بە بوونی کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی و فەزای سیاسی مومکین دەبێت. سەدەی دووەمی کۆمار تەنیا کاتێک دەتوانێت یەکگرتوویی و بەردەوامی هەمیشەیی هەبێت کە تاجی دیموکراسی لەسەر بێت. هیچ ڕێگەیەکی تر نییە بۆ گەڕان بەدوای سیستەمەکان و جێبەجێکردنیان جگە لە ڕێگەی دیموکراسی و ناکرێ. کۆدەنگی دیموکراتی میتۆدی بنەڕەتییە. زمانی سەردەمی ئاشتی و کۆمەڵگەی دیموکراسیش بەگوێرەی ئەم واقیعە پەرەی پێبدرێت. ئەو بانگەوازەی بەڕێز دەولەت باخچەلی کردوویەتی، ئەو ئیرادەیەی جەنابی سەرۆک کۆمار نیشانیداوە و ڕێبازە ئەرێنییەکانی لایەنەکانی دیکە ئەم پرۆسەیەیان خوڵقاندووە و منیش داوای داماڵینی چەک لەم پرۆسەیەدا دەکەم و بەرپرسیارێتی مێژوویی ئەم بانگەوازە لە ئەستۆ دەگرم. هەروەک چۆن هەموو کۆمەڵگا و حیزبێکی هاوچەرخ کە بوونیان بە زۆر کۆتایی پێنەهاتووە، ئێوەش خۆبەخشانە کۆنگرەی خۆتان بانگ دەکەن و بڕیار دەدەن؛ پێویستە هەموو گروپەکان چەکەکانیان دابنێن و پارتی هەڵبوەشێتەوە. سڵاوی خۆم بۆ هەموو ئەو کەسانە دەنێرم کە باوەڕیان بە پێکەوە ژیان هەیە و گوێ لە بانگەوازەکەم دەگرن. ٢٥ی شوباتی ٢٠٢٥ عەبدوڵڵا ئۆجالان”