مەسرور بارزانى: نابێتە سەرچاوەی هەڕەشە بۆ سەر وڵاتانی دراوسێ

كاوە رەش. بەریتانیا خانمە پزیشكێكی كورد، لەنووسینێكدا بۆ رۆژنامەی میترۆی بەریتانی، نیگەرانیی و ترسی قوڵی خۆی دەربارەی ئایندەی خۆی و كۆچبەرانی وڵاتی بەریتانیا، لەسەر پڕۆژەیاسای نەتەوەیی  سنورییەكانی بەریتانیا دەردەبڕێت و دەڵێت:» وا هەست دەكەم پێشوازی لێ نەكراوم و دەڵێن بەخێر نەهاتی». بنار تاڵەبانی، كەپزیشكێكی كوردەو لەتەمەنی 10 ساڵییەوە هاتۆتە بەریتانیا، ئەو ئێستا لەشاری كاردیف، سەرقاڵی پزیشكی و خوێندنیشە لەزانكۆی ئەو شارە دەڵی، رەنگە لەهەر كاتێكدا رەگەزنامەی وڵاتی بەریتانیام لێ وەربگیرێتەوە، بەبێ ئاگاداری خۆم بەپێی ئەو پڕۆژە یاسایەی گەڵاڵەكراوە دەربارەی پەنابەرو كۆچبەران (پڕۆژەیاسای نەتەوەیی و سنوریەكان) بەپێی ئەو یاسایانەی تێدا هاتوون، وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا، دەستكراوە دەبێت كە بەبێ ئاگاداركردنەوە، دەتوانێت پاسپۆرت یاخود رەگەزنامەی هاووڵاتی بوونی پەنابەران بەتاڵ بكاتەوە. دكتۆر بنار تاڵەبانی دەڵێ، هەرچەندە من یەكێك بووم لەوانەی لەكۆتایی نۆڤەمبەری ساڵی رابردوو دەستنیشانكراوم كەخەڵاتی  كۆشكی شاهانەی بەریتانیام (MBE) پێ بەخشراوە لەپای ئەو ئەركەی لەسەروو وەختی پەتای كۆڤید ١٩وە ئەنجامم داوە، بەڵام هێشتا وەك هاووڵاتیەكی بەریتانیی و پەنابەرێك، واهەست دەكەم  پێشوازی لێكراونیم و دەڵێن (بەخێر نەهاتی). بەگوتەی بنار تاڵەبانی پزیشك، بەڕێگریكردن و رەتكردنەوەی رەگەزنامەی پزیشك و زانای خەڵكانی پسپۆڕ، هیچ بەهایەك بۆ سەنگی ئەوان دانانرێت. ئەو دەشڵێت: »هێشتا، ئەزموونی ئەوەم لەیادەوەریدایە، كەناچاركراین ماڵ و وڵاتەكەم بەجێبهێڵم، دوای ئەو هەموو نیگەرانیانەی بینیومانە لێرەش لەداهاتوویەكی نادڵنیایی دەخولێینەوە. بنار تاڵەبانی، لەدرێژەی سەرگوزشتەی نەهامەتی و سەختیەكانی ژیانیدا دەڵێ،  كە لەساڵی 1988 لەكوردستانی باشور، لەباكوری عێراق لەدایكبووە، باوكی و باپیری چالاكوانێكی دیاری دژ بەسەدام حوسێن بوون و ئەگەری هەبوو لەهەر كاتێكدا كوژرابان « وەك منداڵێك، هەموو كات چەكم  لەبەرچاو بووە، كەبەدەستی باوكمەوە دەمبینی دەبوو هەڵیبگرێت، بۆ سەلامەتی و بەرگریكردن، شاهیدی كوشتنی خەڵك بووم لەو تەمەنە بچووكەدا». «لەكاتی راپەڕینی خەڵكی باشور، ئێمەیش لەنێو ئەو پەنابەرانەدا بووین كە لەساڵی 1991دا بەپیادە بۆ ئێران رامان كرد.  لەسەر سنورەكان ناچاربووین لەئەشكەوتەكانداو لەچیاكان خۆمان بشارینەوەو هەموو شتێك لەدوای خۆمان بەجێبهێڵین»، بنار تاڵەبانی وا دەڵێت. دایكم بۆی گێڕاومەتەوە كە من دوو ساڵان بووم، تەنانەت فریای پێچانەوەی خواردنیش نەكەوتووین لەكاتی كۆڕەوەكەدا، بۆیە لەناو ئەشكەوت و چیاكاندا بەدوای پاشماوەی خواردن و بەری درەختەكان دەگەڕاین بۆ ئەوەی بیخۆین. هەر لەسەرووەختی جەنگ و كۆڕەوەكەدا، برایەكی تەمەن نۆ مانگانم گیانی لەدەستداوە، تەنها یادەوەری لەگەڵ ئەو برایە نۆ مانگەم ئەوەیە كە لەیادم مابێت، كاتێك لەئەشكەوتدا مابووینەوە ئەو بەگاگۆلكە بەسەر مندا هەڵدەگەڕا، لەیادمە كەدایكم دەیگوت وەرە لای من لێگەڕێ با ئەو بخەوێ. كاتێكیش هەرێمی كوردستان لەباقی عێراق، نیمچە ئۆتۆنۆمی بەدەستهێنا، دوابەدوای ئەو راپەڕینانەی كەباوكم و باپیرم رۆڵی سەرەكیان تێدا هەبوو، توانیمان بگەڕێینەوە باشووری كوردستان (باكوری عێراق) و لەسەرەتاوە دەستمان بەژیان و ئاوەدانكردنەوە كرد. هەرچەندە لەوكاتەشدا ئێمە لەناوچەیەكی دەرەوەی نفوزی سەدامدا دەژیاین، بەڵام هەمیشە ترسی ئەوە هەبوو كەڕژێمی بەعس دووبارە هەوڵی گرتنەوەی بدات. لە ٣١ی ئابی ساڵی 1996دا، رژێمی دیكتاتۆری سەدام هەوڵیدا دەست بەسەر كوردستاندا بگرێتەوە، بۆیە دایكم و دوو خوشك و برام كەخۆشم كە لەتەمەنی هەشت ساڵیدا بووم، بەرەو سوریا هەڵاتین، باوكم لەكوردستان مایەوە، بۆ درێژەدان بەبەرخۆدانی خۆی لەدژی رژێمی عێراق. ئێمە لەدیمەشقی پایتەختی سوریا بووینە دراوسێی ماڵێكی میهرەبانمان ، بەڵام لەگەڵ ئەوەش بۆ دایكم و سێ منداڵی گەنج زۆر زەحمەت بوو.  لەوێ لەڕێگای رێكخراوە نێودەوڵەتییەكانەوە داواكاریمان پێشكەشكرد بۆ گەیشتن بەدەرەوە، هەرچەندە دایك و باوكم دەیانزانی كە چانسی وەرگرتنمان زۆر كەمەو  زۆر كەسی دیكە داواكانیان رەتكرابووەوەو سەركەوتوو نەبوون لەپلانی نیشتەجێكردنی  پەنابەریان لەدەرەوە. بەڵام دواجار بەشێوەیەكی سەرسوڕهێنەر، ئێمە قبوڵكراین و بووە هۆی گۆڕانی ژیانمان. ئەوە بوو ئێمە لەساڵی ١٩٩٨ لەڕێگای (یو ئێن)ەوە، گەیشتینە شاری بێرمینگهام، لەبەریتانیا، كاتێك من ١٠ ساڵان بووم. باوكیشم چەند ساڵێك دواتر توانی بگاتەوە بەئێمە. بۆ یەكەم جارم بوو، كەچووم بۆ سوپەرماركێتێك، من تووشی سام بووم. زۆر گەورە و خاوێن بوو، هەموو ئەو خواردنەی كە بیرت لێدەكردەوە لەوێ هەبوو. ئەوەش جیاوازیەكی زۆری هەبوو لەگەڵ ئەو قەیرانی خۆراكەی، كەئێمە لەكاتی جەنگی كەنداودا ئەزموونمان كردبوو لەنەبوونیدا. بەدەستپێكردنی ژیان لەبەریتانیادا، توانیم سەرنج بدەمە سەر خوێندنەكەم و بۆ دواجاریش، چێژ لەتەمەنی منداڵبوون وەربگرم. ئەوەی بۆ ئێمە هاوكاربوو، پێشتر خێزانمان هەبوو لە بەریتانیا، ئەوان بەڕاستی یارمەتی باشیان كردین. بۆیە پاش ماوەیەكی كورت كەگەیشتم، دایكم و پورەكەم، دانیشتن و پێیان وتم: «پێویستە زمانی ئینگلیزی فێربیت. تاقیكردنەوەیەك هەیە، كەپێویستە تێیپەڕێنیت، پێی دەگوترێت،  یازدە پڵس، ئەوە تاقیكردنەوەی چوونەژوورەیە بۆ قوتابخانەكانی رێزمان لەئینگلتەرا. دكتۆر بنار پەسنی دایكی دەكات و دەڵێ، كاتێك ئێمە گەیشتینە بەریتانیا، دایكم بەتەنها ئەركی سەرپەرشتیكردنی سێ منداڵی خوار دەساڵانی لەئەستۆ بوو، سەرباری ئەمەش هێشتا هەوڵی فێربوونی زمان و لێخوڕینی ئۆتۆمبیل و هەوڵی بەدەستهێنانی بڕوانامەی چاودێری منداڵانی دەدا. منیش هەر كە لەقوتابخانە دەگەڕامەوە ئێواران، هەوڵی بەهێزكردنی ئینگلیزیەكەم دەدا، تابتوانم بۆ تاقیكردنەوەی ئەزموونەكان خۆم ئامادە بكەم. دوای هاوكاری باشی مامۆستا دڵسۆزەكان لەگەڵم لەكاتی گرفتی زماندا، دواجار قۆناغی ئامادەیم تێپەڕاند. دواتریش بڕیارمدا كەببم بەپزیشك، ئەوەبوو لەساڵی ٢٠٠٧، لەقوتابخانەی پزیشكی شاری كاردیف وەرگیرام، كەزۆر پێی خۆشحاڵبووم. دوای ئەوەش بڕیارمدا وەك پسپۆری بواری چاندن و چارەسەری گورچیلە راهێنان بكەم تا لەو رێگایەوە چاودێری نەخۆشەكان بكەم، كەئەوانەی رەوشێكی دیاریكراویان هەیە، لەهەمانكاتدا  بەردەوامی بدەم بە تووێژینەوەو یارمەتیدان و دۆزینەوەی چارەسەری باشتر بۆ نەخۆشەكان. لەسەرووەختی سەرهەڵدانی پەتای كۆڤید١٩، دەستمكرد بەخوێندنی دكتۆراكەم، لەزانستی ئیمۆنۆلۆجی، لەزانكۆی كاردیف. بەهۆی ئەوەی خێزانەكەم لەشارێكی دیكە دەژیان و هاوسەرەكەشم پزیشكی ددان بوو، لەوكاتەدا وەك زۆر كەسی دیكە تووشی نیگەرانی بووم، بەهۆی مەترسی كۆرۆناوە. كاتێك لەدیسەمبەری ٢٠٢٠ ڤاكسینی دژ بەكۆڤید ١٩ پەسەندكرا، خۆم و بەشێك لەهاوكارەكانم كەدكتۆر بوون لە(كاردیف)، ئێمە گروپێكمان لەدكتۆرە موسڵمانەكان پێكهێنا، بۆ هۆشیاركردنەوەی سوودەكانی كوتان. دەستمانكرد بەكاركردن بۆ رەواندنەوەی  دوودڵی لەسەر ڤاكسینەكە، لەنێو كەمینە رەگەزییەكانی وێڵز. ئێمە بەشێوەیەكی رێكخراو ئەمەمان كرد، بەگەیاندنی وێبینارەكان بەچەندین زمانی جیاواز،  ئامادەكردنی مزگەوتەكان، وەك ناوەندی كوتان، هاوكاری كردن لەگەڵ ببیرو باوەڕو ئاین و گرووپەكانی تر. هەرچۆنێك بێت، پێم وایە هاوكارەكانم هەموویان بەیەكسانی شایستەی پێدانی خەڵاتی (MBE)، لەوانە زۆرێك لەدەزگای تەندروستی نیشتمانی كاردەكەن، زۆر ماندوونەناسانە ئەركەكانیان راییكردوەو گرنگیان بەنەخۆشەكان داوە. هەروەك باشترین كاراكتەری ئەم وڵاتە وەك من، كەپەنابەرێكی پێشوو بووە، دەتوانێت بەردەوام بێت بۆ خزمەتی تەندروستی و دەستنیشانیش كرام بۆ وەرگرتنی خەڵاتی ئێم بی ئای، بەڵام لەگەڵ ئەوە ئەو پڕۆژە یاسای نەتەوەیی و سنوورییەی، وەزارەتی ناوخۆی بەریتانیا، بەبۆچوونی من، دژ بەبەرگی ئەم كۆمەڵگایە هەڵچنراوە. دكتۆر بنار تاڵەبانی، نیگەرانی قوڵی خۆی دەردەبڕێ لەسەر ئەو پڕۆژە یاسایەو بەجیاوازی كردنی دەزانێت لەسەر هاووڵاتیانی نیشتەجێی شانشینی یەكگرتووی بەریتانیاو پێی وایە; ئەوە ئەگەر یاسا هەبێت دەبێت یەك شت بێت بۆ هەمووان، پڕۆژە پێشنیاركراوەكانی لێسەندنەوەی هاووڵاتیبوون بۆ هەموو كەسێك بێت، نەك تەنها پەنابەرەكان، بەڵام وا دیارە تەنها بۆ ئەو كەسانە بێت، كە باوك و باپیرانیان، بەڕەچەڵەك بەریتانی نین، بەم شێوەیە هەست بەبێگانەبوون دەكەین. تاڵەبانی دەڵێ،»زۆر سوپاسگوزارم كە لێرە بژیم و هەموو كارێك بكەم كە بتوانم یارمەتی هەمووان بدەم، بەڵام دەزانم كە شتەكانیش چەند جیاواز دەركەون. زۆر كەس نەبوونن، یان بەبەخت نین». ئەو پەنابەرو پەناخوازانەی كە لەترس و نائومێدیدا دەژین، و هانا بۆ زەحمەتترین و قورسترین رێگا دەبەن بۆ دۆزینەوەو  بۆ گەیشتن بەڕێگای وڵاتانی ئارام، ڕەنگە بەشێكیان چانسی ئەوەیان نەبێت وەك ئێمە بەڕێگا سەلامەتەكان بۆ بەریتانیا بێن وەك ئەوەی ئێمە لەڕێگەی پلانی نیشتەجێكردنی نەتەوەیەكگرتووەكانەوە ئەنجامماندا بگەنە ئێرە. ئەم پرۆژەیاسایە هەوڵدەدات رێگا لەو كەسانە بگرێت كە لەڕێگەی نایاساییەوەو بەبەلەمە چوپەكان، دەیانەوێ بێنە ئەم وڵاتەو وەك تاوانبار مامەڵەیان لەگەڵ بكرێ، كە لەبنەڕەتەدا سەرەتاییترین مافی مرۆڤ- مافی ژیان لەسەلامەتی و شكۆمەندیە. لەبەر ئەوەیە كەمن زۆر بەنیگەرانی دەزانم، ئەو پڕۆژەیاسایە ئەوە بیری خەڵكی وەك ئێمە دەهێنێتەوە، كە بێگوێدانە ئەوەی كە ئێمە چەند بەشداریمان لەبەڕێوەچوونی جومگەكانی ژیان لەم وڵاتە كردووە، هێشتا هەست بەهاووڵاتی پلە دوو دەكەین. دەزگای خزمەتگوزاری تەندروستی (ئێن ئێچ ئێس) نمونەیەكی باشە بۆ ئەوەی ببینین كەئەم وڵاتە  چەندە فرە كولتورە. ئەگەر من تەنها بگەڕێمەوە بۆ هەر رۆژێك لەناو ئەو شوێنانەی كە لە ئێن ئێچ ئێس، كارم لەسەر كردووە وەك خوێندكارێكی پزیشكی، یان پزیشك - ناتوانم بیر لەكەسێك بكەمەوە یان ئەندامێكی تری ستافەكان كەخەڵكی وڵاتێكی دیكە نەبووبێ. لەكۆتاییدا دكتۆر بنار تاڵەبانی، نووسیویەتی; من و خێزانەكەم هەموو شتێكی ژیانمان تەرخان دەكەین بۆ خزمەتكردنی ئەم وڵاتە سەرسوڕهێنەرە، چونكە كاتێك هیچمان نەبوو،  ماڵێكی میهرەبانی پێبەخشین. بەڵگەكانیش دیارن و رەنگیان داوەتەوە كەدەریدەخات، كۆچبەران و پەنابەرو پەناخوازان، زۆر زیاتر لئەوەی وەریدەگرن،  دەیخزێننە ناو ئابووریی ئەو وڵاتەوە. بەگوتەی تاڵەبانی. لەكۆتاییدا نووسیویەتی:» پڕۆژەی نیشتمانی و سنوورەكان ئەوەمان وەبیردەهێنێتەوە،  كەگرنگ نییە خەڵكی وەك ئێمە چی بكەین، یان چەندە بەزەحمەتی كار بكەین، دواجار ئێمە بەتەواوی سەر بەئێرە نین و  بەو وڵاتەوە پەیوەست نین، چونكە دەوڵەت دەتوانێت لەهەركاتێكدا هەمووی پوچەڵبكاتەوە».

هاوڵاتی ئەندامێکی پێشووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند:" ئەم سیاسەتەی پارتی  کەپەیڕەوی دەکات، تورەکردن و لێکترازانی زیاتری ھەردوو شەقامی لێدەکەوێتەوە، لەوانەیە بۆ ماوەیەک بتوانێت سیاسیەکان بەلای خۆیدا رابکێشێت، بەڵام لە کۆتایی دا ئەو سیاسیانەش دەبێت ملکەچی شەقامی خۆیان بن.'' ئەمڕۆ چوارشەممە 26ی کانوونی دووەمی 2022، بڵێسە جەبار فەرمان ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی و هاوکات ئەندامی پێشووی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە لاپەڕەی خۆی لە فەیسبووک ڕایگەیاند، ''عیراق وڵاتێکی فرە نەتەوەیەو لە دێرزەمانەوە ھەوڵدراوە برایەتیەک لەنێوان پێکھاتەکانیدا بچەسپێنرێت ولە ئێستاشدا سیاسەتی دروست و ستراتیژی دەبێت بە ئاراستەی نزیک کردنەوەی شەقامی عەرەبی و عیراقی بێت لە شەقامی کوردی.' دەشڵێت، ''ئەم سیاسەتەی پارتی دیموکراتی کوردستان کەپەیڕەوی دەکات، تورەکردن و لێکترازانی زیاتری ھەردوو شەقامی لێدەکەوێتەوە، لەوانەیە بۆ ماوەیەک بتوانێت سیاسیەکان بەلای خۆیدا رابکێشێت، بەڵام لە کۆتایی دا ئەو سیاسیانەش دەبێت ملکەچی شەقامی خۆیان بن.'' ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، ''پێشتر پارتی بە کاندید کردنی فواد حسین ھەموو شەقامی عێراقی دژی خۆی ھاندا، بەوەی کە دەوترا مسعود بەرزانی سکرتێری خۆی ناردوە بیکات بە سەرۆکی ھەموو عێراق، شەقامی عیراقی ئەمەی بە ئیھانەیەکی گەورە زانی و دەنگیان نەدا بەوەی سکرتێری کاک مسعود ببێت بە سەرۆککۆمار.'' ئەوەشی نوسیووە، ''ئێستاش ھەمان سیناریۆ دوبارە دەکاتەوە بەوەی کەسێک کاندید کردوە کە ناوو ناوبانگی لە رووی قانونیەوە باش نیەو لەسەر گەندەڵی متمانەی لێوەرگیراوە لەپەرلەمان ئەمە لەلایەن شەقامی عەرەبیەوە بە ئیھانەیەکی گەورە وەرگیراوە و بەم شێوەیە ناکۆکیەکانی کورد و عەرەب گەورەتر ئەبێ.''

هاوڵاتی گرانبوونی نرخی غازی ماڵان و ئارد بووە هۆی داخستنی بەشێك لەفڕنی سەمونخانەو نانەواخانەكان و داوا لەحكومەتی هەرێم دەكەن كێشەی سووتەمەنی و نرخی ئاردیان بۆ چارەسەر بكەن، ئەگەرنا ناچارن بەتەواوی كاركردنیان رابگرن. یاسین محێدین، خاوەنی نانەواخانەی دێرین لە سلێمانی، ئاماژە بەوە دەدات بەهۆی نەبوونی غازەوە، ماوەی سێ رۆژ نانەواكەی داخستووە و دەڵێت:» زیانێكی زۆرم كردووە، چونكە كرێی دوكان و شاگرد و وەستا لەماوەی ئەو سێ رۆژەدا لە گیرفانی خۆم داومە». خاوەنی نانەواخانەی دێرین، بە هاوڵاتی وت:» لەئێستادا زۆر بە گران غازمان دەستدەكەوێت، ئەوەش بووەتە كێشەیەكی سەرەكی بۆمان و ناچار بەگران غازەكە دەکڕین و قازانجی نابێت بۆمان». هێمن جەزا، خاوەنی سەمونخانەی ماد لە هەولێر، ئاماژە بەوە دەدات گرانی نرخی غازو دەستنەكەوتنی كێشەی بۆ دروستكردوەو وتی:» چەندین جار پەنامان بردووەتە بەر قایمقامیەت و داوای هاوكاریمان لێكردووە». ناوبراو وتیشی:» ئێستا ئەوەی كێشەی سەرەكیمانە گرانبوونی نرخی ئاردیشە، كە بەهۆی سەرماو سۆڵەوە دەروازەكان هاتوچۆی راگیراوە و نرخی ئاردەكەش گران بووە». ئەم خاوەن سەمونخانەیە ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد ماوەی زیاتر لە هەفتەیەكە دوكانەكەی تەنیا بەشی كرێكارو مەسرەفی رۆژانە دەردەكاتەوە و وتی:» هیچ قازانجێكم لێ دەستناكەوێت». دیمەن رەزا، جێگری لیژنەی پیشەسازی و وزە لە ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» كۆبونەوەمان لەگەڵ بەرپرسانی نەوت و وزە كردووە و داوامان كردووە كێشەی كەمی غازی سنورەوكەمان بۆ چارەسەر بكەن و كێشەی خەڵكی كۆتایی بێت». باسی لەوەشكرد بە زیادكردنی رێژەی پێویستی غاز بۆ پارێزگاكان كێشەی كەمی غاز چارەسەر دەكرێت و وتیشی:» بۆ ئەو مەبەستە هەفتەی داهاتوو لەگەڵ كۆمپانیای سارپ كوردستان كۆدەبینەوە و بزانین كێشەكانی بەردەم زیادكردنی رێژەی غازی پارێزگاكان چیە و چۆن دەتوانرێت چارەسەر بكرێت». هاوكات لە پارێزگای دهۆك و ئیدارەی زاخۆ بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخی ئاردو گرانبوونی غاز ژمارەیەك فڕن و نانەواخانە داخران ئاراس مەهدی، خاوەن نانەواخانەیەكە لە شاری دهۆك لەلێدوانێكدا بۆ هاوڵاتی ئەوەی خستەڕوو كە  ئێستا فەردەیەك ئارد بە 40 هەزار دینارەو پێشتر بە 20 هەزار دیناربووە» وا بڕوات منیش فڕنەكەی خۆم دادەخەم». ئاراس وتیشی:»كەس حەزناكات دوكانەكەی خۆی دابخات، بەڵام ئەگەر هیچ قازانج نەكەین و كریێ دوكانەكە لەسەر حسابی خۆمان بێت ناچارین ئێمەش دایدەخەین». ئەحمەد مەلا وەحید مزوری، نوێنەرێ خاوەن فڕن و سەمونخانەكانی دهۆك لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:»تا ئەمڕۆ 47 فڕن و سەمونخانە لە سنوری دهۆك و ئیدارەی زاخۆ داخراون وابڕوات ژمارەكە هێشتا زیاتر دەبێت، هۆكارەكان دیارو ئاشكران هیچ كەس و لایەنێك هاوكاریمان ناكات». ناوبراو وتیشی:» ئێستا یەك لیتری گازوایل بە 850دینارەو پێشتر حكومەت بە 250دینار دەیدایە خاوەن فڕن و سەمونخانەكان دواتر كردی بە 500 دینار». لەسنوری دهۆك 129 سەمونخانە، 204 نانەواخانە، لە سنوری ئیدارەی زاخو 300 نانەواخانە و فڕن هەیە. ئەحمەد مەلا وەحید ئاماژەی بۆ ئەوەشكرد چەندینجار داوایان لەبەرپرسان كردووە هاوكارییان بكەن بەڵام هیچ كەس ئامادە نیە داواكاریەكانیان جێبەجێ بكات، لەئێستادا جگە لە داخستن هیچ بژاردەیەكی تریان نیە

هاوڵاتی دواجار بەندیخانەی غوێران لەحەسەكە كۆنترۆڵكرایەوە و هیزەكانی سوریای دیموكرات توانییان دوای شەش رۆژ دەست بەسەر تەواوی بەندیخانەكەدا بگرنەوە . بۆ شەشەم رۆژی لەسەریەكە هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) بەردەوامبوون لە هەڵمەتی گەڕان و پشكنین بۆ پاككردنەوەی شوێنە كۆنتڕۆڵكراوەكان و دوجار توانییان كۆتایی بە شەڕەكە بهێنن. اوەندی راگەیاندنی هەسەدە لە بەیاننامەیەكدا بڵاویكردەوە، ئەمڕۆ هێزەكانیان سەركەوتووبون لە كۆنترۆڵكردنەوەی تەواوەتی بەندیخانەی غوێران. بەپێی بەیاننامەكە، هەسەدە باسی لەوە كردووە لەچوارچێوەی هەڵمەتی "هێزی گەل"ی هێزە سەربازی و ئەمنییەكان بەتەواوی بەندیخانەی غوێرانیان لە حەسەكە لەدەست چەكدارانی داعش سەندەوە. هاوكات فەرھاد شامی، بەڕێوەبەری ناوەندی ڕاگەیاندنی ھەسەدە، ڕایگەیاندووە، تەواوی بەندیخانەی غوێرانیان كۆنتڕۆڵكردەوە و سەرجەم تیرۆریستەكانی داعشیش خۆیان ڕادەستی ھێزەكانیان كردووە. بەپێی دواین ئامار تا ئێستا زیاتر لە هەزار چەكدار دەستگیر كراون و ٢٣ كارمەند و شەڕڤان كە دیل بوون ئازاد كراون. بەپێی ئاماری روانگەی سوری، ژمارەی قوربانییەكان لەم شەڕە شەش رۆژییەدا بەرزبووەتەوە و گەیشتووەتە ١٨١ كوژراو كە ١٢٤یان داعشن و ٥٠یان شەڕەڤان و هاوڵاتی مەدەنین.

هاوڵاتی رێکخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی راپۆرتێكی بڵاوكردەوە و رایگەیاند:" دانیمارک، فینلاند، نەرویج، سەنگافورە، سوید، سویسرا، هۆڵندا، لۆکسمبۆرگ، ئەڵمانیا لەریزبەندی باشترین وڵاتانی جیهانن بۆ شەفافیەت و بەرەنگاربونەوەی گەندەڵی". "عێراقیش  23یەمین گەندەڵترین وڵاتی جیهانە". ئەمڕۆ سێشەممە 25ی کانونی دووەمی 2022، رێکخراوی شەفافیەتی نێودەوڵەتی لەراگەیەنراوێکدا باسی لەوەشکردوە، لەئێستادا پرسی گەندەڵی بابەتێکی جێگەی ناکۆکییە لەنێوان وڵاتان و کێشەکانی تایبەت بە بەرەنگاربونەوەی گەندەڵیش لە وڵاتێکەوە بۆ وڵاتێکی دیکە جیاوازن، لەگەڵ ئەوەشدا هەوڵەکانی تایبەت بەم پرسە بەردەوام بون و لەهەندێک وڵاتیش سەرکەوتنیان بەدەستهێناوە. لەراپۆرتەكەدا ئەوەش هاتووە: ئەو وڵاتانەی ئازادییە مەدەنییەکان  و مافەکانیان تێدا پارێزراوە و خاوەن دامەزراوەی دەوڵەتی بەهێزن لەگەڵ بونی سیستەمی دیموکراسی لە حکومڕانییەکەیاندا کەمتر گەندەڵیان تێدا تۆمارکراوە، بەپێچەوانەوە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکور و ناوەڕاستی ئەفریقا کەمتر دامەزراوەکانی روبەڕوبونەوەی گەندەڵییان تێدا کارایە.  لەریزبەندییەکەدا باس لەوەکراوە، دانیمارک، فینلاند، نەرویج، سەنگافورە، سوید، سویسرا، هۆڵندا، لۆکسمبۆرگ، ئەڵمانیا لەریزبەندی باشترین وڵاتانی جیهانن بۆ شەفافیەت و بەرەنگاربونەوەی گەندەڵی. ریزبەندییەکە بەسەر ئاستی یەکەم (88) پلە ، ئاستی دوەم 86  پلە دابەشکراوە و 20 وڵاتیش کەوتونە دەرەوەی ریزبەندییەکە و بە گەندەڵترین وڵاتانی جیهان دیاریکراون، لەریزبەندییەکەدا ئیمارات یەکەم وڵاتی عەرەبییە لەڕوی شەفافیەت و لەپلەی 24 دێت لەئاستی جیهان، دوای ئەویش قەتەر دوەم وڵاتی عەرەبییە و لەپلەی 31 دێت.  

  هاوڵاتی هەپەگە ناسنامەی پێنج گەریلای شەهیدی ڕاگەیاند، کە یەکێکیان خەڵکی شارۆچکەی دەربەندیخانی سەر بە پارێزگای سلێمانییە. ئەمڕۆ چوارشەممە 26-01-2022 ناوەندی راگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی پاراستنی گەل -هەپەگە- لە راگەیێندراوێکدا ناسنامەی پێنج شەڕڤانی بە ناوەکانی (رەوان عەلی، سوڵتان داڤچک، مەد بارش کەسیجی، مەلیک ئەرسلان و دەلیل تەکین) بڵاوکردەوە.  وەکو لە راگەیێندراوەکەدا هاتووە، رەوان عەلی لەدایکبووی سلێمانییە و نازناوی ئەکین کوردستانی لە ریزەکانی پەکەکە هەبووە و، ناوی دایکیشی پەرژینە.  چوار کەسەکەی دیکە کە ناویان بڵاوکراوەتەوە لەدایکبووی باکووری کوردستانن و خەڵکی شرنەخ، جۆلەمێرگ، بەدلیس و ئیلێهـن. ناسنامەی شەهیدەکان: ناسناو: ئەکین کوردستان ناو و پاشناو: ڕوان عەلی دایک و باوک: پەرژین و عەلی شوێنی لەدایکبوون: دەربەندیخان/سلێمانی کات و شوێنی شەهیدبوون: ٢٩ی نیسانی ٢٠١٧/ هەفتانین ناو: ستێرک کائوڕۆژ ناو و پاشناو: سوڵتان داڤچیک دایک و باوک: فاتمە – جەمیل کات و شوێنی شەهیدبوون: ٢٩ی نیسانی ٢٠١٧/ هەفتانین   ناسناو: مەد مەزداهـ ناو و پاشناو: مەد بارش کەسیجی شوێنی لەدایکبوون: جۆلەمێرگ دایک و باوک: قادر/ بەرهەم کاتو  شوێنی شەهیدبوون: ٢٩ی نیسانی ٢٠١٧/ هەفتانین ناسناو: ڕۆستەم گارزان ناو و پاشناو: مەلیک ئەرسەلان شوێنی لەدایکبوون: بەدلیس دایک و باوک: فاتمە – مەندوهـ کات و شوینی شەهیدبوون: ٢٩ی نیسانی ٢٠١٧/ هەفتانین   ناسناو: چیاگەر دەلیل ناو پاشناو: دەلیل تەکین شوێنی لەدایکبوون: ئێلـهـ دایک و باوک: کەزیبان-مەدەنی کات و شوێنی شەهیدبوون: ٢٩ی نیسانی ٢٠١٧/ هەفتانین  

هاوڵاتی پاش ئەوەی عەلی حەمەساڵح سکاڵای لەسەر تۆمار کرا لەلایەن بەڕێوبەرایەتی كۆمەڵگای باشماخ بە تۆمەتی ئەوەی لەسەر دۆسیەی قاچاخیی زانیاری ناڕاستی بڵاوکردووەتەوە؛ ئەمڕۆ پەرلەمانتارەکە ڕایگەیاند دۆسیەکەی بردووەتەوە.  ئەمڕۆ چوارشەممە 26ی کانوونی دووەمی 2022، عەلی حەمەساڵح ئەندامی پەرلەمانی کوردستان ڕایگەیاند، کە دۆسییەکەی لە بەردەم دادوەری دادگای پێنجوێن بردووەتەوە.  پاش ئەوەی لە 14ی کانوونی یەکەمی 2021 دادوەر داوای پارێزبەندی لە سەرۆکی پەرلەمان کرد و دۆسیەکە برایە دادگا، لە ڕۆژی 26ی کانوونی دووەمی 2022، بێتاوانیی عەلی حەمەساڵح سەلمێندرا.  لە هەژماری تایبەتی خۆی، عەلی حەمەساڵح ڕایگەیاند،  "ڤیدیۆ و وێنەی 38 بارھەڵگرمان خستەڕوو، کە ژمارەی بارھەڵگرەکان دەرچوو بوون، دوای ئەوەی لە سیستمی گومرگی لێکۆڵینەوە کرا، 36 بارھەڵگریان گومرگیان نەداوە، واتە بە "قاچاخ" داخڵ بوون". 

هاوڵاتی سوپای توركیا لەسەر سنووری رۆژئاوا و باكووری كوردستان تەقەیان لە هاوڵاتییەكی كورد كرد و كوشتیان. بەپێی هەواڵێی ئاژانسی هاواری رۆژئاوای كوردستان، دوێنێ هاوڵاتییەكی تەمەن 26 ساڵ كە لە كێڵگەكەی خۆ لە گوندی كۆر عەلی لە ڕۆژئاوای شاری كۆبانێ كاری دەكرد، لەلایەن سوپای توركیاوە تەقەی لێكراوە و بەهۆیەوە گیانی لەدەستداوە. وەك ئەو ئاژانسە دەڵێت :محەمەد ئەحمەد باوكی چوار منداڵ بووە و لە كێڵگەكەی خۆیدا كاری كردووە و سەربازانی توركیا كردوویانەتە ئامانج و كوشتوویانە، تەرمەكەشی لەلایەن كەسوكارەكەیەوە رۆژێك لە دوای كوژرانی بەخاك سپێردراوە. كۆبانێ لەم مانگەدا چەندین جار لەلایەن فڕۆكەی بێفڕۆكەوانی توركیا و تۆپخانەكانی سوپای توركیا كراوەتە ئامانج، لە ئەنجامی ئەو هێرشانەدا ژمارەیەك هاوڵاتی شەهید و برینداربوون.

هاوڵاتی سەرچاوەكانی هەواڵی عێراق بڵاویانكردەوە، بەمەبەستی ئاگاداربوون لە رەوشی ئەمنیی و پاراستنی سنورەكان، مستەفا كازمی سەرۆك وەزیرانی عێراق سەردانی سنورەكانی عێراق و سوریای كردووە. وەك ئەو سەرچاوانە ئاماژەیان پێداوە، مستەفا كازمی بەیاوەری جومعە عیناد وەزیری بەرگریی عێراق، عوسمان غانمی، وەزیری ناوخۆی عێراق و چەند ئەفسەرێكی سوپا سەردانی سنوری سووریای كردووە. لەسەردانەكەیدا بۆ سنووری سوریا كازمی لەگەڵ ئەو فەرماندانەی سوپای عێراق كۆبووەتەوە كە چاودێری سنورەكانی نێوان عێراق و سوریا دەكەن. سەردانەكەی كازمی بۆ سنووری سوریا لەكاتێكدایە ماوەی هەفتەیەكە داعش هێرشیكردووەتە سەر زیندانی پیشەسازی لە حەسەكە،بەڵام هێرشەكەی شكستیهێنا و دەنگۆی هەڵاتنی ژمارەیەك چەكداری داعش بۆ عێراق هەیە.

سەركۆ جەمال یەكێتی و پارتی دڵنیان لە دەرچوونی كاندیدەكانیان بۆ پۆستی سەرۆك كۆمارو هەریەكەیان لای خۆیانەوە خەریكی لۆبی كردن و دەنگ كۆكردنەوەن بۆ ئەوەی ببنە براوەی كێبڕكێكەیان لە بەغدا. رۆژی سێشەممە 25-1-2022، دادگای باڵای فیدراڵیی عێراق، بڕیاریدا كە دانیشتنی یەكەمی خولی پێنجەمی پەرلەمانی عێراق كە سەرۆكی پەرلەمان و هەردوو جێگرەكەی تێیدا هەڵبژێردران و پەرلەمانتاران سوێندی یاساییان خوارد دەستووری و یاساییە. بەپێی دەستووری عێراق، دوای مانگێك لەهەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتیی پەرلەمان، دەبێت سەرۆك كۆمار هەڵبژێردرێت، بەوپێیەش دەبێت 8-2-2022 سەرۆك كۆماری عێراق هەڵبژێردرێت.  لەكۆبوونەوەی رۆژی یەكشەممەی مەكتەبی سیاسیی یەكێتیدا بە زۆرینەی دەنگ بەرهەم ساڵح وەك كاندیدی سەرۆك كۆمار یەكلاكرایەوەو ئەوەش هاوكاتە لەگەڵ سووربوونی پارتی لەسەر نەكشاندنەوەی كاندیدەكەی كە هۆشیار زێباری ئەندامی مەكتەبی سیاسی ئەو حزبەیە. لایەنە سیاسییەکانی هەرێمی کوردستان هۆشداری دەدەنە پارتی‌و یەکێتی کە بەهۆی پرسی سەرۆک کۆمارەوە یەکڕیزیی کورد لەبەغدا تێکدەچێت‌و ئەوەش دەرەنجامی نەرێنی بۆ سەر خەڵکی کوردستان لێدەکەوێتەوە. هەرێم كەمال ئاغا، ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت :»ئەمە پرۆسەیەكە وا رێكەوت كە بەڕێكەوتن نەبووە لەگەڵ لایەنەكانی دیكەی كوردی، كاندیدی دیكەی لایەنەكان هەیە، سەرەتا لەگەڵ پارتی پێكەوە هاتین بۆ بەغدا، وابڕیاربوو نەبینە بەشێك لەو كێشانەی لەناو ماڵی شیعە هەیەو بوەستین تا چارەسەری كێشەكانی خۆیان بكەن». هەرێم كەمال ئاغا دەشڵێت :»ئێستا ئێمە كاندیدی خۆمان هەیەو كاری بۆ دەكەین ئەگەر سەركەوتنی بەدەستهێنا وەكو فەلسەفەكەی مام جەلال كاری لەسەر كردووە بۆ بەدەستهێنانی مافە بنچینەییەكانمان بەردەوام دەبین، لەگەڵ چەند لایەنێكیش لێكنزیكی لەبیروبۆچوون هەیەو پێیان وایە ئەو سیاسەتەی یەكێتی گرتوویەتیە بەر دروستە». «پارتی هەموو بەرژەوەندییەكانی لەپۆستی سەرۆك كۆماردا دەبینێتەوە، بەڵام بیریان لەوە نەكردووەتەوە كوردستان هەرچی بەسەر دێت»، هەرێم كەمال ئاغا وا دەڵێت. هاوكات، ستران عەبدوڵا ئەندامی مەكتەبی سیاسی یەكێتی لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت :»ئێمە باوەڕمان بەتواناكانی یەكێتی لەڕووی دیپلۆماسی و سیاسی و كاندیدەكەی خۆشمان هەیە كە سەركەوتوو دەبێت لەگەڵ فراكسیۆن و ئەندامانی پەرلەمانی عێراق كە دەنگ بدەن بە كاندیدەكەی یەكێتی لەدەرەوەی هەر فشارو رێككەوتنێك كە لیستەكانیان بیخەنە سەریان و رێككەوتنی پێشوەخت بكەن». هەروەها پێشیوابوو پەرلەمانتارانی عێراق دەزانن پێویستە دەنگ بەكێ بدەن بۆ بەردەوامیی پرۆسەی سیاسی لەعێراقدا دەنگ بەكاندیدی یەكێـتی و مۆدێلی تێڕوانینەكانی یەكێتی دەدەن بۆ سەرخستنی پرۆسەی سیاسی، وتیشی:» هەموو گرنگی یەكێتی لەم قۆناغەدا سەرخستنی كاندیدەكەیەتی، بۆیە هەموو هەوڵەكانمان بەو ئاڕاستەیەیە و زۆر گوێ بە ئەگەری دیكە نادەین لەم قۆناغەدا». سەبارەت بە حزبەكانی دیكەی كوردستانی كە خاوەنی 14 كورسی پەرلەمانی عێراقن، ئەو ئەندامەی مەكتەبی سیاسی یەكێتی ئەوەی روونكردەوە كە نەوەی نوێ و كۆمەڵ و یەكگرتوو گفتوگۆیان لەگەڵ دەكرێت كە دەنگ بە كاندیدەكەی یەكێتی بدەن. بەرپرسی لقی پێنجی پارتی لە بەغدا دەڵێت:» پارتی بە مافێكی شەرعی خۆی دەزانێت بچێتە كێبڕكێ بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار». شوان محەمەد، بەرپرسی لقی پێنجی پارتی لە بەغدا لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت :»ئێمە وەكو پارتی بەمافێكی شەرعی خۆمان و بەسنگێكی فراوان دەچینە ئەو كێبڕكێیەی پۆستی سەرۆك كۆمار، لەبەرئەوەی یەكێتی نەهاتە ناو كۆدەنگی نیشتیمانییەوە». هەروەها وتیشی:»ئێستا دوو رێگا هەیە یان دەبێت رێككەوتنی پێشوەخت هەبێت یاخود دەبێـت هەر لایەنێك بۆخۆی بچێتە ئەو هەڵبژاردنەوە». بەرپرسی لقی پارتی لەبەغدا دەشڵێت :»دەرگای گفتوگۆ دانەخستن تەنها بە قسە نییە ئەگەر پێشوەختە بڕیاری دابێت ئەو پۆستە بۆ یەكێتییە ئەی دانەخستنی دەرگای گفتوگۆ مانای چییە؟، دەتوانین بڵێین یەكەم دانیشتنی پەرلەمانی عێراق گەواهی ئەوەیە كە پارتی چەند پێشكەوتنی بەخۆیەوە بینیوە لە دانوستانەكاندا». هێشتا فراكسیۆنەكانی كۆمەڵ و یەكگرتوو خۆیان یەكلایی نەكردووەتەوەو دەنگ بە كام كاندیدی سەرۆك كۆمار دەدەن، نەوەی نوێ لای خۆیەوە كاندیدی بۆ پۆستی سەركۆ كۆمار دیاری كردووە. جەمال كۆچەر ئەندامی فراكسیۆنی یەكگرتوو لە پەرلەمانی عێراق لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت:»تەنیا ئەوەندەیان بە ئێمە وتووە كە لەسەر ئەو پرسە قسە دەكەین ئێمەش وتمان هێشتا نەچووینەتەوە بەغدا، تا نەچینە ئەوێ و ناوی كاندیدەكان نەیەنە بەردەستمان بڕیاری خۆمان لەسەر ئەوە نادەین دەنگ بە چی كاندیدێك دەدەین بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار». هاوكات، سۆران عومەر سەرۆكی فراكسیۆنی كۆمەڵی دادگەری لەپەرلەمانی عێراق بەهاوڵاتی وت ب"ە هیچ شێوەیەك ئامادەنیم لەسەر ئەو پرسە قسە بكەم".

عەمار عەزیز نزیكەی دوو هەفتەیە سوپا پەیكەری زەردەشت شەنگالی رادەستی یەبەشە نەكردووەتەوەو سوپاو یەبەشە نەگەیشتوونە رێككەوتن، بەڵام بەهۆی مەترسییەكانی داعش بۆ سەر ناوچەكە گرژییەكانیان خاوبووەتەوە. زەردەشت شەنگالی لەگەڵ سێ شەڕڤانی تر  لە 15ی كانوونی دووەم بە فرۆكەی توركیا شەهیدكراون، وەك رێزلێنان بۆ خەبات و ماندووبوونی سەركردەكەیان پەیكەرێكیان بۆ دروستكرد دواتر لە 14ی كانوونی دووەم لەدەوری سەركەوتن لەناوەندی شەنگالیان دانا، بەڵام دوای چەند كاتژمێرێك سوپا پەیكەرەكەی بردووەو ئەوەش ئاڵۆزی دروست كردووە.  حەیدەر شەشۆ، بەرپرسی فەرماندەی پێشمەرگە لەشەنگال لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:»زۆرجار ناكۆكی لە نێوان سوپاو یەبەشەدا دروستبووە، بەڵام بەهۆی پشتگیری كردنی بەشێك لەحەشدی شەعبی بۆ یەبەشە سوپا هیچی پێنەكراوە». هەروەها وتیشی:» بەهۆی مەترسییەكانی داعش هێزێكی زۆری سوپای عێراق رەوانەی سنوری قەزاكە كراوە ، ئێمە پشتگیری ئەو هەنگاوەی حكومەت دەكەین، لەبەر ئەو بارودۆخەی رۆژئاوایە، هەرچەندە سیناریۆی 2014 قەد دووبارە نابێتەوەو داعش بەهیچ شێوەیەك ناتوانێت شەنگال دووبارە داگیربكات، بەڵام ئەو ئامادەكارییە شتێكی زۆر باشە «. بەرپرسی ئەنجومەنی خۆسەری دیموكرات دەڵێت:» ئامادەكاری تەواومان كردووە بۆ هەر هێرشێكی چەكدارانی داعش بۆ سەر قەزای شەنگال». خودێدا ئەلیاس، بەرپرسی ئەنجومەنی خوسەری دیموكرات لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت: « ناكۆكی و ئاڵۆزی نێوان ئێمەو سوپا لەسەر پەیكەری هێنانە خوارەوەی پەیكەری زەردەشت شەنگالی دروستبووە». لە 14 و 15 ئەم مانگە هێزێكی زۆر لەموسڵ و كەركوكەوە رەوانەی سنون و دەوروبەری كرا، ژمارەی ئەو هێزە نزیكەی 9 هەزار سەربازە لەگەڵ دەیان هەمەری سەربازی سوپا لەهەموو لایەكی سنون بڵاوە پێكرا. خودێدا ئەلیاس ئەوەشی دووپاتكردەوە كە ئامادەكاری تەواویان كردووە بۆ هەر هێرشێكی چەكدارانی داعش بۆ سەر قەزای شەنگال، هەرچەندە بەمەحاڵی زانی جارێكی تر داعش بتوانێت شەنگال داگیربكاتەوە، وتیشی:» ژمارەی شەڕڤانانی سەر بە یەبەشە نزیكەی 12 هەزار شەڕڤانن كە هەموویان ئامادەن بەرگری لەخاكی شەنگال بكەن». خودێدا چوكی، بەڕێوەبەری ناحیەی سنون لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» هۆكاری سەرەكی دروستبوونی ئەم گرژی و ئاڵوزییانەی بەم دووایە روویداوە پەیوەندی بە پێكهێنانی حكومەتی نویێ عێراقەوە هەیە ، هەندێك لایەنی سیاسی دەیانەوێت شەنگال وەك كارتێكی بازرگانی بۆ بەرژەوەندی تایبەت بەخۆیان بەكاربێنن، حكومەتی ئێستای عێراق دەیەوێت رێككەوتنەكەی بەغداو هەولێر جێبەجێ بكەن ئەوەش شتێكی مەحاڵە و قبوڵ كراو نیە». خودێدا چوكی وتیشی: « ئەو هێزانەی ئێستا لەشەنگالن بەهەموو توانایەكیان بەرگری لە خاكی شەنگال دەكەن، ئەوانەی باس لە نائارامی شەنگال دەكەن هیچ راست نیە و ئەمە تەنها خزمەت بەدوژمن دەگەیەنێت».  

شاناز حەسەن، عەمار عەزیز بەهۆی دابەشنەكردنی نەوتی سپی لەلایەن حكومەتی هەرێمەوە هاووڵاتیان پەنا دەبەنەبەر كڕینی نەوت بەدەبە كە لەئێستادا نرخەكەی بەرزبووەتەوەو نرخی بتڵێك غازی ماڵان بە دوو هێندەی نرخە فەرمییەكەی لەبازاڕی رەشدا دەفرۆشرێت. رێبین مەولود، فرۆشیاری غاز، لە لێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» نەبوونی غازی پێویست لە كارگەكاندا وایكردووە نرخەكەی لەبازاڕدا بەرزببێتەوە بە جۆرێك لەهەندێك شوێن تا 20هەزار دینار فرۆشراوە». هاوكات  غازفرۆشێك لەدهۆك ئاماژە بەوە دەدات حكومەتی هەرێم  هاوكاریان ناكات و وتی:» كەمی غاز وایكردووە لەلایەن هەندێك فرۆشیارەوە سوود لە هەلەكە وەربگیرێت و بەگران بگەیەنرێتە دەست هاووڵاتیان». ئەم فرۆشیارە كە نەیویست ناوی خۆی ئاشكرابكات ئاماژەی بۆ ئەوەكرد دوو رۆژە نرخی بتڵێك غاز لەبازاڕەكانی دهۆك بە 15هەزار دینار دەفرۆشرێت. بەڕێوەبەری بەرهەمە نەوتییەكانی سلێمانی دەڵێت:» هەر شوێنێك بتڵێك غاز بەزیاتر لەهەشت هەزارو 500 دینار بفرۆشێت، لێپرسینەوەی لەگەڵ ئەنجامدەدرێت». محەمەد حەسیب بەڕێوەبەری نەوت و كانزاكانی سلێمانی بە هاوڵاتی وت:»خواست لەسەر غازی ماڵان زۆر بووەو  پشكی غازی پارێزگای سلێمانیش كەمە بۆیە ئەو گرفتە دروستبووە». هەروەها  وتیشی:»هەر شوێنێك بتڵێك غاز بەزیاتر لە هەشت هەزارو 500 دینار بفرۆشێت، لێپرسینەوەی لەگەڵ ئەنجامدەدرێت و لەماوەی رابردووشدا كۆمەڵێك بریكاری غاز دراون بەدادگا و بەشێكیشیان زیندانیكراون». كەریم عەلی، سەرۆكی لیژنەی پیشەسازی و وزە لەئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی، لەلێدوانێكدا بەهاوڵاتی وت:» بەرپرسیاری یەكەم لەدروستبوونی كێشەی نەوت و غاز حكومەت و وەزارەتی سامانە سروشتیەكانە». سەرۆكی لیژنەی پیشەسازی و وزە ئاماژەی بۆ ئەوەكرد ساڵ بەساڵ پێداویستی خەڵك زیاد دەكات و حكومەت هەر بەو رێژەیەی 10ساڵ لەمەوپێش بۆ سلێمانی داناوە غاز دابەشدەكات، كە ئێستا سلێمانی دوو هەزار تۆنی پێویستەو تەنیا یەك هەزار تۆنی بۆ دابیندەكرێت. ناوبراو وتیشی:» لەهەرێمدا بەرهەمی غازی یەدەگی زۆر زیادمان هەیەو بەداخەوە كەڕێژەی لەسەدا 30 بەپێی گرێبەستەكان دەنێردرێتە دەرەوە بۆ وڵاتانی پاكستان و ئەفغانستان و ئەرمنستان لەكاتێكدا هاووڵاتیانی خۆمان پێویستیان پێیەتی». هاوكات، لەبارەی دابەشكردنی نەوتی ماڵانەوە سەرۆكی لیژنەی پیشەسازی و وزە ئەوەشی روونكردەوە سنوری پارێزگای سلێمانی و گەرمیان و هەڵەبجە و ئیدارەی راپەڕین پێویستی بە 110 ملیۆن لیتر نەوت هەیە كە تائێستا نزیكەی 40ملیۆن لیتر بڕیاری ناردنی دراوەو وتی:» ئەو بڕە زۆر كەمترە لەپێداویستی، بۆیە گەر هەر وابڕوات ئەمساڵیش هەموو مەڵبەندەكان نەوت وەرناگرن». لەئێستادا 17 ملیۆن لیتر نەوت دابەشكراوە ئێستا دابەشكردنەكە لەمەڵبەندی حەوتدایە. كۆمپانیای مزگین هات، تاكە كۆمپانیە لە سنوری پارێزگای دهۆك غاز بەسەر هاووڵاتیاندا دابەش دەكات، پارێزگای دهۆك رۆژانە پێویستی بە 180تۆن غازی شلە.  فەرمان حەسەن، نوێنەری كۆمپانیای غازی مزگین هات لەلێدوانێكدا بە هاوڵاتی وت»لە هەفتەی رابردوو بەهۆی بارینی رێژەیەكی زۆر لەبەفر هاتوچۆكردن سەخت بوو، ئەو غازەی بۆ ئێمە دەهات زۆر بە زەحمەت دەگەیشتە ئێمە یەك دوو رۆژ نەهات بۆیە غاز كەمبوو، دوای پاكکرنەوەی رێگایەكان لە بەفر ئێستا رۆژانە بەبێ كێشە 180تۆن غاز بۆ ئێمە دێت، ئێمەش بەسەر خەڵكدا دابەشی دەكەین».  فەرمان حەسەن وتیشی»ئێستا بۆتڵی غازی ماڵان بە 9هەزاردینارە، غازی بازرگانیش یەك بۆتڵ لەنێوان 11و12هەزارە». هاوكات، هۆكارێكی دیكەی كەمبوونی غازی بۆ ئەوە گەڕاندەوە كە لەوەرزی زستان داواكاری خەڵك لەسەر غاز زۆر بەرزدەبێتەوە ئەوەش بەهۆی بەكارهێنانی غاز بۆ خۆگەرمكردنەوە لەجیاتی بەكارهێنانی نەوت و لەسەدا 90%ی فڕن و نانەواكانی سنوری پارێزگای دهۆكیش غاز بەكاردەهێنن

هاوڵاتی ناوەندی ڕاگەیاندنی هێزەکانی سوریای دیموکرات رایگەیاند:" 23 کارمەند کە لەلایەن داعشەوە وەکو دیل دەستگیرکرابوون، لە ئۆپەراسیۆنێکدا لەنێو گرتووخانەی غوێران رزگارکران". ناوەندی ڕاگەیاندن و چاپەمەنیی هێزەکانی سوریای دیموکراتیک (هەسەدە) لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕایگەیاند، ئێوارەی دوێنێ ١٧ کارمەندی دیکەی زیندان رزگارکران، کە لەلایەن چەتەکانی داعشەوە دیلکرابوون. لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە: "لە ئۆپەراسیۆنە ئەمنی و سەربازیی ئەم بەیانییەی هێزەکانمان دا ٦ کارمەندی زیندان رزگارکران، کە لەلایەن چەتەکانی داعشەوە دیلکرابوون. لە ئۆپەراسیۆنێکی دیکەدا لە کاتژمێر ٢٢:٠٠ دا هێزەکانمان ١٧ دیلی دیکەیان ڕزگارکرد و بەوەش ژمارەی ئەو دیلانە، کە لە بەیانیی دوێنێوە ڕزگارکراون گەیشتووەتە ٢٣ کەس. ئۆپەراسیۆنی گەڕان و ئاسایشی هێزەکانمان لە زینداندا بەردەوامە". گرتووخانەی غوێران گەورەترین گرتووخانەی رۆژئاوای کوردستانە و نزیکەی پێنج هەزار چەکداری داعشی تێدایە. لە دوای هێرشی چەکدارانی داعشەوە کە 20-1-2022 کردیانە سەر گرتووخانەی غوێرانی حەسەکە، تاوەکو ئێستا 175 چەکداری داعش کوژران، 27 شەڕڤانی هەسەدە و هێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ لە رۆژئاوای کوردستان شەهیدبوون؛ 500 چەکداری داعش خۆیان رادەستی شەڕڤانان کردووە و زیاتر لە 300 چەکداریش لەنێو گرتووخانەکەدا ماون. ئەمە بەگوێرەی ئامارەکانی هەسەدە

  هاوڵاتی کەشناسی و بوومەلەرزەزانی هەرێمی کوردستان رایگه‌یاند:" شەپۆلێکی بەفر و باران بارینیش هەرێمی کوردستان دەگرێتەوە بە جۆرێک لە سلێمانی بەفر دەبارێت و لە هەولێریش باران".  بەگوێرەی پێشبینییەکانی کەشناسی هەرێمی کوردستان، شەپۆلێکی بەفر و باران باشووری کوردستان دەگرێتەوە. بەپێی پێشبینییەکان لە ئێوارەی رۆژی چوارشەممەوە 26-1-2022 نزمە پاڵەپەستۆی دەریای سپی نێوەڕاست روو لە ناوچەکە دەکات و رۆژی پێنجشەممە کاریگەری شەپۆلەکە چالاکتر دەبێت و لەگەڵ بارانبارین و بارستە هەوایەکی سارد روو لە ناوچەکە دەکات. لەگەڵ هاتنی ئەو شەپۆلەدا لە سەنتەری سلێمانی و هەڵەبجە سەرەتا نمەباران دەبێت و دواتر بۆ بارانی ئاسایی دەگۆڕدرێت بەفربارینیش دەبێت. لە سەنتەری دهۆک لەگەڵ نمەباران هەندێکجار ئەگەری کەمی بەفربارین هەیە، لە سەنتەری کەرکووکیش نمەباران دەبارێت. بەگوێرەی پێشبینییەکانی کەشناسی، کاریگەریی شەپۆلەکە تاوەکو بەرەبەیانی رۆژی هەینی لەسەر ناوچەکە دەمێنێتەوە.

هاوڵاتی ئاسیاسێڵ ئەمڕۆ ئەنجامی زیاتر لە 240,000 تێستی ڕایگەیاند کە بەشداربووان ئەنجامیانداوە بە بەکارهێنانی ئەپلیکەیشنی تێستی خێرایی کە سەلماندوویەتی ئاسیاسێڵ خاوەنی "خێراترین تۆڕی مۆبایل" و "باشترین ڕووماڵی تۆڕی مۆبایل"ــە لە عێراقدا لەسەر بنەمای ئەنجامەکانی نیوەی دووەمی ساڵی 2021 کە ئەو ڕاستییە پشتڕاستدەکاتەوە کە باشترین تۆڕی پەیوەندی مۆبایلە لە سەرتاسەری عێراقدا. دەقی بەیاننامەی ئاسیاسیڵ: ئاسیاسێڵ، گەورەترین کۆمپانیای پەیوەندییەکان لە عێراق وەکو "باشترین تۆڕی پەیوەندی مۆبایل" پۆلێندەکرێت دوای ئەوەی دوو خەڵات لە ئۆکلا  “Ookla®” دەباتەوە   بەغداد، 25 كانونی دووەمی 2022 – ئاسیاسێڵ ساڵی 2022 ی بە بردنەوەی دوو خەڵاتی گەورە دەستپێکرد کە بووە مایەی بەهێزترکردنی پێگەی وەکو پێشەنگی تۆڕەکانی مۆبایل لە سەرتاسەری عێراقدا. ئاسیاسێڵ ئەمڕۆ ئەنجامی زیاتر لە 240,000 تێستی ڕایگەیاند کە بەشداربووان ئەنجامیانداوە بە بەکارهێنانی ئەپلیکەیشنی تێستی خێرایی کە سەلماندوویەتی ئاسیاسێڵ خاوەنی "خێراترین تۆڕی مۆبایل" و "باشترین ڕووماڵی تۆڕی مۆبایل"ــە لە عێراقدا لەسەر بنەمای ئەنجامەکانی نیوەی دووەمی ساڵی 2021 کە ئەو ڕاستییە پشتڕاستدەکاتەوە کە باشترین تۆڕی پەیوەندی مۆبایلە لە سەرتاسەری عێراقدا.* بەخشینی ئەم ڕیزبەندییە نایابە دوای بەگەڕخستنی هەوڵێکی ئێجگار زۆر دێت لەلایەن ئاسیاسێڵەوە بۆ ئەنجامدانی چاکسازیی گەورە کە یارمەتی کۆمپانیاکەیدا بۆ دابینکردنی خزمەتگوزارییەکانی 4G+ بۆ بەشدرابووانی. هیچ کام لەمانە کاری کردە نەبوو ئەگەر ئەو سەرمایەگوزارییە گەورەیە نەبوایە کە ئاسیاسێڵ لە ژێرخانی کەرتی پەیوەندییەکانی عێراقدا ئەنجامیدا کە خۆی لە خۆیدا بوونێکی ئەوتۆی نەبوو، شانبەشانی ئەو لە خۆبوردوویی وکارە جددییەی کارمەندانی ئاسیاسێڵ ئەنجامیانداوە بۆ مسۆگەرکردنی ئەوەی کە خزمەتگوزارییەکانیان بە نایابیی بمێنێتەوە تەنانەت لە کاتی بڵابووبەوەی پەتای کۆرۆناشدا. ئەنجامەکانی تێستەکانی خێرایی سەلماندیان کە کۆمپانیای ئاسیاسێڵی باشترین ڕووماڵی تۆڕی پەیوەندی مۆبایلی هەیە لە عێراقدا بە هۆی ڕووماڵی تۆڕەکەیەوە کە زیاتر لە 99٪ ی عێراق دەگرێتەوە. هەروەها ئاسیاسێڵی وەکو خێراترین تۆڕی پەیوەندی مۆبایل پۆلێنکردووە بە هۆی ئەو ئاستی خێراییەی بەدەستیهێناوە کە گەیشتووەتە 48.73. وە ئەم دوو ڕیزبەندییەش ئەو ڕاستییەیان سەلماند کە ئاسیاسێڵ باشترین ئەزمونی بەکارهێنانی مۆبایل وباشترین ڕووماڵی تۆڕی مۆبایلی بۆ بەشداربووانی لە عێراقدا دابینکردووە. هەمووان دەزانن کە کەرتی پەیوەندییەکان ماوەیەکی زۆر بوو ڕووبەڕووی چەندین ئاڵنگاری بووبووەوە. کۆمپانیای ئاسیاسێڵ هەڵسا بە یارمەتیدانی حکومەت بۆ سەرکەوتن بەسەر ئەم ئاڵنگارییانەدا لە ڕێگەی کارکردن لەسەر ئەنجامدانی چاکسازیی لە ژێرخانی پەیوەندییەکان وسەرمایەگوزاری کردن لە بواری باشترکردنی کوالیتی ئەو خزمەتگوزارییانەی کە کۆمپانیای ئاسیاسێڵ پێشکەشی دەکات. ئەم خەڵاتە لە کاتێکدایە کە بەشداربووان بەشێوەیەکی سەرەکی پشتدەبەستن بە خێرایی ئینتەرنێتی مۆبایل بۆ ئەوەی لە پەیوەندیدا بمێننەوە لەگەڵ خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکاندا. ئاسیاسێڵ توانی پێگەی پێشەنگیی خۆیی بسەلمێنێت بەو سیفەتەی کە دابینکاری تەنها و ڕاستەقینەی خزمەتگوزاریی پەیوەندی مۆبایلە کە لە یەک کاتدا خێراترین پەیوەندی و باشترین ڕووماڵ بۆ بەشداربووانی دابیندەکات، ئەمەش لەسەر بنەمای ئەنجامەکانی نیوەی دووەمی ساڵی 2021. بەڕێز عومەر فالح، بەڕێوەبەری میدیا وپەیوەندییە گشتییەکان خۆشحاڵی خۆی دەربڕی بە بۆنەی بردنەوەی ئەم دوو خەڵاتە گەورەیە لە ئۆکلا "Ookla" ـەوە وتی: "جێگەی خۆشحاڵیمانە دوو خەڵاتمان بردووەتەوە وەکو خێراترین تۆڕی مۆبایل وباشترین ڕووماڵی تۆڕی مۆبایل لە عێراق. ئەم دانپێدانانە گەواهی دەدەن بۆ ئەدای ناوازەی کۆمپانیای ئاسیاسێڵ لەسەر بنەمای شیکردنەوە ووردەکانی ئۆکلا 'Ookla' بۆ ئەو تێستانەی بەکارهێنەران خۆیان ئەنجامیانداوە. ئاسیاسێڵ بە بەردەوامی خێراترین ئەزموونی 4G دابیندەکات، ئەمەش شانبەشانی هەوڵە بەردەوامەکانمان بۆ پێشکەشکردنی ئەزمونێکی پێشکەوتوو وباڵا. لەگەڵ خستنەکاری 4G+ تۆڕەکەمان ئێستا بووەتە خێراترین تۆڕی مۆبایل لە عێراق، وە هەروەها ئەم ڕاستییە لە ڕێگەی تێستەکانی ئۆکلا 'Ookla'شەوە سەلمێنراوە. ئێمە بڕوامان بەوە هەیە کە یارمەتی بەشداربووانمان بدەین بۆ گەشەکردن لە سەردەمی دیجیتاڵیدا – چ بۆ فێربوون و پەرەپێدان بێت یاخود بۆ ئیشکردن و کاتبەسەربردن." دوغ سەتڵز، بەڕێوەبەری جێبەجێکاری ئۆكلا “Ookla” لەمبارەیەوە وتی: "خەڵاتەکانی تێستی خێرایی "Speedtest Awards" کە لەلایەن ئۆکلا "Ookla" وە پێشکەشدەکرێن بەتایبەتی تەرخانکراون بۆ دەستەبژێرێك لە کۆمپانیاکانی مۆبایل کە ئەداکردنێك و ڕووماڵێکی نایابی ئینتەرنێتیان پێشکەشی بازاڕێکی دیاریکراو کردووە. وە جێگەی خۆشحاڵیمانە کە دوو خەڵات: خەڵاتی خێراترین تۆڕی مۆبایل و خەڵاتی باشترین ڕووماڵی تۆڕی مۆبایل لە عێراقدا پێشکەشی ئاسیاسێڵ بکەین. ئەم دانپێدانانە گەواهیدەری ئەدای ناوازەی کۆمپانیای ئاسیاسێڵە لە چارەکی سێهەم و چارەکی چوارەمی ساڵی 2021 لەسەر بنەمای شیکردنەوە ووردەکانی ئۆکلا 'Ookla' بۆ ئەو تێستانەی بەکارهێنەران خۆیان ئەنجامیانداوە لە ڕێگەی ئەپلیکەیشنی تێستی خێرایی "Speedtest"ی تایبەت بە ئۆکلا 'Ookla'وە". *هەموو ئەمانە بە پێی ئەو شیکارییانەی کە دامەزراوەی Ookla® ئەنجامیداوە بۆ ئەو داتا بەردەستانەی کە Speedtest Intelligence® دابینیکردوون بۆ هەردوو چارەکی سێهەم و چوارەمی ساڵی 2021. براندی بازرگانی ئۆکلا "Ookla" بەپێی مۆڵەتی فەرمی بەکاردهێنرێت، هەروەها چاپکردنەوەشی بەپێی مۆڵەت دەبێت.   ---تەواو---   دەربارەی ئاسیاسێڵ: ئاسیاسێڵ "کۆماندەکاتەوە"، دابینکەری سەرەکی خزمەتگوزاریى پەیوەندییەکانی مۆبایل وخزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکانە لە عێراق، وله‌ 1ى كانونى دووەمی 2021 ــەوە ژماره‌ى به‌شدرابووانی ڕەزامەندی 16 مليۆنی تێپەڕاندووە. ئاسياسێڵ وەکو یەکەم کۆمپانیاى خزمەتگوزاریى مۆبایل ناسێنراوە لە عێراق، وە یەکەم کۆمپانیاشە کە تۆڕەکەی هەموو بەشەکانی عێراق دابپۆشێت وخزمەتگوزای 4G بە کوالیتییەکی بەرز لە سەرجەم پارێزگاکانی عێراق دابینبکات.‌ تۆڕى ئاسياسێڵ زیاتر 99% ى دانيشتوانى عێراق ده‌گرێته‌وه‌، ئه‌مه‌ش وا ده‌كات كه‌ تۆڕه‌كه‌ى ببێته‌ فراوانترين تۆڕى مۆبايل له‌ بەرامبەر دوو كۆمپانيایەکەی تری مۆبايل له‌ عێراقدا. ئاسیاسێڵ شانازی بەوەوە دەکات کە لە کانونی دووەمی 2015 ــەوە بە باشترین دابینکەری خزمەتگوزاری ئینتەرنێت دادەنرێت کە باشترین تۆڕی پەیوەندی بە بەرزترین کوالیتی لە عێراق دابیندەکات. پەیوەندی: ئاسیاسێڵ بۆ پەیوەندییەکان (پشکداری تایبەت)، بەشی پەیوەندییە گشتییەکان:  [email protected] بۆ زانیار زیاتر سەردانی ئەم لینکە بکە: www.asiacell.com   دەربارەی ئۆکلا Ookla: Ookla® یەکەمین دامەزراوەی جیهانییە کە کۆمەڵێك ئەپلیکەیشن و تەکنۆلۆجیای هەیە کە تایبەتن بە کۆکردنەوەی زانیاری و تێستکردنی تۆڕی مۆبایل و برۆدباند. Speedtest® "تێستکردنی خێرایی" کە پلاتفۆرمی سەرەکی تێستکردنی تۆڕی مۆبایل و برۆدباندە، ڕۆژانە سەدان ملیۆن پێوانەکردنی خێرایی کۆدەکاتەوە لەسەر ئەداکردن و کۆالیتی تۆڕەکان لە سەرتاسەری جیهاندا. کۆمپانیاکان، بزنس و دەزگا حکومییەکان هەموویان وەکو یەك پشت بەOokla  دەبەستن بۆ دەستکەوتنی زانیاری بێ وێنە و گەرماوگەرم لەسەر ڕەوشی تۆڕەکان وخزمەتگوزارییە ئۆنلاینەکان. پاکێجی چارەسەرەکانی Ookla بۆ کۆمپانیاکان "Downdetector®"یش لەخۆدەگرێت کە شیکردنەوە لە کاتی فیعلی "real-time"دا دابیندەکات بۆ بارودۆخەکانی تایبەت بە ڕەوشێکی دیاریکراو وپچڕانی تەزووی کارەبا لە سەرجەم پیشەسازییەکاندا خزمەتگوزارییەکانی تۆڕ و دارایی و یاریکریکردن "گەیمین". Ookla بەشێکە لە Ziff Davis کە کۆمپانیایەکی سەر بە کۆمپانیای  J2 Global, Inc. (بۆرسەی نازداک: JCOM) کە کۆمپانیایەکی جیهانی پێشەنگە لە بواری میدیای دیجیتاڵی کە لە سێ کەرتی سەرەکیدا کاردەکات: تەکنەلۆجیا، یاریکردن، بەبازاڕکردن، تەندروستی، ئاسایشی سیبرانی وتەکنۆلۆجیای بەبازاڕکردن. بارەگای سەرەکی Ookla لە سیاتڵ، واشنتۆن، وڵاتە یەکگرتووەکانی ئەمریکایە ولە سەرتاسەری جیهاندا نوسینگەی تری هەیە. هەموو ئەمانە بە پێی ئەو شیکارییانەی کە دامەزراوەی Ookla® ئەنجامیداوە بۆ ئەو داتا بەردەستانەی کە Speedtest Intelligence® دابینیکردوون بۆ هەردوو چارەکی سێهەم و چوارەمی ساڵی 2021. براندی بازرگانی ئۆکلا "Ookla" بەپێی مۆڵەتی فەرمی بەکاردهێنرێت، هەروەها چاپکردنەوەشی بەپێی مۆڵەت دەبێت. زانیاری زیاتر بەردەستە لە: speedtest.net/awards