ئەحمەد تورک: بۆ تورکیا گرنگە دراوسێتی ڕۆژئاوای کوردستان قبوڵ بکات

ڕۆژنامەى شەرق ئەلئەوسەت بڵاویکردەوە لە کۆبونەوە چاوەڕوانکراوەى ئەمڕۆى لوتکەى دەوحە لەبەیاننامەی کۆتاییدا هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر قەتەر بە توندی شەرمەزارو ئیدانەى دەکات، بەڵام ڕێوشوێنی سزای دژ بە تەلئەبیب ناگرێتەوە. ئەمڕۆ رۆژی دووشەممە، لوتکەی وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی، بۆ سەرکۆنەکردنی هێرشەکەی ئیسرائیل بۆسەر دەوحە، لە قەتەڕ بەڕێوەدەچێت. چەندین سەرکردەى وەک ئەردۆغان و سودانی و پزیشکیان بەشداریی تیادا دەکەن. داواش دەکرێت، "ژوورێکی ئۆپراسیۆنی هاوبەش لە دژی ئیسرائیل دروست بکرێت". سەرچاوە ئاگادارەکان بەڕۆژنامەى شەرق ئەلئەوسەتیان ڕایانگەیاندووە، ئەو ڕەشنووسی بەیاننامەی کۆتایی کە لەلایەن سەرکردە عەرەبی و ئیسلامییەکانەوە لە کۆبوونەوە نائاساییەکەیاندا لە دەوحە تاوتوێی دەکرێت، هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر قەتەر سێشەممەی ڕابردوو بە توندی شەرمەزار دەکات، بەڵام ڕێوشوێنی سزای دژ بە تەلئەبیب ناگرێتەوە. هەروەها لە بەیاننامەکەدا جەخت لەوە دەکرێتەوە کە هێرشەکانی ئیسرائیل پەرەسەندنێک پێکدەهێنن کە هەڕەشە لە ئاشتی و ئاسایشی ناوچەیی و نێودەوڵەتی دەکات و دەستدرێژییەکە نوێنەرایەتی هێرشکردنە سەر هەموو وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی دەکات. ماجید بن حەمەد، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەڕ رایگەیاند، "لوتکە نائاساییەکە گفتوگۆ سەبارەت بە رەشنووسی راگەیەندراوێک دەکات، لەبارەى ئەو هێرشەی کرایەسەر قەتەڕ، کە رۆژی یەکشەممە لە لوتکەی وەزیرانی دەرەوەی عەرەبی و ئیسلامی گفتوگۆی لەبارەوە دەکرێت". سەبارەت بە پرسی فەلەستین و شەڕی غەززە، بەیاننامەکە کە بڕیارە ڕۆژی دووشەممە پەسەند بکرێت، هۆشداری دەدات لە هەوڵەکانی ئیسرائیل بۆ سەپاندنی فایت ئەکۆمپلی نوێ لە ناوچەکە یان ئاوارەبوونی فەلەستینییەکان، بەو جۆرە کارانە بە تاوانی جەنگ و پاکتاوی نەتەوەیی دەزانێت. لە بەیاننامەکەدا داوا لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات کە ڕێوشوێنی بەپەلە بگرێتەبەر بۆ ڕاگرتنی ئەو دەستدرێژییە، هاوکات پابەندبوون بە دەستپێشخەریی ئاشتی عەرەبی دووپات دەکاتەوە. ستایشی ڕۆڵی قەتەر، میسر و ئەمریکا دەکات لە هەوڵەکانی نێوەندگیری، هەروەها هەوڵەکانی سعودیە و فەرەنسا بۆ دامەزراندنی "چارەسەری دوو دەوڵەت"، هاوکات ئاماژە بە "جاڕنامەی نیویۆرک" دەکات کە پشتیوانی لە چارەسەری دوو دەوڵەتی دەکات. بەگوتەی ماجید بن حەمەد، بەڕێوەچوونی لوتکەکە رەنگدانەوەی پشتیوانیی وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی بۆ قەتەڕ پیشاندەدات، بەرامبەر دەستدرێژییەکانی ئیسرائیل کە شوێنی نیشتەجێبوونی ژمارەیەک لە سەرکردەکانی حەماسی لە دەوحە کردە ئامانج. دۆحە رۆژى یەکشەممە میوانداری کۆبوونەوەیەکی ئامادەکاری بۆ وەزیرانی دەرەوە و نوێنەرانی ٥٧ وڵاتی عەرەبی و ئیسلامی کرد. لە کۆبوونەوەکەدا تاوتوێی ڕەشنووسی بەیاننامەیەک کرا سەبارەت بە هێرشی ئیسرائیل بۆ سەر قەتەر کە بارەگای نیشتەجێبوونی چەند سەرکردەیەکی بزووتنەوەی حەماسی لە دۆحە کردە ئامانج. وه زاره تی ده ڕه وه ی قه ته ڕ دووپاتی کرده وه که لوتکه ی به په له ی عه ڕه ب و ئیسلامی گوزارشت له هاوپه یمانی عه ڕه ب و ئیسلامی ده کات له به ڕامبه ڕ ده ستدرێژییه کانی ئیسرائیل.

بەرەبەرانى ئەمڕۆ دووشەممە دوای شەش ساڵ، پارێزەرانی عەبدوڵا ئۆجەلان بەرەو ئیمراڵی بەڕێکەوتن.  پارێزەرانی نووسینگەی یاسایی بۆ ئەنجامدانی دیدار لەگەڵ عەبدولا ئۆجەلان بەرەو ئیمراڵی کەوتنەڕێ، لەنێو شاندەکەی پارێزەراندا کە دیدارەکە ئەنجام دەدەن، جەنگیز یورەکلی و ڕازیە ئۆزتورک و ئیبراهیم بیلمەز هەن. عەبدوڵڵا ئۆجەلان، رێبەری پەکەکە 26 ساڵ لە گرتووخانەی سزا قورسەکانی دوورگەی ئیمراڵی لە پارێزگای بورسا زیندانیکراوە.  دواینجار پارێزەرانى عەبدوڵا ئۆجەلان رۆژى دووى مانگى پێنجى ساڵى ٢٠١٩ رێگەیان پێدراوە سەردانى ئیمرالى بکەن و چاویان بە ئۆجەلان بکەوێت. بەر لە دەستپێکردنی قۆناخی دووەمی پرۆسەی چارەسەری، هەر چوار پارێزەرەکەی ئۆجەلان لە ماوەی چوار ساڵدا زیاتر لە 300 داواکارییان پێشکێش کردبوو بۆ دیداری ئۆجەلان، سەرجەمیان رەتکرانەوە.  ئەم سەردانە لەکاتێکدایە هەفتەى پێشوو وتەبێژی دەم پارتی، وتى: لە هەفتەی داهاتوودا، شاندێکی بەرفراوانی دەم پارتی سەردانی ئیمراڵی دەکات،  کە هاوسەرۆکانی گشتی پارتەکەشمانی تێدادەبێت. ئاماژەى بۆ ئەوەشکرد لە پلانسازییداین بۆ ڕێکخستنی سەردانییەکە، بەڵام ڕۆژی سەردانەکەی دیاری نەکرد. عەبدوڵڵا ئۆجەلان، لە ساڵی 1978 دا پەکەکەی دامەزراند و لە 1984ـەوە شەڕی چەکداری لە دژی تورکیا راگەیاند. ئۆجەلان لە 15ـی شوباتی 1999 لە کینیا دەستگیرکرا و گوازرایەوە تورکیا. ماوەی 26 ساڵە لە زیندانی ئیمراڵی بەندکراوە. 

شاندێکی بەریتانی بە سەرۆکایەتیی کۆنسووڵی ئەو وڵاتە لە هەرێمی کوردستان، سەردانی لاهوور شێخ جەنگییان کردووە و پێى ڕاگەیاندوون  کەس ناتوانێت بەزۆر دانپێدانان لەمن وەربگرێت و من هیچ شتێک (تاوان)م لەسەر نییە. سەرچاوەیەکی باڵا لە بەرەی گەل ڕاگەیاند،  ڕۆژى یەکشەممە، کۆنسووڵی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی شاندێک سەردانی لاهوور شێخ جەنگی، سەرۆکی بەرەی گەلیان کردووە لە گرتووخانە.   هەمان شاندو کۆنسووڵی بەریتانیا، سەردانی پۆڵاد شێخ جەنگیشیان کردووە.   بەپێی زانیارییەکان، ماوەی دوو کاتژمێر و نیو گفتوگۆیان لەگەڵ هەردووکیان کردووە و کۆمەڵیک پرسیاری تایبەتیان لێکردوون لەبارەی کۆی رووداوەکەی 22ی ئاب بەتایبەت لەگەڵ لاهوور شێخ جەنگی و هەروەها پرسیاری ئەوەیان کردووە ئایا ئەشکەنجە دراون یان هەوڵدراوە بە زۆر دانپێدانانیان لێ وەربگیرێت.   بەپێی ئەو زانیارییانەی دەستکەوتوون، لاهوور شێخ جەنگی پێی گوتوون من هیچ شتێک (تاوان)م لەسەر نییە، بابەتەکە ململانێی سیاسی و هەرێماییەتییە، بۆیە بەو جۆرە رووبەرووم بوونەتەوە و سەرجەم ئەو تۆمەتانەش رەتدەکەمەوە کە ئاراستەی من وهاورێیانم کراون.   لاهوور شێخ جەنگی، بەشێکی زۆری تەمەنی لە بەریتانیا بەسەربردووە و وڵاتینامەی ئەو وڵاتەی هەیە.   بەرەبەیانیی 22ـی ئابی 2025، دوای زیاتر لە سێ کاتژمێر پێکدادان لە نێوان هێزە ئەمنییەکانی سلێمانی و هێزەکەی لاهوور شێخ جەنگی لە هۆتێل لالەزاری سلێمانی، لاهوور شێخ جەنگی، پۆڵادی برای و دەیان ئەندامی هێزەکەی دەستگیرکران.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمەریکا، ڕایگەیاند، حەز دەکات شەڕی ئۆکرانیا ڕابگرێت، بەڵام پێدەچێت کارێکی قورس بێت. ترەمپ ئاماژەی بەوەشکرد، "ڕق و کینەی نێوان ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی ڕووسیا و ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی سەرۆکی ئۆکرانیا بە خەیاڵدا نایەت." لە لێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا، ترەمپ گوتی: پوتن و زێلێنسکی نایانەوێت قسە لەگەڵ یەکتر بکەن. سەرۆکی پێشووی ئەمەریکا ڕەخنەی لە ئەورووپا گرت و ڕایگەیاند، ئەگەرچی بە شێوەیەکی ناڕاستەوخۆ بێت، بەردەوامە لە کڕینی نەوتی ڕووسیا و پێویستە سزاکانی سەر ڕووسیا توندتر بکاتەوە. ترەمپ سزاکانی ئەورووپای بۆ سەر ڕووسیا بە "قورس" نازانێت و جەختی لەسەر ئامادەیی خۆی بۆ سەپاندنی سزای زیاتر کردەوە، بە مەرجێک ئەورووپییەکان ڕێوشوێنەکانیان توندتر بکەنەوە بۆ ئەوەی هاوتا بێت لەگەڵ کردەوەکانیدا. گوتیشی: "ئەورووپا بەردەوامە لە کڕینی نەوت لە ڕووسیا، منیش نامەوێت ئەوان نەوتیان لێ بکڕن. ئەو سزایانەی هەیانە، ئەوەندە توند نییە. منیش ئامادەم سزاکان بسەپێنم، بەڵام دەبێت ڕێوشوێنەکانیان توندتر بکەنەوە بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەوەی من دەیکەم، ڕێکارەکانیان توندتر بکەنەوە." ئاماژەی بەوەشکرد، "چ غازی سروشتی بێت یان تەنانەت جگەرەش گرنگی پێنادەم، بڕیار نییە لە ڕووسیا بکڕن، لەکاتێکدا ئێمە ئەوەندە پارە بۆ هاوکارییەکان خەرج دەکەین." ترەمپڕاشیگەیاند، "ئێمە تەنیا چەک بە ناتۆ دەفرۆشین و ئەوە بەڕاستی سەرسوڕهێنەرە. بایدن 350 ملیار دۆلاری خەرجکرد، منیش هیچم خەرج نەکرد، ئێمە پارە پەیدا دەکەین. بەڵام دەمەوێت شەڕیش ڕابگرم."

شاندێکی حکوومەتی هەرێمی کوردستان و حکوومەتی عێراق بە ئۆنلاین پرسی هەناردەکردنەوەی نەوت و زیادکردنی ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان تاوتوێ کرد. بەگوێرەی زانیارییەکان لە چوارچێوەی بڕیارەی ئەنجوومەنی وەزیران، کە دەبێت بڕی نەوتی بەرهەمهاتوو لە هەرێمی کوردستان بدرێت بە کۆمپانیای سۆمۆ جگە لە گلدانەوەی 50 هەزار بەرمیل نەوت بۆ بەکارهێنانی ناوخۆ، تاوەکوو کۆمپانیاکانی بەرهەمهێنانی نەوت و حکوومەتی عێراق ڕێک دەکەون، ئێوارەی ئەمڕۆ یەکشەممە 14ی ئەیلوولی 2025، شاندی دانوستانکاری هەرێمی کوردستان لەڕێگەی ئۆنلاینەوە لەگەڵ سێ وەزیری کوردی حکوومەتی عێراق پرسی هەناردەکردنەوەی نەوتی هەرێمی کوردستان تاوتوێ کرا. هاوکات هەر دوو شاندەکە گفتوگۆیان لەسەر ئەوە کردووە کە دەبێت لەدەستپێکردنەوەی هەناردەی نەوت تا ئەو کاتەی وەزارەتی نەوت و ئەپیکۆر دەگەنە ڕێککەوتن پەلە بکرێت، هاوکات دەبێت و قۆناغ بە قۆناغیش ئاستی بەرهەمهێنانی نەوت لە هەرێمی کوردستان زیاد بکرێت و تا دەگاتە ئاستی پێشووی. شاندی حکومەتی هەرێم پێکهاتبوون لە ئومێد سەباح، سەرۆکی دیوانی ئەنجوومەنی وەزیرانی هەرێم، ئامانج ڕەحیم، سکرتێری ئەنجوومەنی وەزیران و محەممەد کەمال، وەزیری سامانە سروشتییەکان، هەروەها شاندی حکومەتی عێراق لە بەنگین ڕێکانی و خالید شوانی و هەڵۆ عەسکەری پێکهاتبوون. ئەنجوومەنی دەوڵەت، ڕۆژی سێشەممەی داهاتوو، 16ـی ئەیلوولی 2025، دیاریکرد بۆ پێداچوونەوە و پێدانی ڕاوێژی یاسایی بە ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق لەبارەی کێشەی داهاتی نانەوتی لە نێوان هەردوو حکوومەتی فیدراڵی و هەرێمی کوردستان.

ئەمڕۆ  ئەندرو بیزلی، کونسوڵی گشتیی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان سەردانی لاهور شێخ جەنگی کردووە لە زیندانی کانی گۆمەی سلێمانی. سەرچاوەیەک لە بەرەی گەل ڕاگەیاند، ئەمڕۆ یەکشەممە ئەندرو بیزلی، کونسوڵی گشتیی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان سەردانی لاهور شێخ جەنگی لە زیندان کردووە، لە تەندروستییان پرسیوە و لاهوور شێخ جەنگی وتویەتی دۆخی باشە. سەرچاوەیەکەی بەرەی گەل راگەیاند، ئەمڕۆ یەکشەممە 14-9-2025، کۆنسووڵی بەریتانیا لە هەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی شاندێک سەردانی لاهوور شێخ جەنگی، سەرۆکی بەرەی گەلیان کردووە لە گرتووخانە. دواتر کۆنسووڵی بەریتانیا، سەردانی پۆڵاد شێخ جەنگیشی کردووە. بەپێی زانیارییەکان، ماوەی دوو کاتژمێر و نیو گفتوگۆیان لەگەڵ هەردووکیان کردووە و کۆمەڵیک پرسیاری تایبەتیان لێکردوون لەبارەی کۆی رووداوەکەی 22ی ئاب بەتایبەت لەگەڵ لاهوور شێخ جەنگی و هەروەها پرسیاری ئەوەیان کردووە ئایا ئەشکەنجە دراون یان هەوڵدراوە بە زۆر دانپێدانانیان لێ وەربگیرێت. بەپێی ئەو زانیارییانەی دەست کەوتوون، لاهوور شێخ جەنگی پێی گوتوون: "من هیچ شتێکم لەسەر نییە، بابەتەکە ململانێی سیاسی و هەرێماییەتییە، بۆیە بەو جۆرە رووبەڕووم بوونەتەوە و سەرجەم ئەو تۆمەتانەش رەتدەکەمەوە کە ئاراستەی من وهاوڕێیانم کراون". دواتر، کۆنسووڵی بەریتانیا بۆ ماوەی 30 خولەک بەتەنیا لەگەڵ کەسێکی دیکە کە نێردراوی بەریتانیا بووە لەگەڵ لاهوور شێخ جەنگی دانیشتوون و گفتوگۆیان کردووە، تەنانەت ئەندامانی دیکەی شاندە بەریتانیەکە و هێزە ئەمنییەکانیش لەو گفتوگۆیەدا ئامادە نەبوون. لاهوور شێخ جەنگی، بەشێکی تەمەنی لە بەریتانیا بەسەربردووە و وڵاتینامەی ئەو وڵاتەی هەیە. بەرەبەیانیی 22-8-2025، هێزە ئەمنییەکان لە سلێمانی دوای رووبەڕووبوونەوەیەکی سێ کاژێری، لاهوور شێخ جەنگی، پۆڵاد شێخ جەنگی و هێزێکی تایبەتی سەربە لاهوور شێخ جەنگییان دەستگیرکرد. دواتر دەزگای ئاسایشی هەرێم - سلێمانی، دانپێدانانی چەند کەسێکی بڵاوکردەوە کە گوتیان بە فەرمانی لاهوور شێخ جەنگی پلانی کوشتنی بافڵ تاڵەبانییان هەبووە. سەبارەت بەو دانپێدانانە، بورهان رەشید گوڵە، کە یەکێکە لە پارێزەرانی لاهوور شێخ جەنگی رایگەیاندووە: "کاک لاهوور هەمووی بینیوە و بە ئێمەشی گوت بەو شێوەیە نییە کە بڵاوکراوەتەوە." ئەو ئاماژەی بەوەشدا کە لێکۆڵینەوە لە دۆسیەکە هێشتا تەواو نەبووە.

 ڕۆژنامەى یه‌دیعۆت ئه‌حرونۆتى ئیسرائیلى لەڕاپۆرتێکدا ئەوە ئاشکرادەکات، دوای چەند ڕۆژێک لە هێرشەکەى ئیسرائیل، قەتەر هێشتا بێدەنگەو  چارەنووسی بەرپرسانی بزووتنەوەی حەماسى لەو وڵاتە باسنەکردوە. بەپێى سەرچاوەکانی ئەو ڕۆنامەیەکە ئاشکرایان کردووە: "بەرپرسانى قەتەر دواى هێرشەکە سەرکردەکانى حەمسیان گواستوەتەوە بۆ شوێنێکى نهێنى و پارێزراو رێگە نادەن هیچ جۆرە مۆبایل و تەلەفۆنێکیان پێبێت و ئەوەشیان قەدەغەکردوە کە لەگەڵ کەسانى دەرەوەى ئەو شوێنە پارێزراوە قسەبکەن و پەیوەندى بکەن بەکەسانى دیکەوە.  لە هەمان کاتدا بەرپرسانى حکومەتى میسر ئاسایش و هێزى ئەمنى زیاتریان بۆ زیاد نەهالا سەرۆکی جیهاد و ئەو کەسانە زیادکردوەو ڕێوشوێنەکانیان توندوتۆڵکردوە لەدەوروبەرى ئەوکەسانەى کە لەلایەن ئیسرائیلەوە ئازادکراون و ئیستا لە قاهیرە دەمێننەوە - و پەیامێکی هەڕەشەئامێزیشیان بۆ ئیسرائیل ناردووە.  سەرچاوە فەلەستینییەکان بانگەشەى ئەوەدەکەن: هاوکێشەکە لەدواى هێرشەکەى قەتەر گۆڕاوە ئیستا  میسر چیتر تەنیا نێوەندگیری نییە، بەڵکو پارێزەری بەرپرسانى باڵاى حەماسە. بەپێى ڕاپۆرتى ڕۆژنامە ئیسرائیلیەکە هێرشە شکستخواردووەکەی ئیسرائیل بۆ سەر بارەگاکانی حەماس لە دەوحە وایکردوە میسر ڕێوشوێنی ئەمنی بێ وێنەی لە دەوری بەرپرسانی باڵای فەلەستین لە قاهیرە بگرێتەبەر - لەنێویاندا ئەوانەی لە گرێبەستی گۆڕینەوەی بارمتەدا ئازادکراون. لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا دەزگای هەواڵگری میسر سیستەمی بەرگریی لە دەوری بەرپرسانی باڵای حەماس و جیهادی ئیسلامی کە لەو وڵاتەن بەهێزتر کردووە.  لە ناوە دیارەکان: زیاد نەحەلە ئەمینداری گشتی جیهادی ئیسلامی، و شانبەشانی ئەویش فەلەستینیەکان کە بە بارمتە ئازاد کران و لە میسر وەرگیراون لە چوارچێوەی ڕێکخستنە تایبەتەکانی مانەوە. زیاد نەهالە تەمەن 72 ساڵ، لە دایکبووی شاری خان یونس، لە ئێستادا بە یەکێک لە کەسایەتییە باڵا و کاریگەرەکانی گۆڕەپانی فەلەستین دادەنرێت. لە ساڵی ٢٠١٨ەوە وەک ئەمینداری گشتی جیهادی ئیسلامی کاری کردووە. لە ڕوانگەی ئیسرائیلەوە، نەهالە لە ئێستادا وەک ئامانجی ژمارە سێ بۆ تیرۆرکردن، لە دوای سەرکردە باڵاکانی حەماسەوە ڕیزبەندی کراوە. هەروەها ئەمریکا بە "تیرۆریستێکی باڵای جیهانی" پێناسەی دەکات و تەنانەت وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا پاداشتی ملیۆنان دۆلاری پێشکەش کردووە بۆ هەر زانیارییەک کە ببێتە هۆی دەستگیرکردنی. لەلایەکى دیکەوە بنیامین ناتانیاهۆ، سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل شەوی ڕابردوو ئاماژەی بەوەدا کە ئیسرائیل دەستبەرداری ئامانجی نەهێشتنی سەرکردایەتی بزووتنەوەی حەماس نەبووە، گرنگ نییە سەرکردە باڵاکانی ئەو ڕێکخراوە تیرۆریستییە لە کوێدا خۆیان حەشارداوە.  ناوبراو لە هەژماری خۆی لە تۆڕی ئێکس نێتۆرک بە زمانی ئینگلیزی نووسیویەتی "ئەوان گرنگی بە خەڵکی غەززە نادەن. ئەوان ڕێگرییان لە هەموو هەوڵەکانی ئاگربەست کردووە بۆ ئەوەی شەڕەکە تا کاتێکی نادیار ڕابکێشن". "ڕزگاربوون لێیان، بەربەستی سەرەکی بۆ ئازادکردنی بارمتەکان و کۆتاییهێنان بە شەڕەکە لادەبات".

ئەنجوومەنی نوێنەرانی ئەمەریکا تەرخانکراوی دارایی وەزارەتی جەنگ بۆ ساڵی 2026 پەسەندکرد بڕی ( 130)  ملیۆن دۆلاری بۆ هێزەکانی سوریای دیموکرات تەرخانکردووە. لەو ژمارەیە بڕی (65) ملیۆن دۆلاری بۆ موچەی هێزەکانی هەسەدەیە، بڕی (15) ملیۆن دۆلاری بۆ راهێنان و کڕینی چەکە، بڕی (32) ملیۆن دۆلاری بۆ هاوکاری لۆجستی و چاککردنەوەو وەرشەیە. جیا لەوەش هەر ئەمڕۆ ئەمریکا لە دەروازەی وەلیدی سنوری نێوان رۆژئاوا و هەرێمی کوردستان،30 بارهەڵگری پڕ لە چەک و پێداویستی لۆجیستی رەوانەی بنکەی قەسرک لە دەوروبەری حەسەکە کردوە. پنتاگۆن، لە بەیاننامەیەکدا ئاماژەی بەوەکردووە: ئەمریکا پابەندە بە بەدیهێنانی شکستی هەمیشەیی داعش لەڕێگەی پشتیوانیکردنی هێزە هاوبەشە متمانەپێکراوەکان،  بۆ پاراستنی فشارە بەردەوامەکان لەسەر ئەو رێکخراوە. جەختیشكردووە لە بەردەوامبونی ئەمریکا لە پاڵپشتیکردنی هێزەکانی سوریای دیموكرات، لە باکوری رۆژهەڵاتی سوریا و سوپای سوریای ئازاد، کە لە سێگۆشەی سنوری نێوان سوریا و ئوردن و عێراق جێگیرن، ئامانجی ئەم پشتیوانییەش بەرپەرچدانەوەی سەرهەڵدانەوەی رێکخراوەکە و رێگریکردنە لە سەرلەنوێ بڵاوبونەوەی. ئەو بودجەیەی ئەمریكا بۆ ساڵی دارایی (٢٠٢٦) بۆ هاوكاریكردنی هێزە هاوپەیمانەكانی لە سوریا دیاریكردووە، نزیکەی (١٣٠) ملیۆن دۆلارە، کە بڕێك کەمترە  بە بەراورد بە ساڵی پێشوو. بودجەكەی پنتاگۆن بۆ پاڵپشتیی هاوپەیمانەكانی لە سوریا بۆ شەڕی روبەڕوبوونەوەی پاشماوەكانی داعش و پاراستنی كامپەكانی هۆل و رۆژ تەرخان دەكرێت. وەزارەتی جەنگى ئەمەریكا وردەكاریی زیاتری لەبارەی بودجەی ساڵی 2026 بڵاوكردووەتەوە و دەڵێت، ئەو 130 ملیۆن دۆلارە بەشێكی تەرخانكراوە بۆ موچەی ئەو هێزانە كە بڕەكەی 65 ملیۆن دۆلارە، بودجەی پڕچەككردن و مەشقی سەربازییش 15 ملیۆن و 600 هەزار دۆلارە و بودجەی پاڵپشتی لۆجستی 32 ملیۆن دۆلار و بودجەی فریاگوزاریش یەك ملیۆن و 500 هەزار دۆلارە. راشیگەیاندووە، بودجەیەك تەرخانكراوە بۆ تێچووی دابینكردنی چەكی سوك و قورسی ئەی كەی 47 و پی كەی ئێم و دۆشكە و گوللە و ئۆتۆمبیلی سەربازیی و گواستنەوە، جلوبەرگ، ئامرازی پەیوەندیكردن بە بەهای شەش ملیۆن و 500 هەزار دۆلار. ئەوەش لە كاتێكدایە پێشتر پیت هێگست وەزیری جەنگى ئەمریكا رایگەیاند، بەمزوانە بۆ یەكەمجار بودجەی وەزارەتی بەرگری دەگاتە یەك تریلیۆن دۆلار. لە مانگی نیسانی رابردووش دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لەكاتی پێشوازیی لە بنیامین ناتانیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاند، بودجەی بەرگریی بۆ نزیكەی یەك ترلیۆن دۆلار بەرز دەكەنەوە و دەبێتە گەورەترین بودجە كە تائێستا بۆ كەرتی سەربازیی تەرخان كرابێت. هەر لەچوارچێوەى ئەو هاوکاریانەى وەزارەتی جەنگی ئەمریکادا وەزارەتى بەرگری و دژەتیرۆری عێراق 114 ملیار دینارو وەزارەتی پێشمەرگەى حکومەتى هەرێم 61 ملیار دینار تەرخانکراوە لەساڵى ٢٠٢٦دا.

وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی کوردستان بە نووسراوێک داوا لە سەرجەم زانکۆ حکومییەکان دەکات، ناوی دەرچووانی سێ یەکەمەکان، هەموو دەرچووانی پزیشکی، تەندروستی و بەشە پزیشکییەکانی ساڵانی خوێندنی 2017-2018 تاوەکو ساڵی 2024-2025یان بۆ بنێرن بۆ ناردنیان بۆ وەزارەتی دارایی عێراق بە مەبەستی دامەزراندن. نووسراوەکە ژمارە 17010 و رێککەوتی 14-09-2025 و واژۆی د. توانا نەجەف، بەڕێوەبەری گشتیی فەرمانگەی کارگێڕی و دارایی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستیی هەرێمی کوردستانی لەسەرە و بۆ هەموو زانکۆکان نێردراوە. د. توانا نەجەف بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "ئەوانەی لە بەشەپزیشکی و تەندروستییەکان داوای ناوەکانیان کراوە، سەرجەم دەرچووانی ئەو بەشانەن لەو ساڵانەدا نەوەک تەنیا یەکەمەکان". بەڕێوەبەری گشتیی فەرمانگەی کارگێڕی و دارایی وەزارەتی خوێندنی باڵا گوتی: "دوای گەڕانەوەی ناوەکان، سەرجەمان دەگەیێنینە وەزارەتی دارایی عێراقی فیدراڵ بۆ رەزامەندیدان بە دامەزراندنیان". لەبارەی دەرچووانی پێش ئەو ساڵانەی لە نووسراوەکەدا دیاری کراوە، د. توانا نەجەف گوتی: "ئەوانەی پێش ساڵی 2017 لە رابردوودا نێردراون بۆ وەزارەتی دارایی عێراق".   دەقی نووسراوەکەی وەزارەتی خوێندنی باڵا:   ئاماژە بە نووسراوی وەزارەتی دارایی و ئابووری/ بەڕێوەبەرایەتیی گشتی بودجە/ بەڕێوەبەرایەتی میلاک ژمارە (3859) لە رێککەوتی 19-08-2025، ئاراستەی نووسراوی ئەنجوومەنی وەزیران/سەرۆکایەتیی دیوان کراوە، ئاماژە بە نووسراوی سەرۆکایەتی دیوان/فەرمانگەی کاروباری کارگێڕی و دارایی ژمارە (10547) لە رێککەوتی 28-08-2025 کە هاوپێچەکەی نووسراوی وەزارەتی دارایی و ئابووری/بەڕێوەبەرایەتی گشتیی بودجە/ بەڕێوەبەرایەتی میلاکات ژمارە (3859) لە رێککەوتی 19-08-2025 کە هاوپێچەکەی نووسراوی وەزارەتی دارایی عێراقی فیدراڵ ژمارە (31453) لە رێککەوتی 08-04-2025 تایبەت بە دەرچووانی (سێ یەکەمەکان) زانکۆکان و هەڵگرانی بڕوانامەی باڵا و دەرچووانی (پزیشکی گشتیی و بەشە تەندروستی و پزیشکییەکان) کە لە خشتەی بودجەی ئیتیحادی دیاریکراوە دەنێرین بۆتان.   داوا لە بەڕێزتان دەکەین لە ماوەی یەک مانگدا ژمارەی کۆی گشتیی دەرچووانی سێ یەکەمەکان و دەرچووانی (پزیشکی گشتی و بەشە تەندروستی و پزیشکییەکان) هەڵگرانی بڕوانامەی باڵا کە تاوەکو ئێستا دانەمەزراون، ناوەکانیان بنێرن بۆ ساڵانی (2017-2018) تاوەکو (2024-2025) بە زمانی عەرەبی و بە فایلی ئەکسڵ لەسەر سیدی بە گوێرەی خشتەی هاوپێچ بۆمان رەوانە بکەن، بۆ ئەوەی بتوانین لە پێویستی میلاکات و رەشنووسی بودجەی خەمڵێندراوی ساڵی 2026 جێگای بکەینەوە.

له‌ژێر ناڕه‌زایه‌تى و گردبوونه‌وه‌ى ده‌رچوانى دانه‌مه‌زراو، ده‌ستبه‌كاربوون بۆ ٥٢ فه‌رمانبه‌ر له‌ پارێزگاى هه‌ڵه‌بجه‌ ڕاگیرا، نوێنه‌رى ده‌رچووانى دانه‌مه‌زراویش ده‌ڵێت: ده‌بێت دامه‌زراندنه‌كه‌ هه‌ڵبووه‌شێته‌وه‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتى سه‌ره‌وه‌ بێت یاخود له‌خواره‌وە. نوخشە ناسیح پارێزگاری هەڵەبجە بڕیاریدا دەستبەكاربوونی (52) فەرمانبەر تازەدامەزراو بۆ دیوانی پارێزگای هەڵەبجە رابگرێت، ئەمە بەهۆی ناڕەزایەتی و گردبوونەوەی دەرچووانی دانەمەزراوی پارێزگاكە.  بۆ چوارەم رۆژ، ئەمڕۆ جارێكی تر دەرچووانی دانەمەزراوی هەڵەبجە بۆ دەربڕینی ناڕەزایەتی چوونەوە بەردەم بینای پارێزگا. محه‌مه‌د یاسین نوێنه‌رى ده‌رچووانى دانه‌مه‌زراوی هەڵەبجە دوای كۆبوونەوەی لەگەڵ نوخشە ناسیحی پاریزگار، ئاشكرایكرد، پارێزگار دەستبەكاربوونی ئەو 52 فەرمانبەرەی راگرتووە. وەكو خۆیان دەڵێن، پارێزگاری هەڵەبجە داوای لە دەرچووانی دانەمەزراو كردووە نوسراوێك بنوسن بۆ ئەوەی لەرێگەی پاریزگاری هەڵەبجەوە بەرزبكرێتەوە بۆ (ئومێد سەباح)ی سكرتێری ئەنجومەنی وەزیران، تێیدا داوای لێبكرێت دەستبەكاربوونی ئەو 52 فەرمانبەرە رابگرێن، چونكە وەكو ئەوان دەڵێن" ئه‌م دامه‌زراندنانە‌ پێشێلى پێنج مادده‌ى یاسایی کردووە". بەپێی زانیارییەكان، ئەو 52 كەسی دامەزراون، بەشێكیان پێشتر وەكو خۆبەش كاریان كردووەو ئێستا بەشێوەی هەمیشەیی دامەزراندنیان بۆ كراوە.

ئەنجومەنی دەوڵەت بڕیاریدا بانگهێشتی دوو راوێژكاری یاسایی لە وەزارەتی دارایی و دادی هەرێم بكات، بۆ كۆبوونەوەی داهاتوو لە رۆژی سێشەممە . لە کۆبوونەوەی ڕۆژی سێشەممە 9-9-2025ـی ئەنجوومەنی وەزیرانی عێراق، محەممەد شیاع سوودانی پرسی داهاتی نانەوتیی هەرێمی کوردستانی بۆ ئەنجوومەنی دەوڵەت نارد، بۆ ئەوەی بۆچوونی خۆیان لەسەر ئەو بابەتە بدەن.  بەپێى زانیاریەکان ئەمڕۆ کۆبوونەوەی ئەنجوومەنی ئیدارەی دەوڵەت ناکرێت، چاوەڕوان دەکرێت بکەوێتە ڕۆژی سێ شەممە. بەپێى زانیاریەکان ئەنجومەنی دەوڵەت هەوڵدەدات رۆژی سێ شەممە بەر لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیران رونكردنەوەی خۆی بخاتەڕوو، ئەگەر ئەنجومەنی دەوڵەت بەر لە كۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیران نەیتوانی راپۆرتی خۆی پێشكەش بكات، ئەوا رۆژی چوار شەممەی جارێكی تر كۆدەبێتەوە. بەگوێرەی یاسای ئەنجوومەنەکە ڕێژەیەکی دیاریکراوی ئامادەبوونی ئەندامان نییە بۆ بەستنی کۆبوونەوە واتە؛ دەکرێت کۆبوونەوە لەبارەی دۆسیەیەک بکرێت بە ئامادەبوونی دەیان ئەندام و زیاتر هاوکات دەکرێت بە ئامادەبوونی 10 ئەندام و کەمتر کۆبوونەوە ببەسترێت، بەڵام هەندێک ڕێکاری کارگێڕی و یاسایی هەن گرنگ و پێویست بگیرێنەبەر بۆ شەرعیەتیدان بە کۆبوونەوەکانی ئەنجوومەنی دەوڵەت. مەرج نییە بابەتێک لەوانەش پرسی داهاتی نانەوتیی هەرێمی کوردستان لە کارنامە هەبێت تاوەکو کۆبوونەوە و بڕیاری لەسەر بدرێت بەشێوەیەک دەکرێت بابەتێک لە کارنامە نەبێت و ئەنجوومەنەکە گفتوگۆی لەبارەوە بکات. ئەنجومەنی دەوڵەت (مجلس الدوله‌) لە عێراقدا، کە یەکێکە لە دامەزراوە یاساییەکانی وڵات، ڕۆڵێکی یەکلاکەرەوە دەگێڕێت لە ڕێکخستنی ژیانی گشتی و دابینکردنی دادپەروەریی کارگێڕیی. ئەم دامەزراوەیە وەک دەستەیەکی سەربەخۆ كارده‌كات، سه‌رۆكه‌كه‌ى عه‌ره‌بێكى شیعه‌یه‌ و ناوى د. كه‌ریم خه‌میس خه‌سباكه‌. هاووڵاتیان، فەرمانبەران و دامەزراوە حکومییەکان، دەتوانن پەنا ببەنە بەر ئەنجومەنی دەوڵەت کاتێک بڕیارێکی کارگێڕی بە نایاسایی دەزانن، یان کێشەیەکیان لەگەڵ فەرمانگەکەیاندا هەیە، یان پێویستیان بە ڕاوێژ و شیکردنەوەی یاسایی هەیە. هەروەها لە کاتی ناکۆکی نێوان وەزارەتەکانیشدا.

عەبدوڵا ئۆجەلان، رابەری زیندانیكراوی پارتی كرێكارانی كوردستان نامەیەکی بۆ كەسایەتی و سەرکردەی هۆزەكانی ناوچەی جزیرە، دەیرزور، رەقە و تەبقە ناردووە. لە نامەکەدا ئۆجەلان رایگەیاندووە: یەکڕیزی و پشتیوانی ئێوە لە کورد لەسەر بنەمای سیستەمی نەتەوەیی دیموکراسی گرنگییەکی گەورەیە. ڕێبەر ئاپۆ لەبەشێکى دیکەى نامەکەى بۆ شیخ و پیرانی هۆزەکانی نیشتەجێی هەرێمەکانی دێرەزۆر، جزیرە، ڕەقە و تەبقا و وتی: "پاڵپشتی و پشتیوانی خوشک-برایەتی و  یەکێتی نێوان گەلی کورد و عەرەبم، کە خاوەن بنەمایەکی مێژووییە." پەیامەکەی ڕێبەر ئاپۆ بەم شێوەیەیە: "بۆ شێخ و پیرانی هەرێمەکانی جزیرە، دێرەزۆر، ڕەقە و تەبقا: دۆستانی هێژا: لەسەرەتادا بە دڵخۆشی، خۆشەویستی و ڕێزدارییەوە سڵاوتان لێ دەکەم. یەکێتی و پشتگیریتان لەسەر بنەمای سیستەمی نەتەوەی دیموکراتیک هەڵگری مانادارییەکی مەزنە. ئێوە بەم یەکێتییەتان بناغەیەکی مێژوویی نوێ، کە باوەڕی بە پەیوەندی و هاوپەیمانی نێوان گەلانی کورد و عەرەب بونیاد دەنێن. لە دڵی مێژوو و ڕابردووتاندا، لە نێوان هەردوو گەلانی کورد و عەرەب پەیوەندی هەیە. لە قوڵایی مێژوودا، دۆستایەتی و برایەتی نێوان گەلانی عەرەب و گەلی کورد هەمیشە لە پێشینە بووە. تەنانەت ئەم دۆستایەتییە، لە سەردەمی دەرکەوتنی ئیسلام و بڵاوبوونەوەی بە پێشەنگایەتی پێغەمبەر محەمەد، ڕێگەی بە زۆربەی کوردەکان دا بە ئاسانی بەشداری ناو ئاینی ئیسلام ببن. هۆکاری سەرەکی پەیوەندی پتەوی نێوان گەلانی کورد و عەرەبە. ئەم پەیوەندییە خوشک-برایەتییە لە نێوان ئەو دوو گەلەدا بۆ چەند سەدەیەک لە دوای ئیسلام بەردەوام بوو و گەشەی کرد. ئەم پەیوەندییە کە ئەمڕۆ ئێوە بەڕێوەی دەبەن لەلایەنێکەوە مێژووییە و لەلایەنێکی دیکەوە کۆمەڵایەتییە. هەروەها خاوەن بناغەیەکی سیاسیشە، هەربۆیە واتا و گرنگییەکی گەورە بەم هەڵوێست و یەکێتییە لە سووریا دەدەن. پشتگیریی لە خوشک-برایەتی و هاوپەیمانی نێوان گەلانی کورد و عەرەب دەکەم، چونکە بناغەیەکی مێژوویی هەیە. لەسەر ئەم بنەمایە، خۆمان پێشخست و دیداگامان لەسەر بنەمای خوشک-برایەتی و نەتەوەی دیموکراتیک خستەڕوو. دەبێت هەمووان یەکسان بن، ئازاد بن، پێکەوەبژێن، خۆیان بەڕێوەببەن. دەبێت لەسەر ئەم بنەمایە یەکسانی و دادپەروەریی بونیادبنرێت. دەبێت کورد و عەرەب پێکەوەبژێن. ئەمەش گرێدراوە بە پشتگیرییتان بە قەسەدەوە. پشتگیریتان بۆ قەسەدە هەڵگری واتایەکی گەورەیە. دۆستانی هێژا: ئێوە دەتوانن ڕۆڵیکی گرنگ و مێژوویی لە بونیادنانی سووریایەکی دیموکراتیک، ئارام، یەکگرتوو و دادپەروەر بگێرن. گرنگە عەرەب، کورد، سوریان-ئاشووری و هەر کەسێک کە لەسەر ئەم خاکە پیرۆزە دەژێت بۆ ئەم برایەتییە مێژووییە تێبکۆشێت. من بەم هیوا و باوەڕییەوە لەباوەشتان دەگرم. جارێکی دیکە بەڕێزدارییەوە سڵاو لە هەمووتان دەکەم. هیوای سەرکەوتن و تەندروستیتان بۆ دەخوازم. سڵاوی دۆستانە و برایەتی ٢٨ـی تەمووزی ٢٠٢٥ عەبدوڵا ئۆجالان دوورگەی ئیمراڵی."

کۆمسیۆنی سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق بڕیاریداوە لە مانگی 11 بەهۆی بەڕێوەچوونی هەڵبژاردن لەسەرجەم ناوەندەکانی خوێندن بۆ ماوەی نۆ ڕۆژ پشوو بێت، بەپێى بەدواداچوونەکان ئەم پشووە هەرێمی کوردستانیش دەگرێتەوە. جومانە غەلای، وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکان ڕاگەیاند، بڕیاردراوە لە ڕۆژی 5 تاوەکو 13ـی تشرینی دووەم واتا مانگی 11، لەسەرجەم ناوەندەکانی خوێندن پشوو بێت، بە ناوەندەکانی هەرێمی کوردستانیشەوە. ئەمەش وەک بەکارهێنانی ئەو ناوەندانە بۆ بنکەی دەنگدان. بڕیارە ڕۆژی 11-11-2025 هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق لە سەرجەم پارێزگاکان بەڕێوەبچێت، ئامادەکارییەکان دەستیانپێکردووە و ناوەندەکانی خوێندن وەکو بنکەی دەنگدان دیاری دەکرێن. بەگوێرەی وتەی جومانە غەلای، لەسەرتاسەری عێراق هەشت هەزار بنکە و 30 وێستگەی دەنگدان هەیە. بڕیاره‌، سبه‌ینێ کۆمسیۆنی عێراق تیروپشک بۆ کارمەندانی بنکەکانی دەنگدان بکات، ٢٥٠ هەزار کەس وەردەگرێت و مووچەشی بۆ دیاریكردوون كه‌ لە نێوان ١٥٠ هەزار بۆ ٤٠٠ هەزار دینارە. ئەمڕۆ شەممە ١٣ـی ئەیلولی ٢٠٢٥، جومانە غەلای، وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق رایگەیاند، كه‌ تیروپشکەکە کاتژمێر ١١ـی پێشنیوەڕۆی سبەی لە نووسینگەی سەرەکیی کۆمسیۆن لە بەغدا به‌ڕێوه‌ده‌چێت.

هەموو چاوەکان لەسەر دەوحەی پایتەختی قەتەرە کە سبەی دووشەممەی داهاتوو میوانداری لوتکەی بەپەلەی عەرەبی و ئیسلامی دەکات بۆ تاوتوێکردنی هێرشە بێ وێنەکەی ئیسرائیل بۆ سەر دەوڵەتی قەتەر. گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەر رۆژی شەممە رایگەیاند، وڵاتەکەی رۆژی دووشەممە میوانداریی لووتکەیەکی وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی دەکات. ئامانج لە کۆبوونەوەی سەرکردەی ئەو وڵاتانە سەرکۆنەکردن و رەتکردنەوەی ئەو هێرشەی ئیسرائیلە کە هەفتەی رابردوو کردیە سەر قەتەر. ماجد محەممەد ئەنساری، گوتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی قەتەر رایگەیاند، رۆژی یەکشەممە، وەک ئامادەکارییەک، وەزیرانی دەرەوەی وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی رەشنووسی راگەیێندراوێک ئامادە دەکەن بۆ سەرکۆنەکردنی هێرشەکەی ئیسرائیل بۆسەر قەتەر. سکرتێری ئەنجوومەنی باڵای ئاسایشی نیشتمانیی ئێران، هۆشداری دەداتە وڵاتانی ئیسلامی و داوایان لێدەکات لە بەرامبەر ئیسرائیل ناوەندی ئۆپەراسیۆنە هاوبەشەکان پێکبهێنن. عەلی لاریجانی سکرتێری گشتیی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی ئێران دوێنێ، لە پێش ئەنجامدانى ئەو لوتکەیەی کە سەرۆک کۆماری ئێران تێیدا بەشدار دەبێت، داوای لە وڵاتانی ئیسلامی کرد: بەستنی کۆنفڕانسێکی پڕ لە وتار بەبێ دەرئەنجامی کردەیی، وەک ئەوەی لە کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی ئاسایشدا ڕوودەدات، بە شێوەیەکی کاریگەر هاوتایە لەگەڵ دەرکردنی فەرمانی نوێ بۆ هێرشکردنە سەر قەوارەی زایۆنیستی.  سەرچاوەیەکی ئاگاداری میسری بە ئەلعەرەبی ئەلجەدیدی ڕاگەیاندووە، عەبدولفەتاح سیسی، سەرۆککۆماری تورکیا "بەشداری لە لوتکەکەدا دەکات، ئەمەش هەنگاوێکە کە نیشانەی نیگەرانی قوڵی میسرە بۆ یەکخستنی هەڵوێستە عەرەبی و ئیسلامییەکان سەبارەت بە دەستدرێژی ئیسرائیل و دۆزینەوەی میکانیزمی هاوبەش بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی. بەگوێرەی ئەو سەرچاوەیە، قاهیرە پێی وایە پێویستە لە لوتکەکەدا بڕیارێک دەربکات کە "لەگەڵ قەبارەی دەستدرێژییەکە بگونجێت" و شکۆ بۆ کردەوەی هاوبەشی عەرەبی بگەڕێنێتەوە، کە لەم چەند ساڵەی دواییدا دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە. بە گوتەی ئەلعەرەبی ئەلجەدید، لە لوتکەدا چەندین ڕێگەی ئەگەری بۆ بڕیاردان لەبەرچاو دەگیرێن. یەکەمیان ئیدانەکردنی ڕوونی دەستدرێژی ئیسرائیلە بۆ سەر قەتەر، بە پێشینەیەکی مەترسیدار دەزانێت کە سەروەری دەوڵەتانی عەرەبی و ئیسلامی تێکدەدات.  دووەمیان هەوڵێکی دیپلۆماسی هاوئاهەنگە لە ناو ئەنجومەنی ئاسایش و نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوە ئیسلامی و نێودەوڵەتییەکان بۆ فشارخستنە سەر ئیسرائیل و بەرپرسیار کردنی ئەو پەرەسەندنە. ئەمە جگە لە ڕێوشوێنە ئابوری و میدیاییەکان، کە ڕەنگە بایکۆتیش لەخۆ بگرێت، بۆ زیادکردنی تێچووی دەستدرێژییەکە. سێیەمیان جەختکردنەوە لەسەر یەکڕیزی و پێویستی تێپەڕاندنی جیاوازییە عەرەبی و ئیسلامییەکان لە بەرامبەر هەڕەشە هاوبەشەکاندا. رۆژی هەینی، ئیمارات کە یەکێکە لەو دوو وڵاتەی کەنداو کە لە ساڵی 2020 پەیوەندییەکانیان لەگەڵ ئیسرائیل ئاسایی کردەوە، رایگەیاند کە جێگری باڵیۆزی ئیسرائیلی لە ئەبوزەبی بانگهێشت کردووە بۆ ئەوەی بە فەرمی ناڕەزایەتیی پێ بگەیێنێت.

بۆ چاره‌سه‌رێكی دادپه‌روه‌رانه‌ و گشتگیر بۆ پرسی كورد، ئه‌نجوومه‌نی نیشتمانیی كورد لە سووریا جه‌ختی له‌ پێویستیی ئه‌نجامدانی گفتوگۆی ڕژد له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی وڵاتەکەی كرده‌وه. لە بەیاننامەیەکدا، ئه‌نجوومه‌نی نیشتمانیی كورد لە سووریا داوا دەکات، بۆ دیاریكردنی شێوازی حکوومڕانی داهاتووی ده‌وڵه‌تی سووریا، هەروەها بۆ چاره‌سه‌رێكی دادپه‌روه‌رانه‌ و گشتگیر بۆ پرسی كورد، گفتوگۆی ڕژد له‌گه‌ڵ حكوومه‌تی ئەو وڵاتە بکرێت. ئه‌نجوومه‌نه‌كه‌ له‌ بەیاننامەکەدا داوای " هاوكاری و كاری هاوبه‌ش له‌نێوان ته‌واوی پێكهاته‌كانی گه‌لی سووریا دەکات، دەڵێت: پێویستە ئەو کارە هاوبەشانە به‌ شێوه‌یه‌ك بێت، گه‌ره‌نتیی به‌دیهاتنی ئاواته‌كانی هه‌مووان بكات له‌ ده‌وڵه‌تێكی دیموكراتیی فره‌یی كه‌ ته‌واوی پێكهاته‌كانی سووریا له‌ خۆ بگرێت". له‌ بەیاننامە‌كه‌دا داواشكرا، سه‌رنج بخرێته‌ سه‌ر قۆناغی بنیاتنانی ده‌وڵه‌تی نوێی سووریا كه‌ پێویستی به‌ به‌شداریی كارا و گشتگیرانه‌ی ته‌واوی پێكهاته‌كانی كۆمه‌ڵگه‌ی سووریا هه‌یه، هاوکات ئەنجوومەنەکە ئاماژە‌ی به‌ ڕۆڵی گه‌لی كورد کردووە له‌ په‌ره‌پێدانی ژیانی سیاسی له‌ سووریا، سه‌ره‌ڕای ئه‌و په‌راوێزخستن و نكۆڵیكردنه‌ی له‌ مافه‌ نه‌ته‌وه‌ییه‌كانی دەکرێت. دوێنێ شەممە 13ـی ئەیلوولی 2025، ئیبراهیم بڕۆ، ئەندامی کۆمیتەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی ئەنەکەسە بە کوردستان24 گوت: هیچ لایەنێک لە ڕۆژئاوای کوردستان داوای جیابوونەوە و سەربەخۆیی نەکردووە، هاوکات ئێستا دۆخێکی جیاواز و ئەرێنی بۆ کورد لە سووریا دروست بووە، حکوومەتی ئێستای سووریا دەرفەتی داوە، کورد لە ڕێگەی دەستوور و گفتوگۆوە مافەکانی بەدەست بهێنێت. لە 10ی ئاداری 2025، ئەحمەد شەرع، سەرۆکی سووریا و مەزڵووم عەبدی، فەرماندەی هێزەکانی سووریای دیموکرات(هەسەدە)، بۆ یەکخستنی دامەزراوە مەدەنی و سەربازییەکانی باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا بە حکوومەتی نوێی سووریا،ڕێککەوتنێکیان واژۆ کرد، ڕێککەوتنەکە پرسی دەروازە سنوورییەکان، فڕۆکەخانە و کێڵگەکانی نەوت و گاز، هەروەها یەکپارچەیی خاکی سووریای لەخۆگرتبوو، هەروەها دابەشکردنیشی ڕەتکردەوە، لەو کاتەوە چەندین دانیشتنی دانوستاندن لەنێوان هەردوولا بەڕێوەچووە، بەڵام هیچ پێشکەوتنێک لەم بارەوە نەهاتووەتە دی.